Dagblad
mor Schiedam enEOmstrekm.
4Me Jaargang,
Vrijdag 27 December 191.8
No. 12325
Gratisöngövaiienvarkekering
heele 1111 een 1 J I
FEUILLETON.
Jonge Harten.
Bureau: Koemarkt 4. Tele!. 8g, na kantoortijd no, 148. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 m&andên ƒ1.50, per week 12 cent, franco p.
post ƒ2— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Incassokosten worden berekend.
Advertentïëm 1—5 regels 1.30; elke regel daarboven 25 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden m eoedeelingen 50 ct. p, regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden. Op alle advertentiën 20 «/o oorlogs toes Lag.
Incassokosten worden berekend.
by
levenslange
geheele
invaliditeit
n ft m a f
ïslange 11111 Terlies *111
iditeit; S» 4J vd voet of oog;
bij verlies
van
een duim
verlies
van een
wysvinger
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger
De verzekering wordt gewaarborgd dóór de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.
Bi$ of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieelft af-
en aankondigingen en kennis
gevingen van het Gemeentebestuur.
HINDERWET.
Bij besluit van Burgemeester en Wethouders
van den 24©n December 1918 is:
le. Vergunning verleend aan
a. de J\'.V. Drogerijen- en Conservenfabrieken
voorheen Blad en Prins tot uitbreiding van hare
groentiedrooginrichting met 't poaserveerinridhting
Voor fruit in het voormalige kookhuis aan de Nieu
we Haven op. 81, kadatser Sectie M no. 2625
en bijplaatsing van een electromotor van 20 P.K.
voor het drijven van Verschillende werktuigen;
b. de N.V. Maatschappij' „Excelsior", tot uit-
"breiding van haar metaalbu izenf abrjek aan den
Buitenhaven weg no. .52, kadaster Sectie L. no.
221.9, met ieen inrichting voor het iasscheh' en
buigen van mietaalbuizen, waarin als beweeg
kracht zal worden aangewend een etectriomotofr
vian. 5 jP.K., voor het drij ven van diverse machines.
2o. De beslissing op de aanvrage van A. H.
Osterholt om vergunning tot het oprichten van
een metaaldraaierij in het pand Doeleplein no.
2, kadaster Sectie A. no. 1226, waarbij! als be
weegkracht zaï worden aangewend een electro
motor van 2 P.K., drijvende' diverse werktuigen,
verdaagd, aangezien het deskundig onderzoek nog
niet geëindigd is.
Schiedam, 27 December 1918.
Ingevolge art. 15 der Verordening, vastge
steld in de openbare vergadering van den Ge
meenteraad van den 2en Augustus 1918, goed
gekeurd bij Koninklijk besluit van 15 November
1918, no. 43, blijft voor de leerlingen die bij
de vaststelling dezer Verordening reeds de
school voor U.L.O. bezochten, alsmede voor hen
die voor den cursus 1918'19 vóór 18 Juli 1918
voor die school werden aangegeven, de schooi-
geldregeling die thans voor hen geldt of zou
gelden van kracht zoolang zij die school blij
ven bezoeken, indien hun ouders of verzorgers
dit vóór den 4en Januari 1919 schriftelijk aan
den Gemeenteraad verzoeken.
Schiedam, 27 December 1918.
Buitenlandsch Nieuws.
DWTSCHLAND.
De gevechten to "Berlin.
De oorzaak van die gevechten, welke bij het
paleis en de Marstall te B;erlijn hebberf plaats
gehad, moet hierin worden gezocht, dat de ma
trozen zleer verbitterd waren op den commandant
van Berlijn.
De zoogenaamde matrozenvjouksweerbaarheid, is
Novelle, naar 't Hoofd. van E. MERK.
21
O, moeder! alleen morgen niet! Alleen dan
niet!" Ik wil weer heel verstandig worden,"
„Verstandig wordenDat klinkt al heel Vtiteemd
in den mond van een verloofd mieisje. Ge ver
gist u als ge denkt bij mij hulp te vinden voor
zulke grillen. Ik zou mij schamen, dat ik* mijn
dochter zoo sliecht opgevoed heb1."
't Smeekende kind 'liet 't hioofd op de borst zin
kón, maar de armen om den hals der moeder;
het lieete Jioofd tegén Lea's borst drukkende,
snikte Martha „O, heb medelijden mót mij Ik
ben tóch zoo ongelukkig!"
Maar Lea stiet haar ongeduldig van zich af
en stond op. „Wat 'een tooneel' op het balccu
Wat ik je bidden mag, beheersch je toch'tZou
een schande wezen, als de menschen hier in
huis je hooiden! Men zou gaan denken, dat gij1
't slachtoffer waart van wie weet welke tiran
nieBedenk' je eens, Marthaheeft iemand;
ter wemd je gedwongen je te engageeren?
Dinsdag van het pal'eis en de Marstall, waar zij
ingekwartierd is, naar de vlak bijgelegen ciomman-
dantuur getrokken om daar met dwang zekere
looneischen door tc zetten.
De commandant van Bteriijn, de meerdeibeids-
socia.jist Wels, is bij alle spartacisten en radi
cale onafh anke lijken de meest gehate van alle
bewindslieden en sedert de schieterij' van dón,
6den December, waarvan zij hem de schuld ge
ven, beeft deze haat ©en bijna fanatiek1 karakter
aangenomen. De matrozen hadden nog een bij
zondere grief tegen hem, daar een niet onwaar
schijnlijk gerucht beweerde, dat hij hen niet lan
ger voor goedbetaalde veiligheidsdiensten te Ber
lijn gebruikjep wilde. j'
De mataozenstoet van naar het. heet 800 man,
trok togen zeven uur naar den vlakbij gellegen
commandantuurzetel' De straat was vol menschen,
die door de demonstranten werden aangeraden
naar huis te gaan, omdat wel eens geschoten
kon worden. Dat wiekte de grootst© ontsteltenis
onder het publiek, dat in alle richtingen vlucht
te. Over hetgeen toen verder is gebeurd, zijn.
de vlerhaiten zeer verward. Men spreekt van een)
gepantserde pf vrachtauto mobiel, die t|0©n zou,
zij'n verschenen en welks komst door een misver
stand of door kwaadwilligheid d© oorzaak van
do schieterij geworden is, waarbij een matroos
gedood en ©enige gewond werden. Intusschen
hadden de. matrozen vrij spel, pfschopn de §e-
iioele omtrek van d© oommandantuur stefk be
zet was met troepen, machinegeweren andeijo 1
verdedigingsmiddelen. Daar dit jiïies maar schijn
was en dje. mannen streng bevel hadden in ge©n ge
val te schieten, konden de matrozen ook zon
der bezwaar de oommandantuur binnendringen,
waar zij Wels en zijn twee voornaamste helpers
vonden. Wat daar weer gebeurd is, is ook wei
nig duidelijk, maar ©r schijnt zicheen woor
denwisseling te hebben ontsponnen, die er m®-
de eindigde, dat de matrozen Wels hardhandig bij
de kraag pakten en meetrokken naar de Marstall1,
waar zij hem gevangen zetten. Ook zijn helpers,
deelden zijn lót. j
Daarmede was gelukkig de periode van han
delen weer voorbij en begonnen de onderhande
lingen, die tenslotte tot resultaat hebben gehad,
dat volgens de laatste berichten Wels "te mid
dernacht weer vrijgelaten is. De gebeurtenissen
in en om d© commandantuur waren aan den
©enen kant erg bloedig maar de andere kant
ook weeir politiek, erg onschuldig vergeleken met
wat intusschen in het Rijkskansellerspalteis ge
beurde.
De „Berliner Zeiltung a. M." meldt over de ge
beurtenissen dat de poging d^r ma Dozen tot een
staatsgreep tegen de regeering ten de couiman-
dantuur bloedig is voortgezet. Om,r 8 p.ur 's och
tends begonnen om het paleis en de Marstall
straatgevechten van een omvang en heftigheid,
gelijk Berlijn ze sedert 1848 niet meer had be-
Neenl Gjj' kwaamt het mij1 eenvoudig vertellten,
toen 't ai een fait .accompli was. Erkte andere
moeder zou je hebben raten voelen, dat zij ge
krenkt was .over zulk een eigenmachtig optreden.
Maar ik was met je keus ingenomen en ver
weet je daarom niet, dat er niet vooraf aan mij
gevraagd w.as, hoe ik' el* over dacht. Vopr 't
overig© ben je net een kVein kind. Je bent an
ders altijd zoó druk in de weer met je ernst
en je strenge principesJe moest dus welOn
dat ©en engagement geen spelletje js. Ciemiensi
heeft je veel meer lief, da,n zulk ©ón grasgroen;
ding verdient Je bent. de zijne uit vrije keuze!
„Waartoe toch die tranen? Wat moet dat ge
zicht, van ©en lijdende onschuld toch beteeke-
nen
„Ik kan 'hem niet liefhebben, moeder! 'tWas
een vergissingbracht zij1 er' mót hórten en
stoeten uit. Ik gedoofde... o, mijn hart behoorde
reeds Mng aan een ander, en slechts uit boos
heidf
N Nu begonnen Lea's oogen te foriktelten ;en haar
neusvleugels trilden v.ap toorn. 0, zij1 begreep het
a'! 'tMeisje had Bruno weergezien, en hij1 had
zich weder* in haar gunst weten te dringen. Lea
stampte van ongeduld met den voet op den
grond. Dat mankeerde er nog maar aan, en dat
juist nu, nu zij zoo nabij 't doel was; nu kwam
leefdeen broederstrijd van regiment tegen regi
ment. Nauwelijks begon het te dagen of daar
rukten jn de"nabijheid van het paieis de man
schappen aan van de gardecavaierie-divisie, die
eergister-avond uit Finland was teruggekeerd ©n!
gistellen ter bescherming der regeling uit haar
kwartier in Grunewal'd en voorsteden naar Berlij'n
was gesneld. De aanvoerder, kolonel Tschirsehky
had zijn troepten gisteravond na den terugmarsch
uit de Wilhelmsstrasse in het centrum ingekwar
tierd, nl. in de nabijheid gelegen openbare ge
bouwen. Hedenochtend vroeg orn zes uur werd
nadat de nachtelijke onderhandelingen met de ma
trozen geen resultaat hadden opgeleverd, beslo
ten het paleis en de Marstall te verschansen.
Toen het vanochtend zoo. licht was geworden,
dat men zich kon oriëntoeren, rukten de troepen
over de ptüteisbrug naar het paleis op1. De spits
der troep' kwam aan de ingang van de paieis brug
uit. Toen hij ongeveer 50 schreden was genaderd,
stuitte hij op' matrozten met vijf machinegeweren
en een zwaar kanon. 1
Een tweede afdeeiing, die verder naar ingang
po. 4 marche|erde, ontmoette eveneens tegenstand.
Daarop liet de commandant de artillerie afhaken
en op de paleisbrug en voor het tuighuis opstel
len.
Het paleis werd vervolgens hevig beschoten.
Het balcon, waar Keizer Wilhelm II bij1 het
uitbreken van den oorlóg zijn lbstorisch gewor
den woord sprak, vertoont een diep gat, terwijl'
prachtig steenwerk is vernield.
Uit de Französische stras'se rukte een garde-
k'urassiersregiment met licht geschut aan en be
gon de Marstall te beschieten. Kort na kWart
vóór tien loste het geschut, dat op de Werder-
rnark't was opgesteld, het laatste schot. Uit een
venster van de Marstall werd een vlag gezwaaid.
Aanvankelijk meende men dat het een Valstrik be
trof, want reeds tegen negen uur was gepoogd
om van de Marstall uit in verbinding met de
aanvallende troepen te treden, doch telkens wan
neer soldaten de Marstall naderden, werd uit an
dere vensters, waar men waarschijnlijk van de
parlementarische actie niets wist, opnieuw ge
schoten. Een deputatie der matrozen kW am uit
de Marstall fe voorschijn en werd door de troe
pen in ontvangst genomen.
De matrozen en de meerdex'heidsocialisten heb
ben na. onderhandelingen de volgende overeen
komst gesloten
lo. de matroziendivisie verplicht zich onver
wijld het paleis te verlaten; 2ö>. de matrozen
worden bij de republikeinscbe soldaten weerbaar
heid ingelijfd, welkte onder bevel van de com
mandantuur staat. De vorm der aaneensluiting
blijft vóór eten latere overeenkomst voorbehou
den 3o. de matrozen verplichten zich in> de toe
komst niet meer aan acties tegen de regiering
detente nemen'. Meeningsverschillten moeten stééds
langs den Weg der onderhandelingen t© bevoteg-
die oude geschiedenis weer op nieuw haar plan
nen bedreigen. Waarom had zij deze ontmoeting
niet verhinderd Waarom had zij er zoo vast
op gerekend, dat met Martha's verloving de
ze dwazle verliefdheid hij Bruno voor1 goed -ge-
wekten was?' t
Haar ergerlijk zelfverwijt maakte haar toon!
slechts liefdeloozer en bitterder, toen zij! 't meis
je met ruwe hand de kamer introk en met ge
fronst voorhoofd tot haai zeido„Je moest je
schamen, zulke woorden over je lippen te laten
komen. Hier, hier aan je vinger draag je den
ring, dien de man, die je lief heeft, je aan de
hand gestoken heeft. Aan hem heb je je zelf
gegevenli
„Hem moet je hart toebehooirenIedere an
dere gedachte is zonde, is een misdaad i lk
dacht, dat je op school' al geiteend hadt, dat
een belofte heilig is en, dat slechts eerloozC!
en lichtzinnige menschen hun woord brekten 1"
tiil
Lea genoot zelVe van haar strenge verontwaar
diging. Zij wist, dat zulke redeneeringen den
diepsten indruk' (op 't gemoed barer dochter zou
den maken en, zonder medelijden met 't sidde
rende, in hopeioozen jammer pp epa stoel' ne
der plaatse worden bijgelegd. Divisie-generaal Le.
cpiis wordt onmiddellijk' teruggeroepen. De order
tot het voor alarm gereed zijh der Berlijnsche
troepien en de matrozendivisi© wordt aanstonds
ingetrokken. Commandant Wels moet direct wor
den vrijgelaten.
Volgens die „Berliner Zeitung a. M." zijn Donder
dag-ochtend vroeg de vuurgevechten om het pa
leis ©n de Marstall weder opgeleefd. De comman
dant van Berlijn, Wels, werd in den loop van
den nacht nogmaals door de matrozen in hechte
nis genomen. Tegen 3.50 uur trokken de troepen
over de palteishrug naar het paleis op. Op onge
veer 50 pas afstand, sneden matrozen met vijf
machinegeweren hun den pas af. Een zwaar stuk
geschut beschoot het paleis. Twee* schoten zit
ten in den hoek der witte zaal, de vensters dór
zaalgal'erij zijn gebrokten. beide portalen volkomen
inetengeschoten, terwijl' het balkon een diep gaf
vertoont. De voorgevel van de Marstall is zwaar
beschadigd; ook' de inwendige verwoestingen schij
nen ontzaglijk te zijn.
Wolff seint uit Bteriijn:
De soldaten en matrozen van de republikein
se he volkswieerbaarheid hebben in plaats van Wels
diens adjudant luitenant Fischer tot commandant
van Berlijn benoemd.
Fischer aanvaardde de benoeming, maar ver
klaarde, de regeling voor goed van de regeering
vóór 27 dezer te verlangen.
Gedurende de Kerstdagen loopen wilde ge
ruchten in Berlij'n en men vertelt in' politieke
kringen dat de regeering van Ebert zal1 aftreden
om voor een kabinet met Ledehour en Liebkn&cht
plaats te makten. j
KERTREDE VAN Z. II. DEN PAUS.
Op Kerstavond heeft Paus Benedistus XV,
te midden van Kardinalen, Bisschoppen en
Prelaten, een rede gehouden, in antwoord op
c^e Kerstwenschen van den kardinaal-deken
Vanutelli. Z. H. dankte eerst voor de geluk-
wenschcn, herinnerde daarna aan de vaak inet
sucecs gevoerde actie om het gruwelijk oorlogs
leed te verzachten en het einde te verhaasten
en wees vervolgens op den moeilijken en ge-
wichtigen arbeid der a.s. .vredesconferentie,
waar besluiten genomen zullen worden, die aan
de wereld een rechtvaardigen en duurzamen
vrede moeten geven. H. zou dagelijks van
het Vaticaan over dit historische congres de
hulp van God en het hernelsche licht afsmee-
ken. Ilij zal al Zijn macht over de ge-
loovigen aanwenden om de genomen besluiten
gemalckelijk te doen naleven. Z. H. verklaarde
tevens nergens anders Zijn beginselen te willen
zoeken dan in Zijn geestelijk Vaderschap. In
het nieuwe tijdperk der wereldgeschiedenis, dat
wij thans ingaan, zal, naast de rechtvaardigheid
en den vrede, ook de liefde moeten heerschen,
want zonder de liefde is een geest van men-
schelijke eendracht onmogelijk. Laten allen
die van goeden wil zijn, mede helpen aan het
herstel der maatschappij. De meer gegoede
standen moeten de pauselijke lessen omtrent
derzinktende kind, dat met zulke bedroefde oogen
om zich heen keek, verliet zij toornig de kar
tner
Martha schreide niet meer. Onder een onbe
schrijfelijk gevoel kwam zij1 plotseling tot do
ontdekking, dat haar moeder haai' niet ï'icf had.
Zij begrip; dat zij' op geen buip meer te reke
nen had, dat zij van aden venaten was.
De wanhoop maakte zich van haar meester
en zij' stormde de" kamer uit, de trap af en
naar buiten.
De boomien aldaar, het woud, de avondhemel',
de zwijgende natuur hadden moer troost voor
haar dan haar moeder. 'tWas haar als moest
zij van de menschen Wegioopen en zich in do
eenzaamheid verschuilen. Half hui ten zich zelve,
zonder te overleggen, waar zij heen wilde, slechts
vhjcbten.de in haar doodsangst, ging zij 't rots
pad naar de bank onder het kruis op. Hier
hurkte zij neder op de bank en keek in spiake-
looze smart naar de bergen. Een donkere wol
kenlaag, met vuui*rooden rand, vertoonde 'zich
er boven; langzamerhand veiminderdc de glans
donker en onduidelijk verhieven nu de dennewou-
den hun stammen in de schemering.
(Word! vervolgd).
sags