Dijkdoorbraak in de Gorzen.
personen gedood werden. Bijna steeds ont
stonden de onlusten doordat stakers werkwil
ligen wilden beletten naar de fabriek te gaan.
ALLERLEI.
Vougtems berichten uit Finland.' heeft dte P,et
tersburger sovjet-Tegteering aain d|e; Üekriaine vre
desvoorstellen giedlaatn. De bolsjewistische- regeie*
ring zqu bereid1 z'ijtnl die on afh ank el ijk hei d en dèi
neutraliteit van deOekPaine te erkennen.
Uit Nt-w York wordt gemeld dat C lemen-
ceau en Forih zich wellicht in December naar
de Ver. Staten zullen begeven.
Het departement van buitenlandse he zaken te
Washington maakt bekend, dat kolonel House
op het oogephlik in1 Londen besprekingen houdt
over de organisatie van dien volkenbond, maar
dat hij naar Parijs terugkeert ow zijn werkzaam
heden als lid van1 de Amerikaanscho delegatie te
hervatten, zo,odra zijn missie is geëindigd.
Men mieldt dlat de Belgische regeering van
het Pritsche departement van munitie bijna
5000 legerhutten heeft gtekjoeht .vatol alleriei soort
welke in Frainkrijk en Vlaanderen zijn gebouwd
Ze zullen gebruikt w-oadteni om de daklooize Bel
gen in die verwoeste ëtr)eik|e|n -onder te 'brengen,
Het geld, 415.271 pond sterling isuit het ko
ning Albert-fonds betaald.
Het Universal Agency zegt, dat een Ameri-
kaansche maatschappij een belangrijke wapenfa
briek gekocht heeft in Boedapest. H|eit is de
fabriek Van Manfred Weiss en zij is de grootste
van dit geinre 'in Middel-Europa. De productie
heeft nog steeds plaats op die schaal, alsof er
otorLog is:. Die Amerikaansche onderhandelingen
vo-or den aankoop van de Skodiafabrie-ken zijn
nog niet afgeloo-pm. De Standard Oil Comp. is
bezig alle o-l ievelden in Roiem(enië op te koo
p-en. De Amerikaajnsche handelslieden doen op
be t oogenblik prachtig© zaken, dank zij den la
gen geldkoers in Diuiflsühlamd en Oostenrijk.
BINNENLAND.
Ncderlandsche Katholiekendag.
De tweede dag werd ingezet met een ponti
ficale Hoogmis, opgedragen door Z.D.H. Mgr.
A. J. Gallier, Bisschop van Haarlem, in de
O. L. Vrouwekerk. Biltstraat.
Daarna vingen de sectie-vergaderingen aan.
In 8>;ctie 1 was inleider de Zeereerw. Pater
H. van Ruth S. J., Maastricht, over De nood
zakelijkheid der zuiver-godsdienstige Vereeni-
gingen. In sectie II spraken de Zeereerw. Heer
Pastoor F. G. van Beukering over De eerste
en onmisbare bron voor het vernieuwen van
den eeht-Christelijken geest en de Zeereerw.
Zeergeleerde Pater Dr. G. Huigens O. F. M.
over Nieuw leven in de actie der Gregorius-
commissie. In sectie III werd het woord ge
voerd door den Zeereerw. Pater W. van der
Hoven S. \J., overGesloten Retraiten en door
Zeereerw. Pater Ant. Rottier G. s. s. R. over
Volksretraiten In sectie IV was inleider de
Zeereerw. Pater H. Mosmans, C. p. s. R. over
Voor Eer en Deugd- In sectie V. sprak Dr.
F. M. J. H. Roels over De zielkunde en de
opvoeding der Roomsche rijpere jeugd. In
sectie VI werd het woord gevoerd door den
Zeereerw. Hooggeleerden Heer J. F. C. Franssen,
te St. Michielsgestel overMissie-actie en
Priester-Missiebond. In sectie VII sprak Mevr.
Alb. Steenhoff-Smulders over De godsdienstige
en sociale ontwikkeling van de Vrouw. In
sectie VIII voerde het woord de weleerw.
Heer Binck te Breda, over De ontspannings
verenigingen voor de jeugd.
In sectie IX sprak Dr. P. J. M. van Gils,
Roermond, over„Van de Bewaarschool tot
de Universiteit". In sectie X was inleider de
Zeereerw. Pater Hyacinth Hermans O.P., re
dacteur van „De Maasbode", over „Pers en
Lectuur" terwijl in sectie XI het woord werd
gevoerd door Dr. Alph. Ariëns, te Maarsen,
overDrankbestrijding.
's Avonds werd de derde algemeene vergade
ring gehouden. In „Tivoli sprak Pastoor E. A.
van Iliusbergh, te Bussum, over Godsdienstig
Leven en Mr. Kortenhorst over Kath. Sociale
Actie. In den Stadsschouwburg spraken Dr. L.
Deckers, lid van de Tweede Kamer, over Gods
dienstig leven en Pater Th. J. M. v. d. Geest
O.P. overKatholieke Sociale Actie.
De goedgeslaagde dag werd besloten met een
reünie in Hotel „De 1' Europe".
Rijst.
De Minister van Landbouw, Nijverheid1 en Han
del heeft ingetrokken met ingang van 29 Sept.
d© maximumprijzen voor rijst, zulks1 met de uit
drukkelijke bepaling, dat de bedeelde- ttiaximumR.
prijzen gehandhaafd blijven, voor zoover betreft
de rij-st, die djoor het Rijk ten behoeve van zie
ken en zwakken ter beschikking der gemeentel
besturen gesteld is en zal Worden.
Gestrand.
Het Ned-el.r sa. „Zuid-Holland" -op1 weg van
het. Wyburgdistrict (Finiand) naar Londen is
bij den haveningang van Reval in slechte positie
gestrand. Assistentie is ter plaatse. De voortank
e-n de vo-orpick maken water.
Het ss „Zuid-Holland." groot 1837 'bruto -en
1141 netto tons, is in 1911 gebouwd e-n behoort
aan de Scheepvaart en Steenkolen Mijl. te Rot
terdam. I
e» ütwatelijk Nieuw.
Crisismaatregelen.
Verkrijgbaar in de week van 25 Sept.—1 Oct.
Op bon 728 3Vi ons suiker.
Kinder in eelkaart.
Op bon 41A 2 ons kindermeel en 3 ons Mai-
zena.
Op bon 41H 2'/j ons kindermeel en 3 ons Maï
zena
Suikerkaar t.
Op bon 69 3l/j ons suiker.
Broodkaart. De broodkaart van het
110e tijdvak 19—27 Sept. (blauw). 111e tijdvak
28 Sept.6 Oct. (oranje)
Vetkaar t. Bon 5e week 24 Sept.1
Oct.
Sedert ge rui men tijd is men in de Gorzen
aan werken bezig, die veijbandl houden me-t den
aanleg van dë nieuwe waterkeering-, loopenöl Van
dein Frankeiandschcn tijk Hoofdstraat Groe-
-nie-dijik -Schieja-nds Hoogen Zeedijk (bij het
Roode Hek.) i
Tot deze werken behoort ook Idle vlervaandi-
gimg van een dijk vanaf de Hoofdstraat (nabij
de Groene,aan) tot aan dbn Westffankenl. dijk
(nabij de glasfabrieken! van. die firma Ilasekamp).
Deze dijk lig-t op- dia terreinen van Mevr. Wed.
Muller-Vrijland, door d© gemeente onlangs ont
eigend.
Westelijk van dezen dijk moest de firma L
Volker Azn te. Sliedkjecht een uitgestrekt terrein,,
opspuiten. Daartoe was ronidjom de op te spui-
tlë-n oppervlakte een- ringdijk gelegd. Reeds had
men een buizen leiding vervaardigd, waardoor die
gro-nd naar het terrein wordt gopeitst.
Zooals bij d©ze werken gebruikelijk isi, wördl
er aanvankelijk zeer veel water met dën voor
-oph-ooging bestemden grond binnen den ringdijk
mee gevoerd-.
Met het -opspuiten had mieim dlezer dagjen reeds
-een begin gemaakt, niettegenstaande dje ringdijkj
volgens het beweren van ooggetuigen niet
sterk genoeg z-ou zijn- geweest om 'dleh gpooten
drang 'van eten aangevoelden grond te weerstaan.
Er stond gister binnen den ringdijk teen zeef
groote hoavteelheid water, dat mleit dën grond
was aangevoerd.
Omstreeks 51/4 uur. bezweek plotseling leiein d'etelk
van den- ringdijk Op korten afstand van de di-
reictiekeet. Een gat va-n circa 15 M. lengte ont
stond in den dijk, 'zoadat het water met een
geweldige kracht naar het lager gelegen gedeie-bla
van dë Gorzen stroomde.
In te-en ommezien stonden tallooze straten blank.
Piet Hein-straat Heleaastraat Jaoobastraait Ad'ria-
-n astraat, Berendinastraat, Hendrinastrat, Ploeg-
straat en Putt-ershoeksche straat hebben van h-qit
water het meest te lijden gjehad'.
Maar ook in dë Groenelaan kregen yele w-onin-.
gen, vooral de laag gelegen nos. 4549 ein 55b
67, enorme schade.
0-ok in aan de andere zijlde op de Groenelaan
uitkomende straten en de naaste omgeving stond-
v-eel water.
De bewoners dier straten, die door dein stort
vloed totaal verrast werden-, hadden afsoluut gje-ein
tijd om hun huisraad, hetwelk in de beneden
verdieping stond, in veiligheid te brengen.
Het was voor veten- een uiterst benarde posi
tie. 1
De meleste mletns'chen vluchtten naar boven
of liepen, zoo goed ein zoo kwaad1 het kon,
vaak tot aan de knieën,door het water wadend,
hun straat uit.
Waar hier zoo plotseling ©enige
honderden huizen
onder water kwamen te staan, kan mten wed1 hel-
grijpen tot welke treurige toestand1©!! deze over
rompeling leidde.
In een gezin stond' -een lijk boven aarde, het»
welk terstond gekist werd en moest worden weg
gevoerd. Bij- andere bewoners hoorden we van.
©en gezin, waar evlen vóór dë- dijkbreuk -plaats
had, een -nieuwe wereldburglejr het licht had aan
schouwd en men roet gropf© mjoteibe moeder en
kind in veiligheid kon brengen.
Weer in andere straten troffen wle| gezinnen aan
waar men aa-n het tobben' was', -om zieken, jon
ge kinderen- en gebrekkige lieden, uit djel huiziem,
te dragen en naai' een veiliger plaats, over te
bnengien.
Forsc-he mannen waadden door d© immer zwel
lende -watermassa, namën Vrouwen en kinderenj
op hun schouders- ©n droegen ze weg|. Hiier en
daar Werden handwagens voor het vervoer van
menschen ge-bruikt. 1
Het was een droevige aanblik, al die rondom
in het water staafde arbeiders straten, bewoond)
door menscheni voor wie in dezen tijd zoo-'n wa-
terramp een dubbel onheil is-. Alterted huisraad:
bedden, dekens, stoeten, kleëdingstukken, taifefls1,.
keukengerei, etenswaren, dreef in dë woningjepj
op hét water
foen het ongeluk met dien dijk gebeurde, was
toevallig d-e directeur van gemeentewerken, dfe-if
he-er Gerlach, in de -nabijheid'. Hij kon terstond'
alle maatregelen treffen 0-m1 die waterramp tot;
de kleinst mogelijke proporties' terug t|e| breingeinj
Het gemaal aan de Spuihav©n, hetwelk juist die
Gorzen had Ieeggtemakn, werd' opnieuw in wer
king gesteld. f
V ij f no od ui tl a ten
der rioleering van deze stadswijk, o.a. 3 aan
de Westerhaven, werden terstond iC-pengeziet.
Aangezien het hopg' water was, toen de dijk
bezweek, ko-n het water in bet overstroomde
stadsdeel slechts langzaam weg' lb-open.
De vrees, w-ei'ke aanvankelijk bestond, d|a't de
riolen door dë meegevoerde modder, en, klei ver-
stopt zouden- geraken, bleek ongegrond.
Geleidelijk zakte het water wieg-. f j
Vete werklieden, die va-n hun wieiik huiswaarts!
keerd'en, konden hun winningen niet bereiken.;
Tal van vrouwen en kinderen, die in de bin
nenstad boodschappen hadden giedaan "zagen e-v-arti
min kans hun woonhhizen binnen bei treden.
Door dëzen toestand ontstonden natuurlijk 1-
lerlei pijnlijke incidenten* -
De firma Volker had- dadelijk na het ongeluk
met d'en dijk
d ui zend zakk en
laten aanvoeren, teneinde met zakken zand het,
gat in d'on dijk te stoppen.
Tot laat in dan nacht is men be-zig geweest,
om het gat af te sluiten. T-oian het eindelijk gplukte
liet gat te stoppen, bestond er geen Vrees mje(er
dat het water in de Gorzen zou vermeerderen.
Heden ochtend stonden de straten, die het meeist
van het water te lijden had'dën giekregen, nl.
rechts van die Piet HeinStraat, nog blank.
Men heeft, zoowel v-a-n wege de gtemventei als1
van de zijde van den aannemer Volker; alliei
moeite gedaan oim het water sneller te dioen
wegvloeien.
Zoiö Ver bekend1, zijn -er bij deze Gorziem-aver-
stroo-ming gëen persoonlijke- ongelukken te 'beg
treuren. 1
1 airijke autoriteiten, o.a. dë burgemeester, idlei
wethouders, ledie-n van den Gemeenteraad ën tech-»
nisch personeel van de Gemeente, brachten gis-
Ler-a\önd een bezoek aa-n het ondier water ge-
loop-e-n stadsdeel.
Den ge-heelen avond waren duizlelnden nieuws
gierigen in d-e Gorzen en -omgeving op- dlei been,
om naar de dijkdoorbraak en haar gevtojgien. te
kijken. 1 1
1 I
Vain officieële zijdë wiordt als oorzaak van
dei (doorbraak medegedeeld, dat -er verschuiving'
va-n grond beeft plaats ge-had. Deze gr|ondver-
schuiving vindt haar oorzaak in het ontstaan
v'an e,en klein lek onderaan dën dijk.
De firma L. Vol'kter Azn., te- Sliedreeht, is
door de gemeente aansprakelijk g|esteld vioor de
schade. j
Naar wij vernemen, zal mëvr. Koeten--Oonta
heden-middag in den Gemeenteraad over de dijk
doorbraak een interpellatie houden.
De vragen, welke MieVr. KoetenOoms-, he-
don-rniddag aan B. on W. heeft gesteld luiden
als volgt:
Zijn El. en' W. bereid een ond|erz|o!ek' in te
stellen naar de oorzaak dier dijkdo|orbraak Op-
Woensdag 24 dezer -en- het resultaat van dat
onderzo-ek aan dën Raaldl mëde te djeielen?
Is het College tev|ens- Ixipeid te londerizoëfceni
of het toezicht van de Direcltie van Gemleente-
werken in de-ze voljdjqende is gjelweest, of te
kort is geschoten?
Of men Let geVaar heeft zien aankomen en
zoo ja, waarom dë omwonenden niet tijdig; zijn
gewaarschuwd
Is het College tevens bereid' ;met alle kracht
te bevo-idëren dat de geleden (schade ten valid!
en ook spo-edig zal wonden vergped
R. K. Vrouwenbond.
'Dinsdagi-avpnd hield de af deeling van den R.K.
Vrouwenbond een goedbezochte vergadering iq
het Bondsgebotuw.
-Me viEvers beklom het spreekgestoelte,)
opende met den Chr. groet en deelde daarop
aan dë vergadering mede. dat mevr. Geierdos
ddor huiselijke omstandigheden gedwongen was
te bedanken als presidente. Op haar verzoek hadj
spr. zich bereid verklaard to-t Januari het voor
zitterschap- te bek.ëedën. hetgeen tevens door heit)
bestuur was goedgekeurd. Er waren drie brie!-
ven ingekomen, «en van een lid, dat verzocht
voortaan niet meer op Vrijldag te vergaderen
aan welk verzoek het bestu-ur had besloten te
voldoen en twee andere, welke verzochten h|et
plaalsbespreken Weer af te schaffen. Aan dit
laatste verzoek was het bestuur in dier voege
tegemoet gekomen, dat vöor de vier reglem|e|n§
taire ledenvergaderingen dit jaar hot p-laatsbesprel
ken zal vetvallen-, vpor dë andere vergaderin
gen, lezingen, enz. blijft het gehandhaafd, daaa
dooi' dë hooge zaalhuur ën andere onkosten het
geld niet kan gemjst worden. Het is d-us geen
0,nwii, maar -noodzaak. Verder blijven de twee
e-erste ,r)ijën geivï-ror\reei'd voo|r (djel zelattjices fijn
propagandisten.
Daaijna dëed de presidoJrute nog dë vjolgende
mededeelingen. -De afd. Hulp in- del Huishouding}
opent in Oc-tojber een kleenemmagazijn met daarp
aan vterbondën bureau, waar all© bons, door de
R.K. vereeinigingien hier ter stede uitgegjaven,
kunnen wprdlen ingewisseld. Ook zijin daar kinder-
kleeren tegen billijlken prijfe vo-op diet Jecfan tie(
kpop-. Dpo-r mej. Beukers is een propagandaelub
Opgericht ,en door mej. P-. Jansen' een afdeeling
van de R.K. Vacantiekolonie, Mej. V, d'. Ha,-
gen wieid officeel gekozeai ais bestuurslid van
de R.K. CoöpL Verbruiksverecniging-. Opgericht
werd een commissie vpor gpiedë R.K. kosthuizen
adressen kan men opgeven aan mevr. H-elnman
Jansen. Lang© Havën 19. Opl dë statu,ten is do
K-o-n. go-eidkeurimg verkregen. Aan mevr. Geerj
des werd een woio-rd van dank gebracht voer
hetgeen zij in het belamgl dJer vereeniging vepricht
heeft (applaus.)
Vervolgens werd het winterproglramn 1 a behan
deld. Het bestaat uit mo-edei-, kook-, huishoud-,
naai- en waarschijnlijk strijkcursussen. Tevens
zullen- er lezingen over socialë onderwerpen won
den gehouden de ee13.be door pater Vrijmoed ofl
28 Oct
Daaioip werd het woord! verleend aan den
weleerw. pater Micklinghoff.
Lezing pater M i c k 1 i n g h 0,1 f
Spr. ving aan met te wijzen op de gewijzigde
maatschappelijke toestanden, waal-bij ©en ieder
zijn plaats moet innemen. Twee machten gaan
vooraan in het streven om zich een plaats on
der dë zon te veroveren, nl. de arbeider er(
dë vrouw. Spr. zal spreken -over dte worste
ling van de opsttevende macht, welke de vrouw]
vormt. - 1
De macht der vrouw is op 't oogenblik een
vraagstuk dier p-raktijlk. VooT ons Katholieken blijft
vaststaan, dat de vrouw inde huiselijke verhoudin
gen aan den man onderdanig moet zijn.
-Do vraag rijst of de vrouw geschikt is om
sociale -of politieke functies te vervullen. Het,
oerstnioodige is een zekere mate Van algonitend
ontwikkeling. Do geschiedenis leert -ons, dat de
vrouw geschikt is voor het zich verstandelijk
ontwikkeven, getuige dte H.H. Catharina van Sie
na en Theresia.
De vrouw moet een zeken: mate van onderr-
scheddingsvetrooge-n hebben, bij'v. ten opzichte val|
die- poëtiek, het begrip om' wanneer zij eenmaal
te-r stembus geroepen- wordt, o-ok goed' te kun
nen stemmen. D© vrouw zal wel zorgen, dat
ze zich die mate van ontwikkeling eigen maakt,
teTwijl het enthousiast bezoeken dier vergaderin
gen, een, waarborg' vörmt, dat dej mannen niet
-ongerust behoeven- te zijln over dja politieke ont
wikkeling 'der vrouW.
Het ISiesrecht is Vto-or ons steeds een vraag
stuk geweest van -opportuniteit. Vrouwenkiesrecht
was dus niet in: strijd met onze principes'. Daar
om ko-n Minister Ruys dte Beerenbrouck ook zeg
gen,: Gij vrouwen krijgt het kiesrecht, omrdbt het
kiesrecht bevorderlijk is vaotrl Idle eelnheid1 va|N
het land.
Zo» kregen de vrouwen eensklaps helt alge
meen. i'
Nu spr. hier staat oirri politiek© vóórlichting
Ie geven, zal hïj| zich voiojr heden bepalen tot
algemeene begrippen.
Het is een feit, dlat de vrouw zich steieds be
wust is van haar macht eni spr gelooft ook in
die macht ten opizidht© der politiek, waarin de
vrouw in dën loop dter geschiedenis dikwijls ©en.
geweldigen en funesten invloed heeft gtehad. Doctï
dit was werk van enkel© vrouwen. Nu "wordt
er gesproken van de rriacht van de vrouw.
Daarop ging- Spr. na dten invloed welke Mao
chiavelli met zijn werk „Het boek van den vorst"
gehad heeft opi de staatkunde der Eurjopeesche
rijken, in de laatste drie eeuwen, hetwelk door
principes vain huichelarij! een staatsbestuur pre
dikten, geheel in strijd met het Christendom. Daar
tegenover neemt dte- Pa,us ntet zijin encyclieken
stelling'.
Nadat alle pogingen mislukt zijin om dte mo
derne staatkunde Weer te dom volgen de be
ginselen van het Christendom nu verkrijigt de
vno-uw het kiesrecht, ©n het is zeer goed moge
lijk, Idat dte vrouw hier redding kan brengen»
-wat dten raak gedurende drie eeuwen niet geilukH
is. Het element der waarachtigheid! wiee-r in de
politiek in te voeren, dat is die wereldhe-
foekenis van de invoering Van het vrouwenkies
recht.
Thans giaf spr. eenigp details, welke voor al
les bij de beoefte-riimlg dter politiek in acht geno
men behooren te 'wordten. Door het verdërfelijk|ei
v'aln dein kastege©st vvordjcinl toestaindjein gescha
pen, waarvan baantjesjagers gebruik 'maken, niet
evenwel in het belang van het alg|emeen. Dö
vrouw blijft vrouw, en zij moet daarom haar
vrouwelijke eigenschappen in dte politiek uitdra
gen. In 't hizondter heeft die vt-ouw kijk op
kwesties betreffende apmteb- en ziekenzorg, kunst»
enz. De Roomsche vrouwen, die zich op het
moeilijke fpad dter politiek b-egtevien, moeten- vooG
alles voor opgen houden, dat ze Roomsch zijn,
dat ze dte beginselen huldigen, welke in Dveteten-
stemtaing zijln met de belangen van onze onster
felijke ziel.
Zij 'behooren zich te oijganiseeren in die R. K-
Staatspartij. Spr. ging dte geschiedenis van on
ze partij n giorote trekken na. In het museunJ
„Amstelkring" te Amsterdam, zijn de verschillen
de stadia van de ontwikkeling van het Katho
licisme en der R.K. Staatspartij hier te lande
te bezichtigen.
De eerste openba-re verdediger va^i onziel b^/
ginseten |was dë bekeerling Let Saga ten Brpek-1
Het zaad dloar dezen uitgestraodd, droeg vluch
ten.
In de eerste helft dier v|orig|a eeuw stonden ih
Brabant op, dë Van S-on's in Gelderland de Va»
Nispen's. 1
De man, die evenwel de R.K. Staatspartij 0®"
Vornid heeft was dë bekendë priester-dichter-
staatsman-, dr. Schaepman. In samenwerking' met
dr. Kuijper, den leider der anti-revolutionnaüten»
werd een politiek verbond gesloten, dat in 1883
i
