GEVAARLIJK 7
toeslag op de D-treinen in Nederland in te trek
ken.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Splitsing scholen.
In verband met het bij den Raad aanhangig
voorstel tot splitsing van scholen voor gewoon
openbaar lager onderwijs, deelen B. en W. mede
Ingevolge de nieuwe Onderwijswet, wordt aan
de hoofden van openbare lagere scholen, die
thans ambulant zijn, het onderwijs eener klasse
- opgedragen. De wet geeft hier wel een overgangs
termijn van 2 jaren, doch om verschillende re
denen achten B. en W. het van belang reeds
thans tot afschaffing over te gaan, hetgeen mo
gelijk zal zijn bij splitsing der 12 en 13 klassige
scholen.
In de eerste plaats zal dit een aanzienlijke
kostenbesparing geven, daar er bij deze nieuwe
regeling minder overcomplete onderwijzers zul
len zijn doordat, afgezien van de gevolgen der
splitsing, de hoofden hun eigen klassen krijgen.
In de tweede plaats achten B. en W. het van
belang door het tekort dat langzamerhand aan
onderwijzend personeel ontstaat.
Wat nu de splitsing der scholen betreft, nog
afgezien van de afschaffing der ambulante
hoofden, zouden onder de nieuwe wet de 12 en
13 klassige scholen niet gehandhaagd kunnen
den daar dit voor de gemeente te groote finan-
cieele bezwaren zou meebrengen, doordat aan
een groote school altijd overcomplete onderwij
zers verbonden zijn, wat bij kleinere voorkomen
kan worden.
Als bezwaar tegen groote scholen geldt nog
dat op geen school meer dan 400 leerlingen mogen
worden toegelaten. Bij de splitsing zullen eenige
veranderingen aan het gebouw aangebracht
dienen te worden.
Vcor den goeden gang van het onderwijs mede
in verband met toezicht enz. achten B. en W. het
niet goed twee hoofden in eenzelfde schoolge
bouw te hebben, daarom dient tot de splitsing
te worden overgegaan.
Met het voorstel wat nu gedaan wordt, wordt
beoogd de splitsing van school J in benedenschool
en een school op de verdieping; hiertoe zou een
verbouwing moeten plaats hebben en zullen de
kosten bij raming komen op 3200.- verhoogd
met 1800.- voor meubileering.
Was het aanvankelijk de bedoeling om later
met voorstellen te kome tot splitsingvan andere
scholen, waar nu déze plannen gereed zijn wordt
mede voorgesteld over te gaan tot splitsing van
de scholen. B.,C en E.
De kosten worden geraamd voor School B.
op 4600.- voor C. op 6350.-
Voor school E zijn twee plannen waarvan een
om in eiken vleugel der bestaande school een
aparte ingang te maken. De kosten hiervan
bedragen 18.700.-
der het meestal aangenomen cijfer van 3 dat
behoort leeg te staan om een behoorlijke vei-
schuiving mogelijk te maken.
Op 30 November 1919 waren er dus in totaal
8443 woningen, en bedroeg het bevolkingsoijfre
38993. stel 39000.
Rekent men nu de gemiddelde gezinssterkte
op 4,5, dan zou het aantal benoodigde woningen
zijn 8927, waarin is begrepen 3 voor vej-
schuiving. Het gemiddelde aantal inwoners per
woning was toen dus 4,62.
Verder concludeerde men
Het benoodigd aantal woningen is 8927
Het aanwezig aantal woningen is 8443
Distriet-arbeidsbeurs.
Gedurende de maand Januari 1921 werden
bij de Arbeidsbeurs, alhier, ingeschreven790
werkzoekenden.
Het aantal aanvragen van werkgevers be
droeg 179, het aantal plaatsingen 134.
Over dezelfde maand in 1920 waren deze
cijfers resp. 173, 68 en 65.
Gevonden voorwerpen.
Te bevragen aan het Commissariaat van Po
litie op alle werkdagen van 1 tot 2 uui Ismiddags
kwitantie ten name P portemonnaie met 0.20
sleuteleenige brieven met portret stuk van
autolantaarn nummerplaat van auto H 15763
bont, armbandje zak gereedschap
Bij vinders broche, Elshout, Bleekerstraat 25,
rozenkrans in étui v. Noordennen Mariastraat
kinderportemonnaie met inh. G. W. Abel,
Stationsstraat 17; papieren geld, L. Sterenburg
Weezenbuurtdameshorloge, A. Gommel, Hee
renstraat 41/5; geldsbedrag, B. Jeup, Grofbaan
35/12papieren geld, J. C. Krabbendam, Blee
kerstraat 2kinderhandschoen, W. v. Gogh,
Langehaven 99 dameshandschoen, Plooij, Vil
lastraat 17 foudraal van parapluie, G. v. d.
Broek, Singel 184/10vloerkleedje en konijn,
II. in !t Hol, Nassaustraat 76 heerenhandschoen
B. Valkensteijn, Nieuwe Haven 41; sleutel, baas
Distilleerderij Melchers, Noordvestsingelcein-
ture, Ritman Villastraat 58 glassnijder, Daal-
meijer, Damlaan knot sajet met breipennen,
J -Wensveen, v. Beverenstraat 29 Ring met
sleutel, Godde, Zwartewaalschestraat 35.
484 tekort.
Dit tekort komt aan den dag doordat als bo
vengenoemd 206 gezinnen hun toevlucht hebben
moeten zoeken in woningen van anderen, terwijl
overigens meerdere grootere gezinnen in te kleine
woningen huizen.
Hierbij moet nog opgemerkt worden, dat in de
stad een 400 a 500 krotwoningen voorkomen,
waarvan een deel reeds onbewoonbaar is ver
klaard, terwijl de overigen nog onbewoonbaar
verklaard behooren te worden. Het tekort met
inbegrip van deze woningen loopt dus naar de
1000,'Tot zoover het genoemde rapport.
Uit een den Raad overgelegden staat blijkt,dat
door B. enW. bouwvergunning werd verleend
voor 59 woningen, middenstand en particulieren
bouw. Hiervan waren 33 voor middenstands-
bouw, gesteund van Rijks- en Gemeentewege.
Verder vergunning tot het bouwen van 192 wo
ningen aan Volkswoningbouw-vereenigingen.
i Vergunning tot bewoning weid verleend voor
20 woningen van de Vereeniging Volkshuisves
ting en 17 voor woningen, gebouwd door par-
i ticuliere bouwers.
j Met toestemming van B. en W. werden 12
woningen onttrokken aan de bewoning. In 't
geheel dus een aanwinst van 37 12 25
woningen.
Hoewel er een klein aantal woningen geduren
de het tijdvak van 1 Dec. 1919 tot 1 December
1920 voltooid werd, kwamen een behoorlijk aan
tal plannen tot den bouw van volkswoningen
tot stand. Dat er niet meer woningen voltooid
werden is voor een groot deel te wijten aan de
uitsluiting in de bouwvakken, waardoor gedu
rende verscheidene weken het werk stil lag.
Woningen door vereenigingen in aanbouw.
„Volkshuisvesting" heeft in aanbouw blok G.
59 woningen in de N. Maasstraat en Klaas-
waalschestraat, blok H. 115 woningen, Oud-
Mathenesse (Polderstraat) ,,St. Jozef" 25 wo
ningen Huijsmansstraat en Anthonie Muijs-
straat. „Eendracht" 18 woningen N. Maasstraat
en Voornschestraat. Totaal 217 woningen. Hier
van zullen binnen enkele maanden 84 voor be
woning geschikt zijn.
Woningbouw door Vereenigingen waarvoor de
voorschotten door den Gemeenteraad zijn ver
leend, doch waarmede nog geen aanvang is
gemaakt.
„Volkshuisvesting" blok H. 151 woningen
Oud-Mathenesse. (Polderstraat), Blok J. 125
woningen, Opgespoten terrein Gorzen. 51 wo
ningen Gorzen. ,,St. Jozef" 98 woningen Huijs
mansstraat, v. Beverenstraat en Anthonie
Muijsstraat. 61 woningen Kortland. „Vrede"
584 woningen Nieuw West-Frankeland. Schie
dam „Vooruit" 93 woningen Kortland. Totaal
1163 woningen.
Verder nog eenige plannen van middenstands
woningen, te bouwen door particulieren op de
basis van de nieuwe Rijkspremieregeling.
Het aantal woningen, dat er op 30 November
1920 meer is dan op 30 November 1919 gevoegd
bij de 8443 woningen, die er op laatstgenoem
den datum aanwezig waren, telt, men dus in
deze Gemeente 8468 woningen. Het bevolkings
cijfer dezer Gemeente bedroeg op 30 Novembei
1920 40234 zielen, zoodat men gemiddeld voor
iedere woning krijgt 4,75 tegen 4,62 op 30 No
vember 1919.
den toestand van de woningen zelf, ook van het
aantal inwoners per H.A. grond, van liet aantal
woningen per H.A. etc.
Over korten tijd hoop ik mijn verslag en ont
werp tot stichting van een woningbeurs (met
strafbepalingen) te kunnen indienen.
Door het ontbreken van een woningstatistiek
is het totaal aantal krotwoningen niet precies
op te. geven. Mijn ambtsvoorganger taxeerde
dit op 30 November 1919 op 400 a 500.
In 't geheel komt men dus tot een woningte
kort van pl.m 1460. Rekent men de benoodigde
3 leegstaande woningen niet mede, dan is
het tekort 1200. Rekent -men de krotwoningen
niet bij het tekort, dan wordt het 1023.
Op te meiken valt nog, dat, waar het aantal
samenwoningen te Rotterdam op ongeveer 20.000
werd vastgesteld en het hierter stede 1431 is,
men er hier in verhouding bijna even slecht aan
toe is, daar Rotterdam ru;m 13 maal meer inwo
ners heeft dan Schiedam.
Verder, dat deze 1431 het aantal officieel be
kende samenwoningen is, maar dat dit cijfer
waarschijnlijk nog iets grooter is door cland
estiene samenwoningen.
Bevolkingsstatistiek en de be
rekeningvan dewoningbehoefte
De bevolkingstoename van 30 November
1919 op 30 November 1920 bedroeg 1241.
Op 30 November 1919 bedroeg het aantal wo
ningen, bestemd voor één gezin en door 2 of
meei gezinnen bewoond 199.
Het tekort 206 woningen.
Op 30 November 1920 bedroeg het aantal wo
ningen bestemd voor één gezin en door 2 of
meer gezinnen bewoond 684.
Het tekort 747 woningen.
Het tekort iss dus gestegen met 747206
541 woningen.
Deelt men het cijfer van de bevolkingstoe
name door het cijfer 4,5 (meestal aangenomen
als de gemiddelde gezinssterkte) dan krijgt men
276. Dit klopt dus niet met de toename van het
woningtekort, dat 2 maal zoo groot is.
Het aantal inwoners op 30 November 1920 is
40234.
Het aantal woningen op 30 November 1920
is 8468.
Neemt men het cijfer der gezinssterkte aan op
40234
4,», dan zou het woningtekort zijn 8468
473. Het is echter 747.
Ingezonden Mededeelingen.
is het gure weer. Door het regelmatig, ge
bruik der beroemde Wybert-Tablelten kunt
U hoest, heesehheid en keelpijn voorkomen.
Vraagt alleen Wybert-Tablettwi.
Blauwe blikken doozen a 80 cent
rnet nevenstaand fabrieksmerk.
De Woningnood.
B. en W. hebben het volgendstuk gepu
bliceerd betreffende den woningnood in onze
stad.
Men leest in het rapport van den directeur
van den woningdienst aangaande de Woning
telling van 1919
Van 4-14 November 1919 heeft hier ter stede
een woningtelling plaats gehad, waartoe iedere
gemeente welke meer dan 2000 inwoners had,
gehouden was.
De uitwerking der verzamelde gegevens werd
overgelaten aan het Centraal bureau voor Sta
tistiek.
Echter heeft de Woningdienst toen ter tijd
zelf eenige bewerking aan de gehouden telling
gegeven.
Hieruit bleek, dat er 8443 woningen waren
en 921 perceelen niet ingericht tot woning als
fabrieken, werkplaatsen, pakhuizen, gemeente
gebouwen enz.
Voorts werd geconstateerd, dat 199 woningen
bestemd voor huisvesting van één gezin, toen
bewoond werden dooi 2, enkeledoor 3 of 4 gezin
nen, in totaal uitmakende 405 gezinnen, dus een
tekort aanwijzende van 206 woningen.
Het aantal onbewoonde perceelen was 21 dus
0.24 van het totaal aantal was dus verre on-
Samenwoningen.
Uit de gegevens, welke de heer Nipius, Chef der
Afd. Burgerlijke Stand mij welwillend verstrekt
heeft, ben ik in staat te concludeeren, dat er in
de Gemeente Schiedam
629 woningen voor één gezin bestemd, be
woond worden door 2 gezinnen 47 woningen
voor één gezin bestemd, bewoond worden door
3 gezinnen 8 woningen voor één gezin bestemd,
bewoond worden door 4 gezinnen.
In het geheel zijn er dus in Schiedam 1431
gezinnen, die niet alleen een woning bewonen.
684 woningen worden bewoond door 1431 ge
zinnen.
Dit wijst reeds een tekort aan van 1431 684
747 woningen. Hierbij nog te voegen 3
voor verschuiving.
Het benoodigd aantal woningen is dus (8468
747) X 77 9491. Dan wordt het tekort
dus 9491 8468 1023.
En dit cijfer zegt nog niets van de toestanden
van de woningen, omdat een behoorlijke woning
statistiek hier ter stede ontbreekt Wel werd hier
reeds een aantal jaren geleden mede begonnen,
en werd ook door mijn ambtsvoorganger krachtig
voortgezet, maar moest door gebrek aan perso
neel opgegeven worden.
De onlangs in de I weede Kamer aangenomen
wijziging van de Woningwet dwingt evenwel de
Gemeenten van meer dan 20.000 inwoners, een
woningbeurs in te stellen. En dat niet om' de
woningbeurs op zichzelf voornamelijk, doch voor
al ter contröleeiing en aanvulling van de wo-
ningstatistiek. Deze toch leert ons pas de slechte
toestanden in de Volkshuisvesting kennen. Men
zie b.v. het onlangs verschenen rapport van de
hand van den Heer Keppler, Directeur van den
Woningdienst te Amsterdam aangaande de
woontoestanden in de Jordaan.
Men krijgt zoodoende een idéé, behalve van
Maar vooral als men de toename van het be
volkingsaantal deelt door 4,5 en hieruit tot de
toename van de woningbehoefte wil besluiten,
maakt men een groote fout.Men neemt namelijk
tegenwoordig een gezins-verdunning waar een
gemiddelde gezinssterkte van minder dan 4,5.
Bij voorbeeld als een zoon uit een gezin
trouwt met een dochter uit een ander gezin,dan
woiden de 2 oorspronkelijke gezinnen kleiner,
en er komt een nieuw bij.tEn nu schijnt de ge-
zinsvergrooting over de geheele linie door ge
boorte niet op te wegen tegen de gezinsverdun
ning dooi_Jiuwelijken over de geheele bevolking.
Dit verklaart ook, dat de fout in de bereke
ning van de woningbehoefte door de bevolkings
toename te deelen door 4,5 zoo groot is. Want
juist in de bevolkingstoename in verhouding tot
de vermeerdering van het aantal gezinnen door
huwelijken, zit de verlaging van de gemiddelde
gezinssterkte begrepen.
Berekent men het woningtekort door het ge
heele bevolkingscijfer te deelen door 4,5 en daar
van af te trekken het aantal aanwezige wonin
gen, dan is de fout niet zoo groot.
De gemiddelde gezinssterkte voor Schiedam is
te berekenen. Er zijn 8468 woningen, waarvan
629 bewoond door 2 gezinnen, 47 door 3 gezin
nen en 8 door 4 gezinnen.
Dus 8468—684 7784 bewoond door 1 gezin.
Er zijn dus (7784 2 X 629 3 X 47 4
X 8) gezinnen 9215.
De gemiddelde gezinssterkte te Schiedam is
dus volgens deze cijfers 40234 9215 4,366.
Op 30 November 1919 waren er 8443 wo
ningen, waarvan 199 bewoond door 405 gezinnen.
De overige 8244 werden bewoond door 1 gezin.
Er warerf dus in 't geheel toen 8244 405
8649 gezinnen.
De gemiddelde gezins3terkte was toen 38993
8649 4,51.
Dus vanaf 30 November 1919 tot 30 Novem
ber 1920 is de gezinssterkte afgenomen van
4,51 tot 4,36.
Zie voor dit onderwerp en het volgende, het
geschriftje „De berekening van de woningbe
hoefte", door den Heer A. J. A. Rikkert, amb
tenaar bij den Woningdienst te Amsterdam.
Uitgave van de Gem. Woningdienst aldaar.
Uit het bovenstaande blijkt dus, dat alge
meen verschijnsel van het grooter worden van
het aantal huwelijken per 1000 inwoners, en
het kleiner worden van het aantal geboorten in
verband met het aantal huwelijken, ook in
Schiedam zijn intrede gedaan heeft.
Zie hiervoor het artikel van J. van Gelderen,
in „De Economist", van 15 November 1918
no. 11.
Het blijkt dus, dat men met het enkele be
volkingscijfer niet juist het geheele aantal wo
ningen, en met het vermenigvuldigingscijfer der
bevolking zeker niet de noodige woningaan-
was kan berekenen.
Men moet het aantal gezinnen kennen, en de
toename daarvan. Een goede benaderingsme
thode is de methode „Halle". Hierbij berekent
men het vereischte aantal nieuwe woningen
met de foimule
a b f c+d+e+f g h,
waarbij
a aantal huwelijken van ongehuwden
b aantal huwelijken van weduwnaars met
weduwen
c aantal huwelijken van weduwnaars met
gescheiden vrouwen
d aantal huwelijken van gescheiden man
nen met ongeh. vrouwen
e aantal sterfgevallen van weduwnaars en
weduwen
f het vestigings-overschot (gezinnen) (positief
of negatief)
g aantal woningen, welke blijkens de aan-
teekeningen van het Bouw- en Woningtoezicht
door onbewoonbaarverklaring, slooping en uit
voering van bouwplannen zijn verdwenen
h aantal woningen, welke buiten voor
kennis van het Bouwtoezicht een andere be
stemming hebben gekregen.
Hierbij wordt aangenomen
1. dat een huwelijk van ongehuwden een
nieuwe woning noodig maakt
2. dat een weduwnaar zoowel als een weduwe
nog een woning bewoont, dus niet op kamers
woont. Een huwelijk tusschen die 2 maakt dus
een woning vrij.
3. Zoowel een weduwnaar als een gescheiden
vrouw worden geacht nog een geheele woning te
bewonen. Dus een huwelijk tusschen die 2 maakt
óók een woning vrij.
4. Mei; onderstelt, dat een gescheiden
man niet zijn woning heeft aangehouden. Het
huwelijk tusschen een gescheiden man en een
ongehuwde vrouw maakt dus een nieuwe wo
ning fioodig.
5. Een sterfgeval van weduwnaar of wedu
we maakt een woning vrij.
Dus Ongehuwde man mei ongeh. vrouw
vermeerdering der behoefte.
Ongehuwde man met weduwe geen ver
andering.
Ongehuwde man met gescheiden viouw gden
verandering.
Weduwnaar mot ongehuwde vrouw geen
verandering.
Weduwnaar met weduwe vermindering
der behoefte.
Weduwnaar met gescheiden viouw ver
mindering der behoefte.
Gescheiden man met ongehuwde vrouw
vermeerdering dei behoefte.
Gescheiden man met weduwe geen veran
dering.
Gescheiden man met gescheiden vrouw geen
verandering.
Zie hiervoor „Die leerwohnungen in Halle a
S. 1909—1911. 1909—1911 (Druck van Ge-
bauen Schuctsche) en het rapport Tellegen.
(Gemeenteblad van Amsterdam 1914 afd. I nag
3736 e.a.)".
Door mij is deze methode hier ingevoerd. De
resultaten over de maanden September en Octo
ber zijn in mijn bezit. De gegevens werden mij
verstrekt door hét Bevolkingsregister.
Resultaten methode Halle Sep
tember en October 1920.
In de maand September werden 41 huwelijken
gesloten tusschen ongehuwde mannen en onge
huwde vrouwen 3 weduwnaars en 1 weduwe
zijn overleden33 gezinnen hebben zich geves
tigd, terwijl 23 gezinnen afgemeld werden als ver
trokken.
In de maand October werden 26 huwelijken
gesloten tusschen ongehuwde mannen en onge
huwde vrouwen 2 weduwnaars en 5 weduwen
zijn overleden; 41 gezinnen hebben zich gevestigd
terwijl 30 gezinnen afgemeld werden als ver
trokken.
De bevolking bedroeg
op 31 Aug. 1920 39888 aanwas 19fi
30 Sept. 1920 40014 j aanwas
31 Oct. 1920 40068 I 54
„30 Nov. 1920 40234 166
De Directeur v/d Gemeentel.
Woningdienst,
M. M. VAN PRAAG'
DehaerL. M o e s a a 1 h e r i s t e g'G r a-
venhage geslaagd bij het aldaar gehouden machi-
nistenexamen.
De dienstbode die zich aan op
lichting schuldig maakte, door op naam van
bekende stadgenooten goederen te koopen, is
door de politie aangehouden. Tegen haar is
proces-verbaal opgemaakt.
Een schipper uit Schiedam is
gisterennacht in de Zwarte Hondstraat te
Rotterdam, op straat, door twee mannen van
ƒ2400 en zijn scheepspapieren beroofd.
Gemengd Nieuws.
Dievenbende gearresteerd. Het
is de rechercheafdeeling van de spoorwegen te
Hannover gelukt op het spoor te komen van de
daders die in den laatsten tijd diefstallen bij het
transport van ijlgoederen hebben gepleegd. Deze
diefstallen betreffen een bedrag van circa een
half millioen mark. Tot dusver zijn 16 personen
gearresteerd.
S n ij b o o n e n. Te Groningen zijn, naar
het „N. v. h. N.l' meldt, Dinsdag 2000 vaten
snijboonen, die daar een paar jaar opgeslagen
hebben gelegen, in het openbaar verkocht voor
2833.50, dat is ongeveer 1.40 per vat.
