Stoomververij.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
N.V.DE PHOENIX.
44ste Jaargang.
Zaterdag 23 Juli 1921.
No. 13093.
Bureau KOL M A II K 1 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39. iuuSf ^*>1 JA Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 et. per regel,
post ƒ2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent. Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
Kunst en Letteren.
Welverdiend.
Het jongste nummer der „Astronomische
Nachriehten" brengt het bericht, dat de Uni
versiteit van Bonn aan Pater J. C. IlagenS.J.
Directeur der Vaticaansche Sterrenwacht, de
waardigheid en de rechten van het eere-doc-
toraat in de philisophie heeft verleend, ter
erkenning zijner belangrijke practische en theore
tische werken op 't gebied der veranderlijke
sterren en zijner geophysische onderzoekingen.
Die onderscheiding eert evenzeer hem, die
ze ontving, als de instelling, die ze schonk. Zij
zet de welverdiende kroon op een rusteloozen
arbeid van bijna een halve eeuw, in dienst dei-
wetenschap. Pater Hagen is nu in zijn 78ste
jaar, en nog getuigen tal van artikelen inver-
scheidcnie tijdschriften telkens van zijn ver
nuft en zijn helderen, methodische geest. Dit
jaar nog heeft hij zijn monumentaal werk „die
Verhnderlichen Sterne" volt oid, dat zich waar
dig aansluit aan zijn levenswerk, den wel
bekenden Atlas Stellarum Variabilium Door
zijn isotomeograaf en zijn gewijzigde valmachine
van Atwood heeft hij de geopysica verrijkt
met nieuwe mechanische bewijzen voor de
aswenteling der aarde. Aan hem is 't grooten-
deels te danken, dat de Specola Vaticana, die
hij geheel reorganiseerde eii uitbreidde, thans
met eere genoemd wordt onder de sterrenwachten
der wereld. En van de donkere oorlogsnachten,
toen Rome uit vrees voor een vijandelijken vlie
ger-aanval zijn lichten doofde, heeft hij partij
getrokken om den hemel te doorzoeken naar de
donkere kosmische wolken, die aan de grens der
zichtbaarheid liggen voor een scherp, geoefend
oog.
't Is niet louter toeval, dat dit eerbetoon
uitging van de Universiteit van Bonn. Hier
heeft Hagen als jong Jezuiet eenigen tijd de
lessen gevolgd van den grooten Argelander, den
stichter der Bonner Sterrenwacht, den „Alt-
meister" op 't gebied der veranderlijke sterren.
Vol dankbare vereering voor dien meester en
diens opvolger Schónfeld heeft hij beider werk
en groote verdiensten in het helderste licht ge
steld. Zoo is 't werk van Hagen tevens een eere
zuil geworden voor de Bonner Sterrenwacht.
En deze heeft zich daarvoor dankbtar be
toond.
Gemengd Nieuws.
Vergiftiging te Meppel. Men
meldt uit Meppel aan de „Tel."
Door verschillende medici wordt de mee
ning naar voren gebracht, dat het roomijs,
waarvan alhier de ijswafeltjes zijn vervaar
digd, besmet is geweest met een ziektever
wekkende bacterie, welke zich ten gevolge
van de hooge zomertemperatuur weellerig
heeft vermenigvuldigd. Reeds is genoemd de
parathyphusbacsil, die veel overeenkomst ver
toont met de typhusbacol.
Maar nu is het de vraag, hoe deze bacil in
de ijssubstantie is terechtgekomen.
't Onderzoek heeft uitgewezen dat het bij
die bereiding gebezigde ijspoeder en de essense
alsmede de biscuitkoekjes, geen gevaar voor de
volksgezondheid opleveren.
Rest dus de melk, met behulp waarvan mede
't ijs wordt gemaakt.
Volgens Vlierman, de man van het ijskarretje,
was het versche melk, welke hij gebruikt heeft.
Bekend mag worden verondersteld, dat vaak op
nu niet bepaald hygiënische wijze 't vaatwerk, de
buksen enz., waarin door de melkleveranciers
hun zuivelproducten worden bewaard, worden
gereinigd. Heeft men een sloot bij huis, dan wor
den veeltijds met water daaruit de bussen, emmer
en wat dies meer zij schoon gemaakt, inplaats
van met leidingwater. Op die wijze zou dus do
paratyphusbacil in de melk kunnen komen nog
afgescheiden van het feit, dat het wasschen der
melk hier ter stede nog niet tot het verre verle
den behoort.
Maar ook, zonder dat de melkboer er 't
minste idee in heeft en meent zuivere, versche
melk te leveren, kan de melk zijnork oeien be
smet zijn met de genoemde ziekteverwekkende
bacillen.
Ons komt ter oore, dat een veearts dezer
dagen werd verzocht te komen op een boer
derij in een der omliggende gemeenten. Een
paar runderen waren ziek. Geconstateerd werd
dikke opgezwollen buik en vertraagde hartwer-
king, verschijnselen, overeenstemmende met
die der patiënten van het vergiftigingsdrama al
hier. Aan 't voer, dat de dieren genuttigd had
den, kon de ziekte niet geweten worden. Daarom
werd éen onderzoek ingesteld naar 't drinkwater
dat verkregen werd uit een drinkkuil in de weide,
waarvan het niveau door de langdurige droogte
en warmte geducht was gedaald en 't water bo
vendien door de koieen, die graag bij warm weer
een mogen pootjesbaden, ten zeerste was ont-
reinigd.Monsters water werden meegenomen naar
het laboratorium. En wat was het resultaat
De vervaardigde cultures vertoonden duizenden
en duizenden paratyphusbacillen.
Onmiddellijk is toen de drinkkuil met prik
keldraad omheind, opdat de koeien er niet meer
uit kunnen drinken en zich besmetten
't Behoeft geen getoog, dat de melk deze die
ren ver van zuiver genoemd mag worden.
En wat nu in de omgeving heeft plaats ge
vonden, kan ook in onze stad wel mogelijk zijn.
Wij kunnen dan ook met alle zekerheid mede-
deelen, dat toen onze burgemeester dit geval
heeft vernomen hij onmiddellijk gelast heeft,
een nauwgezet onderzoek in te stellen. Het re
sultaat hiervan is nog niet bekend-
Nog kunnen we melden, dat de toestand dei-
patiënten ook van de hoogst ernstige voor
uitgaande is.
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Een verstandige leeuwin. De
dierenschildcr N. Kuijver vertelt in een bijdrage
in Eigen Haard op interressante wijze hoe hij
eens in Artis een leeuwin, die een stuk been tUs
schen het gebit had gekregen, daarvan verloste.
„Het dier liep, schrijft hij zooals ze
dat gewoonlijk doen en steeds met den bek wijd
open, langs de tralies heen en weer. Zoo stil
mogelijk bleef ik vlak voor de kooi staan, met
een ijzeren haakje, van zoo wat een halven meter
lengte, in de hand. Ik hield dit ongeveer zoo hoog
als den kop van het dier was, wanneer hetzich
omkeerde en telkens als dit gebeurde, pikte ik met
het haakje naar het stük been. Of de leeuwin
de bedoeling begreep, is moeilijk uit te ma
ken, maar een feit is het, dat zij na een keer of
tien even bleef staan, en in een oogenblik wipte
ik het been tusschen de tanden weg.
Op zich zelf is dit niet zoo bijzonder, want
het toeval kan hierbij ook een groote rol ge
speeld hebben, maar wat zeker wel opmerkelijk
genoemd mag worden is, wat er ongeveer veert-
tien dagen later gebeurde.
loen bleef voor den tweeden keer, weder
een stuk gekookt been tusschen Flora's tan
den vast zitten en zoodra zij mij met het haakje
zag aankomen, kwam zij regelrecht op mij toe-
loopen en ik kon het stuk er zoo uithalen.
Ik heb vroeger het verhaal van den man die
in het woud een doorn uit den poot van een
leeuw haalde en later daarvoor de dankbaarheid
van het dier ondervond, altijd als een fabel be
schouwd, maar na deze ervaring lijkt dit verhaal
mij toch waarschijnlijker, dan ik vroeger vermoed
de."
Kranig. De zeesleepboot „Gelderland", kap
pitcin Groeneweg, heeft van IJmuiden naarBala-
wan gesleept het baggervaartuig „Amster
dam" met nog een modderbak, een zoogenaam-
den „onderlosser" met in dien onderlosser
nog weer een tweede onderlosser in stukkon
en brokken. Deze baggerwerktuigen zijn be
stemd voor de maatschppij „Grotius", en dus
voor den arbeid aan de oceaanhaven Belawan.
De zeesleepboot „Gelderland", is met deze
gecompliceerden sleep, naar wij in de „Sum.
Post" lezen, den 24en Februari uit IJmuiden
vertrokken en bracht haar den 21en Mei be
houden te Belawan.
De moeilijke reis heeft dus iets minder dan
drie maanden geduurd, en onderweg werden
voor 't innemen van kolen slechts aangedaan
Algiers, Port Said en Aden. Het langste tra
ject is dus geweest Aden-Belawan, een reis
van 32 dagen aan-één-stuk, waarmede Kapi
tein Groeneweg een record heeft gemaakt. Dat-
deze sleeptocht zeer vaardig is volbracht blijkt
verder hieruit dat de „Gelderland" met haar
drijvende bagage bij Saban een anderen Hol-
landschen sloep - eendroogdak met 2 sleepers van
Rotterdam naar Soerabaja passeerde, die
reeds 472 maand onderweg was, terwijl nog een
andere sleep, eveneens een baggermolen en een
bak, 14 dagen eerder dan de „Gelderland" uit
Nederland vertrokken, één, dag later dan deze
te Aden aankwam. Maar de „Gelderland" is
dan ook een spiksplinternieuw schip, eigendom
van de sleeprcederij Wijsmuller en Co te Rotter
dam, gebouwd op de werf van Jonker en Stant
te Hendrk Ido Ambacht. Deze sleepboot hééft
een machine die een vermogen van 1000 P.K.
kan ontwikkelen de machine is gebouwd dooi
de fabriek „Delfshaven" te Rotterdam.
Vraagt men aan het, na de vermoeiende reis
zeer welvarend uitziend zeevolk, hoe de tocht
is uitgevallen, dan is het algemeeen ant
woord dat men maar een paar kwade d gen
heeft geh d, doch d t de reis zeer voorspoe
dig is geweest. Maar men kan zich voorstel
len, hoe de betrekkelijk kleine „Gelderland" op
den eceaan heeft geslingerd met den zwaren
sleep achter zich.
De Gelderland" had haar sleep achter zich
aan twee trossen, de baggermolen achteraan
hangende aan een tros van 170 vaam, onge
veer 300 Meter. Toen men hier te Belawan
arriveerde had men nog voor 8 dagen kolen
aan boord. Over enkele dagen vertrekt de „Gel
derland" naar Palembang om daar weder ko
len in te nemen en vervolgens terug te stoo-
men naar Port Said en daar nieuwe orders af
te wachten.
Napoleon als schaakspeler.
Reeds als eenvoudig luitenant was Napoleon een
groot liefhebber van het schaakspel. In het be
roemde café de laRegance te Parijs heeft men tot,
op heden het tafeltje bewaard, waaraan Napoleon
als luitenant zijn eerste veldslagen in het klein
heeft uitgevochten. Later op zijn veldtochten had
hij steeds een reis-schaakspel bij zich en vooral
gedurende zijn verblijf in Egypte (1799) bracht
de overwinnaar van den slag bij de Pyramieden
vele uren door bij het schaakbord, zonder ech
ter zeer bedreven in het spel te zijn. Joubert en
Poussiegue waren toen zijn tegenstanders voor
al laatsgenoemde echter was hem verrreweg de
baas. Zooals Napoleon's geheimschrijver Bou-
riene meedeelt, was déze zich wel bewust van zijn
zwakte op het geruite veld, reden waarom hij Ver
meed met de beste spelers van zijn tijd te spelen.
Hij bekommerde zich weinig om de theorie,
kwam daardoor meestal in de opening reeds ach
ter, maar slaagde in het middenspel er niet zelden
in door zijn uitstekend combinatie-vermogen den
achterstand weer in te halen. Vooral toen hij
Keizer geworden was kon Napoleon het niet goed
verdragen als hij op het schaakbord, dat met het
oorlogsveld wel vergeleken wordt, verslagen werd
Behalve de reeds genoemde partiners speelde
Napoleon veel met zijn zwager Murat, die een
hartstochtelijk vereerder was van het koninklijk
spel, verder met den hertog van Bassano, met
wien hij zelfs vele nachten, naar men vertelt, aan
het schaakbord doorbracht. Ook Napoleons broe
der, koning Lodewijk, maarschalk Ney en onder
de hofdames van keizerin Joséphine de Rémusat
waren niet zelden de partners van den keizer aan
het schaakbord.
Later op St. Helena was het schaakspel voor
Napoleon een groote troost en vele uren bracht
hij toen met generaal Bertrand met schaakspelen
door.
Een noodlottige zangwedstrijd.
Alpa en Perfumo, twee boeren uit Roccagri-
malda, een provincie van Allessandria, beslo
ten den avond in een herbergje daar te pas-
seeren door een onderlingen zangwedstrijd te
houden. Een jury werd gevormd en hoorde de
twee mededingers aan, welke om beurten frag
menten zongen uit de „Troubadour", de „Rigo-
letto", en andere opera's. De jury besliste, dat
Alpa de winnaar was, en de verliezer moest een
flesch wijn betalen. Daarmee nam deze echter
geen genoegen en er ontstond ruzie. Beide man
nen werden de herberg uitgewerkt en zetten
hun dispuut op straat .voort.
Even later hoorde men kreten. Niemand
durfde echter de herberg te verlaten, om te
zien, wat er gebeurde. Den volgenden morgen
vond men Alpa's lijk, door 12 messteken door
boord.
Perfumo, en zijn zoon zijn respectievelijk
tot 8 jaar en 5 maanden en 2 jaar 6 maanden
en 15 dagen eenzame opsluiting veroordeeld.
Gouden s i g a r e n k i s t. Aan Gk H.
Schwab, den Amerikaansche groot-industrieel,
was, naar men zich herinneren zal, een gouden
sigarenkist ontstolen, ter waarde van duizenden
dollars, een eeregeschenk van de stad Baltimore,
Een Amerikaansche matroos zou de kist naar
Duitschland hebben gebracht. Het hoofd der
politie te New-York richtte zich tot het Zwitser-
sche gezantschap te Washington, dit tot zijn re
geering en deze laatste tot het ministerie van bui-
tenlandsche zaken te Berlijn. Ten slotte hebben
het ministerievan buitenlandsche zakeninBerlijn
en de politie-president zich met de zaak bezig ge
houden, daar de „Chicago Tribune" gemeld had,
dat de gouden kist zich in Berlijnsche handels
kringen bevond, Het onderzoek leidde tot de in
beslagneming van de kist, die de kleermaker
Bleiweisz-Bleck het eerst verkocht had en die
doqr zes handen gegaan was, waarbij elke verkoo-
per den prijs had Verhoogd. Daarna kocht de
kleermaker, die inmiddels gehoord had van de
groote belooning welke voor het terugvinden was
uitgeloofd, de kist terug voor 16.800 mark. Een
broer van hem zou verscheidene malen aan boord
van de „Mongolia" de reis over den Atlantischen
Oceaan naar Europa gemaakt en de gouden kist
van een matroos gekregen hebben.
Thans wercen de zeven personen, door wier
handen de kist gegaan was, wegens heling
aangeklaagd, omdat zij bij de hooge waarde
en de omstandigheden van den verkoop
koop de herkomst konden bevroeden. Tegen deze
aanklacht voerden de verdedigers aan, dat de
kist rechtmatig op een openbare veiling in Neder
land is gekocht. Het gerecht besloot ter verdere
opheldering tot verdaging.
Het grondbezit i n B u 1 g a r ij e. De
voornaamste bepalingen van de nieuwe wet op
het grondbezit in Bulgarije zijn, naar de Nederl.
gezant te Sofia in Handelsberichten van deze
week mededeelt de volgende
Ieder landbouwer, die eigenaar is van gronden,
Telef. No. 15.
1248 9
mag een bepaalde uitgestrektheid grond bezit
ten en bewerken. De uitgestrektheid wordt zoo
danig bepaald, dat zij voldoende is voor een
nuttig gebruik van de werkkracht van den land
bouwer en van de leden van zijn gezin en, bij
uitzondering, van gehuwde helpers. Deze uitzon
dering geldtvoor eigenaren,die niet zelf den grond
bewerken, maar zich bereid verklaren, dien bin
nen 3 jaren op bepaalde wijze in cultuur te bren
gen of te benutten voor de oprichting van in-
dustriëele inrichtingen, welke met den landbouw
in verband staan.
Dit eigendomsrecht, gegrond op den arbeid,
wo.rdt gelimiteerd op 30 H.A. bebouwbaren
grond per gezin, indien de eigenaar het land zelf
bebouwt, Indien dit niet het geval is, bedraagt
de maximum-uitgestrektheid van het land 10
H.A. voor een gezin en 4. H.A.voor ongehuwden.
Waar meer gezinnen samenwerken, zal elk dien
aangaande zijn rechten kunnen doen gelden.
De maximum-uitgestrektheid voor bosschen
en weilanden in bergachtige streken is vastge
steld op 50 H.A. en in vlakten op 20 H.A.
De uitvoering der onteigening van de landerij
en, voor zoover deze in uitgestrektheid de vast
gestelde maxima te boven gaan, wordt opgedra
gen aan gemeentelijke commissies. De door deze
onteigening verkregen goederen zullen dienen
ter vorming van een fonds, waaruit de kosten
der geheele hervorming van het grondbezit zul
len worden bestreden. Aan dit fonds zullen wor
den toegevoegd de gronden van de Nationale
Bank, van de Landbouwbank en die van den
staat, welke niet door het departement van land
bouw en domeinen zijn ontgonnen. Ook de gron
den, welke aan kloosters toebehooren, zullen
kunnen worden onteigend, indien zij niet op mo
derne wijze worden bewerkt. Voor de betaling
van de onteigende gronden zal als basis gelden
de gemiddelde prijs der laatste tien jaren voor
den oorlog. Voor de berekening van den prijs van
landerijen van niet meer dan 10 H.A. zal dat ge
middelde de grondslag zijn. Voor grootere per-
ceelen wordt de prijs met bepaalde percentage
(10 tot 50 pet.) verminderd.
Voor de toewijzing der beschikbare gronden
tegen bepaalde prijzen komen in hoofdzaak in
aanmerking de landbouwers, die thans
geen gronden bezitten, of deze in onvoldoende
mate in eigendom hebben. Verder ook landarbei
ders, die bewijzen van voldoende geschiktheid
daarvoor kunnen verstrekken, en coöperatieve
vereenigingen, welke op lanbouwgebied werk
zaam zijn. Degene, die aldus landeigenaar wordt,
mag in een tijdvak $an twintig jaren den gekoch-
ten grond niet vervreemdem. Zij, die het land ge
durende drie jaren onbebouwd laten of het niet
behoorlijk beheeren, zullen den betaalden prijs
terugontvangen, terwijl het terrein opnieuw ont
eigend zal worden.
De bibliotheek van Reims. Gis
teren heeft de plechtige eerste steenlegging plaats
gehad van de bibliotheek van Reims, Voor dit
bouwwerk heeft het Carnegie-fonds 200.000 dol
lar geschonken. Butlet verrichtte de eerste steen
legging. Myron Herrick de Amerikaansche ge
zant te Parijs, verheerlijkte Reims als het
symbool der overwinning van den geest op
de staf en van de overmacht van het recht
over de barbaarsche hartstochten van haat en
vernieling.
Hij wees op de uitgestrektheid 8er verwoeste
gebieden en op de ongelooflijke energie, waarme
de het Fransche volk zijn verliezen heeft trachten
te herstellen 1500 mijl spoorwegen waren her
steld,ongeveer twee en een half millioen bewoners
waren wederom naar hunne haardsteden terug
gekeerd 750.000 hectare bouwland van de drie
millioen, welke verwoest werden, waren reeds»
weer in bruikbaren toestand gebracht 295.000
huizen waren herbouwd of hersteld en 1940 van
de 8792 fabrieken waren reeds weep in werking.
Deze cijfers bewezen aan de geheele wereld,
dat Frankrijk, ten spijt van zijn binnenlandsche
moeilijkheden, welke het moet oplossen, een
voorbeeld geeft van ingespannen arbeid, zuinig
heid en opofferingen, ten einde zijn economische
evenwicht te herstellen.
De gezant voegde er aan toe, dat men deze
cijfers niet kan hooren, dan met een zeker
gevoel van trots, want het zijn belangrijke
punten op Frankrijks weg naar algeheel herstel
zijner nationale inkomsten. Ten slotte gaf hij
uitdrukking aan de hoop, dat de bibliotheek zal
worden een monument van schoonheid en nut
voor den geest van vriendschap en samenwerking
welke steeds tusschen Amerika en Frankrijk
heeft bestaan.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE
