DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
44ste Jaargang.
Zaterdag 30 Juli 1921.
No. 13099.
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geillustrecrd Zondagsblad.
EERSTE BLAD.
Buitenlandse^ Nieuws.
OPPER-SILEZIE.
Het antwoord van Engela n d
aan F r a n k r ij k.
De Engelsche nota, die gisteren aan de Fran-
sche regeering is overhandigd, was te voren
goedgekeurd in een zitting van het heele kabi
net, waaraan ook alle premiers der dominions,
die op het oogenblik te Londen aanwezig zijn,
deelnemen.
De nota heeft een aanzienlijken omvang,
omdat zij geen enkel beginsel van belang voor
het Engelsche standpunt buiten beschouwing
laat. Zij behandelt de Britsche opvattingen op
een manier, die iedere mogelijkheid tot een toe
nadering openlaat. Zij houdt zich vooral bezig
met de Fransche argumenten voor het onmiddel
lijk zenden van een Fiansche divisie naar Opper-
Silezië, en legt er zeer den nadruk op, dat dit
een kwestie is, die gemeenschappelijk door de
geallieerden moet worden behandeld, en die
niet geschikt is Voor een zelfstandige actie.
De Opperste Raad moet zoo spoedig mogelijk
bijeenkomen. Engeland heeft Frankrijk reeds
toegegeven ten opzichte van de plaats der bijeen
komst en van het onderzoek der deskundigen,
maarmet zal niet goedkeuren, dat de bespreking
zal worden voorafgegaan door een afzonderlijke
actie op een punt van groot belang van welke
mogendheid het ook zij.
De nota betreurt de duidelijke neiging Van
I' rankrijk, om het beginsel te verwaarloozen van
de eenheid der geallieerden, dat van zoo over
wegend belang is voor de Entente, en waarop
zooveel dingen van gewicht in het verdrag van
Versailles zijn gebaseerd.
Van andere zijde meldt men over den inhoud
Van de Engelsche antwoordnota, dat Engeland
een overzicht geeft van den toestand met be-
trekking tot het aandringen van de Fransche
regeering op het zenden van versterkingen
naar Opper-Silezië.
De Engelsche regeering is in haar houding
versterkt door officiate telegrammen uit O. S.
behelzende dat, als er een onmiddellijke beslis
sing door den Oppersten Raad werd genomen,
'neer troepen onnoodig zouden zijn.
De nota verklaart, dat de Britsche regeering
absoluut niet in staat is, de stelling te aanvaar
den, dat de beslissing in dergelijke aangelegen
heden uitsluitend bij de Franschen berust
1 Iet Fransche contingent in O. S. is het sterkst
in aantal, dat door den Oppersten Raad is op
gemaakt, volgens hetwelk de voorrang in de
gemeden onderworpen aan de volksstemming
vo gens het verdrag van Versailles, werd ver-
eend aan elk van de geallieerden in verschil
lende streken.
De eisch tot uitsluitende verantwoordelijk
heid in O. S. wordt mitsdien als onhoudbaar
beschouwd.
Aan het eind verklaart de nota, dat de toe
stand niet alleen Frankrijk en Engeland be-
tieii,, maar al de geallieerden. Het is geboden,
dat er zonder verwijl door alle geallieerden een
bespreking wordt gehouden. De Ëngelsche regee
ring heeft alreeds de uitnoodiging voor een bij
eenkomst van den Oppersten Raad op 4 Augus
tus aangenomen en toegegeven aan de wenschen
van den Franschen eersten minister nopens
plaats en tijd en het houden van een vooraf
gaand onderzoek. Zij kan er niet in toestemmen
dat men vooruit loopt op de besprekingen van
die conferentie of dat een mogendheid op zich
zelf alleen stappen in dezen gaat doen.
De „Daily Telegraph" zegt
Als ergens in officieele kringen de neiging
bestaat, de Entente te verlaten, dan is het niet
aan deze zijde van het Kanaal. Het blad meent,
dat de Fransche pers, na de houding, die de
Engelsche regeering en de Engelsche gezant
te Berlijn, in de kwestie van de zending der
fransche troepen, tegenover Duitschland heb
ben ingenomen, de bewering zal moeten opge
ven, dat Engeland aan den kant van Duitsch
land staat. Het blad wijst erop, hoe Engeland
alles heeft gedaan, om de Franschen, zoover het
ging in deze kwestie ter wille te zijn. Nu echter
schijnt bet twijfelachtig, of de Opperste Raad
reeds 4 Augustus bijeen kan komen.
De „Daily Chronicle" wil niets zeggen, dat
het geschil kan verscherpen, maar merkt toch
op
Als men in de „Temps", die zoo vaak het
orgaan is van buitenlandsche zaken te Parijs,
leest, dat Frankrijk, als Engeland zich verzet
tegen het zenden van versterkingen naar Opper-
Silezië, eenig onaangenaam incident in dat ge
bied zou beschouwen als een rechtvaardiging
voor het onmiddellijk toepassen van sancties,
°P eenig ander punt, dan wordt het noodig te
zeggen, dat de openbare meening in Engeland
z°o iets gemakkelijk zou vereregen, en dat
frankrijk het zeker zou nalaten, als het zooveel
W{*brde hechte aan het voortbestaan der Entente
0 s Engeland.
Na den Franschen ministerraad van Donder
dag heeft de diplomatieke redacteur van Ilavas
den indruk gekregen, dat het Fransche kabinet
levendig verlangt aan het Fransch-Engelsche
verschil van inzicht een einde te maken. Nu de
kwesties betreffende den datum van de bijeen
komst van den Oppersten Raad en de daaraan
voorafgaande bijeenkomst van de deskundigen
tot wederzijdsche voldoening geregeld zijn,
blijft alleen nog de kwestie der versterkingen
te regelen over. Het zou niet onmogelijk zijn,
zoo er een overgangs-oplossing, die beide mo
gendheden zou kunnen bevredigen, gevonden
werd. Zij zou bestaan in het samengaan van
Engeland met Frankrijk bij het doen van een
stap te Berlijn teneinde het Duitsche rijk te
verplichten de maatregelen te nemen, die noodig
zijn om bet vervoer van de versterkingstroepen
der bondgenooten naar Opper-Silezië te ver
zekeren. Wanneer die stap gedaan was, zou
alleen de Opperste Raad bevoegd zijn om,
wanneer het noooig was, den datum van het
zenden der versterkingen te bepalen. Deze wijze
van doen zou de begrijpelijke bezorgdheid van
de openbare meening in Frankrijk over de veilig
heid bevredigen en tegelijkertijd in de oogen van
Duitschland een bevestiging zijn van de nieuwe
Fransch-Engelsche solidariteit.
Uit Parijs meldt men nog
In den loop van de tweede bijeenkomst van
den ministerraad op het Elysée, deed Briand
verslag van het onderhoud, dat bij in den voor
middag met den Britschen gezant had gehad.
Ook deelde hij het resultaat mede der besprekin
gen van den Britschen ministerraad. Nauwkeurig
en in bijzonderheden zette Briand de termen
uiteen, waarin hij voornemens is, de Britsche
regeering te antwoorden.,
133 ministerraad keurde het standpunt van
Briand eenstemmig goed.
Reuter verneemt voorts, dat er nog niets
officieel bekend is omtrent de kwesrie, of de
Opperste Raad zal bijeenkomen. Het >s echter
met waar chijnlijk, dat de bijeenkomst op 1
Augustus zal plaats hebben, daar de hu'd'ge
beletselen eerst mt den weg moeten worden
geru'md.
In Berlijnsche diplomatieke kringen gelooft
men niet, dat, de conferentie op 4 Augustus zal,,
bijeenkomen. Men ho~pt weliswaar, dat tusschen
Engeland en Frankrijk een compromis zal wor
den gesloten, daar men meent, dat hiertoe nog
enkele dagen noodig zijn, zoociat de conferentie
zal moeten worden uitgesteld en niet voor 8
of 10 Augustus zal plaats vinden.
Wat het Italiaansche standpunt betreft, hier
van weet men, -'at dit in de hoofdpunten vrijwel
overeenstemt met het standpunt van Lloyd
George.
DE INTER XAT IO NA LE ONTW APENING.
Uit Washington meldt men
De nota, die op 23 dezer aan Japan is over
handigd, behelsde het volgende
De Vereenigde Staten hebben ten zeerste op
prijs gesteld, dat Japan de bereidwilligheid
heeft gehad het verzoek om de ontwapenings
conferentie bij te wonen, in te willigen.
De secretaris van staat, Hughes, heeft in
den loop van besprekingen met baron Sjidehara
de hoop uitgesproken, dat Japan niet zou aan
dringen op informatie nopens den Stillen Oce
aan en vraagstukken betreffende het Verre
Oosten, die op de conferentie zouden worden
behandeld want het was gewenscht, dat de
aanvaarding volledig zou zijn.
De uitnoodiging zou de kwestie der defini
tieve en nauwkeurige vaststelling van de agenda
openlaten tot later. Voorts werd geconstateerd,
dat de secretaris van staat bereid is om over de
agenda van gedachten te wisselen vóór de confe
rentie bijeenkomt. Het werd echter als onge-
wenscht beschouwd om het programma te be
moeilijken of de conferentie te vertragen tot
tijd en wijlen daaromtrent overeenkomst zou
zijn verkregen.
De ,,Times"-correspondent te Tokiomeldt, dat
de Japansche ministers van Buitenlandsche
Zaken, Oorlog en Marine, een plan bestudeeren
om te komen tot afschaffing van alle verster
kingen in de eiland-gebieden, en tot den vrijen
toegang tot den Stillen Oceaan. Men denkt, dat
dit plan zal worden opgezonden naar Washing
ton, om te worden geplaatst op de agenda voor
de ontwapeningsconferentie. De „Times"-corres
pondent voegt er aan toe, dat tot dusver de
leider van de Japansche delegatie naar Washing
ton nog niet definitief is aangewezen. Men meent
echter, dat als zoodanig baron Gota, de burge
meester van Tokio, zal worden gekozen.
DENEMARKEN EN RUSLAND.
De Deensche delegatie, die te Stockholm met
een officieel vertegenwoordiger van de sovjet-
regeering besprekingen was gaan voeren, is te
Kopenhagen teruggekeerd om de Deensche re
geering te raadplegen over zekere punten. Vol
gens een Russisch agentschap is reeds op een
aantal punten overeenstemming bereikt.
RUSLAND.
De Duitsche meerderheids-socialist, tevens
Rijksdaglid Bernstein heeft, te zamen met
Kautsky een oproep gepubliceerd, waarin zij,
in aansluiting aan de hulpverleeningaanRusland,
wijzen op den nood, die heerscht in de kort ge
leden door de sovjet-troepen Veroverde gebieden
Georgië, Armenië, Azerbeidsjan en Toerkestan.
Die gebieden zijn door een rood leger van twee
honderdduizend man onderdrukt, geplunderd
en in slavernij gehouden.
De oproep wendt zich tot de sovjet-regeering
met den eisch, aan die landen niet alleen de
vrijheid te hergeven en het roodé leger terug te
roepen, en de betrokken landen de gelegenheid
te laten tot vrij zelfbestuur, doch ook in Rusland
zelf meer vrijheid toe te staan en de kluisters
af te nemen Van de. volken over welke- het
Russische rijk te gebieden heeft.
De „Vossische Zeitung" verneemt uit Praag
De socialistische „Pravo Lidu" heeft een be
richt uit Moskou ontvangen, volgens hetwelk
het uitvoerend comité van de derde internatio
nale aan zijn vertrouwensmannen in alle landen
een geheime circulaire heeft gezonden, waarin
zij toegeeft, dat de Russische sovjetrégeering
zich in een kritieken toestand bevindt. De
voedselcrisis neemt dagelijks toe in omvang en
de uitgeputte goudvoorraad laat niet toe, in
het buitenland levensmiddelen te koopen. Aan
de communistische partijen van alle landen
worden in deze circulaire met nadruk verzocht,
al hun pogingen aan te wenden om het sluiten
van handelsverdragen met Rusland te bevorde
ren. Den arbeiders moet worden duidelijk ge
maakt, dat het verleenen van flinke credieten
aan Rusland ook weer groote Russische bestel
lingen voor de buitenlandsche industrie mogelijk
maakt, waardoor ook de werkloosheid in de
westersche landen weer zal verbeteren.
Bovendien zullen handelsbetrekkingen mei
de westersche staten ook de communistiche
propaganda ten goede komen.
De „Telegraphen Union" verneemt uit Praag
Een aantal leiders van de Russische sociaal-
revolutionairen zijn van Praag vertrokken 'om
aan de Russische grens den mogelijken val van
het bolsjewistische regiem af te wachten.
FRANKRIJK.
Volgens bericht uit Parijs zullen de uitgaven
voor het jaar 1922 vermoedelijk 24.932 millioen
francs bedragen, tegen ontvangsten van 25.019
millioen. De militaire uitgaven zullen 5028
millioen bedragen, zijnde een vermindering van
794 millioen.
MAROKKO
De Spaansche regeering heeft de censuur in
gesteld van alle berichten uit Marokko.
De „Times" trekt hieruit de conclusie, dat
de verliezen te groot zijn, dan dat de bevolking
deze onvoorbereid zou kunnen vernemen.
Ofschoon de regeering beweert, ze niet te
kennen, is men te Tetoean vrijwel op de hoogte.
Daar is evenwel de censuur ook zoo scherp,
dat er geen Spaansche bladen worden toegelaten.
De jongste berichten van het front melden,
dat ec niets bekend is omtrent het lot der Spaan
sche troepen, ten getale Vdh 15.000 man, die
de garnizoenen Vormden der voorgeschoven
posten of behoorden tot de ontzettingstroepen.
BRITSCH-INDIE.
Uit Britsch Indië wordt dd. 22 dezer gemeld,
dat aan 1.780.000 menschen van regeeringswege
werk is verschaft. Dat is 143.000 minder dan
de vorige week het geval was.
Uit Lahore wordt gemeld, dat in een plaats
m de Pundsjab bij een geschil over grondeigen
dom, achttien menschen zijn vermoord.
ALLERLEI.
„Aftenposten" verneemt uit Kirkenaas
Aan het gevecht bij Moermansk hebben, be
halve de artillerie bij het eiland Torsostova,
ook de Russische wachtschepen deelgenomen.
Meu gelooft, dat de Russen van meening zijn
geweest, dat de Duitsche schepen visschers-
vaartuigen waren. Men kon het schieten te
Moermansk hooren. Aldaar werd onmiddellijk
de staat van beleg afgekondigd en de Duitsche
mijnenvisschers, die oorspronkelijk voornemens
waren, Moermansk aan te doen, kozen thans
zee, nadat zij de Russische schepen in de rich
ting van de stad hadden gejaagd.
De Fransche politie heeft een campagne
van bolsjewiki ontdekt, die voornamelijk onder
de manschappen van de Fransche marine werkte.
Doch ook tot de soldaten, in de vliegkampen
werkzaam, strekte zich haar arbeidsveld uit.
Verscheidene arrestaties zijn reeds gedaan, waar
onder die van een kwartiermeester, een matroos
en een boekdrukker. Zij worden in de maritieme
gevangenis te Toulon in hechtenis gehouden.
Te Toulon en Saint Raphael duurt het onder
zoek nog voort. Tot dusverre zijn zes arresta
ties verricht.
Gisteren werden te Antwerpen de eerste
proeven genomen met autobussen van het Lon-
densche genre. Het is een Engelsche maatschap
pij, die concessie gevraagd heeft en zeer waar
schijnlijk zal zij worden toegestaan.
De „Times" verneemt uit Washington
Lord Nortcliffe en de hoofdredacteur van de
limes Wickham Steed, zijn gisteren door
president Harding ontvangen. Het onderhoud
duurde 11/„ uur.
Het personeel van 47 textielfabrieken te
Gent heeft besloten, Maandag aanstaande het
werk neer te leggen, daar geen overeenstemming
kon worden bereikt aangaande de loonsverla
ging. De werkgevers willen n.l. het loon met
15 centimes per uur verlagen, terwijl de werk
nemers niet meer dan 10 centimes willen af
staan.
Door deze staking zullen ongeveer 20.000
arbeiders werkloos worden.
Reuter seint uit Washington
De financieele commissie uit den Senaat
heeft gunstig rapport uitgebracht over een
wetsontwerp, waarbij het departement van de
schatkist gemachtigd wordt onderhandelingen
te voeren over de fundeering der geallieerde
schulden. Het ontwerp is voorzien van een amen
dement der commissie, waarin geëtscht wordt,
dat de fundeering binnen vijf jaar voltooid
moet zijn.
- Gisteren had te Londen een bijeenkomst
plaats van Engelsche scheepvaartmaatschap
pijen, betrokken bij de vaart op het Verre Oos
ten. Besproken werd de kwestie van een verla
ging van den vrachtprijs voor verschepingen
van uit Engeland met 7 sh. 6 p. tot 10 sh. per
ton.
Dit advies moet nog door alle betrokken
maatschappijen worden goedgekeurd, maar in
scheepvaartkringen verwacht men, dat dit zal
geschieden en dat deze prijsverlaging in het
begin van Augustus in werking zal treden.
Binnenland.
De financieele positie onzer
voornaamste recderijcn.
Nu de verslagen over 1920 der voornaamste
scheepvaartmaatschappijen zijn verschenen, is
het goede moment aangebroken om de achter
ons liggende ,,boom"-periode te overzien. Ten
einde zulk een overzicht mogelijk t.e maken,
heeft „In- en uitvoer" wedemm de staten van
kapitalen en winsten vanaf 1913 en van de finan
cieele positie op 1 Januari j.l. samengesteld.
„Wij' zouden," schrijft het blad „dengenen,
die het ondernemersidealisme als factor in de
werkelijkheid in twijfel trekken, eene ernstige
bestudeering van de gestie onzer reederijen in
de laatste jaren willen aanbevelen. Want hierbij
zal men tot de conclusie moeten komen, dat de
politiek der scheepvaartondernemingen niet in
de eerste plaats er op gericht is geweest om
hooge dividenden aan het in scheepvaart be
legde kapitaal uit te keeren. Men vergelijke
slechts de bedragen der bruto winsten met her-
geen aan dividenden is uitbetaald. Meer dan
door het aandeelhoudersbelang hebben de di
recties zoowel der vooraanstaande, als van de
meeste kleine maatschappijen, zich laten lei
den door het belang der onderneming als zoo
danig, door den wensch te hebben krachtige
maatschappijen, groote moderne vloten en
vaarroutes, welke den aardbol omspannen. Al
naar het standpunt waarop men zich stelt, zal
men hierin lof of kritiek kunnen vinden, doch
onontkoombaar lijkt ons de gevolgtrekking, dat
naast de zucht naar gewin andere factoren, van
odeëlen aard, in de werkelijkheid van 't scheep-
vaartbeleid hebben meegegolden.
„Met dat al zijn de aandeelhouders er niet
bijster goed afgekomen. Wanneer men den staat
der middenkoersen en dividenden beschouwt,
zal men zien, dat van een hoog rendement tegen
over de beursnoteering maar uiterst zelden spra
ke kan zijn. Zij, die tot, topprijzen hebben ge
kocht, hebben nimmer een behoorlijke rente van
hun geld gezien, terwijl ook veelal de emissie-
koersen dusdanig waren, dat daarbij van een
matig rendement, zelfs niet meer kan worden
gesproken. Wél gevaren zijn zij, die in 1914
scheepvaartwaarden hadden, doch indien zij die
nie tijdig van de hand hebben gedaan, zijn ook
in het algemeen hun baten niet van dien aard
geweest, dat die alle ophef omtrent de scheep-
vaartwinsten zouden hebben kunnen rechtvaar
digen.
„Natuurlijk is'het niet juist om vooral naar
de liquidatiewaarde te kijken bij de beoordeeling
der rentabiliteit. De vooruitzichten, welke voor
het emplooi van de vloot bestaan en de mate,
waarin dit zal loonend zijn, zijn zeker eveneens
belangrijk.
„Uit de krachtige reserves, welke bijna alle
reederijen voor afschrijving op schepen in aan
bouw hebben gemaakt spreekt intusschen reeds
duidelijk genoeg de opvatting, dat de bestelde
schepen te duur zijn om tegen kostprijzen loo
nend in de vaart te kunnen worden gebracht."
NIEUWE SCHIEDAMSCNE COURANT
MM
