DAGBLAD VOOR SCHIEDAM
44ste Jaargang.
Zaterdag 17 September 1921.
No. 13139.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
EERSTE BLAD.
B|j of krachtens wetten of Terordeningen voor
geschreven en andere officieele af- en aan
kondigingen Van het Gemeentebestuur.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
hebben bij hun besluit van den 15 September
1921 vergunning verleend aan J. H.WUISMAN
tot oprichting van een fabriek voor machinafe
houtbewerking in het pand Achter de Teerstoof
4, kadaster Sectie A. no. 385, met 4 electromo-
toren van resp. 3, 4, 4 en 5 P.K., drijvende diver
se werktuigen.
Schiedam, 16 September 1921.
De W i 11 e m s b r u g zal vanaf 19 Septem
ber a.s. tot nadere aankondiging zijn afgeslo
ten voor het verkeer met rij- en voertuigen.
Schiedam, 17 September 1921.
Buitenlandse^ Nieuws.
DE MOORD OP ERZBERGER.
Volgens de ,,Ulmer Ztg." hebben Schulz en
Tilessen, die van den moord op Erzberger worden
verdacht, Dinsdagnacht in een hotel te Ulm ge
logeerd. Den volgenden nacht heeft Tilessen in
een ander hotel te Ulm geslapen en zijn naam
voluit in het vreemdelingenboek geschreven.
Het staat te bezien of men hier niet weer met
een misleiding te doen heeft. Wel zijn er aanwij
zingen, dat Schulz en Tilessen over Ulm gevlucht
zijn.
Te Munchen is een bevel tot opsporing van de
noordenaars van Erzberger met fotografiën
van de moordenaars aangeplakt. Ze zijn op de
meeste plaatsen reeds door voorbijgangers onken
baar gemaakt. Een nieuwe arrestatie heeft gister
teMunchen plaats gehad en wel van een weduwe
van een in den oorlog gesneuveld koopman.
Uit het onderzoek is nader gebleken dat
Schulz en Tilessen vóór den moord op Erzberger,
maar niet na den moord te Ulm hebben vertoefd.
i hans wordt ook medegedeeld hoe de politie de
beide moordenaars op het spoor is gekomen. Tij-'
dens het te Griesbach en te Oppenau ingesteld
onderzoek vertelde een jong meisje dat zij had
gezien hoe de twee mannen, waarvan werd ver
moed dat zij Erzberger hadden vermoord, papie
ren hebben verscheurd en de snippers in een beek
hebben geworpen. Deze beek werd onmiddellijk
afgedamd en men vond inderdaad de snippers
terug en slaagde erin een brief met volledig adres
samen te stellen en dit adres was dat van de
woning van Schulz en Tilessen. Hun namen ston
den trouwens ook op het adres vermeld. Zoo vie
len dus de namen en adressen van de moorde
naars tezelfdertijd en vrij onverwacht in handen
der politie. Een agent van politie had inmiddels
reeds het handschrift van een der beide moorde
naars in een leerlingenregister van den landbouw-
cursus te Regensburg ontdekt. Op deze wijze
voerden toen verschillende sporen naar het resul
taat. Alle te Munchen gearresteerde personen zijn
in het Huis van Bewaring te Offenburg opgeslo
ten. Zij zullen wegens medeplichtigheid aan den
moord voor de gezworenen moeten verschijnen.
De ondervraging der gearresteerden heeft
nog niet veel bijzonderheden aan het licht ge
bracht. Wel heeft kapitein von Killingen bekend
8chulz uit diens woning te hebben afgehaald,
maar hij beweert niet te weten waar zijn vriend
zich thans schuil houdt.
DUITSGHLAND.
Onder voorzitterschap van rijkskanselier
Wirth hebben den Iaatsten tijd besprekingen met
bestuursleden van den rijksbond der Duitsche
industrie en met vertegenwoordigers der banken
plaats gevonden. Onderwerp van de besprekin
gen was de ernstige financieele en economische
toestand van het rijk. Van alle zijden werd na-
druk gelegd op den goeden wil om met alle kracht
en offervaardigheid mede te werken aan het
probleem, het rijk de tot nakoming van zijn
verplichtingen noodige middelen te verschaf-
en. De onderhandelingen zijn op een gunstigen
lasis van begrip van den toestand en tege
moetkomendheid ver gevorderd. Om tot een de-
initief resultaat te komen, is echter nog overleg
rne andere productieve elementen van Duitsch-
nnds economisch leven noodzakelijk,
lin C ')e"c^en' welke over deze onderhande-
ho'ofr? 1Di ^et °Pen^aar verspreid zijn, zijn in
snr vermoedens en beweringen. De he-
cussi('n^i.1'i We^e tot de belangrijkste dis
had te 'e00ren' welke een regeering ooit
lettendcVOerCn en daarom de meest nauw-
opbouw 0lls^c'eratie door alle bij den weder-
verdienenV U' ."u'tscbland betrokken kringen
der bankwer'1] i met Vertegenwoordigers
bouw, jn s jj' alsook met die van den land-
gezet. e opeenvolging worden voort-
September des^ handdag is tegen den 21sten
anuddugs bijeengeroepen. Op
de agenda staat de Verkiezing van. een minister
president.
OOSTENRIJK.
De „Intransigeant" geeft een intervieuw met
den Oostenrijkschen gezant te Parijs over den
toestand, die in het Burgenland geschapen is
door de houding van Hongarije. De gezant wees
er daarin op, dat Oostenrijk zich loyaal aan het
verdrag van St. Germain gehouden heeft. Als
men Oostenrijk niet helpt het rustig bezit van
die streken te krijgen, die men het beloofd
heeft, zal dit het bankroet van het geheele vre
desverdrag veroorzaken, want dan zou geen en
kele Oostenrijksche regeering kunnen waarbor
gen, dat het verdrag, met name art. 28 zal wor
den nagekomen. Art. 28 verbiedt aan Oosten
rijk aansluiting bij Duitschland zonder toestem
ming van den Volkenbond Hongarije heeft een
geheele reeks uitvluchten bedacht om de ten
uitvoerlegging van de duidelijke bepalingen van
het Verdrag te vertragen. De Hongaarsche pro
paganda heeft valsche geruchten over Oostenrijk
uitgestrooid. Tegenover al deze machinaties heeft
Oostenrijk zijn waardigheid bewaard en is kalm
gebleven in het vertrouwen op zijn goed recht.
Frankrijk heeft er groot belang bij, dat de vre
desverdragen worden nagekomen. De geheele
politiek der Douanelanden is weer op den voor
grond gekomen. De hulp van Oostenrijk mag
volstrekt niet uit een zuiver humanitair oogpunt
beschouwd worden. Zij is een economische kwes
tie van zeer groote beteekenis. Oostenrijk koes
tert het vertrouwen, dat de geallieerde mogend
heden in hun eigen belang niet zullen weigeren
te helpen.
Toen de journalist hem nogUtals over de be
weging tot aansluiting bij Dw&chland onder
vroeg verklaarde de gezant er niet aan te twij
felen, dat deze beweging aanzienlijk in omvang
zal toenemen, als de groote mogendheden niet
in staat zouden zijn er voor te zorgen, dat Oos
tenrijk krijgt, wat het volgens het vredesver
drag toekomt.
BELGIE EN LUXEMBURG.
Minister Jaspar heeft gisteren in de commissie
voor buitenlandsche zaken uit deBelgischeKamer
inlichtingen verstrekt over de Belgisch-Luxem-
burgsche overeenkomst en daarbij meegedeeld,
dat de evenredig samengestelde commissies',
welke zijn ingesteld, ten doel hebben zekere
moeilijkheden te ontzeilen, welke uit het verdrag
voor de fabrieken van optische instrumenten
en de metaalnijverheid voortvloeien.
De liberaal Buisset, de burgemeester van Char
leroi, heeft het ontwerp-overeenkomst afgevaar
digd.
De rapporteur zal binnen 8 dagen verslag uit
brengen, waarna de overeenkomst dadelijk in de
Kamer zal komen en tegelijkertijd door de Lu-
xemburgsche Kamer zal worden behandeld.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE TE
WASHINGTON.
Uit Parijs meldt men, dat Briand, tenzij hij
volstrekt verhinderd mocht wezen, zelf naar
Washington zal gaan, vergezeld van drie andere
afgevaardigde, onder wie Sarrant, de minister
van koloniën.
De eerstvolgende ministerraad zal de twee ove
rige afgevaardigden aanwijzen, waarschijnlijk
Viviani, en Jusserand. Voorts zal de afvaardi
ging bestaan uit een dertigtal deskundigen
raadslieden eiï-schrijvers, die eind October aan
boord zullen gaan. Briand, die waarschijnlijk
zal worden opgehouden door de interpellaties
in het parlement, zal begin November vertrek
ken met de drie andere afgevaardigden.
BRITSCH-INDIE.
Naar Reuter verneemt, is te Simla een aantal
van de voornaamste leiders gearresteerd.
ALLERLEI.
De raad van Volkscommissarissen in Sowjet-
Rusland heeft een besluit afgekondigd, waardoor
een officiëele roebelkoers wordt vastgesteld die
echter voor het binnen- en buitenland verschil
lend is. Volgens den voor het buitenland gelden
den koers is 1 gelijk aan 123,000 Sowjet-roebel
en een Fransche frank gelijk aan 2000 roebel,
terwijl de Russische onderdanen slechts 6000
roebel voor 1 en 100 roebel voor een franc ont
vangen. Het zijn natuurlijk slechts fictieve koer
sen, aangezien men b.v? te Revol voor een franc
5000 roebel en voor 1 ongeveer 200,000 roebel
betaalt.
Binnenland.
Koninklijk bezoek aan Zeeland.
Gistermorgen om 10 uur zijn de Koningin,
de Prins en Prinses Juliana met de stoomboot
„Ilydrograaf in de haven van Breskens aange
komen, waar de Koninklijke familie door hon
derden menschen allerhartelijkstwerd toegejuicht
aan het gejubel scheen haast geen eind te zullen
komen.
Nergens bestaat ongetwijfeld hechter band
tusschen .Vorstenhuis en Volk dan aan de overzij
de van de Schelde.
De burgemeester van Breskens, de heer D. H.
van Zuijen, heette de Vorstelijke gasten welkom
op den Zeeuwsch-Vlaamschen bodem, en aan
de Koningin en de Prines werden bloemen over
handigd. De af deeling Zeeuwsch-Vlaanderen van
den Vrijwilligen Landstorm stond aangetreden
en bracht aan de Koningin eerbewijzen. Een
muziekkorps speelde vaderlandsche liederen.
Het oponthoud aan de haven duurde maarkort,
spoedig werd in auto's door de gemeente gereden,
waar vóór de Wilhelmina-bewgarschool de 400
kinderen van alle scholen in feestdos gereed
Stonden om H.M. het Wilhelmus toe te zingen.
Na een kort bezoek aan Hoofdplaat, waar ook
de geheele bevolking op de been was, werd na
Biervliet gereden. Aan de grens van deze ge
meente heette de burgemeester, de heer P.W.
Maarleveld, het Koninklijk echtpaar en Prinses
Juliana welkom. De schoolkinderen zongen het
Wilhelmus, begeleid door het muziekgezelschap
Harmonie. Een bezoek werd gebracht aan de
Herv. kerk, ter bezichtiging van de gebrand
schilderde ramen.
Bij het verlaten van de gelneenteBiervliet door
de Gentschestraat hebben de schoolkinderen
nog eens gezongen. Ook werden er bloemen aan
geboden.
De auto's reden nu in flinken gang naar het
oude stadje IJzendijke, heelemaal in vlaggentooi.
Dadelijk werd doorgereden naar het ruime markt
plein, waar heel de gem. scheen saamgestroomd.
Bij de woning van den heer De Ceulenaere heette
de burgemeester, de heer E. A. Hendrikse, de
Koninklijke familie welkom. In de woning van
den heer De Ceulenaere werd een collectie oud
porselein en zilverwerk bezichtigd. Het bezoek
duurde maar een kwartiertje spoedig reden de
hooge gasten onder het gejuich van de bevolking
weg in de richting van Schoonedijke.
Te Schoonedijke werd de Koninklijke familie
opgewacht door het dagelijksch bestuur der
gemeente en welkom geheeten door den burge
meester, den heer I. Scheltus. De dochter van den
gemeentesecretaris, mej. Marie Bleiker, bood
namens de gemeente een ruiker theeroozen aan
de Koningin aan. Het muziekgezelschap Oefening
weckt Kunst deed het Wilhelmus hooren. Ook
de schoolkinderen waren op de markt opgesteld.
Vervolgens werd naar Breskens gereden.
Ook daar was weer een geestdriftige menigte. De
Koninklijke familie ging weer aan boord van
de „Hydograaf", waarmee naar Terneuzen werd
gevaren."
Ongeveer halftwee is de „Ilydrograaf" in de
haven van Terneuzen aangekomen.
De Koningin is daar namens den koning der
Belgen begroet door den gouverneur van Oost-
Vlaanderen, graaf de Kerckhoven de Denterghem
De Koningin ontving hem aan boord van de
nHydrograaf"
Namens de gemeente Terneuzen heeft Grietje
Huizinga, het dochtertje van den burgemeester
aan de Koningin, en Jozina Zonnevylle, een doch
tertje van den gemeente-secretaris, aan Prinses
Juliana een ruiker aangeboden.
Manschappen van den bijzonderen land
storm,die uit verschillende plaatsenvanZeeuwsch
Vlaanderen waren gekomen, onder bevel van
kapitein Louwerse uit Vlissingen, vormden een
eerewacht.
Het gezelschap stapte in de gereed staande
auto's en reed naar de markt te Terneuzen, waar
een ontzaglijke menigte bijeen was. H.M. werd
door den burgemeester uitgcnoodigd met den
Prins en de Prinses plaats te nemen onder een
baldakijn, voor het in ontvangst nemen van de
hulde van de bevolking.Zoodra het hooge ge
zelschap had plaats genomen, zette het muziek
gezelschap „De vereenigde Werklieden,"het voor
deze gelegenheid weer geformeerde bekende
Protestkoor van 150 zangeressen en zangers
en een 600-tal schoolkinderen het Wilhelmus in;
twee coupletten daarvan werden gezongen, ge
volgd door een toepasselijk lied op de eerstekomst
van Prinses Juliana in Zeeuwsch-Vlaanderen
door de schoolkinderen, Bede van Valerius, door
het Protestkoor en tot slot door allen het eerste
en laatste couplet van het Zeeuwsch-Vlaamsche
volkslied.
H.M. betuigde den Burgemeester Haar groote
tevredenheid over deze zanguitvoering en de
ontvangst van de bevolking.
Onder algemeene toejuiching werd vervolgens
de rit naar Axel begonnen.
Te Axel werden bouquetten aangeboden na
mens de gemeenten door Truitje Oggel,dochtertje
van den waarnemenden burgemeester, voor deze
gelegenheid in Axelsch landelijk costuum ge
kleed en door Janneke de Feyter, dochter van een
raadslid.
Op de markt stonden tal van vereenigingen op
gesteld.Door de harmonie Concordia en de zang
vereniging Orelio onder directie van den heer
•P Blansaart, werden met ongeveer 700 school
kinderen eenige liederen uitgevoerd. De duiven-
maatschappij liet ter plaatse ongeveer300 duiven
op.
Alvorens de gemeente te verlaten moest aan
de grens der kom aan de andere zijde nog in
ontvangst worden genomen de hulde van de
Zangvereeniging Hoop op Zegen.
De weg werd vervolgens langs Drie Schouwen,
waarbij de gebouwen van de tram iets langzamer
werd gereden, daarop ging het in volle vaart naar
Hulst, waar men toch al iets later dan den
bepaalden tijd aankwam.
Het was reeds half 4 uur, toen de stoet Hulst
bereikte, en de Koninklijke familie onder luide
hoera's der bevolking uitstapte. Zij werd daar
bij het raadhuis verwelkomd, door den burge
meester, den heer G. van Waesberghe, wiens jong
ste zoontje haar namens de gemeente een bou
quet aanbood, terwijl het dochtertje van het
raadslid S. C. Verwilghen mede namens de
gemeente aan Prinses Juliana een bouquet over
handigde.
Hierop werden door de Koninklijke Harmonie
en de Nieuwe Harmonie Vlijt en Volharding, die
in de nabijheid waren opgesteld met de kinderen
van de scholen, verschillende vaderlandsche
liederen gezongen.
H.M. bezocht daarop de kerk en bij het Lief
dehuis zongen de zusters en verpleegden H.M.
een lied toe.
Van Hulst ging het naar Zaamslag. Voor het
raadhuis stapte H.M. uit, verwelkomd door den
burgemeester Joh. de Feyter. Zij werd daar ge
huldigd door de zangvereenigingZingt den Heere
een nieuw lied. Hierop begaf H.M. zich met ge
volg te voet naar de woning van den burgemees
ter.
Vervolgens werden de auto's weer bestegen en
gereden langs de Poldersche straat naar de hof
stede van den landbouwer J. de Kraker Cz.,
die indertijd op de zangdemonstratie in Den Haag
als voorzitter der Zaamslagsche zangvereeniging
tegenwoordig was.
Op de boerderij werd met belangstelling een en
ander van het bedrijf bezichtigd, dat zich in
hoofdzaak beperkte tot het bewerken van land
bouwproducten.
Nu werd de weg vervolgd over Reuzenhoek,
de buurt van Val en Othenne.
Het was een uur over tijd toen de auto's met
de Vorstelijke familie te Terneuzen weer bij de
ponton kwamen. Daar stonden thans honderden
bij honderden geschaard, om de Koningin, de
Prinses en den Prins nogmaals te zien en vaarwel
te roepen. Ook waren daar het muziekgezelschap
het Protestkoor en de schoolkinderen die door
het zingen van vaderlandsche liederen de geest
drift verhoogden. Onder algemeene toejuichingen
der menigte voer de „Hydrograaf" af de Vorste
lijke familie medevoerende, die op de brug staan
de, de bevolking hartelijk vaarwel wuifde.
R.K. Bond van Woningbouwvereenigingen
in het Bisdom Haarlem.
In de jongste bestuursvergadering van bo-
vengenoemden Bond werd, naast eenige zaken
van huishoudelijken aard, aan eene breedvoe
rige bespreking onderworpen het plan der ge
meente Helder, om alle bestaande woning
bouwvereenigingen daar ter plaatse op te los
sen in één gemeentelijke woningbouwvereeni-
ging. Zeer terecht heeft de aldaar bestaande
R.K. Woningbouwvereeniging zich tegen dat
plan verzet, en ook het bestuur van bovenge-
noemden Bond zal maatregelen treffen, zoo
mogelijk, zulks te beletten.
Tegen de bekende motie van Rotterdam,
welke zich uitsprak vóór de alcoof-woningen,
zal stelling* worden genomen, want hoewel de
type woningen één kamer met daarnaast
gelegen eenige afzonderlijke slaapkamers
die in de laatste jaren algemeen gebouwd wor
den, aan de bewoners biet geheel voldoen, en
al zijn ze even duurder, toch zijn zij om hy
giënische, maar vooral om zedelijke motieven
verre te verkiezen boven de alcoofwoningen.
Geschiedenis van het Regiment Genietroepen.
Mede met het oog op het naderend 175-jarig
bestaan van het Regiment-Genietroepen in 1922
is bij den heer D. v.d. Berg, kap. adj. van het
regiment genietroepen te Utrecht, naar hij in
de Militaire Spectator mededeelt, het denk
beeld gerezen om te trachten in aansluiting
met de in 1853 verschenen Geschiedenis van het
Batillon Mineurs en Sappeurs, van den toen-
maligen kapitein P.F.H. Mascheck, de ge
schiedenis van het Regiment tot in dezen tijd te
vervolgen. Aangezien echter bij den brand in
de Willemskazerne in 1877 een groot gededte
van de oude archieven is verbrand, zijn, met
name uit het tijdvak 18501880, de gegevens
zeer schaarsch.
In verband daarmede doet hij nu een beroep
op de officieren en oud-officieren, al dan niet
tot het korps behoord hebbende, die wellicht
bescheiden onder hunne berusting hebben, waar
van voor dit doel zou kunnen worden partij
getrokken om hem die voor korten tijd ten
gebruike te willen afstaan, ten einde aldus de
bedoelde korpsgeschiedenis zoo volledig mogelijk
te doen worden.
Gedeputeerde Staten van Utrecht.
In toonaangevende katholieke kringen te
Utrecht worden als ernstige candid aten voor den
zetel in het College van Gedeputeerde Staten,
NIEUWE
E COUR
