DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
44ste11 Jaargang.
Maandag 31 October 1921.
JVo. 13175.
Bureau K 0 E]M ARKT 4. Telefoon ^Intercommunaal 85. Postbus 39
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post f 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.jija
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend. «5?
Wegens dén feestdag van ALLER
HEILIGEN zal de NIEUWE SCHIEDAM
SCHE COURANT", dagblad voor Schiedam
en omstreken,
DINSDAG-AVOND
NIET VERSCHIJNEN.
Rultenlandsek Nieuws.
RUSLAND.
In een nota van de Russische Sovjetregeering
aan de Britsche regeering d.d. 28 October wordt
er aan herinnerd, dat de Brusselsche conferentie
betreffende de steunverleening aan de Russische
hongergebieden het Verleenen van credieten aan
Rusland ter bestrijding van den h o n-
g e r a f h a nk e 1 ij k maakte van de erkenning
door de Sovjetregeering van de schulden dei-
vroegere Russische regeeringen. Met het oog op
den vreeselijken hongersnood, welke op het oo-
genblik heerscht en de massa's bedreigt, heeft de
Sovjetregeering besloten, om de tsaristische
schulden van voor 1914 te erkennen, vooropge
steld, dat de groote mogendheden, overeenkomen
de Russische Sovjetregeering te erkennen, met
elke daad van bedreiging der Russische Sov
jet-republiek te eindigen, haar souvereine rech
ten en territoriale integriteit te eerbiedigen, en
een definitieven vrede met haar te sluiten, voor
welk doel een internationale conferentie zou
kunnen worden bijeengeroepen.
HONGARIJE EN DE GROOTE ENTENTE.
Zaterdagmorgen hebben de vertegenwoordi
gers der groote geallieerde mogendheden aan den
Hongaarschen minister van Buitenlandsche Za
ken Bauffy een nota overhandigd, waarin gezegd,
wordt dat de Raad van Ambassadeurs met vol
doening heeft kennis genomen van het succes
der Hongaarsche regeering tegen de pogingen
tot herstel van de monarchie. De Raad heeft
het besluit genomen om de regeering te Boe
dapest uit te noodigen, den ex-koning uit te
leveren.
De commandant van het Britsche eskader,
dat zich op het oogenblik te Boedapest be
vindt, heeft order gekregen, den ex-koning
namens de geallieerden zoolang onder zijn
hoede te nemen, totdat de geallieerden over
de definitieve bestemming van hem hebben
beslist.
De Raad herinnert verder aan zijn jongste
nota, waarin werd aangedrongen op de nood
zakelijkheid, onverwijld Karl's vervallenver
klaring van den troon te proclameeren.
De vertegenwoordigers van Roemenië, Tsje-
cho-Slowakije en Joego-Slavië hebben er even
eens mondeling bij den Hongaarschen minister
van Buitenlandsche Zaken op aangedrongen,
dat de Hongaarsche regeering onverwijld de
vervallenverklaring van het huis Habsburg van
den Hongaarschen troon zal proclameeren.
Zij verklaarden voorts, dat indien dit niet
geschiedde, de meesternstige gevolgen voor
Hongarije het resultaat zouden kunnen zijn.
HONGARIJE EN DE KLEINE ENTENTE.
Uit Belgrado wordt aan de „Tagespo'st" ge
meld Daar Belgrado het centrum is geworden
van de actie der Kleine Entente tegen Hongarije
is de Servische regeering belast met het opstellen
van een ultimatum, waarvan de tekst reeds aan
de regeering tePraag enBoekarest is overhandigd,
Uit Berlijn komt echtor al nader berichtHet
schijnt dat het ultimatum van de kleine entente
aan Hongarije niet zal worden overhandigd,
daar het van Engelsche zijde overbodig is ver
klaard. Naar verluidt is aan het Engelsche minis
terie van buitenlandsche zaken van het ultima
tum der kleine entente aan Hongarije heelemaal
niets bekend.
Uit Rome wordt gemeld, dat Italië scherp
heeft geprotesteerd tegen de voorgenomen in
diening van het ultimatum.
EX-KONING KAKL GEÏNTERVIEWD.
Een Amerikaansch journalist, aan wien het
gelukt is binnen te dringen in het slot van graaf
Esterhazy bij Tata, waar zich ex-koning Karl
en diens gemalin bevinden, schrijft
Tegen alle verwachting in toonen zoowel de
ex koning als de ex koningin van allen, die in
het slot aanwezig zijn, de meeste zelfbeheer
sching. Ex-koning Karl, gekleed in den uni
form van Hongaarsch generaal, zeide tot mij
„Men houdt mij natuurlijk voor den burger
oorlog verantwoordelijk. In den tegenstand van
mijn volk was iets, waarop ik niet was voor
bereid. Thans zal de wereld weten dat ik geen
poging deed om met geweld binnen te dringen,
dat ik in tegendeel mijne strijdkrachten bevo
len had, niet te scheten. Toen Osztenburg
seinde, dat het noodzakelijk was te Vechten,
om verder door te dringen, heb ik bevel ge
geven terug te trekken. Wat ik betreur zijn de
menschenlevens welke verloren zijn gegaan en
de menschen die werden gewond."
Toen de koning en de koningin zich terug
trokken, ontstond er een levendig gesprek over
het verloop van den Putsch.
Ex-minister dr. Gratz deed den Amerikaan-
schen-journalist het volgende verhaal:
„Woensdag ontvingen wij te Boedapest de
mededeeling, dat de koning onderweg was.
Donderdag begaf ik mij naai' West-Hongarije.
Geen van ons wist, welk verloop dit zou nemen,
doch wij gehoorzaamden aan den roep van
onzen koning. Donderdagavond kwamen de
koning en de koningin te Denesfalva aan,
waar Graaf Andrassy den doop van zijn klein
kind bijwoonde. Rakovsky en ik begaven ons
's nachts met het koningspaar naar Oeden-
burg, doch konden daar geen slaapgelegenheid
voor het koningspaar vinden. De koning en ko
ningin hebben den geheelen nacht op blokken
hout gezeten.
Zaterdagmorgen 4 uur ving de reis naar
Boedapest aan. Ik moest den koning mijn
nachthemd leenen. In den namiddag bereikten
wij zonder moeilijkheden Raab. Hier ontvingen
wij het eerste telegram van Horthy, die ons
den raad gaf de reis niet verder voort te zet
ten. De koning stond er echter op den marsch
voort te zetten, daar geen van ons kon geloo-
ven, dat het telegram de aankondiging van een
militaire tegenactie beteekende. In den nacht
van Zondag op Maandag trokken wij verder.
Te Torbagy werden wij verrast door liet dreu
nen van kanonnen. Het koningspaar was ver
bluft. Te Boedaörs, 10 K.M. van Boedapest
werden de koninklijke troepen met machine-
geweervuur ontvangen. Zij trokken zicb daarop
2 K.M. terug. Even daarna verscheen Gene
raal Hegedüs bij den koning en stelde hem een
wapenstilstand voor. De koning nam dit voor
stel aan met de woorden
„Ik ben niet hier om tegen mijn eigen volk
te vechten."
Ondanks den gesloten wapenstilstand gin
gen de anti-Karlistische troepen voort met vu
ren en Osztenburg stelde aan den Koning de
vraag„Zullen wij vechten Koning Karl ant
woordde: „Neen." Toen begon de terugtocht en
de vervolging door de Horthy-troepen.
De koning werd niet, zooals bericht is door
zijn officieren verlaten. De koning beval zijne
officieren zich in Veiligheid te brengen, daar
hij veronderstelde, dat niemand den koning
zou gevangen nemen. De terugtocht was bij
Tata ten einde, waar bleek dat de spoorweg
versperd was. Wij waren gedwongen hier te
blijven en vonden een onderkomen in het slot
van graaf Esterhazy, waar wij later gevangen
genomen werden."
DENEMARKEN.
Als protest tegen de door den minister van
bjnnenlandsche zaken ingediende nieuwe Wet,
betreffende de ondersteuning aan werkloozen,
hielden te Kopenhagen dewerkloozen een demon
stratie waaraan door ca. 20.000 personen werd
deelgenomen. In verband hiermede werd
tevens op de groote scheepswerven en fabrieken
gestaakt. Met vaandels waarop ,',geef ons werk,
wij verlangen geen aalmoezen," „Onze kinderen
lijden nood" en dergelijke geschriften werd in op
tocht door de stad gemarcheerd met als doel
Kristiansborgslot waar het Folketing juist de
nieuwe wet in behandeling genomen had. Een
deputatie werd door den premier-minister ont
vangen, die beloofde de beide Tings van het
overgelegde protest in kennis te stellen.
Tijdens de behandeling van de wet in het
Rijksdaggebouw werd de rust door eenige
communisten verstoord, waarop de zaal werd
ontruimd'"en de zitting voor een half uur ge
schorst. Bij het Verlaten der zaal werden van
af de tribune roode strooibiljetten geworpen,
welke een protest tegen de nieuwe wet in
hielden. Of de wet al dan niet zal worden aan
genomen is nog niet te zeggen, maar van de
zijde der sociaal-democraten, linksradicalen en
centrum wordt zij hevig bestreden.
FRANKRIJK EN TURKIJE.
De regeering heeft aan de voorzitters van de
Kamercommissies voor buitenlandsche aangele
genheden en financiën den tekst doen toekomen
van de op 20 October tusschen de Fransche re
geering en de Kemalisten te Angora gesloten o-
Vereenkomst.
Deze overeenkomst bevat de voorwaarden
voor het herstel van den vrede tusschen Frank
rijk en Turkije door de bepaling van de grens
tusschen Syrië en Cicilië en de bestuursregeling
in het grensgebied. Wat betreft de spoorwegen
regelt de overeenkomst de overdracht van de
concessie van den Bagdadspoorweg van Bozanti
tot Vissibil aan een Fransche maatschappij, het
verbod van differentieele tarieven op deze sectie,
en het vrije Vervoer van Turksche of Syrische
militaire transporten. In het accoord wordt ver
der de bescherming van de minderheden ge
waarborgd en een regeling getroffen voor de
militaire ontruiming binnen twee maanden
na de ratificatie van de overeenkomst door de
Fransche regeering.
JjlTALIE.
Zaterdagmorgen heeft te Aquila in de kathe
draal de plechtigheid plaats gehad der aanwijzing
van den onbekenden soldaat. Hij zal naar Rome
worden vervoerd en onder het altaar des vader
lands worden begraven.
Bij deze plechtigheid waren de hertog van
Aoste en verschillende autoriteiten aanwezig.
AMERIKA.
H. N. verneemt uit Berlijn, dat de Ame-
rikaansche financier Vanderlip in een inter-
vieuw met de Internationale News Service een
plan ontwikkeld heeft tot stichting van een
nieuwen bondde Vereenigde Staten „van
Europa. Deze nieuwe bond zou op een goud
basis moeten worden gevestigd en voor alles
op economische samenwerking moeten zijn ge
richt. Er zou een kapitaal van een milliard dol
lars bijeen moeten worden gebracht, hoofdzake
lijk in Amerika te vinden, ten einde de landen,
wier valuta beneden peil staat, te ondersteunen
en de gevolgen van het gebrek aan stabiliteit van
hun betaalmiddelen te vermijden. Vanderlip
hoopt, dat het op die manier mogelijk zal
zijn, de buitenlandsche handelsbetrekkingen
weder in de goede banen te leiden.
SPANJE EN MAROKKO.
De Minister van Oorlog verklaarde in de Kamer
dat de Spaansche troepen thans in gevechten
zijn gewikkeld met de opstandelingen, die voor
zien zijn van machinegeweren en kanonnen, wel
ke zij op de Spanjaarden hebben veroverd. De
gevechten hebben plaats in de omgeving van
Gomarai Voor verscheidene Spaansche stellin
gen zijn sterke vijandelijke troepenafdeelingen
samengetrokken, Een stelling te Helios werd zelfs
belegerd, doch de vijandelijke linie is reeds
doorbroken onze troepen drongen in de bele
gerde stelling door.
BRITSCH-INDIE.
Uit Simla wordt aan de „Times" gemeld
dat een sterke bende Moplahs zich ten Westen
van Malapoeram had verzameld, teneinde van
daar uit een nieuwe actie te beginnen. Toen
de autoriteiten hiervan kennis kregen werden
er troepenafdeelingen met artillerie en ge
pantserde auto's heen gezonden, die de Moplahs
bevalen zich over te geven. Dezen weigerde
zulks en bij 't gevecht, dat daarop volgde boden
zij verwoeden tegenstand. Ten slotte moesten
de Moplahs terugtrekken, met achterlating van
ruim 200 dooden en gewonden.
CHINA EN JAPAN.
Lord Northcliffe seint uit Hongkong aan de
„Times": In tegenwoordigheid van president
Sun Jat Sen, het hoofd der republikeinsche re
geering van Zuid China intervieuwde ik de an
dere leden van deze regeering, die in Kanton haar
zetel heeft. Deze regeering beweert, ruim 130
millioen Ghineezen te vertegenwoordigen uit de
zuidelijke provinciën, en niet door Japansche po
litiek te worden beinvloed.
In afwachting van haar erkenning door de
mogendheden, weigerde zij in te gaan op het
aanbod van Peking om gedelegeerden naar
Washington te zenden.
De Zuidelijke regeering verklaarde, dat de
Chineesche delegatie voor Washington aan
handen en voeten is gebonden en uit vertegen
woordigers bestaat van de pro-Japansche kliek,
die de regeering te Peking uitmaakt. Daarom
verklaarde de president Sun Jat Sen, dat de
Pekingsche delegatie slechts zal kunnen hande
len volgens instructies van Tokio.
Bevoegde buitenlandsche autoriteiten, aldus
meldt Lord Northcliffe, erkenden dat er eenige
grond bestaat voor die bewering. Wat er ook
moge worden gezegd nopens den omvang van
het gezag van deze zuidelijke regeering, ver
volgt Lord Northcliffe, ik acht het Van vitaal
belang bekend te maken, dat de invloed van
Japan als machtig genoeg wordt beschouwd,
om China als natie te weerhoudenvan een oprech
te poging om haar zaak te Washington te beple-
ten.
Naar aanleiding van dit bericht wordt uit
Londen 't volgende gemeld
Baron Hajasji, de Japansche gezant alhier,
was heden de gast op een door de „Foreign
Press Association" aangeboden lunch. In een
door hem gehouden toespraak bracht hij het te
legram van Lord Northcliffe uit Hongkong in
herinnering. Hij gaf uiting aan de hoop, dat nie
mand geloof zal hechten aan de belachelijke be
wering, dat de gedelegeerde der regeering te Pe
king, naar de Washingtonsche conferentie onder
Japanschen invloed zou staan.
De gezant ontkende, dat Japan eenig voor
nemen had, om den wereldvrede te verstoren.
Integendeel, het verlangt, evenals ieder ander
volk, vrede en het heeft dien noodig. Hij waar
schuwde tegen verdachtmakingen tegen Japan
en sprak de hoop uit, dat de Washingtonsche
conferentie succes zal hebben. Hij was van
meening, dat de Japansch-Amerikaansche vriend
schap innig zal worden als die tusschen Japan en
Engeland.
Sprekende over China ontkende de ambas
sadeur met klem, dat Japan voornemens is,
China te overheerschendit land heeft be
hoefte aan binnenlandsche vrede de geheele
wereld heeft daar al is het alleen maar om
economische redenen belang bij.
ALLERLEI.
Reeds gemeld is, daterin Engeland plannen be
staan tot electrificatie van de South Eastern
Railways wordt thans bekend gemaakt, dat er
Voor de Great Eastern, Londen Brighton and
South Coast spoorwegen eveneens dergelijke
plannen bestaan, welke van grooten invloed
zullen zijn op de toestanden op de arbeidsmarkt
Naar verluidt, zal er ongeveer tien millioen pond
worden uitgetrokken voor de plannen v. de Great
Eastern en ongeveer vier millioen voor die van
de London Brighton and South Coast. De uitvoe
ring van deze groote plannen tot electrificatie
van de voornaamste Britsche spoorwegen is
mogelijk geworden door de waarborgen, welke
de regeering voornemens is te verstrekken wat
betreft het kapitaal voor werken, welke zullen
strekken tot vermindering van de werkloosheid.
De packetboot Lafayette is Zaterdag met
Briand en de overige leden der Fransche delega
tie naar de conferentie te Washington aan boord
om 7 uur 20 onder stoom gegaan. (B.T.A.).
Nansen heeft Noulens telegrafisch geluk-
gewenscht met de aanneming van de credieten
tot steunverleening aan Rusland door de Fran
sche Kamer.
Naar de „PetitParisien" meldt, zou de ge-
zantenraad besloten hebben het protest der
Duitsche regeering tegen de beslissing in zake
Opper-Silezië als niet ontvankelijk te beschouwen
en het derhalve niet in behandeling nemen.
De „Journal Officiel" zal Maandag een decreet
publiceeren, waarbij minister Bonnevay ad inter-
rim belast wordt met het departement van
buitenlandsche zaken en het voorzitterschap
van den raad tijdens Briand's afwezigheid.
Het rijksgerechtshof heeft het vrijgeleide
voor de buiten Duitschland vertoevende leiders
van den Kapp-putsch ingetrokken omdat de
vier aangeklaagden zich nog niet ter beschikking
der Duitsche justitie hebben gesteld.
De koning van Servië heeft Zaterdag Parijs
verlaten om naar Belgrado terug te keeren.
Binnenland.
Ncderlandsche spoorwegen.
Omtrent de aangekondigde besprekingen tus
schen de direct, der Spoorwegen en de vertegen
woordigers der organisaties van spoorwegperso
neel, meldt de „Crt.", dat in het verslag der
jongste conferentie tusschen de directie en de
vertegenwoordigers der organisaties, de heer
P. Moltmaker, voorzitter van de Ned. Ver. van
Spoor- en Tramwegpersoneel, o.a. het volgende
mededeelt
„Bij de rondvraag bracht de heer Kalff den
slechten toestand van het bedrijf ter sprake
Het eerste halfjaar heeft een tekort van 15
millioen gulden opgeleverd. Hoe groot dit
tekort zal zijn aan het eind van het jaar, valt
nog niet op te geven maai' zal in elk geval belang
rijk hooger zijn. De taak van de directie is, mede
in opdracht van de regeering, dit tekort te dek
ken en deze dekking zal gevonden moeten worden
in beperking van de uitgaven. Hiervoor zijn twee
middelen te bedenken Verlaging van de loonen
of verlenging van den arbeidsduur Het is de
wensch van de directie over deze zaken ernstig
met de organisaties te spreken. De directie vraagt
hieruit niet te willen concludeeren de voor de
hand liggende leuze, dat dit harerzijds zou
zijn bedoeld alsReactieZij vraagt slechts
dat de organisaties overwegen tot welke conclusie
zal moeten worden gekomenLoonsverlaging of
verlenging van den arbeidsduur.
De directie stelt er prijs op te verklaren,
dat zij den 8-urigen arbeidsdag als zoodanig
niet erg zou vinden, indien ook een ieder van
het personeel 8 uur werk per dag verrichtte.
De directie zou loon- en arbeidstijd onaange
tast willen laten, indien de financieele toe
stand haar er niet toe dwongen. Zij vraagt of
de hoofdbesturen deze zaken rustig willen over
wegen en verzoekt op 16 November hiervoor een
conferentie te houden.
De heer Moltmaker zegt voorts nogAan
gezien de discussies over deze belangrijke kwes
tie werden uitgesteld tot dien datum, wordt
dus volstaan de mededeelingen van den heer
Kalf weer te geven. Het spreekt vanzelf, dat
het hoofdbestuur zeer snel deze mededeelingen
zal behandelen en nader overleggen zal wat te
doen staat.
De slachtoffers van de redding vaartuigen.
De heer van de Bilt heeft aan den Minister
van Landbouw de volgende vragen gesteld
1. Is het den Minister bekend, dat door het
vergaan van de „Brandaris" en de reddingsloep
uit Maassluis, in den jongsten storm, een aan
tal weduwen en weezen der omgekomen man
schap dier reddingsvaartuigen onverzorgd ach
terblijven, althans zijn aangewezen op on-
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
