ROTTERDAM EN SCHIEDAM.
Het „algemeen belang" of Rotterdamscbe belangen?
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
45ste Jaargang
Donderdag 12 Januari 1922.
No. 13233.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
De kwestie van de grenswijziging tusschen
de gemeenten Rotterdam en Schiedam, opnieuw
in de beide Maassteden-aan de orde gesteld, zal,
met het oog op verschillende gewichtige pro
blemen, welke daarin wortelen, ook buiten die
twee steden met groote aandacht onder de oogen
moeten worden gezien.
Bij de wet van 1 Juli 1909 (Stbl. 243) is d e
eerste wijziging van be teekenis
in de grenslijn tusschen Rotterdam en
Schiedam tot stand gebracht.
Die wijziging geschiedde destijds omdat de ge
meente Rotterdam behoefte had aan aansluiting
van haar haventerreinen onder oud-Delfts
haven met het Nederlandsche spoorwegnet.
Toen deze grenswijziging bij de Tweede Kamer
in April 1909 werd aanhangig gemaakt, moti
veerde de toenmalige minister van Binnenland-
sche zaken de noodzakelijkheid daartoe in de vol
gende bewoordingen
„Met het oog op eene geleidelijke en ra-
„tioneele ontwikkeling der stad is het in het
„algemeen belang noodig, dat bedoeldgrond-
gebied aan de gemeente Rotterdam worde
„toegevoegd" Mem. v. Toelichting)
Deze omschrijving van de redenen, welke
de Hooge Regeering genoopt hadden het betrok
ken wetsontwerp bij de Tweede Kamer aan
hangig te maken, zijn echter niet in de wet vast
gelegd.
De considerans der bedoelde wet luidt toch
„Alzoo wij in overweging genomen hebben,
dat het WENSCHELIJK is, de grens tus
schen de gemeenten Rotterdam en Schiedam
te wijzigen."
Het groote verschil tusschen de eerste en de
tweede omschrijving der beweegredenen springt
natuurlijk dadelijk in 'toog en erdientmeerwaar-
de aan te worden gehecht in verband met de cri-
tiek, die later is losgekomen toen de kwestie van
de samenvoeging van Hoek van Holland bij
Rotterdam op het tapijt kwam.
Tegen de grenswijziging van 1909 werden
destijds slechts weinig bezwaren ontwikkeld,
te meer waar Rotterdam de gemeente Schiedam
in uitzicht had gesteld, dat,zoo noodig, Schiedams
territoir van die havenspoorlijn zou kunnen pro-
fiteeren, door aansluiting van een zijlijn. Ook de
financieele zijde van de grenswijziging had wei
nig te beteekenen, daar de overgang van gemeen
telijke eigendommen niet van grooten omvang
was.
Op deze grenswijziging is gevolgd de annexa
tie van Hoek van Holland (Wet van
31 December 1913, Stbl. 469).
In de Staten-Generaal hebben tegen de annex
atie van Hoek van Holland bij Rotterdam weinig
leden hun stem doen hooren.
Van belang is het echter te vernemen, welke
motieven in die dagen „pro" en „contra" in 't
debat werden gebracht.
Op den voorgrond dient nadrukkelijk te wor
den gesteld, dat men in Rotterdam van oordeel
was dat de toestanden te Hoek van Holland
(zijnde geeu afzonderlijke gemeente) destijds voor
de navigatie niet in overeenstemming waren met
hetgeen in zake toegangswegen tot gewichtige
havensteden als eisch kon worden gesteld.
In hoeverre het Rijk, na de vele scheepsram
pen in deze buurt, tekort is geschoten in zijn zorg
voor den Hoek, blijve buiten beschouwing.
Maar men kan zich indenken, dat Rotter
dam als de meest belanghebbende bij de
verzekering van een goed geoutilleerde toegangs
poort tot denRotterdamschen Waterweg datgene
ter hand wilde nemen, wat te Hoek van Hol
land hetzij door 's-Gravenzande en Naaldwijk,
hetzij door het Rijk werd nagelaten.
Minister Corfe v. d. Linden, het wetsontwerp
verdedigend, zeide, „dat de Kamer diende uit te
gaan van de meening, dat 's lands belang mede
brengt, dat de Rotterdamsche handel wordt ge
steund en bevorderd en tevens dat de Rotterdam
sche belangen samengewezen zijn met die van den
Hoek van Holland."
Natuurlijk spraken de Rotterdamsche Raads
leden, die toen in de Kamer zitting hadden, inge-
lijken geest en dikten 's ministers woorden over
de Rotterdamsche belangen nog wat aan.
De wat loslippige heer van Vollenhoven het
zich in de Tweede Kamerzitting van 4 Novem
ber 1913 deze woorden ontvallen
„Dat misschien concessies voor havens
„in de buurt van Rotterdam zijn tegengc-
werkt, is niet zoo heel moeilijk te begrijpen,
„want wanneer er havens komen naast
„Rotterdam, dan profiteeren die van de re
futatie van Rotterdam en van de kosten,
„die Rotterdam voor den Waterweg heeft
«meebetaalt en Rotterdam krijgt er niets
„Van en loopt slechts het risico als die ha-
„vens niet goed beheerd worden.
Menheeftin de Kamer tegenover die opmerkin
gen gesteld, dat Amsterdam zich wellicht nog
belangrijker financieele offers getroostte voor
het Noordzeèkanaal en dat er geen sprake van
kan zijn om op grond van de te maken kosten
voor waterwegen plaatsen als b.v. IJmuiden bij
Amsterdam te voegen;
Niemand minder dan Jhr. de Savornin Lob
man, de grijze staatsman, de man, die
die in ons staatsrecht doorkneed is als geen an
der, schaarde zich in de Tweede Kamer aan de
zijde der tegenstanders van de toevoeging van
Hoek van Holland bij Rotterdam.
Hij qualificeerde die toevoeging als incon
stitutioneel en noemde het „iets nieuws dat de
eene gemeente onder de heerschappij van de an
dere wordt gebracht."
Vooral legde hij den nadruk er op, dat Rotter
dam een monopolistische politiek voert en dat
zulk een politiek in flagranten strijd is met het
groote beginsel van vrije ontwikkeling van han
del scheepvaart en industrie, dat ons volk na de
Fransche revolutie in onze constitutie gewaar
borgd zag.
Tijdens de behandeling van het betrokken
wetsontwerp wees de heer Lohman in 't bijzonder
op een toen pas verschenen werkje, hetwelk
de kwestie van annexatie en grenswijziging van
gemeenten au fond behandelde. Hij doelde op de
voortreffelijke studie van prof. Mr. A. A. H.
Struycken: „De Gemeenten en haar gebied."
De heer Lobman meende, o.i. terecht, dat die
schrijver zijn standpunt deelde.
Hoek van Holland'is inmiddels bij Rotterdam
ingelijfd.
In de periode van 8 jaren welke achter ons
ligt, h bben wij er nog niet veel van kunnen be
speuren dat het breed-uit gemeten belang dat
Rotterdam bij het bezit van H. v. H. zou hebben,
sterk tot uitdrukking is gekomen.
Naast de pogingen van Rotterdam om van
H. v. H. een badplaats te maken en de jacht op
het bezit van alle beschikbare oeverterreinen,
zagen we in al die jaren van de zoo hoogopge-
geschroefde vooruitzichten van een commerci-
eelen vooruitgang van het plaatsje al bitter wei
nig.
Wij staan nu voor nieuwe gebeurte
nissen in de verhouding van Rotterdam tot
Schiedam.
Het gaat in deze niet om de grenswijziging of
toevoeging van een plattelandsgemeente aan
een der grootste steden van ons land, maar om
het wel en wee van een stad van meer dan 40.000
inwoners.
Het gaat om het recht van voortbestaan „van
het reëele product der natuurlijke volksbeweging,
met eigen geaardheid, eigen belangen, eigen
middelen van bestaan, eigen toekomst."
Een unicum in de historie des lands zou het
zijn, indien de wetgever toeliet, dat de vitale
belangen van een stad van meer dan 40.000 in
woners door een aangrenzende grootere gemeente
eenvoudig konden worden doodgedrukt onder
een sehijn-leuze van een regeling van wederzij d-
sche belangen.
Nergens in de stukken is behoorlijk gedocu
menteerd aangetoond, dat Rotterdam een nij
pende behoefte heeft aan havenruimte.
Er is havenruimte in Rotterdam in overvloed
en Rotterdam bezit binnen liaar territoir terrei
nen te over welke eventueel voor uitbreiding van
havens te benutten zijn.
Over het algemeen dient de wetgever zich
op liet standpunt te stellen, dat grensverande-
ring of inlijving tegen den wil van belanghebben
den niet dan een uiterste maatregel mag zijn.
Het belang van één gemeente bij de grenswij
ziging is niet voldoende. Het mercantieel belang
van Rotterdam kan en mag niet beslissend zijn.
Alleen wanneer een algemeen belang in het be
lang van een gemeente, die bij de grenswijzi
ging betrokken is, is inbegrepen, kan er sprake
zijn van de aanwezigheid van de noodzakelijk
heid van grenswijziging.
Ook in 't buitenland (b.v. Dqitschland) stelt
men zich op het standpunt dat grenswijziging in
het geval,hetwelkwij hier op 't oog hebben,slechts
toelaatbaai is„sofern das öffentliche Interesse
dies erheischt, „Wenn dieselbe im öffentlichen
Interesse als notwendiges Bedürfnis sich ergibt."
Het algemeen belang is bij de ontworpen over
eenkomsten tusschen Rotterdam en Schiedam
ver te zoeken.
Daarenboven zij ongemerkt, dat in de con
cept-overeenkomsten (die sedert verleden jaar
geenerlei wijziging hebben ondergaan, wegens
de starre houdina van Rotterdam) AAN DE
GEMEENTE SCHIEDAM GEEN POSITIEVE
GARANTIES ZIJN GEGEVEN MET BETREK
KING TOT HAAR COMMERCIEELE- EN
SCHEEPVAARTBELANGEN (meer bepaaldelijk
ten opzichte van de HANDELSWEGEN TE
WATER EN TE LAND IN DE RICHTINGEN
HELETSHAVEN EN OVERSCHIE),
Adv ertentiën 15 regels f 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Zonder die waarborgen kan er o.i. niet ge
sproken worden van een regeling van wederzijd-
sche belangen.
Wat aan Schiedams gemeenteraad ter goed
keuring ;s voorgelegd, zijn eenzijdig gunstige
overeenkomsten, die aan de gemeente Rotterdam
een hechtere basis zal verschaffen om haar mo
nopolistisch streven (denk aan haar invloed op de
spoorwegplannen e.d. voort te zetten.
Het Schiedamsche belang is bij deze regeling
van wederzijdsche belangen in groot gevaar en
daarnaast dreigt bovendien de vorming van den
ongezonden en zeer ongewenschten toestand dat
een der grootste steden van ons land een
staat in den Staat gaat vormen.
Indien aan het monopolistisch drijven van
Rotterdam geen paal en perk wordt gesteld, zal
niet alleen Schiedam, maar b.v. ook Delft en
Den Haag met betrekking tot de binnenvaart
er de gevolgen van ondervinden.
Aan de Rotterdamsche havenplannen in
(Nieuw- en Oud-Mathenesse, aan de verweze-
"lijking van het RotteSchiekanaal en aan dé
spoorwegplannen in dit deel van Zuid-Holland
zit, in onderlingverbandbeschouwd,oneindigveel
meer vast dan de oningewijden in Rotterdams
expansie-politiek bevroeden.
In allen ernst roepen wij dan ook hen, die
in onze stad morgen de beslissing in zake de
overeenkomst met Rotterdam in handen hebben,
toe
Laat u niet verschalken door een t ij d e 1 ij k
financieel voordeeltje, maar waakt er voor dat
aan Schiedams Oost- en Noordgrens geen econo
mische slagboomen worden gelegd. Het alge
meen belang kan door een „non possumus"
van de zijde van Schiedam slechts gebaat zijn.
Buitenlandse^ Nieuws
DE CONFERENTIE TE CANNES.
De Duitsche gedelegeerden zijn gistermorgen
te Cannes aangekomen. Zij werden aan het sta
tion ontvangen door Garteror, den secretaris van
Briand. Per auto's reder de gedelegeerden naar
het Park-hotel.
Men vermoedt, dat de Duitschers tegenvoor
stellen zullen doen. Zij zijn echter in de eer
*ste plaats ontboden ter bespreking van het vraag
stuk der betalingsfaciliteiten.
ENGELAND EN FRANKRIJK.
De Engelsche pers publiceert telegrammen van
correspondenten in Cannes, die meer bijzonder
heden bevatten omtrent het voorstel, betreffen
de een Engelsch-Fransch bondgenootschap.
De „Daily Chronicle" schrijft, dat de periode,
gedurende welke Brittannië door het voorge
stelde verdrag waarborgen zou geven voor de
verdediging van Frankrijk tegen een directen
en niet geprovoceerden aanval van Duitsch-
land, tien jaar zal zijn. Geen wijziging, zegt de
„Daily Chronicle" is voorgesteld in de artike
len 42, 43 en 44, van het verdrag van Versailles,
waarbij Dmtschland verboden wordt troepen
te hebben of imhtsue acrie te voeren :n de
Rijnstreek en dat een pogmg daartoe beschouwd
zou worden als een vijandelijke handelmg.
De bladen melden, dat onderhandelingen over
de bepahngen van de overeenkomst, bevattende
de Britsche e<"schen, welke Frankrijk bereid
zou zijn te aanvaarden m ruri voor de verlee-
n>ng van waarborgen, nog voortduren.
De Daily Telegraph" meldt, dat Briand be
reid is in te stemmen met de Britsche voor
waarden betreffende de beperking van den
aanbouw van onderzeeërs en de gedeeltelijke
vermindering van de bewapening.
De „Times" onderzoekt zorgvuldig en met
sympathie de Fransche aarzeling om in te
gaan op alle gestelde voorwaarden, maar de
correspondent van het blad te Cannes merk
op, dat d;e Fransche kringen; d*e een over
eenkomst w'Hen verhmderen en tegen de con
ferentie van Cannes zijn, een ernst'ge ver
antwoordelijkheid op zich laden. De corres
pondent voegt der aan toe, dat een belangrijk
resultaat van de conferentie het tot stand-
komen van een Engelsch-Fransche overeen
komst op een basis zal zijn, welke aan Frank
rijk de waarborgen geeft, die het noodig heeft
en leidt tot een breeder opgezet systeem voor
het behoud van den vrede in Europa. Het is
het vraagstuk van het herstel in Europa van
zulk een vertrouwen en zulke toestanden
waardoor de economische crisis onder de oogen
kan worden gezien en bestreden kan worden.
De „Times" is echter van meening dat er
voorloopig alleen een Engelsch-Fransch ver
drag moet komen en met betrekking tot het
verlangen van Italië, om aan het verdrag deel
te nemen, drukt het blad de hoop uit, dat Italë
voorloopig niet bij dit verlangen zal volhai-
den, daar het daardoor eenigermate zijn nut
zou verliezen.
De „Times" zegt voorts „De bepalingen
van een dergelijk verdrag moeten voorzien m
een lat3re toetreding van Italië en België, en
sommigen durven zelfs in dit verband de Ver-
eenigde Staten te noemen.
Lord Gurzon had gisteren een onderhoud
met Jaspar. Hij heeft, naar verluidt, krachtig
de toetreding van België verdedigd, daar dit
toch reeds eenigszins gebonden is door het
defensief verdrag met Frankrijk."
De „Manchester Guardian" zegt vernomen
te hebben, dat de tekst van het ontwerp-ver-
drag gisteren door het Britsche kabinet is be
sproken en dat er reeds een antwoord naar
Cannes zou zijn verzonden. De „Guardian",
voegt hieraan toe „Men kan aannemen, dat
het antwoord van het thans te Londen bijeen-
zijnde kabinet goedkeurend is geweest.
IERLAND.
Reuter seint uit Dublin
Grifftih heeft het parlement voor Zuid-
Ierland tegen 14 dezer bijeengeroepen, om het
verdrag te ratifieeeren en een voorloopige re
geering in te stellen.
Naar verluidt zijn bevelen gegeven, dat het
plan tot ontruiming van Ierland door de Brit
sche troepen zoo spoedig mogelijk moet worden
ten uitvoer gebracht.
De Valera heeft medegedeeld, dat hij zelf
noch een zijner partijgenooten, deel zal nemen
aan de door Griffith voor Zaterdag bijeengeroe
pen vergadering voor het Dail Eireann.
Gisteren is te Belfast een bom in een straat
ontploft. Zes kinderen werden door de scherven
gewond.
ZWEDEN.
Branting verklaarde in een rede, dat Zweden
het eenige land ter wereld is, waar de sociaal
democraten nog een werkelijk krachtige positie
innemen.
FRANKRIJK.
Onder voorzitterschap van president MU-
lerand hebben gister te Parijs de ministers van
halfnegen tot kwart voor elf in 't Elyseé verga
derd in verband met de onderhandelingen te
Cannes, daar Briand telegrafisch naar hun
gevoelen gevraagd had in zake eenige bijzonder
heden.
Het resultaat der besprekingen is onmid
dellijk naar Briand overgeseind.
Naar de Liberté heeft vernomen, schijnt
het, dat men tot everenstemming is geko
men over de volgende punten
Vooreerst zal geen vermindering van de Duit
sche schuld worden toegestaan.
Ten tweede zal men niet afzien van de be
zetting van het Rijnland.
Ten derde zullen de Fransche rechten, om
economische en militaire sancties toe te passen,
worden gehandhaafd, indien de omstandigheden
deze noodzakelijk zouden maken.
Naar Belga uit Parijs seint, heeft de pre
sident van de financieele commissie uit den
Senaat een brief gericht aan Briand, waarin
hij dezen om inlichtingen vraagt betreffende de
aangekondigde vorming van een internationaal
consortium voor het herstel van Europa.
ITALIË.
Te Bergiola, in de buurt van Carrare, heeft
er een botsing tusschen communisten en natio
nalisten plaats gehad. De carabinieri moesten
tusschen beiden komen. Er zijn vier dooden en
vijf gewonden; onder die laatste zijn er drie cara
binieri.
MAROKKO.
De Spanjaarden hebben de stellingen van Dar
Drins veroverd, waarbij zij 4 kanonnen en een
groote hoeveelheid munitie buitmaakten. De
Mooren boden slechts geringen tegenstand.
ALLERLEI.
De correspondent van do „Matin" to Riga seint
aan zijn blad, dat volgens een bericht uit Petro-
grad Enver Pasja in een Zuid-Russische stad,
gearresteerd zou zijn op bevel van de regeering
te Moskou.
De nieuwe Belgische gouverneur-generaal
der Congo-kolonie heeft besloten het regee-
rings en administratiecentrum van Boma naar
Kinshasa over te brengen. Die laatsto stad, die
vlak naast Leopoldville ligt, wordt dus de hoofd
stad van Congo.
Naar van Russische Sovjetzijde te Berlijn
wordt medegedeeld, zal de Sovjetdelegatie naar
Genua samengested worden uit Tsjitsjerm, LitVi-
nof en Krassin.
Binnenland.
Colijn en de verkiezings-campagne.
Naar de „Standaard" verneemt, is er ge
gronde hoop, dat de laatste phase van de Ver-
Iciezings-campagne door den voorzitter van het
Centraal Comité ook persoonlijk kan worden
medegemaakt, aangezien er alle uitzicht be
staat dat hij 1 April a.s. zijn vertegenwoordige
betrekking in de industrie zal kunnen neerleggen.
Hygiëne en Volkenbond.
Door de hygiënische commissie uit den vol
kenbond is uitgonoodigd tot deelneming aan
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURAN
