DE AMERIKAAN.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
De Missie-Week.
F E U I L L T i\l
45ste Jaargang.
Zaterdag 2 September 1922.
No. 13429.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
„Onbekend maakt onbemind.0
Buitenlandseli Nieuws.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnem enten per 3 maanden f 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 vent.
Advertentiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen'J 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Een goede titel voor een artikeltje om de a.s.
Missieweek in te luiden Ik ben bang dat vele
Schiedammers zullen wijzen op hun zonen endoch-
ters broeders en zusters, die in alle werelddeelen
als missionairssen hun leven voor het H. Geloof
offeren. Een onwrikbaar bewijs, daL de missie
in onze stad wel bekend en wel bemind is. Maar
ik neem het toch niet terug. Om allen gerust te
stellen zal ik er onmiddellijk bijvoegen, dat mijn
bedoeling eigenlijk was „Meer bekend meer
bemind." Heerlijk teeken van katholiek leven,
dat zooveel offers gebracht zijn van liefde voor de
ongelukkige heidenen. Maar het is nog niet ge
noeg het missiewerk heeft de sympathie en
liefde noodig van alle kringen en daarom moet
het ook in breedere kringen bekend zijn. Er
zijn toch missieboekjes en kalenders Ja ver
schillende Als door een ijve'igen zelateur of
zelatrice gebeld wordt, hoort men wel eens
„Alweer WaL anders." Ik ben al op zooveel in-
geteekend." Geen gebrek dus. Wanneer ge dan
van armoede en gebrek leest en van moeilijke
reizen tevoet of opossenwagens langs ongebaande
wegen, komt bewondering op voor zoovele man
nen en vrouwen, die voor hun katholiek ideaal
alles vaarwelgezegd hebben om die onbekende
moeilijkheden te trotseeren. Maar. .die boekjes
worden ook wel eens niet gelezen. Heel netjes,
onopengesneden, met ongeschonden kruisband
en gaaf adres komen ze in ziekenhuis of inrich
ting terecht. Men is al erg tevreden met het
bewustzijn dat men door een-abonnement de
missie geldelijk gesteund heeft. Heel mooi dat gij
met uw geld de missie steunt minder moo;, dat
gij d'e boekjes niet leest, want gij moet het mis
siewerk kennen.
Daarom begroeten wij de a.s. Schiedamsche
missieweek met vreugde. Om de missiekennis
in alle kringen te brengen is zoo'n week van groot
nut. Van alle missieorden en congregaties komen
eenige missionarissen de voorwerpen, welk<Tzij
in de vreemde landen verzameld hebben, ten
toonstellen. Het wordt een aanschouwelijk onder
richt, dat meer dan het gelezene (of zeker hét
niet gelezene) indruk op ons maakt. Als mannen
die voorwerpen, het ontstaan of gebruik ervan
zaakkundig verklaren en verhalen van missie
toestanden met sympathie en liefde omdat zij
die zelf beleefd hebben, dan zal het vuur dier
liefde op ons overslaan. Wij zien en hooren van
edele daden voor ons hoogste christelijk ideaal.
Gekend dus ook bemind.Die liefde verdient het
missiewerk maar heeft het ook noodig. Vooral
in onzen tijd.
Niel zonder reden wekken onze Pausen Bene-
dictus XV en Pius XI vooral op tot missieactie.
Vele eens bloeiende missies lijden gebrek. Het
stemt ieder katholiek hart treurig, wanneer hij
de statistiek over de verliezen aan priesters,
broeders en zuster raadpleegd of van de schade
die zij aan materiaal geleden hebben. All s hier
op te noemen is ondoenlijk, maar alleen dit, dat
op 1 Januari 1919 in Duitschland 4154 leden van
missiecongregaties voor de hospitalen waren op
geroepen of om met de wapenen in- de hand het
vaderland te dienen, dat in 1917 reeds 359 broe
ders en studenten gesneuveld waren, 612 ge
wond en 134vermist, doet ons katholiek hart pijn.
Frankrijk, het land der missionarissen heeft
2000 missionarissen uit het missieveld geroepen,
naar de vuurlinies en meer dan 300 zijn er ge
vallen. In de verschillende landen zijn ongeveer
li
Aan den anderen kant der baai staken de roode
granietrotsen der naburige eilanden recht op uit
de zee, die zich aan haar voet als eene blauwe
watervlakte uitbreidde zonder een enkel golfje
dat er een wit schuimvlokje te voorschijn
riep, of door de vleugelen der zwaluwen konde
getroffen worden.Juist daar, tegenover die rot
sen, strekte zich de met kleine kiezel bedekte
ruimte uit, waar de vier mannen bezig waren
met de toebereidselen tot het duel, de tw.ee ge
tuigen in het midden, druk in gesprek, de
beide tegenstanders op eenige passen afstands.
De Engelsche luitenant schopte met een on
verschillig gezicht de keisteentjes voor hem met
den voet weg, maar leende onderwijl aandachtig
het oor aan hetgeen zijn getuige zei de. Hij reken
de waarschijnlijk op de verzekeringen van Bar
nes en geloofde niet, dat de zaak ernstig zou
worden.
De jonge Gorsikaan daarentegen stond daar
onbeweeglijk, terwijl hij met ongeduld naar
André de Belloc blikte en niets zoozeer scheen
te verlagen als zich tegenover den gehaten En-
gelschman te bevinden. De oude Matteo, die
onder de tusschenbedrijven bezig was geweest
1500 missiebroeders en meer dan 1000 zusters
voor het missiewerk' verloren. In vele streken ble
ven enkel ouden en zwakken over, die door het
overmatig werk bezweken. Treurig als men de
heerlijke rijpe vruchten ziet verrotten op de ak
kers, omdat er geen krachten zijn die den oogst
binnenhalen. Geheel de wereld, ook het missie
gebied lijdt door den oorlog. Politiek en nationale
eerzucht houdt geen rekening met geestelijke
belangen, maar heeft voor vele missionarissen
het werk onmogelijk gemaakt, omdat zij tot een
andere nationaliteit behooren dan de nieuwe
heerscher. O neen wij behoeven niet te wanho
pen. De H. Kerk heeft genoeg levensvatbaar
heid om ook in die landen heerlijk te verrijzen.
Ik zal met u zijn tot het einde der tijden" heeft
Christus tot zijn bruid gezegd. Zijn genade
zal altijd edele kinderen der H. Kerk kracht en
moed geven om uit te gaan en hét evangelie te
prediken aan alle schepselen. Maar het is een
verheven gedachte, dat wij de werktuigen mogen
zijn in zijn hand. Allen zonder uitzondering moe
ten wij medewerken. Apostelen moeten wij zijn
ieder in zijn rang eb stand. Dat zal ons de missie
week leeren. Er zal een beroep gedaan worden
op uw geldelijke steun. Zegt maar niet de tijden
zijn slecht, wij moeten bezuinigen om den crisis
door te komen. Men zal er wel leeren begrijpen
dat daar niet te bezuinigen valt waar geen spraak
is van het allernoodzakelijkste. Voorop staat
de missieweek moet schitterend slagen. Wij ka
tholieken zijn zoo stoffelijk niet, dat wij ons van
onze hoogste idelalen door stoffelijke moeilijk
heden zouden af laten houden. Wij gebruiken
het tijdelijke om het eeuwige tc werven.
Moge de bekendheid met die verheven roeping
zegen brengen in meerdere Schiedamsche fanai-
lie's. God geve dat in de toekomst Schiedam trots
kan zijn op vele missionarissen, zijn edelste zonen
en dochters.
DE VOLKENBONDSRAAD.
Belga seint uit Gen'éve, dat na de bespreking
van het Oostenrijksche vraagstuk de voorzitter
besloot, dat de financieele deskundigen een
nieuw onderzoek zouden instellen. Woensdag-
zullen de Oostenrijksche afgevaardigden wor
den gehoord.
Op verzoek van Balfour, die in Genéve aan
kwam, voorzien van nieuwe voorstellen der
Engelsche regeering betreffende het mandaat
over Palestina, heeft de Raad van den Volken
bond besloten om de bespreking dezer aange
legenheid eenige dagen uit te stellen.
Volgens bericht uit Genéve behandelde de
Raad wel den brief van den Paus in zake de
toelating van Frankrijk, België, Spanje en Bra
zilië als gelijkberechtigde landen bij het uitoefe
nen van .toezicht op de heilige plaatsen in Pales
tina. Vooraf had Balfour medegedeeld, dat Groot
Britannië als mandataris er geen enkel bezwaar
tegen had, dat deze controle-commissie op voet
van gelijkheid der verschillende naties zou wor
den samengesteld. Ook de Grieksche en andere
schismatische kerken verlangen aandeel in dit
toezicht. Daar vermoedelijk aan de Roomscb Ka
tholieke kerk de meerderheid -zal komen in dez<
commissie, ligt het voor de hand, dat Frankrijk
Spanje en Italië er den grootsten invloed in
zullen oefenen.
HET GEWEIGERDE MORATORIUM.
P ersste m m e n.
De Engelsche bladen van allerlei richting druk
ken er hun voldoening over uit, dat eenstem
migheid is bereikt tusschen de leden der com
missie van herstel en zij gelooven, dat de maat
regel tot verlichting, aan Duitschland toege-
eenig linnengoed op de cactussen en oranje
boompjes van zijn tuin uit te spreiden, trad
mijnheer Barnes op zijde en sprak op half fluis
terenden toon
„Die Engelschen zijn wonderlijke lieden. Die
daar ginds ziet er volstreekt niet wraakzuchtig
uit. Maar die Gorsikaan, ho, ho Als de andere
honderd levens had, zoude hij er nog niet genoeg
aan hebben, met ze hem te benemen
Deze woorden hoorende, begon Barnes zeil
te gelooven, dat zijne tusschenkomst niets had
uitgewerkt en hij konniet nalaten te bedenken,
welke noodlottige gevolgen zijne dwaling na
zich zoude sleepen. Weldra echter werd hij uit
zijne overpeinzingen opgewekt door den ge
tuige van Antonio, die zeide
Ik heb het genoegen nog niet mogen hebben
uw naam te vei nemen, mijnheer. Sta mij toe mij
op nieuw voor te stellen. Ik ben André de Belloc,
kapitein in het 3e regiment Afrikaansche jagers.
„Ik weiger mijn naain of dien van mijn vriend
bekend te maken," antwoordde de Engelsche
adelborst „en ziehier de reden het gebruik in
uw leger laat het duel toe de Engelsche Admi
raliteit echter verbiedt het. Wij loopen dus ge
vaar, voor een krijgraad te moeten verschijnen,
met u is dat niet het geval."
De Belloc onderdrukte een opwelling van
toorn bij deze besliste weigering en hernam op
hoogen toon
„Gij hadt mij desniettemin met volkomen
staan, er veel toe zal bijdragen om den toestand
te vergemakkelijken. De Voornaamste reden
voor de voldoening is, dat het besluit der com
missie beteckent, dat het gevaar voor een af
zonderlijk optreden bezworé'n is.
De „Manchester Guardian" noemt deze
tijding een uitmuntend nieuws en zegt dat
Europa thans tot het einde van het jaar tijd
heeft om op adem te komen.
De „Times" schrijft dat het gevaar van een
scheuring, waarbij Frankrijk en Engeland te
genover elkaar zouden komen te staan, geluk
kig afgewend is.
De „Morning Post" schrijft in gelijken zin.
De „Daily Chronickle" erkent wel is waar,
dat later opnieuw een crisis mogelijk is, doch
meent dat intusschen tot November andere
geneesmiddelen gevonden kunnen worden. Voor-
loopig is er een uitweg voor het dilemma ge
vonden en de Chronickle is daarom zeer ingeno
men met deze oplossing, waardoor de Entente
intact blijft, Frankrijk niets verliest en Duitsch
land tijd krijgt om op adem te komen, wat
Engeland als noodzakelijk beschouwde.
De „Daily News" acht het van het grooR
ste belang, dat de Geallieerden, vooral Frank
rijk en Engeland, gelegenheid tot nadere over
denkingen hebben gekregen. Het onmiddellijke
gevaar voor een Europeesche crisis van den
eersten lang is bezworen.
De Fransche bladen bespreken op gunstige wij
ze de beslissing der Commissie van Herstel,
die, hoewel niet geheel conform aan die, welke
werd verwacht toch voldoening schenkt aan de
Fransche opvatting betreffende de twee hoofd
punten 1. de besliste weigering van het mo
ratorium, die den weg opent tot de vaststelling-
van het in gebreke blijven en de sancties 2.
nieuwe waarborgen, die van Duitschland worden
geëischt. De standvastigheid, welke de Fransche
regeering aan den dag legde, was dus niet nut
teloos.
Verschillende bladen, o.a. de „Gaulois en
de „Echo de Paris" stellen vast, dat demogelijk
heid van afzonderlijke onderhandelingen voor
België werd erkend, en merken op, dat dit een
precedent is, waarop Frankrijk bij gelegenheid
kan wijzen. Zij betuigen hun dank aan België
omdat het als trait d'union heeft gediend in
't belang van den Europeeschen wederopbouw.
Sir John Bradbury heeft tot den Parij-
schen correspondent van de „Times" gezegd
dat hoewel hij in het belang van het Duit-
sche crediet de voorkeur gegeven zou hebben
aan een duidelijk uitstel, thans toch alle ver
lichting, die noodig is, voor dit jaar is toegestaan,
indien men de noodige regelingen kan treffen.
Bradbury voegde hieraan toe, dat op het oogen-
blik slechts het voorloopige vraagstuk opgelost
is,doch dat hij reeds dankbaar was, dat men tijdig
een oplossing gevonden had, om een culminatie
van de crisis, in de commissie van herstel en
een culminatie van de crisis in Europa te voor
komen.
Zeer spoedig zei Bradbury verder
zullen wij echter het vraagstuk van betaling
in contanten en in natura voor 1923 hebben
te overwegen. De commissie van herstel is-
echter niet langer direct betrokken bij de on
derhandelingen, die le Berlijn of te Brussel
zullen plaats vinden. Het is thans aan de twee
landen, België en Duitschland, overgelaten om
buiten de commissie om tot overeenstemming
te komen over de wijze waarop waarborgen voor
de schatkistwissels gegeven kunnen worden.
TSJECHÜ-SLOWAKIJ E EN
ZUID-SLAVIE.
Blijkens een officieele kennisgeving is te
Marienbad een bondsverdrag tusschen Tsjecho-
gerustheid uwe namen kunnen toevertrouwen,
mijnheer. Maar uw uniform bewijst, dat gij een
man van eer zijt. Ik zal dus niet te strikt op
den vorm letten en," voegde hij er met een klein
lachje bij „wij zullen ons niet terugtrekken."
Zijn gelaat vertoonde een hardvochtiger uit
drukking dan voor de ongelukkige woorden van
den Engelschman. Indien er geen bedekte ver
onderstelling in had gelegen, „dat in geval van
navraag hunne namen bij de Belloc niet veilig
waren zoude deze laatste ongetwijfeld meer toe
gevend zijn geweest en de zaak misschien ge
schikt kunnen zijn geworden.
„En laten wij thans de voorwaarden van het
gevecht bespreken," zeide de Fransche officier.
Mijn vriend en de uwe zullen strijden met gewo
ne degens of met cavaleriesabels. Ik heb er mee
gebracht van volkomen gelijke lengte, gewicht
en vorm. De degen is het wapen der burgers, de
sabel, de Belloc reikte er den getuige een
toe, dat van den soldaat. Welk van beide
kiest gij
„Noch het een, noch het ander, als het u be
lieft, zoo dom ben ik niet, dat ik mijn vriend
die nooit den voet in een schcrmzaal heeft ge
zet en geheel onbekend is met het. gebruik der
blanke wapenen, in stukken zou laten hakken
door den uwen, die eraan gewoon is. Ik hel)
derhalve deze twee goede Engelsche pistolen
medegebracht welke een goede dienst kunnen
doen."
Slowakije en Zuid-SIavië geteekem:
NOORWEGEN.
Het aantal werkloozen is gedaald tot 17,000,
het laagste cijfer sedert anderhalf jaar.
De minister van sociale aangelegenheden heeft
tot „Morgen bladet" gezegd Ik ben overtuigd
dat we er dezen winter heel wat beter zullen
voorstaan dan den vorige, vooral in liet Oosten
des lands. De vooruitzichten der houtindustrie
zijn aanmerkelijk verbeterd.
IERLAND.
Reuter meldt uit Dublin Met betrekking tot
het besluit van het congres der Iersche arbeiders
partij, waarbij den arbeidersleden werd opge
dragen, af te treden, als het nieuwe parlement
niet op 26 Augustus bijeenkwam, deelt het natio
nale bestuur van de arbeiderspartij vandaag
mede, dat, waar het de verzekering heeft gekre
gen, dat het parlement onvoorwaardelijk op 9
September zal bijeenkomen en dat het uitstel
was te wijten aan den dood van Collins en Grif
fith, het heeft uitgemaakt, dat de noodzakelijk
heid om tot die actie over te gaan, nog niet ont
staan is.
Volgens berichten uit Dublin schijnt als vast
staand tc moeten worden aangenomen, dat
William Cosgrave de betrekkingen zal gaan ver
vullen, die in do Iersche rcgccring door den dood
zoowel van Griffith als van Collins zijn open-
gekomen.
DUITSCHLAND.
Uit Berlijn verneemt de „Msb." De rijkskolen-
commissaris heeft gistermiddag mededeeling
gedaan aan de pers omtrent den ongunstigen
toestand der kolen-verzorging.
Hij zeide, dat voor dezen winter de vooruit
zichten voor den huisbrand uiterst slecht zijn.
Er is slechts het derde beschikbaar van het
minimum dat noodzaklijk is.
Nog verdere beperkingen zullen moeten
worden ingevoerd voor een deel der Duitsche
industrie. De Duitsche spoorwegen hebben
slechts voor 3^2 dag Duitsche kolen en voor
6 of 7 dagen Engelsche kolen in voorraad,
terwijl voor instandhouding van een geregeld
verkeer een voorraad van 21 dagen noodzakelijk
is.
GRIEKEN EN TURKEN.
Volgens bericht uit Angora houdt de Turksche
opmarsch in bijna alle vakken aan.
De Grieksche minister Stratos en Theoto-
kis zijn gisternacht uit Smyrna teruggekeerd en
hebben gisterochtend deelgenomen aan een
ministerraad onder voorzitterschap des konings.
Volgens officieele meededcelngen overdrijven
de Kemalistische berichten sterk de Turksche
successen.
NIEUWE VERKLARINGEN VAN COX.
Volgens telegrammen uitLonden heeft gouver
neur Cox aan een koffiemaal van de Amerikaan-
sche verecniging, na er op gewezen te hebben,
dat de Vereenigde Staten de leiding van zaken
in handen moeten nemen, gezegd, inzake de
vergoedingen, dat men rechtvaardig moet
zijn jegens Frankrijk. Frankrijk kan zich zonder
een billijke regeling der schadevergoeding niet
herstellen. Cox herinnerde er ook aan, dat Fran
krijk de bezetting van den linkeroever van den
Rijn had geëischt, dat Engeland en Amerika
het daarvan af hielden onder belofte van het te
verzekeren tegen een aanval van buiten. Ameri
ka hield echter geen woord. Zoodra het dit wel
zal hebben gedaan of zich bij de andere mogend
heden zal hebben gevoegd ter verzekering van
den vrede, zal men kunnen spreken van ontwape-
Bij dezen uitval brak de sigarette, die Barnes
bezig was te rollen in zijne vingers en de lust
bekroop hem om zich op dien man te werpen,die
het recht en de belangen van zijn vriend verde
digde met zoo weinig tact en inachtneming der
beleefdheidsvormen, dat elk zijner woorden een
twijfel inhield aan de eerlijkheid van de Belloc
en hem in zijne eer moest kwetsen.
„Als de vlegel op die wijze voortgaat zeide
Barnes aan het oor van Matteo, „zullen de ge
tuigen binnen eenige oogenblikken ook vechten."
Ilij haalde zijn tabakszakje voor den dag en
begon een nieuwe sigarette te maken, zonder
echter zijn aandacht vanhet tooneel vóór hem
al' te wenden. Rooken was voor hem niet slechts
een gewoonte, maar een behoefte en indien hij
zelf tegenover den Engelschman had moeten
staan, zoude hij het gedaan hebben met eene
sigarette in den mond.
De opmerking van den Amerikaan was op
liet punt bewaarheid te worden, want de Belloc
had bijna den zeeman op gelijken toon ge
antwoord. Hij hield zich echter in en, op de
lippen bijtende, vroeg hij, terwijl zijne wenk
brauwen zich toornig fronsten
„Verder
De houding van den Engelschman had hem
verbitterd en was waarschijnlijk oorzaak van het
ongehoorde voorstel, hetwelk hij later deed.
(Wordt vervolgd)