DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
45ste Jaargang.
Vrijdag 10 November 1922.
No. 13487
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnem enten per 3 maanden f 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën: 15 regels f 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maa'
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitcnlandsch Nieuws.
HET HERSTEL.
Uit Berlijn verluidtDe tweede nota, die
de Duitsche regeeririg aan de C. v. H. overhan
digd heeft, luidt in hoofdzaak als volgt
De Duitsche regeering verklaart opnieuw, dat
de verbetering van den mark-koers op het
oogenblik de quintensens van haar politiek
moet zijn. Zij wijst er nogmaals met nadruk
op, dat alles wat ter stabiliseering van de mark
kan geschieden, slechts een hulpmiddel is om
het vertrouwen van het Duitsche en buiten-
landsche publiek in de toekomst van de Duit
sche valuta te herstellen.
Een blijvend resultaat zal eerst dan bereikt
kunnen worden, wanneer een definitieve op
lossing van het geheele vraagstuk van het her
stel onmiddellijk ter hand genomen wordt.
Desniettemin schijnt het mogelijk door mid
del van een samenwerking van een internatio
naal syndicaat met de Duitsche Rijksbank
maatregelen tot steun van de mark te nemen.
Om deze reden beveelt de Duitsche regeering
de voorstellen der buitenlandsche monetaire
deskundigen in de aandacht van de C. v. Ii.
aan en verzoekt de G. v. Ii. deze voorstellen tot
basis te nemen voor verdere besprekingen over
de kwestie van de stabiliseering van de mark.
In het bijzonder is de Duitsche regeering
van meening, dat de vorenbeschreven pogin
gen tot stabiliseering van de mark door mid
del van de oprichting van een internationaal
banksyndicaat zonder verwijl moeten worden
aangewend ook de Duitsche Rijksbank is van
de buitengewone beteekenis van zulk een syn
dicaat voor de stabiliseering van de mark over
tuigd en heeft zich bereid verklaard haar mede
werking te verleenen.
Op grondslag van deze voorstellen zou de
steun-actie ten behoeve van de mark op zoo
danige wijze moeten plaats hebben, dat de
mark-koers naar eenstemmige zienswijze door
aan- en verkoop van deviezen geregeld wordt.
Ten aanzien van den omvang van de deel
neming van de Rijksbank, zal men zich nog
nader met de buitenlandsche geldschieters heb
ben te verstaan ook omtrent de te stellen ga
ranties zal men het nog nader eens moeten
worden.
Allereerst is door de buitenlandsche mone
taire deskundigen de voorwaarde gesteld, dat
gedurende de werkzaamheid van het op te rich
ten internationaal syndicaat en tot het tijd
stip, waarop de door dit syndicaat verleende
voorschotten volledig zullen zijn terugbetaald.
Duitschland tijdelijk viijgesteld dient te wor
den van alle betalingen in waar en en leveringen
in natura.
De Duitsche regeering zelf is van meening,
dat 't stabiliteitsproces voorshands ongestooid
ten einde moet worden gebracht om Duitsch
land in economisch opzicht in staat te stellen
zijn verplichtingen na te komen. De regeering
is echter bereid de leveringen voor het herstel
ook gedurende het stabiliteitsproces te doen
plaats hebben, voor zoover dit mogelijk is zon
der een vermeerdering van de vlottende schuld
en voor zoover deze uit de begrooting zijn te
bestrijden.
De G, v H, heeft de rijksregeering hierop
schriftelijk de ontvangst van haar nota beves
tigd en zich daarbij de beantwoording van
de voorstellen die van Duitsche zijde ten aan
zien van een saneering van de Duitsche mark
gedaan zijn, tot na haar terugkeer te Parijs
voorbehouden.
Rijkskanselier dr. Wirth heeft gistermiddag
de nog te Berlijn vertoevende buitenlandsche
financieele deskundigen ontvangen om afscheid
van hen te nemen en hun uit naam van de
Duitsche regeering dank te zeggen.
DE VREDESCONFERENTIE.
De Fransche regeering, aldus de „Tel." heeft
er gisteravond bij de regeering te Londen nog
eens op aangedrongen om, gezien de crisis in het
Nabije Oosten, de vredesconferentie te Lausanne
nog Maandag te doen aanvangen.
In het onderhoud, dat Ismed pasja te Con
stantinopel heeft gehad met general Fellé, heeft
hij gewezen op het groote belang om de vredes
conferentie onverwijld te laten beginnen. Hij was
voornemens, spoedig naar Lausanne te vertrek
ken.
De Temps" dringt er ook sterk op aan, om
de conferentie te Lausanne niet uit te stellen.
Als men vrede wenscht, moet men onderhande
len zegt het blad.
Uit Sofia wordt gemeld, dat de regeering van
Bulgarije aan de geallieerden heeft verzocht om
°ok de algemeene vredesonderhandelingen met
Turkije te mogen bijwonen en niet alleen aan de
besprekingen betreffende de zeestraten deel te
nemen.
Reuter verneemt, dat de Russische regeering
een nieuwe nota aan de Engelsche regeering
heeft gezonden, waarin wordt geprotesteerd te
gen de beslissing der geallieerden om Rusland
niet uit te noodigen tot de algemeene vredes
conferentie voor het Nabije Oosten, doch alleen
tot de besprekingen nopens de toekomst van de
zeestraten.
In de Russische nota wordt voorts aange
drongen op deelneming van de Oekraine en
Georgië aan de vredesconferentie. Tevens wordt
verklaard, dat Ruslands eenig doel is, de rech
ten van Turkije te beschermen.
Reuter verneemt verder, dat de Angora-re
geering voornemens is, de teruggave van alle
grondgebieden te verlangen, welke in het natio
nalistische pact, zijn vermeld, inclusief Mosoel
alsmede een grenswijziging van Syrië.
HET NABIJE OOSTEN.
De geall. hooge commissarissen te Constanti-
nopel hebben aan den vertegenwoordiger van de
Angora-regeering een nota overhandigd, waarin
wordt gezegd, dat, indien de door de Kemalisti-
sche autoriteiten te Gonstantinopel genomen
maatregelen niet werden opgeheven, zij zich tot
hun regeeringen zouden wenden ten einde aan
deze voor te stellen de noodige tegen-maatregelen
te treffen.
Met het waarschuwingsschrijven van de ge
allieerde hooge commissarissen, keerde Ismed
Pasja onmiddellijk van Constantinopel naar An
gora terug. Naar verluidt, zegde in een daarop
volgend onderhoud met de geallieerde generaals,
de nieuwe gouverneur van Constantinopel,
Rafet Pasja, toe, dat de maatregelen, die de
veiligheid van de geallieerde troepen in gevaar
zouden kunnen brengen, zouden worden inge
trokken.
De toestand schijnt dan ook niet meer zoo
gespannen. De telegraphische verbinding met
Constantinopel is echter verbroken.
DUITSCHLAND.
De rijkskanselier, dr. Wirth, zal de politieke
debatten in den Rijksdag over de stabiliseering
der mark en de met de C. v. H. gevoerde bespre
kingen aanstaanden Dinsdag met een verklaring
van de rijksregeering openen.
AMERIKA.
Volgens de laatste berichten, verkregen de
republikeinen 218 zetels, zoodat zij in ieder
geval in het Huis van Afgevaardigden de vol
strekte meerderheid zullen behouden. Echter
is het aantal zetels van de democraten inmid
dels tot*205 gestegen terwijl van negen districten
de uitslagen nog onbekend zijn.
De socialisten, de landbouwers-partij en de
onafhankelijken verkregen ieder een zetel.
De Amerikaansche verkiezingen zijn dus
ten gunste van de democraten verloopen, of
schoon hun overwinning minder overweldigend
is dan de overwinning van de republikeinsche
partij twee jaar geleden.
Volgens berichten uit Washington is de
regeering aldaar zeer verbaasd over dezen om
mekeer in de openbare meening. Harding,
vooral senator Frelinghuizen uit New Jersey
en Mondell de republikeinsche leider van het
Huis van Afgevaardigden, verdwijnen, van het
politieke tooneel. Senator Lodge, de voorzitter
van de Senaatscommissie voor Buitenlandsche
Zaken werd slechts met een zeer kleine meer
derheid herkozen,, hoewel de buitenlandsche
kwesties in deze verkiezingscampagne bijna
niet ter sprake werden gebracht. De natie
toont zich er ontevreden en verontwaardigd
over, dat de republikeinsche partij heeft nage
laten, den belastingdruk te verminderen en
hooge tarieven heeft ingevoerd, hetgeen volgens
berekeningen der democraten de gezamenlijke
kosten van het levensonderhoud met 3500
millioen dollar heeft verhoogd. De uitslag der
verkiezingen toont tevens aan, dat er groote
ontevredenheid heeischt over de strenge toe
passing der drankwetten.
De kans voor president Harding om ovei
twee jaar te worden herkozen wordt thans vrij
wel verkeken geacht.
Een merkwaardige overwinning der democra
ten werd, zooals gemeld, behaald in den staat
New-York. Daar werd Miller, die twee jaar
geleden met glans als republikeinsch gouver
neur werd gekozen, thans op even glansrijke
wijze verslagen door den democraat Smith, die
reeds zóó populair is, dat hij wordt genoemd
als democratisch candidaat voor het president
schap. De gekozen democratische senator van
New-York verklaarde zich tegen de drank
wetten.
Volgens de laatste berichten zullen de
beide Huizen van het Congres na afloop der
verkiezingen hoogstwaarschijnlijk als volgt zijn
samengesteld.
SenaatRepublikeinen 52, democraten 43,
boerenarbeiderspartij 1, republikeinsche meer
derheid 8.
Huis van Afgevaardigden Republikeinen
221, democraten 212, socialisten 1, onafhanke
lijken 1, republikeinsche meerderheid 7.
Ofschoon de republikeinen in beide Huizen
dus nog oppervlakkig beschouwd, de meerder
heid hebben, is dat niet meer dan oppervlak
kig. Wat den Senaat bijv. betreft, zijn er zeven
en wellicht acht radicale republikeinen, wier
houding vrij onzeker is, en er zijn slechts vijf
stemmen noogig om de regeering in de min
derheid te brengen in het lichaam, dat de bui
tenlandsche politiek van Amerika beheerscht.
ALLERLEI.
Clemenceau zal Zaterdag van Havre naai
Amerika vertrekken. Op 21 dezer zal hij in de
Metropolitan Opera te New-York een rede hou
den, terwijl hij verder nog te Boston Chicago
en St. Louis zal spreken.
Uit Rome De ministerraad heeft besloten
het ontslag van graaf Sforza als gezant te Parijs,
van baron Aglitti als gezant te Tokio en van
baron Fasciotti als gezant te Madrid te aanvaar
den.
Uit Athene Het revolutionnair comité
heeft besloten, ex-koning Constantijn niet in
staat van beschuldiging te stellen, daar hij niet
verantwoordelijk voor de gebeurtenissen is.
Uit BrusselDe Luiksche hoogleeraar
dr. Nolf heeft gister zijn benoeming tot minister
van Onderwijs, als opvolger van Lechère defi
nitief aanvaard.
Uit Antwerpen Geheel onverwacht is
een staking uitgebroken onder de Belgische
zeelieden. Zeven Belgische schepen zijn in de
onmogelijkheid om te vertrekken.
De stakende ertslossers hebben ook besloten
het Werk niet te hervatten. Dientengevolge werd
naar de Spaansche boot „Martinez Rivas",
die te Vlissingen voor Antwerpen aangekomen
was, geseind om naar Rotterdam door te stoo-
men.
Uit Brussel De machinisten van tal van
mijnen in de omgeving van Charleroi hebben het
werk neergelegd. Door deze staking is het den
mijnwerkers onmogelijk geworden, in de schach
ten af te dalen, zoodat door deze staking op het
oogenblik reeds 15.000 arbeiders tot werkloos
heid zijn gedwongen. Binnen enkele dagen kan
dit aantal echter reeds zijn gestegen tot 25.000
en het gevaar is niet uitgesloten, dat eerlang
het geheele mijngebied rondom Charleroi bij de
staking zal zijn betrokken.
Het Tsjecho-Slowakische ministerie van
Arbeid besloot, dat de arbeidcrsloonen in de ver
schillende staatsbedrijven, voor zoover het de
.mijnen betreft, met 22 zullen worden verlaagd.
Naar de „Times" meldt is het waarschijn
lijk, dat Russell, de Britsche gezant te Bern
als Engelsche vertegenwoordiger naar het Vati-
naar het Vaticaan zal gezonden worden.
De Britsche regeering is onkundig omtrent
het verblijf van den afgezetten Turksche sultan
Hij bevindt zich niet aan boord van een Engelsch
oorlogsschip.
Naar verluidt, heeft de staat Californië
het voorstel tot definitieve invoering van de
wet op het drankverbod verworpen.
De verjaardag der Duitsche revolutie is
zoowel te Berlijn als te München rustig verloopen.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag, 9 November.
De algemeene beschouwingen over de staats-
begrooting worden voortgezet.
De heer van G ij n (V. B.) merkt op, dat
de regeering tijdig Werd gewaarschuwd, dat de
tijd voor bezuiniging gekomen was, doch niet
temin doorging met te veel uitgeven. In plaats
van een behoorlijk bezuinigingsplan komt nu het
primitieve rekensommetje van 17 pet. bezuini
ging op ieder hoofdstuk. Spr. bepleit opheffing
van het crisisfonds.
Spr betoogt nog de noodzakelijkheid van meer
zeggenschap van den minister van financiën
over de financiering van andere departementen.
De heer J. ter Laan (S. D.) protesteert
als arbeidersafgevaardigde tegen de financieele
politiek der regeering, die het militairisme veel
te veel ontziet.
De heer C o 1 ij n (A. R.) bespreekt de op
heffing van het departement van Landbouw,
waarbij hij zich neerlegt. Liever had hij de op
heffing van dat van Onderwijs gezien, maar
bezwaar heeft hij tegen het voorgestelde niet
omdat hij geen nadeel er in ziet voor den land
bouw.
Den heer Dress'elhuys zegt hij dank voor
diens belangstelling in de anti-revolutionnaire
partij. Geheel juist waren zijn opmerkingen niet"
altijd. Spr.'s partij legt zich bijv. niet neer bij
de Leerplichtwet, bij de Synode (d.w.z. de schei
ding van Kerk en Staat, bij den vaccine-dwang,
bij de regeling van de Armenzorg, bij het Vrou
wenkiesrecht.
Van den heer Dresselhuys had spr. lof ver
wacht voor dit Kabinet dat er voor gezorgd
heeft dat nog niet 200 250 millioen meer is
uitgegeven. (Gelach).
Wat bewijzen de citaten van den heer Troel
stra Alleen dit dat er geen kerkelijke een
heid ter rechterzijde kan zijn maar dat er wel
degelijk een eenheid in de politieke realiteit
kan bestaan. Wie uitgaat van de goddelijke
souvereiniteit heeft een andere opvatting van
het gezag dan wie uitgaat van de menschelijke
souvereiniteit.
De oplossing der crisis kon niet anders zijn
omdat de beginselen der drie partijen ter rech
terzijde in de oplossing een uitwerking vonden.
De humanitaire beginselen keeren zich hier te
lande sterker dan elders tegen de christelijke
grondslagen. Vandaar dat hier te lande de te
genstelling zoo scherp is.
De tweede klacht van Mr. Trodstra was, dat
er geen bezuinigingsprogram was. Spr. betreurt
het ook, dat vóór de verkiezingen geen program
van bezuiniging is opgesteld. Spr. heeft daarop
met kracht aangedrongen. De verkiezingen zijn
daardoor langs het Kabinet heengegaan en daar
door zijn de verwijten over de financiën onge
grond.
Ten slotte roept spr. de kwestie aan van
de verhouding der werkgevers en werknemers.
Spr. acht het gewenscht, dat die verhouding
goed zij en hij keuit af de strooming die er is
om minder overleg te plegen. Juist meer over
leg acht gij gewenschtspr. verwijst naar het
Katholieke program.
De heer Schokking (C. II.) betoogt, dat
met het financieele beleid dit Kabinet staat en
valt. Spr. is er van overtuigd, dat het Kabinet
zich van zijn zware taak bewust is en uit de
Mem. van Antwoord is dit bevestigd. Dit stuk
acht spr. een goed degelijk stuk, dat een frisch
geluid laat hooren. Ondergeschikt wordt daar
om de vraag of de oplossing der crisis voor spr.
geheel bevredigend is geweest. Hij zet er nog eens
uiteen, dat een vaste coalitie niet gewenscht is.
Thans is dat ook niet het geval geweest.
De vergadering wordt verdaagd tot heden.
Binnenland.
Staafsbcgrooting voor 1923.
Hoofdstuk X A (A r b e i d).
Aan de memorie van antwoord wordt het vol
gende ontleend
Dat de vermindering van uitgaven op dit hoofd
stuk sommige leden niet ver genoeg, anderen te
ver ging, zal wel samenhangen met de meer of
mindere sympathie, die men voor de werkzaam
heden zelf heeft, waarvan de uitgaven het gevolg
zijn. Het zal den minister wel niet euvel worden
geduid als hij zegt, dat die sympathie bij hem
zeer groot is en dat hij bijgevolg slechts noodc
de vele verminderingen van artikel heeft aange
bracht.
In het eindcijfer van ruim 63 millioen komt
niet minder dan bijna 37 millioen voor, als bij
drage aan het Invaliditeitsfonds en aan het Ou-
derdomsfonds posten welke op de wet steunen
en die niet zoo gemakkelijk kunnen worden ver
laagd. zou men nu de 17 pet. van ongeveer 60
millioen onmiddellijk moeten vinden op de
overblijvende 27 millioen, dan zouden alle overi
ge posten van het hoofdestuk gemiddeld met
meer dan 1/3 moeten zijn verminderd. Dat dit
meer op slooperswerk zou hebben geleken dan
op beleidvol snoeien, behoeft, naar de minister
meent, weinig betoog.
A rbeidsverze kering. Aan 's minis
ters departement zijn thans planne in bewerking
betreffende 'n geheele herziening die zal zijn ge
richt op het verkrijgen van vereenvoudiging en
bezuiniging. De minister hoopt binnen zeer
korten tijd een uitgewerkt schema van die plan
nen ten advieze aan den Hoogen Raad van Ar
beid te kunnen doen toekomen. In verband daar
mede schijnt het, mede gelet op de moeilijke
tijdsomstandigheden voor het bedrijfsleven,
welke verzwaring der lasten voortvloeiende uit
de arbeidsverzekering, onraadzaam doen vooi-
komen, gewenscht voorals nog niet tot invoering
der Ziektewet over te gaan, doch de beslissing
nopens de herziening der arbeidersverzekering in
haar geheel.
Daarom meent de ministerjn afwachting van
die laatste beslissing voorshands niet tot een
stelselmatige vermindering van het aantal Raden
van Arbeid te moeten overgaan.
Een ontwerp van wet op de pharmacie en op
den verkoop van vergiften is in voorbereiding.
De minister zal de indiening van een wetsont
werp zooveel mogelijk bespoedigen.
Aangaande de plannen tot wijziging van de
Drankwet kunnen nog geen mededeelingen wor
den gedaan. Naar verluidt zal de staatscommis
sie voor het gedistilleerd binnenkort met haar
arbeid gereed zijn. De minister acht het voorzich
tig het resultaat van dien arbeid af te wachten.
Opheffing van den Gezondheidsraad zou de
minister zeer onraadzaam achten. Het steunen
van den aanleg van drinkwaterleidingen is niet
geheel opgegeven.
De gemeente-ambtenaren.
Gisterochtend heeft de secretaris-generaal in
alge.meenen dienst, mr. J. B. Kan, in audiëntie
ontvangen een commissie uit het hoofdbestuur
van den Nederlandschen Bond van Gemeente
ambtenaren.
Met den ineesten aandrang heeft die commissie
geprotesteerd tegen de opvatting door Ged.
Staten en gemeenteraden van de circulaires,
uitgevaardigd door den minister van binnenland-
sche zaken betreffende toepassing van art. 70
der Gemeentewet en betreffende den aandrang
bij Ged. Staten om begrootingen niet terug te
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
