DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
Teruggekeerd.
De oude en nieuwe jaarkring.
45ste Jaargang.
Zaterdag 30 Deeember 1922.
No. 13528.
Bureau s KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2. per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
EERSTE BLAD.
Het jaar 1922 eindigt morgen en een nieuwe
jaarkring Wordt ons Maandag ontsloten.
Welk een rampspoedig jaar ligt thans achter
ons
De schijnvrede, die tusschen de Europeesche
mogendheden heerscht, bracht geen verbetering
in den algemeenen economischen toestand. De
middenrijken van het oude Europa, weleer tot
de beste afzetgebieden voor den wereldhandel
behoorend, zijn geheel uitgeput en meer en meer
genaderd tot een algemeenen ondergang.
Ook ons land ondervindt van al de ellende,
welke onze naburen hebben te verduren, nog
steeds in niet geringe mate den terugslag. Het
eens zoo bloeiende scheepvaartverkeer, de veel
omvattende transito-handel, de onderscheidene
industriën, de tuinbouw en velerlei andere
bronnen van bestaan hebben nog nimmer zulk
een treurig beeld gegeven van een algemeene
depressie als in het jaar, hetwelk thans achter
ons ligt.
Fortuinen, in de vette jaren bijeengegaard,
zag men te niet gaan de belastingen, waaronder
ons volk gebukt gaat, drukten nog nooit zoo
zwaar als in dezen malaisetijd nu in zoovele
zaken en gezinnen het evenwicht tusschen ont
vangsten en uitgaven is verbroken.
De financiën van den staat, van de gemeenten
enz. geven een droevig beeld van den stand van
zaken in ons land. De schuldenlast van stad en
staat groeit steeds aan en door middel van lee
ningen tracht men het zinkende schip nog boven
te houden.
Het getal werkloozen is onrustbarend gestegen
en er zijn nog maar Weinig teekenen van verbete
ring waar te nemen.
Ook onze stad ondervond in het afgeloopen
jaar in hooge mate den druk der tijden.
Een zoozeer van den gang van exportzaken
afhankelijke stad als Schiedam met haar talrijke
industriën werd al bijzonder zwaar getroffen.
Groot is het getal fabrieken, die geheel stop
staan en evenzeer het getal firma's die slechts
met een tot een minimum ingekrompen personeel
Werken.
Het is toch veelzeggend als men voor Schiedam
een cijfer van circa 3000 werkloozen hoort noe
men.
De overeenkomst in zake de havenwerken
tusschen Rotterdam en Schiedam, waaromtrent
sommigen zulke buitengewoon gunstige ver
wachtingen voor Schiedam hebben gehad, kwam
in het jaar 1922 tot stand.
Zal deze overeenkomst kunnen worden aan
gemerkt als een nieuwe aera van opbloei en
vooruitgang onzer stad, of een tegenoverge
stelde uitwerking hebben
Hopen wij dat de optimisten in het gelijk
zullen worden gesteld en Schiedam aan het
dreigend isolement zal weten te ontkomen.
De laatste blik, welken wij op het verleden
werpen, roept ons nog veel voor den geest wat er
In het kleine Zwitsersche dorpje X, gelegen
in een dal, woont de smid Willem Enkers met
zijn vrouw en zijn zoon Wouter. Wouter
werkt in een andere smederij. Hij is een op
passende jongen doch heeft (j£n groot gebrek,
hij is driftig, doldriftig. Op een zekeren dag
in December heeft hij een hoogloopcnde ruzie
gehad niet een kameraad van hem. 's Avonds
was Wouter uitgegaan en eerst laat thuis
gekomen. En s' morgens had men dezen ka
meraad Josef Wever vermoord gevonden op
de dorpstraatweg. Alle schijn lag op hem,
vaak had hij al oneenigheid gehad met Josef
Wever. Sinds dien dag meed ieder hem, ieder
zonder uitzondering van de oudere menschen
tot de kinderen toe. ieder wees hem met den
vinger na. Zijn ouders leden hieronder vree
sdij k, want ze wisten wel dat hun Wouter
zoo iets niet doen kon.
De zaak was in handen van 't gerecht doch
al zou men nu niet kunnen bewijzen dat Wou
ter het gedaan had, men verdacht hem toch.
zoo had Wouter het plan gemaakt om te vluch
ten naar Amerika. En voor Nieuwjaar zou hij
het nog doen.
't Is een bitter koude nacht. Langs de dorps
kerk sluipt of liever kruipt een gedaante,
Wouter Enkers is het, de vluchteling. Nu is
't Nieuwjaarsnacht, 't vriest, de maan staat
aan den onbewolkten blauwen hemel. De ster
ren schitteren op de sneeuw en maken het
schouwspel nog verrukkelijker. „Wat heb ik
gedaan o mijn God, dat ik dezen bitterkou-
den nacht mij genoodzaakt zie het ouderlijk
huis te ontvluchten zoo vraagt Wouter zich
af. ,,Ja te ontvluchten om het in geen jaren weder
in den afgesponnen tijdkring is omgegaan.
Hoevelen staan met ons voor den mijlpaal
des levens, maar ook hoevelen hebben dien
niet kunnen bereiken Hoevelen missen wij!
die het vorig jaar nog met ons stonden
In hoe menig oog, dat hier omhoog blikt,
pinkt een traan, schrijnt nog d3 wonde, die de
voortspoedende tijd nauwelijks vermag te hcelen,
Zoovelen, die in eigen kring, in stad en land zoo
noode gemist Werden, hebben het „heden ik,
morgen gij", weer ten volle tot waarheid ge
maakt
Gelijk het in het familieleven ging, zoo was het
op velerlei terrein. Het afgeloopen was jaar rijk
aan gebeurtenissen, die een terugblik op den
afgesponnen tijdkring alleszins wettigen.
Zien wij naar het lot dat anderen volken trof,
dan mogen wij, Nederlanders, nog dankend op
zien tot Hem, Die het lot van vorsten en volken
bestuurt en ze huns onwillens dienstbaar maakt
aan Zijn wereldhistorieplan.
Een blik over de geheele beschaafde wereld
werpend, doet ons zien, dat er nog ontzettend
veel te herstellen en te verbeteren valt, dat er
nog tal van wenschen en verlangens voor den
nieuwen tijdkring te bevredigen zijn. Talrijke
vragen rijzen er, wier beantwoording nog onder
den dikken sluier der toekomst verborgen ligt.
Zij, die gelooven en hopen, vinden echter in het
ontzaglijk toekomstgeheim geen reden tot ang
stige bezorgdheid. Zij houden zich vast overtuigd
dat er niets op het wijde wereldrond geschiedt
zonder den IJ. Wil of met de toelating vanHem,
Die heel ons levenslot naar Zijn welbehagen
schikt. Wat dan ook de toekomst ons brenge
veel bewogen tijden of kalme dagen, ziekte of
gezondheid, voorspoed of tegenslag, in het heer
lijk woord ons door den Heiland der wereld Zelf
op de lippen gelegd Uw wil geschiede vinden
wij kalme berusting, onderwerping aan het ons
beschoren lot.
Hopen wij intusschen dat het jaar 1923 zich
kenmerke door een in velerlei opzicht gunstiger
en gelukkiger jaar dan het nu afgeslotene.
Wenschen wij, dat het jaar 1923 voor onze
stad, voor de burgerij en voor onze lezers in 't
bijzonder zal zijn een voorspoedig jaar, geken
merkt door Gods overvloedigen zegen, die allen
de vervulling schenkt van hunne veelzijdige
en rechtmatige wenschen
Treden wij allen den nieuwen jaarkring in
met een gevoel van algeheele berusting in Gods
H. Wil, die de zoete rust des gemoeds brengt
zelfs te midden van de stormen des levens, dan
zeker zal het jaar 1923 zijn, zooals we 't allen
Loewenschen een
ZALIG NIEUWJAAR
Buitenlantisch Nieuws.
I)E CONFERENTIE TE LAUSANNE.
De Turksche afvaardiging heeft gister haar
antwoord van Curzon overhandigd, nopens de
kwestie dan Mosoel. Het antwoord verklaart
volkomen het Turksche standpunt ten aanzien
van de terugeisching van Mosoel.
Gisterochtend was de algemeene toestand on
veranderd. Goedwilligen trachten vooraf ont
spanning en overeenstemming te verzekeren.
Vervolgens zou men den Turken hebben over_
te zien."
Nu begon het te sneeuwen ook nog gij bib
berde van koude in zijn schamele kleeren.
Als men hem zag, zouden zij hem weder thuis
brengen, en de schuld zou met vernieuwde kracht
op den onschuldige drukken. Stil had hij zijn
koffertje met goed en gereedschapinge pakt,
had zich uit zijn kamertje laten zakken, was den
tuinmuur overgeklommen en toen was hij op
den straatweg gekomen. Verder, steeds verder
van zijn ouderlijk huis en zijn geboorteplaats
verwijderd, liep hij over de koude, naakte vel
den. De sneeuw joeg hem om de ooren, de wind
bulderde met vernieuwde kracht, 't Was of
hij riep „Weg, weg van hier 't Werd een
ware sneeuwjacht. Wouter kon niets meer on
derscheiden en zou misschien hier den dood
vinden door insneeuwing. Gelukkig was hij nu
aan een heuveltje gekomen, waar hij even
rustte hier kon hij nog eens zijn liep dorpje
zien, waarvan hij haast niet kon scheiden. De
maan scheen op de witte sneeuwdaken en
deed de sneeuw glinsteren als edelgesteente.
Uit het kerkje kwam hem een zoet geluid in
de ooren. 't Waren de klokken die luidden, een
klein rood licht straalde op den weg. Liefelijk
lag zijn dorpje daar tusschen de bergen in.
Nooit zag hij het zoo mooi gezien en toen begon
hij te weenen als een klein kind.
„Wouter, wordt wakker en sta op Zoo
roept moeder Enkers aan de deur van Wou
ter's kamertje. Haar hart klopt angstig,- een
zeker voorgevoel zegt haar dat Wouter er
niet meer is, op dezen schoonen Nieuwjaars
morgen. Geen antwoord klinkt haar in de
ooren. Bevend opent zij de deur en zij
ziet Wouter niet meer.
Radeloos vertelt zij het aan haar man deze
hoort met ontstelling. Niets is in staat de
Advertentiëm 1—5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
reed, zich niet te overhaasten bij de kwestie van
Mosoel. Hun nota zou, zegt men, voor 1923 wor
den overhandigd.
DE CONFERENTIE TE PARIJS.
In de bladen wordt de meening te kennen ge
geven, dat gister door het Engelsche kabinet de
laatste phase van de kwestie der schadeloosstel
ling is besproken.
De „Daily News" meldt, dat wanneer Bonar
Law over enkele dagen naar Parijs zal ver
trekken naar de conferentie der geallieerde pre
miers, hij nieuwe voorstellen naar Parijs zal
medebrengen, doch dat het in den loop der be
sprekingen zal afhangen, of deze voorstellen zul
len worden ingediend. Liet blad voegt er aan toe,
dat het Britsche kabinet bereid is voorstellen te
doen, waarbij belangrijke offers worden gebracht
en waarbij aan Frankrijk betere financieele voor
uitzichten worden geopend dan volgens het be
staande plan.
Volgens het blad zijn deze voorstellen ge
baseerd op het brengen van Duitschlands
reparatieverplichtingen binnen de betalings
capaciteit van het land en de consolidatie van
alle verplichtingen van dien aard in één enke'
schema. Een tijdelijke ontheffing van volledige
betalingen over zekere periodes is naar verluidt
een ander van de Britsche voorstellen. Het blad
stelt voor, dat het bedrag van 50 milliard goud
mark over een redelijk aantal jaren verdeeld,
zooals door Mussolini is voorgesteld, en ook de
som vertegenwoordigd door de a en b honds on
der het huidige betalingsplan, als behoorlijk mag
worden beschouwd.
Voorts wordt voorgesteld, dat het Duitsch-
land zoo gemakkelijk mogelijk moet worden
gemaakt, om zich van zijn verplichtingen te
kwijten.
Het blad gelooft, dat Engeland van zijn kant
gaarne zou meewerken en misschien honds
van een speciale soort in betaling voor de gealli
eerde schulden zou willen aanvaarden, en daarbij
misschien enkele gedeelten van die schulden zou
willen annuleeren.
Het spreekt overigens vanzelf, zooals trou
wens nog onlangs door Bonar Law met nadruk
is gezegd, dat Groot-Brittannië een dergelijk
edelmoedig aanbod slechts zou doen, op de
uitdrukkelijke voorwaarde, dat de algeheele en
definitieve oplossing van het geheele schadeloos-
stellingsvraagstuk er door zou worden verzekerd.
Het wordt bevestigd, dat Mussolini niet naar
Parijs zal gaan hij zal worden vertegenwoor
digd door de Italiaansche gezanten te Londen
en Parijs en de Italiaansche vertegenwoor
digers in de Commissie van Herstel.
DE IERSCHE VRIJSTAAT.
De acute crisis bij de Iersche spoorwegen duurt
voort.
Gister heeft de regeering een conferentie
gehad zoowel met de spoorweg-directeuren
als met de leiders van het spoorwegpersoneel.
Na afloop van de besprekingen met laatstge
noemden, wglke eenigszins abrupt eindigden,
deelden ambtenaren van de bonden aan de di
recteuren mede, dat 90 percent van hun leden
de geamendeerde voorwaarden verwierp. De
troostelooze ouders wat op te beuren. Heel
de natuur ademt rust en vrede, doch in het hart
van Enkers is er geen rust.
Het geheele dorp sprak er over, het ging
als een loopend vuurtje van mond tot mond
Praatzieke vrouwen waren blij van stof tot bab
belen gevonden te hebbben. Doch het voor
naamste waar Wouter was, daarop wist
niemand een antwoord te geven. Dit nieuwe
jaar ging voor de familie Enkers droevig voor
bij.
Tien jaren zijn heengesneld. Hun kind is
valsch verdacht geweest. De couranten heb
ben gemeld hoe na jaren de ware schuldige
op zijn doodsbed bekend heeft. Zou nu hun
zoon weerkomen
Vader Enkers zit voor het raam van zijn
huisje, veel is er veranderd in die tien jaren.
Zijn haar is vergrijsd, diepe rimpels doorgroe
ven zijn voorhoofd en gelaat. Een ernstige
blik staart uit zijn weemoedige, droefstaren-
de oogen. Hij denkt aan zijn zoon, vandaag
is het juist tien jaren geleden, dat Wouter van
hem wegging. Waar zou hij zijn Zou hij soms
al dood wezen Deze twijfelingen, die nooit
voor hem zijn opgelost, zijn erger dan licha
melijke ziekten. Droef kijkt hij door de ramen
en volgt de dwarrelende sneeuwvlokken. Moe
der Enkers ligt zwaar ziek te bed. Nadat zij
haar Wouter niet meer gezien heeft, is zij
heel zacht gaan kwijnen. Een nicht harer man
verpleegt haar sinds eenigen tijd. Nooit kwam
er een klacht over haar bleeke lippen. „Als
ik nog maar eenmaal mijn Wouter zie, voor
ik sterf zegt zij vaak. Zij voelt dat zij spoe
dig gaat sterven, „misschien nog vandaag."
lispelt zij.
In een vreeselijke vaart rijdt een auto door
het dorp, en houdt stil voor Enkers' huis. Ver
maatschappijen doen geen ander aanbod meer.
Naar verluidt heeft de regeering de kwestie
besproken, en zal zij een tijdelijken bijslag
geven, in afwachting van de definitieve be
kendmaking van haar spoorwegpolitiek.
GRIEKENLAND.
In Grieksche regeeringskringen wordt thans
begrepen, dat de diplomatieke breuk van Grie
kenland met Groot-Brittannië en Italië veel
nadeel aan het land bezorgt.
Naar verluidt wordt het aftreden van het
revolutionnaire comié overwogen, alsmede de
samenstelling van een nieuw kabinet. Men
denkt, dat het alleen op deze wijze mogelijk
zal zijn, den weg te banen naar een hervatting
van de vriendschappelijke betrekkingen met
bovengenoemde landen. Een dergelijke oplos
sing wordt ook voorgetaan door Venizelos en
zijn aanhangers, in wier oogen Zaimis de cenige
is, die met het oog op het vertrouwen, hetwelk
hij bij de geallieerden geniet, leider van de nieuwe
regeering zou kunnen worden.
AMERIKA EN EUROPA.
Uit Washington meldt Reuter
In het debat, dat volgde ip de voorlezing van
den brief van president Harding aan Lodge,
waarin de President verzocht het amendement-
Borah niet aan te nemen omdat dit hem zou be
lemmeren bij de onderhandelingen, welke reeds
worden gevoerd ten behoeve van een internatio
nale economische conferentie, verklaarde Lodge
dat hij niet precies den aard kan aangeven van
de onderhandelingen van den president. Hij kon
echter zeggen dat zij niet de annuleering dei-
schulden betreffen. De president stond echter
niet afwijzend tegenover een langere periode
voor amortisatie en betaling der interest.
Bij de debatten van gisteren in den Senaat
schilderde Borah op bewonderenswaardige wijze
den toestand van Europa af en den nauwen sa
menhang daarvan met den toestand van Ameri
ka.
Zijn redeneering was dat Amerika reeds
in" Europa is, en goed zou doen, verder te
gaan zich met de Oude Wereld te moeien, ten
einde aldaar behulpzaam te zijn bij het herstel,
om zich daarna volkomen uit Europa terug te
trekken. Deze verklaring van den leider der
onverzoenlijke tegenstanders van inmenging
in Europa lokte schimpscheuten uit. Een der
senatoren riep ,De bekeering van Paulus is niet
merkwaardiger geweest dan de bekeering van
den senatoi van Idaho." Onder groot gejuich en
luid gelach, antwoordde Borah daarop „De se
nator zal zich herinneren, dat de bekeering van
Paulus zijn ziel redde."
Nadat aan Borah te kennen was gegeven dat
zijn amendement nadeelig zou zijn voor de han
gende onderhandelingen met Europa, deelde hij
in den Senaat mede, dat hij zijn amenement
introk.
Staatssecretaris Hughes hield gister voor het
Historisch Genootschap te New Haven in den
Staat Connecticut een belangwekkende rede, waar
in hij een tip oplichtte van den sluier,die de voor
nemens van de Amerikaansche regeering omhult.
Het grootste gedeelte zijner rede was gewijd aan
schrikt kijkt Enkers door het raam, verrast
een prachtige auto voor zijn deur te zien stil-
gouden. Een heer, deftig gekleed, stapt uit en
belt zelf aan. Een scherp opmerker ziet, dat,
hoewel net gekleed, zijn handen toch grof
en vereelt zijn, evenzoo zoo zijn gezicht, dat ver
raadt een jaren langen harden arbeid. Enkers
doet zelf open en vraagt: „Is u hier wel te
recht?" Herkent u me niet vader?" roept
Wouter uit, want niemand anders was de
vreemdeling. Ik ben uw zoon Wouter, die u
in jaren niet gezien hebt." „Mijn God, Wouter
zijt gij het?" Vader Enkers had willen toor
nen nu hij kon niet. .alles is te plotseling.
„Leeft moeder nog," is de vraag van Wou
ter. „Ja, doch laten wij voorzichtig wezen.
Moeder is zwaar ziek en zal het niet lang meer
maken. Daarom zal ik haar' er wat op voor
bereiden." Enkers gaat de ziekenkamer in,
terwijl zijn zoon in de huiskamer blijft wachten,
in angstige spanning verkeerende. Eindelijk na
een uur keert Enkers in de huiskamer terug. „Ga
binnen, .uw moeder wacht u met smart."
Wouter valt in de armen der zieke moe
der. „Moeder, lieve moeder," kermt hij zacht
en huilt van vreugde. Ook moeder Enkers
is diep ontroerd en weent van vreugde tra
nen over het geluk haar Wouter weder bij
zich te hebben na zooveel jaren. Het hart
en de oogen spreken op zulke oogenblikken meer
dan den mond. En de vrede was Weder in dit
gezin gedaald in dezen Kersttijd.
's Avonds stierf moeder Enkers, zacht ont
sliep zij met een vredigen glimlach op den
gesloten mond. En 's nachts als ieder slaapt,
droomt Wouter van zijn móeder en hoort
zijn droom klokken luiden zacht en vriendelijk.
Nicuwsjaarsklokken.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
