Het oude Easteel.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Donderdag 4 Januari 1923.
No. 13531.
Bureau KOEMARKT 4. |jTele!oon Inier communaal 85bjPostbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentièni 1—5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. p8r regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitenlandseh Nieuws.
DE PARIJSCHE CONFERENTIE.
De tweede zitting der conferentie werd gister
namiddag te 3 uur geopend en te kwart over vijf
verdaagd, nadat door Poincaré critiek was uitge
oefend op het Engelsche plan. De besprekingen
zullen worden voortgezet. Evenwel is tot dusver
nog geen enkel voorstel gedaan, dat de mogelijk
heid opent voor het bereiken van overeenstem
ming.
Nadat de gedelegeerden, zegt de „Times",
de thee hadden gebruikt, werd de zitting, die
om 3 uur was aangevangen en te kwart over
vijf was onderbroken, hervat. De verschillende
meeningen werden met vriendschappelijke open
hartigheid besproken. Er is geen breuk. Hoewel
schijnbaar de Britsche en Fransche plannen
onvereenigbaar zijn, kan althans worden gezegd,
dat Bonar Law en Poincaré in de conferentie
hun opmerkingen op hartelijke en hoffelijke wijze
maakten en niettegenstaande een zekere bitter
heid in de commentaren van de pers, voerden de
staatslieden hun discussies met het meest op
rechte verlangen tot een vriendschappelijk be
sluit te geraken. Er bestaat wederzijdsche ach
ting en sympathie,
Poincaré verklaarde zich in zijn rede teleur
gesteld met het Britsche plan, hoewel hij den
Britsch.cn geest van oprechtheid waardeerde. De
beide plannen schijnen hem toe onvereenigbaar
te zijn.
Gister gaven we reeds in den breede het Engel
sche plan, door Bradbury opgesteld, dat echter
door den Franschen ministerraad definitief is
verworpen.
Het Èransche plan, door Poincaré nogmaals
met nadruk verdedigd, komt in hoofdzaak op
't volgende neer
Frankrijk is van oordeel, dat Duitschland in
staat zal zijn om in 1923 met medewerking der
industrieelen een bevredigende poging te doen
ter uitvoering van den staat van betalingen en
dat een moratorium slechts aannemelijk is op
voorwaarde, dat het geen vermindering be-
teekent van het totaalbedrag der betalingen
en gepaard gaat met het nemen van onder
panden. Het moratorium zal niet langer dan
twee jaar mogen duren en de beLaling der kosten
voor de bezettingslegers en de controle-commis
sies zullen moeten worden gehandhaafd, evenals
de leveringen in natura.
De Fransche regeering acht het nemen van
onderpanden onvermijdelijk tegenover den on
wil van Duitschland en is van oordeel, dat de
te nemen maatregelen de onmiddellijke pro
ductiviteit van de panden moet verzekeren.
Het program is zoodanig ontworpen, dat elke
nieuwe militaire bezetting wordt vermeden be
halve ingeval Duitschland niet zou voldoen
aan alle verplichtingen er van.
De panden, welke zijn bestemd de leveringen
in natura te verzekeren, beoogen de instelling
te Essen van een intergeallieerde controle
commissie voor de steenkoolproducLie en de
exploitatie der bosschen onder toezicht van de
intergeallieerde commisie voor het Rijnland.
Ingeval de leveringen niet worden gedaan,
zullen requisities plaats hebben in het bezette
gebied of in het Roer-bekken.
De panden, bestemd om tegelijkertijd de be
talingen in baar en de leveringen in natura te
verzekeren, omvatten
le. heffing, in buitenlandsche deviezen, op
de uitvoeren der bezette gebieden en het Roer
bekken, waardoor het mogelijk wordt, belang-
rijke bedragen te ontvangen en de afgifte yan
uitvoervergunningen te controleeren.
Het program voorziet in verschillende straf
bepalingen in geval van fraude en schat het
totale jaarlijksche bedrag der ontvangsten op
400 millioen goudmark.
2e. Inbeslagneming der douane-ontvangsten
inhet bezette gebied en bezetting van de voor
naamste douanebureaux in het Roerbekken.
Het document zet uiteen, dat de controle d0or
de commissie voor het Rijnland niet het ves
tigen van een feitelijk douane-cordon nood
zakelijk maakt en raamt de jaarlijksche ont
vangsten uit deze bron op 200 millioen gcud-
mark.
3e. Inbeslagneming van de ,,Kohlensterer!'
in het bezette gebied en het Roerbekken, waar
door een bedrag zou worden verkregen van
400 millioen goudmark.
4e. Realiseering van de papiermarken, die
oij de heffing der „Kohlensteuer" en de inbe
slagneming der douane-ontvangsten zijn ver
kregen.
De opbrengst van genoemde panden zal 1
milliard goudmark bedragen.
Door deze onderpanden zou men een krach-
tigen druk kunnen uitoefenen op de groot
industrie.
Ingeval Duitschland dit programma niet ten
uitvoer legt, zullen onmiddellijk en automa
tisch de volgende sancties in werking treden
le. militaire bezetting van de districten Essen
en Bochum en een deel van het Roergebied
door maarschalk Foch aan te wijzen.
2e. Instelling van een douane-cordon ten
Oosten van het gezamenlijke bezette gebi^
onverminderd het recht om den datum van ont
ruiming' van het bezette gebied te verzetten.
Ten aanzien van de Britsche en Fransche plan
nen, die op de eonferentie te Parijs aan de orde
werden gesteld, helt over het algemeen de ofj|cp
eele Amerikaansche meening sterk over naai ,}e
Britsche zijde. Openlijk wordt echter geen mee-
ning uitgesproken.Hetstaatsdepartement zwijgt.
Het Witte Huis laat niets los. Kolonel Hariey
de Amerikaansche gezant te Londen, die op bet
oogenblik te Washington vertoeft, laat zich riet
intervieuwen.
De Amerikaansche regeering begrijpt ten
volle den toestand, waarin Frankrijk verkeert
en ook de Fransche zienswijze en wenscht 0p
dit oogenblik niets te doen, waardoor de posi
tie van Frankrijk moeilijker zou kunnen Wor
den.
De gister gehouden zitting der conferentie
eindigde om 7.25. De volgende zitting vindt
heden te 3 uur 's namiddags plaats.
te komen. In officieele kringen wordt de gedach
te geopperd, dat er waarschijnlijk een regeling
zal worden getroffen, waarbij Engeland jaarlijks
.minstens 125 en hoogsten 150 millioen dollar
zal betalen.
CHINA.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
heeft een telegram uit Canton ontvangen, waar
in de regeering van Canton mededeelt, dat ze
besloten heeft, de centrale regeering te erkennen
en het gezag aan haar wenscht over te dragen.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Dé subcommissie voor de minderheden kon
gister hoegenaamd geen vorderingen maken we
gens de intransigente houding van de Turken
nopens de amnestie en de kwestie der vrijstelling
Van dienstplicht, ofschoon de Geallieerden voor
stelden desnoods ten aanzien van de laatste kwes
tie de hulp van den Volkenbond in te roepm.
Ik ken die tot'in de geringste bijzonderheden
door Moeder en Grootvader, die beiden toen ter
tijd hier waren zij, tot gezelschap van de jonge
Burchtvrouw, hij, in zijn betrekking als houtves
ter, met zijn onderhoorigen door Freule Au
rora ter verdediging van het slot opgeroe
pen.
Want Freule Aurora was daar na een afwe
zigheid van anderhalf jaar teruggeroepen, na
lang aanhouden van haren neef Siegfried, die
naar het leger terugkeerde en zijn vrouw in
zorgwekkenden toestand had moeten achterla
ten. Hij had door zijn vader zoo menigmaal
Aurora's geestkracht en zaakkennis hooren
roemenAlleen aan haar had hij het be
stier van zijn goederen en de zorg voor zijn jonge
Vl lvW W!''en toevertrouwen.
e oude Vrijheer was dood en de zevenjarige
oorlog in vollen gang.
Na zijn overwinningen te Rosbach en te Lethen
had de krijgskans zich tegen Fredörik den Groo-
te gekeerd de legers van Saksen, Oostenrijk,
Rusland en Frankrijk waren Pruisen binnenge
vallen. Maarschalk Richelieu de vader der
stroopers zooals zijn tijdgenooten hem noem
den, liep het van troepen ontbloote Westphalen
df. Plundering van het vijandelijk land, instee
ALLERLEI.
Naar uit Londen bericht wordt, is de Volken
bondscommissaris vooi de vrije stad Danzig, lui
tenant-generaal Haking tot opperbevelhebber
der Britsche troepen in Egypte benoemd.
Uit Londen: Er is vastgesteld, dat de ex-
sultan van Turkije Vrijdag op een Britsch oor
logsschip Malta zal verlaten. Men verwacht,
dat hij naar Jeddah zal gaan en vandaar over
land naar Mekka.
De Poolsche regeering heeft besloten te
Lodz een universiteit op te richten. Dit zal de
vijfde Poolsche universiteit zijn.
Te Antwerpen is gistermorgen een staking
onder de dokwerkers uitgebroken. De oorzaak
hiervan ligt in een loonkwestie.
Geruchten doen de ronde dat in verband
met de Gentsche Hoogeschool-kwestie het Bel
gische kabinet na de Parijsche Conferentie zal
aftreden. Minister Theunis schijnt vast besloten
af te treden.
Uit Washington wordt gemeld, dat het
staatsdepartement bekend heeft gemaaktt dat
Cuno's aanbod aan Frankrijk door de Fransche
regeering werd verworpen nadat het informeel
te harer kennis was gebracht. Derhalve werd de
Fransche regeering niet meer officieel van het
aanbod in kennis gesteld.
Volgens een uit Washington ontvangen
telegram, heeft de Amerikaansche regeering
berust in de uitspraak van het Haagsche Hof
van Arbitrage, waarbij aan Noorsche scheeps
eigenaars een schadevergoeding van ongeveer
12 millioen dollar werd toegewezen.
Naar van hoogst gezaghebbende zijde
wordt gemeld, zijn de Turksche berichten om
trent de opstand te Mosoel van allen grond
ontbloot. Een maand geleden werd te Bagdad
bericht ontvangen omtrent toenemende Turk
sche propaganda nabij Zakko. Overigens is de
toestand volkomen normaal.
Den 6en Januari komt de Oostenrijksche
bondskanselier Seipel te Boedapest met een staf
deskundigen om met de Hongaarsche regeering
economische onderhandelingen te voeren en bij
deze gelegenheid ook een bezoek te brengen
aan den rijksbestuurder Horthy.
Binnenland.
R.-.K. Volksbond, te Leiden R. U. Jongenbur
ger, te Gouda U. J. Mijs, te Gouda dr. J.
L. Palache, te Leiden mr. J. C. Overvoorde, te
Leiden W. M. C. Regt, te Alphen aan d m Rijn
A. J. Schoneveld, voorzitter van den Chr. Be
sturenbond, te Leiden dr. H. Thomas, te Lei
den, en W. Warnaar, te Sassenheim.
De zaak-Wesseling.
In dé vergadering van de R.K. Kiesvereeni-
ging Rijkskieskring 's Gravenhage is met 230
tegen 52- stemmen 9 blanco aangenomen
een motie van een der leden, waarbij ingestemd
wordt met de houding van het bestuur, dat zich
niet heeft neergelegd bij de conclusie van de
commissie-Aengenent, waarbij de heer Wesse-
ling vrijgesproken werd van de tegen hem inge
brachte beschuldigingen.
ENGELAND EN AMERIKA.
De Britsche commissie, die met de Amerikaan
sche regeering komt onderhandelen over de
regeling der Engelsche schulden aan Amerilta,
zal na aankomst terstond haar werk aanvangen.
Men denkt, dat het mogelijk zal zijn, met 4e
onderhandelingen binnen veertien dagen gereed
van soldij voor zijn soldaten, was zijn leus. Wat
op zijn weg lag, werd uitgeroofd, uitgemoord,
vernield. Vooral het platteland had te lijden.
Zijn woeste benden waren in aantochteen
afdeeling voetvolk was boven Bermen ge
zien
Op een Aprilmorgen van 1758 zaten Moeder
en de Burchtvrouw voor het opengeslagen raam
van een der bovenvertrekken in den burcht
en keken naar de ongewone drukte op het bin
nenplein. Daar was geen plek schier onbezet
daar werd gewerkt en gehamerd houten loodsen
werden opgeslagen tot berging van het vee dat
steeds in grooter aantal door de bezorgde, tie
rende eigenaars werd naar binnen gedreven
daar woelde en drong en draafde alles door el
kaar voor de Wijdgeopende stallen en kelders
van voorburcht en zijgebouwen loeiende run
deren, schreiende kinderen, schreeuwende man
nen en vrouwen verdrongen elkander in klimmen
de onrust en verwarring.
Freule Aurora had de ingezetenen van Bir-
kenbach, Sturinfels en Hohenlinde, die drie
dorpen die tot de Heerlijkheid behoorden, laten
aanzeggen, dat hun in tijd van nood huisvesting
berging voor hun kostbaarste have en hun
e op den burcht werd aangeboden.
De slotvoogd, die de elkaar snel opvolgende
wagens en karren in ontvangst nam, kon zich
nauwelijks boven het tumult doen verstaan.
In het laatste uur, sedert de komst van den
Huldeblijk aan de Koningin.
Het comité Zuid-Holland-Noord voor het
nationale huldeblijk aan de Koningin, bij Haar
zilveren regeeringsjubileum in dit jaar, is als
volgt samengesteld E. G. baron Sweerts de
Landas Wyborgh, commissaris der Koningin,
eere-voorzitter prof. dr. P. J. Blok, te Leiden
voorzitter mr. P. E. Briet, te Leiden, onder
voorzitter jhr. J. M. M. v. Asch v. Wijck, te
Leiden, secretaris prof. J. D. J. Aengenent,
te Warmond, mr. J. de Bergh, te Alphen aan
den RijnPater Borromaeus de Greeve, te
Woerden P. Heemskerk, voorzitter van den
en
vee
jonkman, die nu gevoelloos en dof op een bank
naast de poortgang neerzat, waren de lie
den als dol van angst geworden. De jonge
vreemdeling moest een langen rit in één adem
hebben afgelegd zijn paard was op de brug
neergestort en hij zelf zag er uit of hij dat voor
beeld zou navolgen. Hij hield een pakket in de
hand en had op gejaagden toon naar Freule
Aurora gevraagd. Toen men hem had gezegd,
dat die was uitgereden, had hij zich norsch en
zwijgend afgewend.
„Een vluchteling, die den vijand ontkomen
is en die belangrijke tijdingen brengt," heet
te het weldra, en men had hem omringd en
overstelpt met vragen, die hij slechts met een
kort ja of neen had beantwoord.
Nu voor het eerst ontwaakte hij uit zijn dof
heid hoefgetrappel op de slotbrug kondigde
Aurora's terugkeer aan. Hij sprong op, den
blik gericht op den poortgang, waardoor een
kleine ruiterstoet naderde. Voorop reed Aurora.
Dat haar tocht ver en vermoeiend was geweest,
getuigde haar met zweet overdekt paard dat
bij gevaarlijk was geweest hare verhoogde kleur
en vonkelende oogen.
Een oogenblik van stilte volgde.
Zelfs de angstigsten en ongeduldigsten staak
ten hun werk en drongen vooruit om de woorden
van den jonkman op te vangen, wien het gelukt
was in haar nabijheid te komen en die nu de hand
op den teugel van haar paard legde.
„Van Wisburg", zeide hij en hief het pakket in
de hoogte.
Zij had hem tot nog toe niet bemerkt. Geheel
Uit de glasindustrie.
Te Delft zal op de Deventer glasfabrieken
nog niet tot loonsverlaging worden overgegaan.
Waarschijnlijk zullen echter te Leerdam, waar
de loonsverlaging wel wordt ingevoerd, Maandag
ongeveer 200 arbeiders der Vereenigde Glas
fabrieken, het werk neerleggen.
Bestrijding van de tuberculose.
De minister van arbeid, handel en nijverheid
brengt ter kennis van de belanghebbende ver-
eenigingen op het gebied der tuberculosebestrij
ding, dat met betrekking tot het Rijkssubsidie
voor de bestrijding van de tuberculose voortaan
met het volgende rekening moet worden ge
houden.
I. Voortaan zal niet meer tusschen plaatselijke
vereenigingen en daarmede gelijkgestelde ver-
eenigingen tot bestrijding van de tuberculose
onderscheid worden gemaakt. In plaats daar
van zal steedsworden gesprokenvan plaatselijke
vereenigingen tot bestrijding van de tubercu
lose, c.q. onder bijvoeging van den naam der
vereeniging, bijv. het Groene Kruis, het Witte
Kruis, het Wit-Gele Kruis, Vereeniging voor
Ziekenverpleging enz.
II. Afzonderlijke erkenning der vereeniging
door eenig lichaam of door de regeering is, na de
Koninklijke goedkeuring der statuten, niet
meer noodig de statuten moeten bewijzen, dat
de vereeniging zich bezighoudt met de bestrij
ding van de tuberculose als volksziekte.
Scholenbouw.
Het Staatsblad no. 759 bevat de wet van 29
December, tot wijziging van de wet van 23 April
1922 houdende maatregelen ter voorkoming van
het zonder noodzakelijkheid bouwen van scholen
voor lager onderwijs
De wet treedt in werking met ingang van den
dag volgende op dien harer afkondiging.
Tijdelijke invoer belemmering.
De algemeene vergadering vanwege den Midden
standsbond, ter bespreking van het vóór en tegen
van tijdelijke invoerbelemmeringen, zal worden
gehouden op Woensdag 1/ dezer te Amsterdam.
Inleiders van het onderwerp zullen zijn de heeren
dr Jan van Best te Eindhoven, oud-lid van de
Tweede Kamer, mr. J. G. Schürmann, te Rot
terdam, lid van den raad van advies, en mr. A. G.
Josephus Jitta, te 's-Gravenhage, secretaris
van den Hoogen Raad van Arbeid.
De Posltaricven.
Op vragen van den heer Weitkamp, lid van de
vervuld van het gevaar dat dreigde, was haar
eerste blik voor het slot geweest, dat zij zou
verdedigen met een glimlach van trotsche vol
doening overzag zij de hooge, sterke gebouwen
en berekende de kansen van tegenweer en over-
W1EenJichte trilling doorliep haar bij het hooren
van zijn stem.
Zii sloeg de donkere wimpers even neer
toen zij ze ophief, was het om hem bedaard te
gelasten haar paard los te laten en Grootva
der, die inmiddels was afgestegen, te wen-
^"van Wisburgherhaalde de jonkman en
hief andermaal het pakket in de hoogte. „De
oude Heer is
Het overige ging verloren. Nu het bleek, dat
hij niet uit de overvallen streken kwam, was
de belangstelling van de omstanders verflauwd
en werd hij teruggedrongen en overschreeuwd.
Aurora gebood stilte.
„De vijand is op zes uur afstands van Bermen
gezien", zeide zij met verheffing van stem.
„Als hij te Bermen niet wordt opgehouden,
kan hij vanavond nog hier zijn."
En na de beweging van schrik en ontsteltenis
onder de saamgepakte menigte
„Ik heb goed nieuws daarbij De Vrijheer
nadert met zijn ruiters de grenzen. Door een
ijlbode heb ik hem kennis gegeven van het ge
vaar. Zeker zal hij, die zijn leven lief heeft voor
Koning en Vaderland, verlof bekomen om eigen
huis en hof te verdedigen.
(Wordt vervolgd)
r-'-gJLJg
