DA&BLAD SCHIEDAM EPS OMSTREKEN.
46ste Jaargang.
Vrijdag 12 Januari 1923.
No. 13537
Bureau KOEM ARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnem enten per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel-
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer beslaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
Buitenlandseh Nieuws.
IN HET ROERGEBIED.
De bezetting van Essen is gistermiddag 4 uur
voltooid. Enkele duizende Franschen en wat
Belgen zijn onder groote nieuwsgierigheid van de
bevolking, die zich echter betrekkelijk rustig
hield, de stad binnen getrokken en hebben o.m.
het .stadhuis, det post- en telegraafkantoor en
het spoorwegdirectie-gebouw bezet.
Behalve Essen hebben de Pransche troepen
nog Bruckhausen, Gclsenkirchen en Rattingen
bezet.
Tiet voorbeeld van het Rheinisch-Westfalische
Kolensyndikat heeft navolging gevonden. De
Deutsche Ammoniak-Verkaufsverein, de Ku-
maronharz-Verkaufsverein en het Deutsche Ben
zol-Verband te Boehum hebben hun gebouwen
verlaten en zijn naar plaatsen buiten het bezette
Roergebied verplaatst. Er loopt in deze streek
namelijk een hardnekkig gerucht, dat ook de
stad Bochum door de Franschen zal worden
bezet. Het gerucht is in de wereld gekomen door
dat de Franschen de plaats Wattenscheid hebben
bezet, die slechts eenige kilometers van Bochum
is gelegen.
Te Essen hebben de leden van de mijnaan-
deelen-beurs die op den gewonen tijd in de
beurs waren bijeengekomen, besloten als pro
test geen zaken te doen. Eveneens werd de
effectenhandel van kantoor tot kantoor, be
nevens de deviezenhandel gestaakt. Tal van win
keliers hadden gisternamiddag hun zaken ge
sloten.
Het bericht, dat dr. Luther als minister van
Levensmiddelenvoorziening zou aftreden, is on
juist. Dr. Luther heeft zich naar Essen begeven,
waar hij eenige dagen zal vertoeven om de be
volking van zijn vaderstad te steunen.
Wat de communisten in het Roergebied de
komende dagen nog van plan zijn, schijnt volgens
de „Tel." niet veel goeds te voorspellen.
De bezetting van Essen, zegt het blad, heeft
in alle plaatsen in de omgeving van die stad tot
groote nationale demonstraties aanleiding gege
ven. De communistische agitatie in het Roerge
bied is weer met koortsachtigen ijver hervat. Te
Essen hebben gevaarlijke provocaties plaats ge
had. Een aantal jeugdige communisten zongen
in de nabijheid der Fransche troepen de „Wacht
am Rhein" en het „Deutschland, Deutschland
über Alles." De Fransche troepen bewaarden
echter een uitstekende discipline.
In het geheele Roergebied wordt thans een
strooming merkbaar, die het ergste doet vree
zen. Naar heden is bekend geworden,- is er door
de industrie van het Roergebied een groot plan
uitgewerkt om de geheele economische organi
satie van Wcst-Duitschland volkomen in de
war te sturen. De groote industrieele organisa
ties zullen worden verplaatst of ontbonden. De
bijzonderheden omtrent deze plannen zijn reeds
een openbaar geheim. Men schijnt voor sensa-
tioneele gebeurtenissen te staan.
Toch worden allen door de regeering tot ge
matigdheid en berusting aangemaand 't, is ech
ter de vraag, of men aan dezen oproep gehoor zal
blijven geven. Wellicht zal o.m. Maandag een
half uur worden gestaakt.
Intusschen heeft Poincaré gister in de Kamer
verklaring over de Fransche actie in het Roerge
bied afgelegd en een vertrouwensvotum van de
Kamer weten te bemachtigen, al ging 't er op
sommige momenten rumoerig toe.
In zijn critiek op het Britsche plan verklaarde
Poincaré onder de aigerneene toejuichingen dei-
Kamer, dat hij niet zal toestaan, dat Engeland
en Frankrijk hun verschil van meening ten aan
zien van de schadeloosstelling zullen voorleggen
aan een uit bankiers samengestelde arbitrage
commissie. Hoe machtig de internationale finan
ciers ook mogen zijn, zeide hij, ik gevoel er niets
voor hen tot de arbiters der wereld te verheffen.
Zelfs in financieele aangelegenheden kunnen
'ie regeeringen de beslissing niet in handen
'eggen van de internationale financiers.
Poincaré bevestigde, dat het bondgenoot
schap niet verbroken is, omdat het berust op
°nuitwischbare herinneringen en blijvende belan
gen. Beide regeeringen zijn overtuigd van de
noodzakelijkheid, het te handhaven.
Spr. verklaarde verder„Wij wenschen
Bhiitschbiiid volstrekt niet te verarmen. Wij zul
len slechts verkrijgen, wat het redelijkerwijs
gesproken, kan betalen-; in de eerste plaats
Verlangen wij hout en steenkool, en voorts
niaatregelen tot het herstel der Duitsche finan
ciën. Wij zijn steeds bereid met Duitschland be
sprekingen te voeren en het te helpen bij het
npnemen van een buitenlandsche leening."
Ook heeft Poincaré thans de verzekering, dat
vmgeland hem niet in zijn actie zal storen.
Gister kwam het Britsche kabinet bijeen ter
bespreking van den huidigen toestand in Europa.
Naar verluidt, besloot het kabinet tot voortzet-
1 Qg van zijn tegenwoordige politiek, namelijk
et tot een zoo klein mogelijk minimum reducee-
'cn van de breuk tusschen de Britsche en Fran
sche regeeringen. Zoo zal Groot-Brittannië ver
tegenwoordigd blijven in de Commissie van
Herstel en de Rijnlandcommissie, alsmede in den
Raad van Ambassadeurs, en ook zal het Britsche
bezettingsleger aan den Rijn blijven.
In dit verband is het wellicht dienstig, er
den nadruk op te leggen, dat Groot-Brittannië
even verlangend is als Frankrijk om het door
Duitschland in verband met de schadeloos
stelling aan de geallieerden verschuldigd bedrag
te innen. Groot Brittannië gevoelt geen onge
motiveerde sympathie voor Duitschland, cn,
al handhaaft het zijn standpunt, dat het niet
kan deelnemen aan de door Frankrijk geno
men maatregelen, welke het in economisch op
zicht als nadeelig beschouwt, verlangt het vol
strekt niet, dat deze maatregelen geen finan
cieele resultaten zullen opleveren. Het zal
Groot-Brittannië niet spijten, doch slechts ver
wonderen. wanneer Frankrijk met de politiek
welke het thans in dit opzicht volgt, succes
sen zal bereiken.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
De sub-commissie voor de minderheden heeft
gistermiddag haar Werkzaamheden besloten. De
Turken aanvaardden ten volle de geallieerde
voorstellen omtrent de amnestie met uitzonde
ring van de toepassing daarvan voor 150 perso
nen, die door de Turken gevaarlijk voor hun land
worden beschouwd.
De kwestie van de vrijstelling der christe
lijke minderheden van den militairen dienst
plicht in het Turksche leger werd opgegeven
omdat de Turken er zich heftig tegen bleven
kanten. Men verwacht evenwel dat de Turk
sche regeering een wetsontwerp zal indienen
om iederen Turkschen ondérdaan in de gelegen
heid te stellen zich door de betaling van een
bepaalde belasting aan den militairen dienst
plicht te onttrekken.
De kwestie van de uitwisseling der bevol
kingen leidde tot een heftige woordenwisse
ling tusschen Riza Noeri Bey en den tweeden
Grieksche gedelegeerde. De Turken brachten
een nieuw voorstel te berde voor de uitwisse
ling der bevolkingen, krijgsgevangenen en gijze
laars.
Hassan Bey is gisteravond uit Angora terug
gekeerd. Hij begaf zich onmiddellijk naar Ismet
Pasja, met wien hij in besprekingen trad. Ver
schillende leden van de Turksche delegatie be
groetten Hassan aan het station.
Reuter vernam van deze, dat de voorstellen
van Angora tegemoetkomend zijn.
EX-KONING CONSTANTIJN f
Een telegram uit Palermo meldt het overlijden
van Constantijn, oud-koning van Griekenland,
prins van Denemarken. Liet bericht komt in zoo
verre onverwacht, dat van een acute ziekte van
den ex-koning tot dusver niets gemeld was
zijn gezondheid was echter reeds geruimen tijd
Wankel en de schokkende gebeurtenissen van het
vorige jaar zullen daaraan wel geen goed gedaan
hebben. Constantijn, de tweede Grieksche koning
uit het huis Sleeswijk-LIolstein-Sonderburg-
Glucksburg was den 21 Juli 1868 te Athene ge
boren, als zoon van den eersten koning, prins
Willem van Denemarken, die in 1863 onder den
naam van George I, koning der Hellenen, den
troon had bestegen en koningin Olga.
In Maart 1913 besteeg Constantijn den Griek-
schen troon, waarvan hij, zooals bekend twee
maal afstand heeft moeten doen.
Volgens een nader bericht, zou Constantijn zijn
overleden aan een bloeduitstorting in de hersens.
AANVAL OP MEMEL.
De stad Memel is in staat van beleg verklaard.
Na 9 uur 's avonds mag niemand zich meer op
straat ophouden. Lithausche fascisten zijn naar
de houtvesterswoningen in de buurt van Memel
opgerukt en men vreest dat zij do stad spoedig
zullen aanvallen.
Volgens uit Memel ontvangen telefonische
berichten bedraagt het aantal Litauers, die naar
Memel oprukken, eenige duizenden. Een aantal
hunner zijn gekleed als soldaten van het Litau-
sche leger.
De Poolsche consul te Memel heeft aan de
Fransche autoriteiten verzocht, de Poolsche
belangen aldaar te beschermen. Hij heeft het
Poolsche consulaat aan de Franschen ov rge-
dragen.
Van het oppcrcommissariaat wordt vernomen,
dat oorlogsschepen der ententemogendheden
naar Memel zullen komen om de geallieerde
bezettingstroepen aldaar te versterken.
CHINA.
Volgens telegrammen uit Canton is de civiele
gouverneur van Kwantoeng naar Hongkong
gevlucht. De militaire gouverneur van Hongkong
zal eveneens vertrekken. Hij heeft blijkbaar de
hoop op dc mogelijkheid van een verdediging van
de stad opgegeven. De troepen van Kwangsi en
Yocnan zetten hun opmarsch naar de stad voort.
ALLERLEI.
In bet Palace-hotel te Lausanne ontstond
gister een twist tusschen Abdoel Hamid Bey en
zijn landgenoot Mohammed Falii. Het geschil
liep ten slotte zoo hoog, dat Abdoel Hamid bey
een poging deed, zijn tegenstander van het
leven te berooven. Zijn opzet kon echter nog wor
den verhinderd. Hij is daarop door de politie
gearresteerd.
Naar de bladen melden, werd het testament
van ex-keizer Karl gisteren in het bureau van den
opperhofmaarschalk te Koeningsburg geopend.
Het testament is gedateerd op 5 October 1921 en
bevat bepalingen, welke betrekking hebben op dc
voogdij over de kinderen van den ex-keizcr.
Iersche rebellen hebben gistermorgen het
spoorwegstation van Sligo in brand gestoken, dat
met twee passagiers treinen volkomen werd ver
woest. Den geheelep nacht door werd cr uit Sligo
een hevig geweer- en machine-geweer-vuur ge
hoord.
Het geschil in zake de Berlijnsche markt
hallen is geëindigd. De eigenaars der stalletjes
zijn met het gemeentebestuur tot overeenstem
ming gekomen over de te betalen pacht, en heb
ben besloten, de stalletjes heden weer te openen
De Amerikaansche regeering heeft gene
raal Allen bevel gegeven de inscheping der te
ruggeroepen Amerikaansche bezettingstroepen
in het Rijnland voor te bereiden.
Uit Antwerpen wordt aan „De Standaard"
gemeld, dat de Duitsche schepen, die op weg zijn
naar deze haven, de reis zullen onderbreken en
zich naar Rotterdam zullen begeven, omdat zij
vreezen, dat in de Antwerpsche havens hun la
ding door de Belgische regeering in beslag zal
worden genomen.
De Engelsche admiraliteit zal er eerst
daags toe overgaan het wrak van den Engel-
schen kruiser Ariadne", die tijdens den oorlog
5 mijl van Eastbourne door 'n Duitsche duikboot
tot zinken werd gebracht, op te blazen, aangezien
het een gevaar is voor de scheepvaart.
Binnenland.
Beperking van drankproduetie.
De Staatscommissie, welke minister Ruys
voor eenige jaren heeft ingesteld om te onder
zoeken de mogelijkheid oin de drankproductie
te beperken, heeft zegt de Kruisbanier, in
groote trekken een project goedgekeurd, waar
in een samengaan nagestreefd wordt van drank
bestrijders en drankhandelaars, ten einde tot
een zeer geleidelijke beperking van de gedistil
leerd-productie te komen. Dit project zal nader
uitgewerkt worden in een rapport met concept
wetsontwerp en concept-memorie van toelich
ting.
Wachtgeldregeling bij de spoorwegen.
In verband met noodzakelijke bezuinigings
maatregelen heeft, naar de Tel." verneemt, de
directie der Nederandsche spoorwegen een wacht
geldregeling voor het personeel ontworpen, dat
mogelijk op de een of andere wijze overcompleet
geraakt. Liet is niet de bedoeling deze regeling
direct toe te passen. Slechts in de uiterste
noodzakelijkheid zal er toe worden overgegaan.
Nederland-Tsjccko-Slowakije.
Er zijn tusschen de betrokken departementen
besprekingen aangevangen over een handels
verdrag tusschen Nederland en "Tsjecho-Slo-
wakijc.
Gemeenteraad.
Vergadering van den Raad der gemeente
Schiedam, op Vrijdag 12 Januari 1923, des nam.
2 uur.
Voorzitter de Burgemeester.
Tegenwoordig zijn 22 leden.
Afwezig met kennisgeving mevr. Koeten
Ooms.
Alvorens tot de gewone werkzaamheden over
te gaan, spreekt de voorzitter bij deze eerste
zitting in dit nieuwe jaar de leden van den Raad
als volgt toe
Mijne Heeren,
De goede gewoonte in eere houdende, moge
ik bij de opening dezer eerste vergadering in
1923 U en de Uwen en tevens alle ingezetenen
mijne hartelijke gelukwenschen aanbieden, onder
dankbetuiging voor de mij gegeven blijken van
vriendschap en belangstelling.
De schrikbarende afmetingen, welke de
Werkloosheid in onze arbeidersstad heeft aan
genomen, de weinige vooruitzichten, dat het
aantal werkloozen zal verminderen,met daarmede
gepaard gaande stilstaande of achteruitgaande
bedrijven en fabrieken, noodzakelijkerwijze hoog
opgevoerde belastingen bij verminderde draag
kracht der bevolking, voorwaar, geen aantrekke
lijk beeld waarmede ik mijn overzicht over het
afgeloopen jaar moet aanvangen.
Mogen deze zwarte schaduwen, die zoo zwaar
op ons allen drukken en zeker niet het minst
op ons, bestuurders dezer stad, ons echter niet
ontmoedigen, doch integendeel ons aansporen
om gezamenlijk, daarin op zoo uitnemende
wijze bijgestaan door onzen Secretaris, alle
krachten te blijven, inspannen in het vooruit
zicht van een ommekeer ten goede in het wereld
gebeuren, 'hetwelk alsdan moge bijdragen tot
een opleving der industrie in onze. stad en wat
daarmede gepaard gaateen ommekeer tevens,
die dc groote beproeving,waaronder de arbeiders
klasse en vele anderen gebukt gaan, in staat
zij te verminderen of weg te nemen.
Welken omvang de werkloosheid in onze
gemeente heeft aangenomen, blijkt hieruit, dat
op het eind van het afgeloopen jaar meer dan
3000 personen bij de Arbeidsbeurs als werkloos
waren ingeschreven, terwijl het zich niet laat
aanzien, dat dit aantal binnen afzienbaren tijd,
althans aanmerkelijk zal verminderen.
Aan uitkeeringen uit de werkloozenkassen
wordt per week ongeveer 6000 betaald, waar
van liet grootste deel voor rekening van Rijk
cn gemeente komt
De steun aan de „uitgetrokken" werknemers
en andere in de rijksregeling genoemde groepen
van werkloozen beloopt wekelijks een bedrag
van rond f 15.000, van welk bedrag 75 voor
rekening van het Rijk en 25 ten laste der
gemeente komt, terwijl het begrijpelijk is, dat
in deze tijdsomstandigheden de som der uitkee
ringen door het Burgerlijk Armbestuur ver
strekt, aanmerkelijk is gestegen. En het is mij
een behoefte, hier een woord van dank te
brengen aan de Directeuren van Armbestuur en
Arbeidsbeurs, voor de goede diensten in dezen
moeilijken tijd tot het goed functionneeren van
deze takken van dienst bewezen.
In verband met de werkverschaffing werd onge
veer/ 200.000 uitgegeven,waarvan pl.m. 100.000
aan loonen der tewerkgcsteldcn. Geregeld werd
er het geheele jaar door gemiddeld 75 man
gewerkt aan de grondverplaatsing in West-
Frankeland en Kortland, terwijl in de zomer
maanden het begin der bebossching van den
persput in Kortland, zoomede de ophooging
van bouwterrein in Oud-Mathenesse plaats
vond hetgeen aan ongeveer 45 man werk
verschafte.
Ondanks de bezwaren, aan de werkverschaf
fing van gemeentewege verbonden, waarbij
vooral de hooge kosten een groote rel spelen,
biedt dit middel ter leniging van de werkloosheid
echter tevens zoovele, U bekende moreele voor
deden,dat ook in dit jaar het bereikbare ged aan
zal worden om bij verschillende werken werk-
looze arbeiders arbeid te verschaffen.
Allereerst kan Worden genoemd de ophooging
en verbreeding van Schielands Hoogen Zeedijk
tot aan het pompstation, waarvoor door Uwen
Raad een crediet van 69.000 is toegestaan.
Vervolgens de voltooiing van de grondver
plaatsing in West-Frankeland en Kortland,
benevens die van de bebossching in Kortland,
waarvoor de benoodigde gelden respectievelijk
25.000 en 11.000 mede zijn beschikbaar ge
steld.
Voorts moet nog woiden vermeld de voorge
nomen ophooging van de tot verbindingsweg
bestemde aarden baan van de Burgemeester
Knappertlaan naar den Vlaardingerdijk, hetgeen
op 20.000 is begroot.
Onder de vele besluiten, door U genomen in
het afgeloopen jaar, vermeld ik
De totstandkomig der overeenkomst met
Rotterdam inzake wederzijdsche belangen.
Vaststelling eener Aigerneene Politieverorde-
ning.
Besluit tot het toestaan der gelden voor den
bouw van een achtklassige school aan dc IJssel-
mondschestraat der St. Willibrordusstichting.
Besluit tot verbouw van het pand Broersveld
142 tot bureaux van het Burgerlijk Armbestuur
en van de Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Op 1 November werden in gebruik
genomen de Dr. Abraham Kuyperschool, van
de Vereeniging voor Geieformeerd Schoolonder
wijs, bevattende acht leerlokalen, en de Prinses
Julianaschool, van de Vereeniging tot bevorde-
iing van Christelijk Onderwijs, met negen leer
lokalen. Ook werd een aanvang gemaakt met
den bouw eener kerk ten dienste der Christelijk
Gereformeerden.
Ten behoeve van-de Brandweer werd m den
loop des jaars de motor-gereedschapswagen m
dienst gesteld.
In het afgeloopen jaar werden 55 vergunnin
gen ingevolge de Hinderwet verleend tot op
richten of uitbreiden van inrichtingen, onder
die wet vallende.
De havengelden, fcrug- en sluisgelden, kade-
en pontgelden en buur van haventerreinen
brachten op 91387.8M/2 tegen een totaal van
118671.11 Va in 1921, alzoo een verschil van
27283.25.
De resultaten over het afgeloopen jaar zijn,
de omstandigheden in aanmerking genomen,
niet bijzonder slecht te noemen. Aan havengeld
werd, niettegenstaande de aigerneene malaise,
slechts ƒ8855 minder ontvangen, terwijl aan
brug- en sluisgelden 885.98 meer ontvangen
werd dan in 1921. De zeevaart nam toe, niet
alleen in reparatieschepen, maar ook in schepen,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
