DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
FEU ILL ETON.
46ste Jaargang.
Donderdag 1 Februari 1923.
No. 13554
Sik §3 ÏP? P!
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus Q 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën ivoor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitenlandseh Nieuws.
IN IIET BEZETTE GEBIED.
Frankrijk en België hebben Duitschland in
een nota doen weten,dat vanaf heden het douane
cordon is ingesteld, en dat geen enkele wagon
kolen of cokes meer van het Roergebied naar
onbezet Duitschland wordt doorgelaten. Wordt
dit bevel overtreden, dan zullen nieuwe sancties
in werking treden.
Waar dit naar toe moet, valt moeilijk te
zeggen, men kan wel ve, wachten, dat Duitsch
land nog zooveel mogelijk weerstand zal bieden,
en wat zal er dan volgen Nu reeds is zcoals ge
meld, in ver chillende plaatsen den ve scherpten
staat van beleg afgekondigd en kwam het gister
in Dusseldorp weer tot botsingen, waarbij een
Duitscher zwaar werd gewond.
De boycot-beweging van Fransche en Belgi
sche artike en neemt ook steeds grooteromvang
aan, zelfs is besloten den Franschen en Belgischen
schepen het bunkeren in Kiel te weigei'ên. De
overeenkomst Stinnes-de Lubersac betreffende
leveringen in natura is eveneens sinds de bezet
ting niet meer nagekomen. Naar verluidt zul
len de arbeiders in het Roergebied nieuwe mid
delen beramen tegen de bezettingsautoriteiten
in, om stoornis in het vervoer der levensmiddelen
tegen te gaan.
Uit Parijs wordt nog gemeld, dat uit van
F ansche en Belgische zijde gehouden besprekin
gen gebleken is, dat het met het oog op een ver
sterking der geallieerde actie noodig was, de
verschillende betrokken diensten nauwer voe
ling met elkaar te laten houden. Generaal De-
goutte zal deswege eerstdaags de noodzakelijke
centralisatie bewerkstelligen in de leiding dei-
operaties die thans uit deRoer-actie voortvloei
en, en daarna zal er een speciaal organisme in
het leven worden geroepen, bestaande uit een
Franschen en een Belgischen commissaris, dat
de definitieve leiding van de actie in handen
zal krijgen. Naar verluidt zal generaal Wey-
gand daarin voo Frankrijk zitting nemen.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Nog goede hoop.
Gister is ter conferentie den Turken het ont-
werp-vredesverdrag aangeboden.
Lord Cur.'.on hield een rede, waarin hij te
kennen gaf,datTurkije reeds veel was toegegeven,
waarom hij dan ook hoopte, dat Angora het
verdrag niet zou verwerpen. Naar aanleiding van
geruchten, als zou er een verwijdering tusschen
Frankrijk en Engeland zijn ontstaan, deelde
hij mede, dat de verhouding tusschen alle gealli
eerden nog ongeschonden was. Poincaré wilde
dit verdrag niet als ultimatum gesteld zien, ge
legenheid voor onderhandelen moest nog
open blijven en ook Engeland gaat met deze
zienswijze accoord.
Ismet Pasja zeide hierop, dat de Turken niet
voldoenden tijd hadden gehad voor de besludee-
ring van het verdrag en vroeg acht dagen uitstel
voor beraad en zeide, dat in dien tusschentijd van
den kant der Turken al het mogelijke zou worden
gedaan om overeenstemming te bereiken. „Tur
kije haakt ook naar den vrede," verklaarde hij
en vervolgde„De wereld weet, hoeveel de
Turksche delegatie heeft toegegeven."
Toen na een uur pauze de samenkomst werd
hervat, herhaalde Lord Curzon de billijkheid
om den Turken een redelijken tijd voor beraad
te geven. Hij was verheugd te hooren, dat de
Turksche delegatie niet naar Angora zou gaan
om aldaar het vredesverdrag te bespreken.
Lord Curzon wees echter op de moeilijkheid
van zijn positie. Als minister van Buitenland-
sche Zaken was zijn terugkeer naar Londen
dringend noodig. Hij zou Vrijdag zijn vertrok-
26
„Hoofd en hand moeten elkaar bij den arbeid
afwisselen," heeft Vader gezegd.
Van werken kwam vandaag niet veel. En al die
gelukwenschen aan de deur, bij het hek, op den
weg, allerwege En de armen, die bedacht moes
ten worden
's Middags naar het slot om mijn peetvader te
feliciteeren en de genadige vrouw de hand te
kussen. Bodó was nergens te zien.
De portier wenkte mij bij het teruggaan.
„Weet gij wien wij daarboven in den toren
hebben?" vroeg hij geheimzinnig. „Niemand
anders dan de jonker. Hij zit er al sinds eergiste-
ren op water en brood. Daar is wat voorgevallen
tusschen hem en den gouverneur Die laatste
haalt er altijd Hare Genade bij. „Vraag op staan-
den voet vergeving," beval zij, terwijl de jonker
al harder en harder schreeuwde dat hij gelijk had.
Toen heeft de genadige vrouw hem laten opslui
ten, maar jawel, de gouverneur kwam daarbij
uiet zonder kleerscheuren vrij.Jonke Bodo vloog
°P hem toe, voordat de slotvoogd dit kon ver
hinderen, en gaf den gouverneur een muilpeer,
ken en kon geen week langer te Lausanne blijven,
maar was bereid zijn vertrek uit te stellen tot
Zondagavond, ten einde inlichtingen te ver
strekken aan Ismet Pasja, op voorwaarde, dat de
besprekingen terstond zouden aanvangen.
Ismet Pasja ging hiermede accoord en zeide
al het mogelijke te zullen doen om te zorgen,
dat de besprekingen binnen enkele dagen zou
den afloopen.
ENGELAND.
Bonar Law heeft aan Ramsay Macdonald, den
leider van de Labourparty laten weten, dat het
parlement niet eerder dan 13 Februari zal Worden
bijeengeroepen ter behandeling van de Roer-
kwestie.
AMERIKANEN ENGELAND.
IHOfficieel wordt gemeld, dat de Engelschc
regeering de voorwaarden der Amcrikaanschc
regeering voor de afbetaling der Britsche oor
logsschuld heeft aanvaard. Deze voorwaarden
houden in een rente van 3 gedurende 10 jaar
daarna een rente van 31 j2 plus 7ï voor het
amortisatiefonds. De geheele schuld zal dan bin
nen 62 jaar zijn afbetaald.
IERLAND.
Gisteravond kreeg de senator van den Ierschcn
Vrijstaat, John Bagwell, die directeur-generaal
is van de Ierschen'Great Northern Railway, in
zijn woning te Howth in het graafschap Dublin
bezoek van 5 gewapende pérsonen, die hem in
een auto ontvoerden.
Daarop heeft de regeering officieel bekend
gemaakt, dat, tenzij Bagwell binnen 48 uur
onverlet in vrijheid wordt gesteld, er een straf
expeditie zal worden op touw gezet tegen de
leden van de samenzwering, die het er op voor
zien heeft, parlementsleden, officieren en an
dere vooraanstaande personen te ontvoeren.
ALLERLEI.
Moestafa Kemal Pasja is Maandag te Smyrna
in het huwelijk getreden. Zijn bruid is de dochter
van een rijken Smvrnaschen koopman, Uskraki
Zade Muamer Bey. Zij heet Latife Hanum en is
19 jaar oud, heeft een uitstekende opvoeding ge-
n.aten_en ziet er zeer goed uit. Haar jeugd heeft
zij in Frankrijk doorgebracht. Naar verluidt
brengt zij een bruidschat mee van een millioen
Turksche ponden.
Uit New-York: De president van de
Interfederale Kamer van Koophandel der Ver-
eenigde Staten heeft heden vei'klaard, dat
Amerika zich met liet economische Europee-
sche probleem dient te gaan bezighouden en
weer een leidende rol moet gaan spelen bij de
behandeling der wereldvraagstukken.
Uit BrusselKoning Gustaaf van Zweden
zal in het begin van Maart een bezoek brengen
aan het Belgische hof. De koning zal twee dagen
t Brussel blijven. Kóningin Victoria zal hem,
met het oog op haar gezondheidstoestand, niet
vergezellen.
-Uit Stettin De havenarb id rsstaking,
waardoor gedurende drie weken het scheepvaart -
verkeer met Stettin werd stilgelegd, is bijgelegd.
Naar de „Munchener Post" 'meldt, is te
München een natxonaal-socialist in hechtenis ge
nomen, die voornemens zou zijn geweest een
aanslag op Scheidemann te plegen. De politie-
president deelt mede, dat een dergelijke aanslag
door den man inderdaad was beraamd. Zijn par-
tijgenooten hebben hem echter weder van dit
plan afgebracht.
Uit Keulen De aartsbisschop van Keulen,
kardinaal Schulte, heeft in verband met de tal
rijke uitwijzingen, die plaats vinden, den Paus
opnieuw en thans per draadloos telegram ver-
die hem niet zal gesmaakt hebben. De Vrijheer
was op jacht toen dit alles gebeurde. Bij zijne
thuiskomst wachtte de gouverneur hem op en
diende zijn ontslag in. „Best.zei de Vrijheer,
die het nooit op den man voorzien had. Maar de
Vrijvrouwe wil den gouverneur niet laten gaan,
voordat de jonker openlijk zijne schuld heeft
bekend. Als de jonker wist, dat hij daardoor zijn
gouverneur kwijt kon raken, zou hij niet talmen
Die twee verstaan elkaar als vuur en water."
„En de Vrijheer?" vroeg ik ongeduldig.
„De Vrijvrouwe had al uitspraak gedaan, vóór
dat Zijn Genade er iets van wist. Het gaat toch
niet aan om Hare Genade in het ongelijk te stel
len."
Ik liet Vader en Moeder naar huis gaan en
bleef nog wat op de binnenplaats. Bodo's lot
ging mij ter harte. Daar zat hij nu in koude en
donkerheid alleen, terwijl iedereen feestvierde.
Ik moest een goed woordje voor hem doen.
„Margreet 1"
De stem was zwak en kwam uit de lucht
uit den toren. Ik liep er heen.
Bodo was niet te zien, wél zijne hand.
„Veel heil en zegen, Margreet," klonk het weer.
„Zorg dat ik er uitkom, wil je Ik verstijf
hier."
„Vraag dan ook vergeving," riep ik terug.
„De gouverneur mag niet vertrekken, vóór gij
'dat gedaan hebt."
zocht voorstellen aan de Fransche regeering
te doen, die een bevredigende oplossing zouden
brengen.
De Volkenbondsraad heeft Mac Donnell,
die tot dusver gouverneur van Egypte was, tot
hoogen commissaris van Danzig benoemd in de
plaats van generaal Haking.
Uit Keulen De Fransche bezetting heeft
de verschijning van de „Kölnische Zcitung" van
morgen af gedurende 9 dagen verboden.
Uit Warschau Niewiadomski, de moorde
naar van president Narutowicz, is terechtge
steld.
Binnenland.
Uit het bouwbedrijf.
Naar men verneemt, heeft de bondsraad van
den modernen bouwarbeidersbond in een verga
dering zijn advies gegeven inzake de afsluiting
van de nieuwe contracten.
x^De bond van R. K. bouwpatroons heeft een
loonregeling voorgesteld voor resp. geschoolden,
geoefenden en ongeschoolden in de super-klasse
van 85, 80 en 70 cent en in de overige zes klassen
van 80, 75 en 65 cent, 75, 67 eft 60 cent, 67, 57
en 50 cent, 60, 50 en 45 cent, 54, 44 en 40 cent en
48, 40 en 35 cent.
De sociale bepalingen van het oude contract
zouden worden gehandhaafd. De werktijd zou op
SVïUur per dag moeten worden gesteld, met dien
vei-slande, dat men niet met alle macht zou
pogen de 48-urige werkweek in te voeren, in de
plaatsen waar men tot nog toe 45 uur werkte en
aan dien werktijd vasthield. Tenslotte zou in de
klassenlijst geen ingi'ijpende verandering worden
aangebracht, doch zou over de classificatie van
enkele plaatsen overlegd worden.
Het hoofdbestuur van den modernen bond
adviseert thans, in overeenstemming met het
besluit van den bondsraad, aan de afdeelings-
vergaderingen het voorstel van den R. K. Pa
troonsbond te aanvaarden.
Anders staat het met het voorstel van den
Neutralen Patroonsbond. Deze bond wil hetzelf
de contract afsluiten als de R. K. bond, onder
voorbehoud, dat de. plaatsen Rotterdam, Den
Haag, Dordrecht, Schiedam, Alfen a./d. Rijn,
Borculo en Lochem voor alle vakgroepen een
klasse lager zullen komen, terwijl de ongeschool
den in Leiden en Tilburg een loonklasse zouden
worden verlaagd.
Het advies van het hoofdbestuur en den bonds
raad in deze kwestie strekt tot afwijzing. Het
hoofdbestuur dient volgens het advies te worden
gemachtigd, met den Neutralen Patroonsbond
eerst dan een contract af te sluiten, als deze bond
de bepalingen van de R. K. bouwpatroons tot de
zijne maakt.
De kwestie-Wilton.
Naar aanleiding van de berichten omtrent
de moeilijkheden, bij de N.V. Wilton's Machi
nefabriek en Scheepswerf te Rotterdam op het
einde van het vorige jaar ondervonden bij hare
aanvrage om werkkrachten, hebben B. en W.
aldaar dadelijk een onderzoek ingesteld ter
wijl hen mede van den minister van binnenland-
sche zaken en landbouw en den directeur van
den rijksdienst der werkloosheidsverzekering
en arbeidsbemiddeling aanstonds het verzoek
om inlichtingen bereikte.
Uit dit onderzoek is gebleken dat de beschul
digingen van de firma Wilton, voor het grootste
deel ongegrond zijn.
Van onwil is slechts bij eenige werkloozen
sprake geweest. Wel was er onder de aange
schrevenen ontevredenheid, welke haar oorzaak
vond, in de lage loonen en het niet verstrekken
van ketelpakken.
„Wat? Wil hij weg
Ik hoorde niet meer. De portier wenkte en
wenkte. Ik begreep dat er onraad was en vloog
in eene seconde naar de poortgang.
De Vrijvrouwe kwam uit de voorhal met
den gouverneur. Zij keek mij scherp aan. Zij mag
niemand van ons lijden. Moeder vooral niet, en
heeft nooit een voet bij ons aan huis gezet.
„Wat doet gij hier?" vroeg zij kortaf; „uwe
ouders zijn naar huis en den Vrijheer hebt gij
gespi-oken. Dat kind is altijd onbescheiden,"
vervolgde zij tot den gouverneur.
Ik dorst niet blijven en ging naar huis. Geluk
kig kwam Martijn ons later vertellen, dat Bodo
verlost was. Een uur nadat ik vertrokken was,
had hij verzocht den gouverneur te mogen spie
ken. v
„Hij heeft den gouverneur heel gepast om
verschooning gebeden", zeide Martijn met een
ondeugend trekje om den mond. „Jonker Boe o s
berouw is spoedig opgekomen. Héél spoedig
na zooveel tegenstand. Zijne Genade had ons
allen verboden, iets omtrent de plannen van den
gouverneur te zeggen maar de Jonker heeft er
toch de lucht van gekregen, naar het blijkt.
Ik wendde kleurend het hoofd af.
„Is de gouverneur al vertrokken
„Tegen morgenochtend zes uur is de reiskoets
besteld."
2 Januari.
Edelmoedig.
In November hebben enkele spoorwegmannen
het initiatief genomen om de kinderen van hun
Duitsche collega's te steunen. Er weid een
commissie gevoimd, die een inzameling onder
het personeel van de Nederlandsche Spoorwe
gen gehouden heeft, met het resultaat, dat
thans reeds bijna 6000 gulden bijeen is gebracht.
Dit bedi'ag, dat ten goede körnt aan kinderen
van Duitsche spoorwegmannen, ongeacht de
godsdienstige of politieke overtuiging van de
ouders, zal eerstdaags, ingevolge ingewonnen
advies van den minister van het ve keerswezen
te Berlijn, worden opgedragen aan het Haupt-
ausschusz für den Opferdag der Reichsbahn
in Casse'. Door deze instelling zullen de gelden
verdeeld worden over de verschillende her tel
lingsoorden, weesinrichtingen, enz.
De sigarennijverheid.
De minister van arbeid heeft, door bemiddeling
van de inspecteurs der directe belastingen, aan
de s garenfabrikanten, aan wie een vergunning is
verleend tot het laten strippen van tabak, in
huisnijverheid, meegedeeld, dat deze vergunnin
gen zijn verlengd, mits iedere maand, en wel van
einde Februari af, het aantal personen, vooi wie
de vergunning geldt, met20pct. wordt verminderd
R. K. Volkspartij.
Het concept-program van de KatholiekeVolks-
partij is verschenen.
Veel nieuws brengt het niet, of het moet dan de
vrij kinderlijke wensch zijn, der afschaffing van
de kapitaal-rente.
Als geheel is het meer een uitvloeisel van be
langen-, dan wel van beginsel-politiek.
Terecht schrijft de „Tijd."
Geheel afgezien van den inhoud van het
program blijft de alles beheerschende vraag,
waarom de vooi'standers met hun wen-chen niet
in de Kiesvereenigingen zijn gekomen. Het is
pas zeven maanden geleden, dat te Utrecht in
een algemeene, openbare Bondsvergadering het
program der R.K. Staatspartij werd gewijzigd en
aangevuld. Ruim honderd amendementen wer
den op het conceptprogram ingediend en bespro
ken. Waarom komt men nu niet, met nieuwe wen-
schen, waarover men in de Kiesvereenigingen
niet wilde of durfde te reppen
Waarom Gelooft men inderdaad, dat de
afschaffing der rente, om alleen dit card nale
programmapunt te noemefi, spoediger zal wor
den verwezenlijkt, als men zich buiten de R.K.
Staatspartij plaatst? Is is het de oprichters
der nieuwe partij niet zoozeer om de verwezen
lijking van hun hartewenschen, dan wel om de
scheuring in de Katholieke gelederen te doen
In den adelstand verheven.
Bij K.B. is verheven in den Nederlandschen
adel met al zijne wettige, zoo mannelijke als
vrouwelijke nakomelingen, met de praedicaten
van jonkheer en jonkvrouw, Robert Smissaert,
administrateur bij de theecultuur, wonende op
het eiland Java.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Bezoek van Mgr Gijlsivijk.
Naar we vernemen wacht Katholiek Schiedam
op Zondag 11 Febr. het groote voorrecht van
het bezoek van den onlangs te Rome gewijden
Nederlandschen bisschop Mgr. B. J. Gijlswijk,
O.P., Apostolisch Delegaat van Zuid-Afrika en
titulair Aartsbisschop van Euchaytes.
Op verzoek van den zeereerw. heer pastoor
der Havenkerk heeft Mgr. zich bereid verklaard
naar Schiedam te komen en dien dag ter gelegen
heid van het 40-uren-gebed in de Havenkerk
een Pontificale Hoogmis op te dragen.
Vóór het uur, waarop Vader gewoonlijk naar
het slot gaat, was de Vrijheer alhier.
„Ik heb u té spreken, Albrecht, zeide hij,
Vader een wenk gevende om hem in de studeer
kamer te laten, en de deur viel achter hen toe.
Dat het Bodo gold, begreep ik, en Bodo zelf
maakte mij dit 's middags duidelijk.
„Je had aan geen doove verteld, dat het ver
trek van den gouverneur wachtte op mijn vragen
om vergeving", zeide hij. „Geen uur Mer was dat
gedaan. Maar denk je, dat de zaak daarmede was
afgehandeld Mis, Vader nam mij m het
verhoor. „Ik zal je niet afvragen wies togen mijne
orders heeft gehandeld en je omtrent de plannen
van den gouverneur heeft ingelicht, zeide hij
„wél of die plannen invloed hebben gehad op je
besluit om te doen wat je Moeder je hadt opge
legd." En na mijne bekentenis
„Nu, wat daarna ?"drong ik, daar Bodo's lust
tot vei'tellen plotseling bekoeld scheen.
„Moest ik twintigmaal de spreuk een man een
maneen woord een woord Overschrijven.aderwas
boos, en wat erger was, hij was bedroefd. „Op uw
leeftijd speelt men niet met woorden," zeide
hij „wie vergiffenis vraagt zonder van eigen
schuld overtuigd te zijn is een lafaard
wie het doet om zijn doel te bereiken een
eerlooze."
(Wordt vervolgd)
