Het oude KasteeL
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM
FEU ILL ETON.
Vrijdag 6 April 1923.
No. 13608
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2—, per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
*)it nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD
Buiteniandseh Nieuws.
A d v e r t e n t i ën 1-5 regels 1.75.; elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeehngen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Taneven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Op het protest van het Essener gemeente
bestuur tegen het optreden van de Franschen
Zaterdag in de fabriek van Krupp en het in
hechtenis nemen van de directeuren van de
fabriek, waarin o.a. een gestreng onderzoek en
bestraffing van de schuldigen Werd geëischt,
heeft de Fransche generaal te Essen geantwoord
dat er al strafmaatregelen genomen zijn. Hij heeft
een aantal directeuren laten aanhouden. Voorts
stelt hij den eersten burgemeester aansprakelijk
voor het handhaven van de orde bij de begrafe
nis van de slachtoffers van het gebeurde, waar
voor hij de schuld op de directeuren schuift.
Hierbij dient opgemerkt te worden, dat sinds de
ontbinding van de sehupo, de stad over geen
politie meer beschikt. Het gemeentebestuur heeft
op den brief van den Franschen generaal o.a.
geantwoord, dat hetgeen Zaterdag te Essen ge
schied is en de schuld daarvoor reeds aan de lieele
wereld duidelijk is. De gebeurtenissen zijn zon
nauwkeurig en nauwgezet mogelijk vastgesteld.
In de eerste plaats door den bedrijfsraad van de
arbeiders' van de firma Krupp. Het verdere
onderzoek naar de tot dusver vastgestelde feiten
mag evengoed voor de oogon van heel de be
schaafde wereld plaats vinden, als deze aan haar
zijn meegedeeld. „Tevens hebt gij op ons verzoek
de schuldigen ter verantwoording te roepen, ge
antwoord dat zulks reeds is geschied door de
aanhouding van de directeuren. Ik had gemeend
te mogen verwachten dat ook gij de gebeurte
nissen objectief zou hebben vastgesteld en be
oordeeld. Zoo zulks uwerzijds niet geschiedt, had
de bevolking van Essen, hadden de arbeiders en
de directie van de firma Krupp toch ten minste
mogen verwachten, dat gij op het protest van de
stad Essen, dat vol ernst en leedwezen de gebeur
tenissen voorstelt niet zoudt antwoorden met
betuigingen, welke de burgerij als een slag in het
aangezicht en als hoon moeten treffen. Weest er
van overtuigd, dat uw antwoord bij de burgerij,
welke gezien de verschrikkelijke slachtoffers van
de Fransche kogels door een gevoel van diepe
smart getroffen is, tevens een gevoel van ernstige
ongerustheid te voorschijn zal roepen.
De leden van den bedrijfsraad der firma Krupp
zijn vanmiddag te Berlijn aangekomen om den
rijkskanselier verslag te doen van het bekende
incident bij de automobiolloods. Ook de eerste
geneesheer van Krupp is er bij. Tegenover een
dagbladschrijver heeft hij nog eens bevestigd
dat alle gedoode en gewonde arbeiders van achte
ren waren getroffen.
Het blijkt, dat de Fransche oud-minister
Loucheur bij zijn bezoek aan Engeland ook een
bespreking heeft gehad met den Britschen kan
selier van de Schatkist en den minister van
handel. Naar verluidt sprak hij zijn voldoening-
uit over de besprekingen, welke hij heeft gevoerd
met dc staatslieden van dit land.
Loucheur keert morgenmiddag naar Parijs
terug.
HET HERSTEL.
Na de jongste bijeenkomst tusschen Lloyd
George en den Franschen oud-ministei en finan-
cieele autoriteit Loucheur had deze een onder
houd met den Britschen premier Bonar Law nabij
Torquay, waar de premier vertoeft, ten einde uit
te rusten van zijn inspannende parlementaire
Werkzaamheden. Naar verluidt, heeft Loucheur
hen Britschen premier in kennis gesteld met de
bijzonderheden van een plan in zake de schade
loosstelling, dat door de gematigde elementen m
Frankrijk wordt gesteund, en dat o.m. de volgen
de punten behelst
1 Verlaging van het totaal bedrag der schade
loosstelling; 2. Uitgifte van een internationale
leening 3. internationale garantieverdragen.
RUSLAND.
De terechtstelling van
Mgr. BudkieWicz.
De „Osservatore Romano" geeft de volgende
bijzonderheden over de terechtstelling van Mgr.
BudkieWicz, waaruit eens te meer blijkt, datdeze
misdaad slechts een schakel is in de vervolging,
welke de godsdienst en speciaal de Katholieke
kerk van de zijde der bolschewiki verduren moet.
„Ofschoon, zegt het Pauselijk orgaan, de
I-I. Stoel al het mensch-mogelijke gedaan had
om het leven van Mgr. BudkieWicz te redden,
gevoelde men sinds dagen de grootste bezorgd
heid over het lot van den ongelukkigen pie-
laat, vooral nadat te Rome Russische bladen
waren aangekomen, waarin een Katholiek
slachtoffer voor de Katholieke Paaschfeesten
opgeëischt werd. Nochtans wilde men tot Het
laatste oogenblik de hoop, of liever de illusie
bewaren dat overeenkomst ig de gegeven ver
zeker ingen het vonnis niet uitgevoerd zou wor
den. Naar het schijnt, heeft de terechtstelling
op Goeden Vrijdag plaats gehad."
De „Osservatore Romano" voegt hier dan
aan toe
„Na de edelmoedige belangstelling, Welke
niet alleen door het Vaticaan, maar ook door
alle volken ten opzichte van het Russische
volk betoond is; heeft dit bloedvergieten voor
vergrijpen tegen de revolutionnaire wetten,
Welke jaren geleden zouden hebben plaats ge
had, in de geheele beschaafd wereld de groot
ste smart "en de diepste afschuw verwekt.
Een geest, cl ie door de christelijke besc havig
verlicht is, kan voor een dergelijke misdaad
geen enkele verklaring vinden.
Zijne daad van onverbiddelijke inclemen-
tie werpt een treurig licht op de toestanden
in Rusland en leidt logisch tot de conclusie,
dat in dat land de motieven van menschi^-
lijkheid, de lessen der geschiedenis, de belang
stelling van de geheele Wereld, de protester
uit de meest verschillende en de meest belan
gelooze bronnen geen enkele waarde hebben
en absoluut geen vrucht dragen.
De „Avanti" schreef dezer dagen, dat de
sovjet-regeering het doodvonnis tegen de Ka
tholieke prelaten niet ten uitvoer zou bren
gen, wijl zij er voor zou terugschrikken ge
weld tegen de levens harer burgers te gebrui
ken. Ons dunkt, dat deze verklaring elk com
mentaar op en elk protest tegen een feit, dat
de geschiedenis zal moeten registreren, over
bodig maakt."
Naar een Reuter-telegram uit Warschau
aan de Engelsche bladen nog meldt, had de
Poolsche zaakgelastigde te Moskou, Knoll,
Vrijdagmorgen nog krachtige pogingen aan
gewend om het leven van Mgr. Budkiewicz
te redden. Hem werd echter medegedeeld, dat
het vonnis definitief was. Toen de Poolsche
zaakgelastigde voorstelde om den prelaat te
gen de in Polen gearresteerde bolschewiki uit
te wisselen, werd dit door den Russischen
commissaris,'die hem te woord stond, nadruk
kelijk geweigerd.
ROEMENIE.
Uit Boedapest Wordt gemeld, dat volgens daar
ontvangen Roexncensche bladen te Boekarest
Zondag jl. groote betoogingen hebben plaats ge
had. De menigte, die aangevoerd Werd door af
gevaardigden der oppositie, bestormde het paleis
van prins Stirbey en richtte groote verwoestingen
aan. De berichten omtfent het aantal slacht
offers van de botsing met de politie en de troepen,
welke op deze gebeurtenissen volgde, zijn door de
Roemeensche censuur geschrapt.
ENGELAND.
In de kringen der Spoorwegarbeiders heerscht,
zooals in vele andere bedrijven, groote ontevre
denheid in verband met verdere loonsverlagin
gen Reeds zijn de loonen voor verschillende
groepen met 10 shilling verlaagd en voor ande
ren zooals de machinisten met nog meer. hans
wenschen de directies de loonen der arbeiders in
de werkplaatsen en reparatieinrichtingen op
nieuw met 6V2 shilling te verminderen waardoor
feitelijk de geheele tijdens den oorlog verkregen
duurtebijslag zou verdwijnen. Teneinde dit te
voorkomen heeft heden te Londen een vergade
ring plaats van vertegenwoordigers van alle
vereenigingen van spoorwegpersoneel teneinde te
beraadslagen over het'aannemen eener algemee-
ne gedragslijn. 1
FRANKRIJK.
Nu het wetsontwerp betreffende den zomertijd
niet vóór het uiteengaan der Kamer is aange
nomen en de enquête betreffende de mogelijk
heid tot het regelen van die kwestie langs ad
ministratieven weg geen gunstig resultaat Heelt
opgeleverd, heeft de regeering besloten, zich voor
ditriaai te bepalen tot het nemen van bijzondere
maatregelen'met het oog op de badplaatsen, de
luchtkuuroorden en de toeristencentra.
BELGIE.
Wat in België op het gebied van het herstel
van de verwoeste gebieden in de laatste maanden
is gepresteerd, dwingt werkelijk de bewondering
af van allen, die de zoo zwaar beproefde front-
streek in West-Vlaanderen, tijdens of onmidde -
Hik na den oorlog hebben bezocht. Nieuwpoort.
Diksmuidcn en Ieperen, om van de kleine;, ge
meenten maar niet te gewagen, zijn reeds zoo
goed als geheel uit hun puin verrezen, en men g
oudstrijder zou slechts met moeite nog-de plaaf-
sen kunnen aanwijzen, waar hij, vier jaar lanD,
verschrikkingen van den modernen oorlog leerde
kennen.
EGYPTE.
Gisteren is voor het militair gerechtshof te
Kairo het proces begonnen tegen 15 Egyptenaren
die beklaagd worden van samenzwering m het
algemeen en verder in speciale gevallen van
moord op verschillende Engelsche soldaten,
ambtenaren en anderen tusschen September
1920 en September 1922. Het hol is tot 17 dezer
verdaagd om de beklaagden in staat te stellenhun
verdediging voor te bereiden
ALLERLEI.
Eenige dagen geleden is er melding gemaa v
van een bloedige botsing tusschen gendarmen en
anarchisten te Jamboli in Bulgarije. Volgens
nadere berichten heeft men te doen gehad met
een soort veldslag, die twee dagen heeft geduurd.
Gendarmen openden namelijk het vuur op een
vijfhonderdtal anarchisten die ter gelegenheic
van hun congres te Jamboli vergaderd waren,
nadat zij vergeefs hadden geprobeerd de anar
chisten te bewegen het marktplein, waar zij
waren samengeschoold te ontruimen. De anar
chisten vluchtten in de huizen en openden uit
vensters en deuren het vuur. De gendarmen
moesten uit Phijippopel een bataillon soldaten
ter hulp roepen. De anarchisten verloren 50 man
aan dooden en 30 aan zwaargewonden, 150 van
hen zijn gevangen genomen.
Te Sofia is een anarchistennest ontdekt. Bij
een poging tot gevangenneming heeft de politie
de kous op den kop gekregen en zijn alle anar
chisten ontvlucht. Een politieagent is gedood en
een kapitein der artillerie, die de politie hulp wi
de verleen en, is zwaar gewond. Evenwel heeft
Domoesef, de aanvoerder van de communisten,
zelfmoord gepleegd.
Naar het „Acht Uhr Abendblatt. uit goede
bron verneemt zal Pac.clli de pauselijke nuntius,
be°'in Juli definitief te Berlijn gaan wonen. Hier
uit kan men de gevolgtrekking maken, dat voor
Juli de onderhandelingen tusschen Beieren en
den Pauselijken^Stpel over het concordaat hun
beslag zullen hebben gekregen.
De werkloosheid in Engeland blijft lang
zaam afnemen. Het dept. van arbeid deelt mede
dat er op 26 Maart 1,243,000 personen totaal
werkeloos waren, hetgeen 17,000 minder is dan
de vorige week. In Juni 1921, toen iet wer 00
zencijfer het hoogst was, bedroeg het 2000,000.
- Bij een cursus in het ontladen van granaten
op het fort Saumonai-ds te Boyardville is een
granaat ontploft en heeft 5 man gedood en ver-
sc.heidene wor(lt gemeld, dat het daar
tengevolge van de verontwaardiging over hw
vonnis van Moskou tegen Roomsch-Katholieke
geestelijken, tot vechtpartijen is gekomen, die
een anti-semitisch karakter droegen.
Kerknieuws.
Magister Dr. B. Kors.
De Zeereerw. Zeergel. Pater dr. B. Kors
O.P., professor in het Dominikanen klooster
te Huissen, heeft aan het Internationaal Col
legio Angelico te Rome met goed gevolg examen
afgelegd voor het magisteriaat in de Theologie.
Kechtzaken.
77
Ik was juist van plan Weg te gaan, toen mijn
aandacht getrokken werd door een vreemd ver
schijnsel. Het Was intusschen zeven uur en
volkomend uister geworden. Op Wolfram'^ ka
mer was het licht nog niet aangestoken, het gor
dijn nog niet neergelaten het kwijnende vlam
metje op de vuurplaat verlichtte nauwelijks de
meest nabij staande voorwerpen. Juist dat Wei
nige licht binnen veroorloofde flauwtjes de
omtrekken der tegenover gelegen gebouwen te
onderscheiden.De hooge romp van het oude-man-
nen- en vrouwenhuis was zichtbaar tegen den
Westelijken hemel.Wolfram zal u wel geschre
ven hebben, dat hij zich dezen keer met een
achterkamer heeft moeten vergenoegen. Die
achterkamer ziet op den tuin uit achter dien
tuin is een smalle sloot, en weer daarachter
ligt de tuin van het gasthuis, gedeeltelijk door
het groote gebouw ingesloten. Nu was het
mij of zich bij tusschenpoozen, midden boven
het dak, een klein lichtwolkje wiegde, nu eens
hreed en rond, dan weer dun en lang, en of
daar soms zoo'n heel klein, nijdig rood slan
getje doorheen speelde. Ik ontgaf het mij,
toen op eens de wolk een aantal vonken uit
spuwdeWolfram sprong op en stootte
het raam open
„Brand," riepen wij beiden schier tegelijk,
spoedden ons naar beneden, den tuin in, de
sloot over. „Brand, brand 1" wilden wij om het
hardst, teneinde de buren opmerkzaam te
maken. Wolfram had Martha in het voorbij
snellen toegeroepen, dat zij er de Wacht aan
het einde van onze straat kennis van zou ge-
ven.
Jonge beenen gaan sneller dan de oude. Ik
was Wolfram al kwijt in de eerste minuten in
den duisternis. Wél hoorde ik hem op deur en
vensters van het bedreigde perceel bonzen en
zijn alarmkreet herhalen.
Om acht uur gaan de oudjes daar in den
winter op stok. Wie Weet hoevelen de slaap
muts al reeds over de ooren getrokken had
den
Wellicht was het maar een schoorsteen
brand. De sloot was mij te breed in de duister
nis. Ik liep naar Martha's huis terug en kwam
zoo op straat. „Brand, brand klonk het wel
dra van alle zijden. Alles draafde naar de brand
meesters, overal daagden spuitgasten op.
De vlam sloeg het dak al uit, toen ik weer
in Martha's tuin kwam. Het was er vol alles
wat handen had hielp om water aan te dragen.
Ook in de omliggende tuinen had met cor
dons geformeerd en gingen de emmers rond.
Wolfram was onder die menigte niet te vinden.
Dat hij er was en meehliep, stond bij mij vast.
Alle ramen van het groote gebouw, waren
De Haagsehen bestuurdersbond.
Naar men verneemt, is het faillissement
van den Flaagschen Bestuurdershond aange
vraagd in verband met een schuld, welke zij 111
gebreke is gebleven te betaen, niettegenstaande
zoowel de Rechtbank als de Hooge Raad te
's-Gravenhage deze vordering had toegewezen.
Eischeresis de Amerikaansche Vennoot
schap van Koophandel The American Ex
press Company te New York, die ook m Rotlei-
darn een filiaal heeft. Reeds- bij vonnis van 2/
Juni 1922 heeft de Haagsche Rechtbank den
Bestuurdershond veroordeeld tot betaling van
50.775 met bijbetaling van 6 percent rente van
1 Januari 1921 af.
De Bestuurdersbond maakte de schuld doo
aankoop van een groote partij dameskousen,
heerenschoenen, rubberboorden en katoenen
De Bestuurdersbond bestreed den eisch o.a.
met het argument, dat hij geen dames- maar
kinderkousen geleverd kreeg Hij kocht nameh|k
op monsters met maat van 6, G'/2 en 7, terwijl
aldus lezen we in het vonnis elke huisvrouw
weet, dat de vrouwemaat 9 is. De leveringge
schiedde volgens monster, zoodat eischeres haai
eisch werd toegewezen. Het blijkt uit het vonnis
dat de Bestuurdersbond getracht heeft ook an
dere gemeenten met zijn aankoopen gelukkig
te maken.
thans verlicht, niet door het vuur, dat nog
tot de bovenverdieping beperkt scheen, maar,
door kleine, flikkerende lichtjes. Dc dooi en
eersten schrik half versufte en verlamde oud
jes trachtten met bevende handen en knikkende
knieën nog iets van hun have te redden Met
geweld moesten zij uit het brandende gc ouw
gedreven worden
Het vuur Werd niet bedwongen. In gedeelten,
die men nog onaangetast meende, wrong zich
de rook m dikke wolken naar buiten. Het dan
was één rood doorzichtig geraamte gewor
Eensklaps ging er een angstkreet op uit de
menigte in den tuin. Aan het hoekvenster oj
de bovenverdieping stonden twee ges a .e
De vlam had het vertrek bereikt. Gdlenddro^
gen de ongelukkigen zich tegen e
zijn en smeekten om hulp. „ocinrrl en
Brandladders werden aan elkaar ge.j
tegen de gloeiende muren gene 1
ten vlam doordat de moedigste helpers een
tiental
votXm,°L volgt," riep een lorsche .tenmt
1 onrukcr held. 6611 crnrfl-cr i
den hoop. L>e spreKti „Uo-osioit Thans
en den inhoud over zich 11 ^estoit
sloeg hij zich een touw om het lijf en klon
zwiepende ladder op. ,t
Een tweede volgde zijn ™°f^ bdden na.
In ademlooze spanning «c v - lwater
De ladders vatten vuui.
"Tj jp vlam ^"ontbrandde op nieuw
""weer werd d; vlam gebluschl - Hoelang
■/nu dil vreeselijk spel duren Haastig wierp
men beddegoed meer onder de ladders om den
1-n ,n v",l der kloeke redders te breken.
m°Er was geen tijd te verliezen. Tegen den vu-
nogvoordat de halfverkoolde taMm «»-
gekwetst, Goddank, al waren haar en kleederen
verzengd en gelaat en handen geblakerd. Hoe
wel nog suizebollend, was hij Weer op de been,
toen het mij gelukte tot hem door de dringen.
Gillend stoof de menigte op dit oogenblik
uiteen. Een ontzettend gekraak Werd gehoord,
hout en leien werden naar beneden ge-slingerd,
het dak stortte in. Ik zag Merlé met sterken arm
Wolfram achteruit trekken
Te laateen brandend stuk hout had hem ge
troffen en achterover geworpen.
(Wordt vervolgd)
Nil WE SCHTËDAMSCHE COURANT
den. v
