Het geheimzianige raadsel DA GBL.&D WO OR SCHIEDAM EtV OMSTREKEN* ""feuilleton. Is Hendrik VI zalig 46ste Jaargang. Maandag 16 Juli 1923. No. 13693. Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Litereommunaal BE. Postbus: 39. Abonnementen per 3 maanden ƒ2.—per week 15 cent, franco per poat 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent. ii (Slot.) Zonder verlof verliet Richard zijn post, verzamelde een leger en trok naar Londen. Nog durfde hij niet doortasten. Zoo kwam er een compromis tot stand. De koning beloofde, Somer set zoo lang gevangen te houden, tot de beschul digingen tegen hem ingebracht, weerlegd waren. York ontbond nu zijn leger en nam zitting in den koninklijken raad. Koningin Margaretha verhinderde echter haar gemaal, zijn belofte gestand te doen. York was dus beetgenomen en moest zich schikken. Het volgende jaar (1453) gebeurden er hoogst belangrijke dingen. lo. De laatste veldslag van den honderdjari gen oorlog. De Engelschen moesten Frankrijk ontruimen. Galais alleen bleef Engelsch. Natuur lijk had dit zijn weerslag op de stemming in den lande. We kunnen dit nagaan, als we het huidige Duitschland eens vergelijken met het machtige rijk van vóór 1914. In 1453 moest Somerset het ontgelden. York eischten velen in zijn plaats. 2o. Daar verloor Hendrik VI het. gebruik van zijn verstand. Nu trof York het, men kon er niet buiten, hem tot protector te benoemen. Somerset Werd verwijderd. Doch reeds in 1454 herstelde de koning. York had afgedaan enSomerset herkreeg zijn vorige positie Dit was het werk van Mararetha. Onmoge lijk kan de geesteszwakke koning dit bewerkt hebben. Het zou hem anders kwalijk aan gerekend kunnen worden. Desniettemin blijft Hendrik VI de oorzaak, voor de verdere ge volgen, zij het dan ook geheel onschuldig. Hij had weinig talenten gekregen, weinige kon hij teruggeven. En wie weet, hoe hij zijn koninklijk gebod, zelfs aan Margaretha, heeft opgelegd Kon hij, met de geringe energie hem eigen, het bolwerken Legen een krachtige figuur als de koningin was Of was de hofkliek hem te machtig Heel best mogelijk. Al kwam Enge land nu in een toestand van anarchie, van burger oorlog, als het vaststaat, dat het hoofd van den staat naar lichaam en naar geest te zwak was, den voornaamsten plicht, de rust te be waren, niet te voldoen, dan kan hém geen smet treffen. Des te erger staan zijn raden schuldig. York was woedend. Nog in 1453 gebeurde no. 3 Margaretha schonk den koning een zoon, Eduard. Bij gevolg was Yorks kans verkeken. Op gewone wijze den troon beklimmen, ging niet meer, dan maar met geweld. In 1455 ver sloeg hij zijn tegenstanders en had het geluk Somerset gevangen te nemen. De koning werd gewond en voor de Lweede maal vervulde duis ternis zijn geest.York kreeg zijn zin het protec toraat werd hem aangeboden. Het duurde niet lang, of de koning werd voor gezond verklaard en York trad af. Hij bleef echter in den raad des konings zitting nemen. Hendrik wilde dit zoo ter wille van den vrede. En Werkelijk twee jaren verlieten zonder groote gebeurtenissen. De partijhaat doofde echter niet. In 1458 kreeg Margaretha twist met Warwick, een neef van York en zijn besten helper. Het onzalige gedoe begon opnieuw, nu erger. Plot seling toonde Hendrik een opleving van geest, zoo onverwacht, dat de uitwerking een vol komen overwinning voor hem was.Zijn krachtig optreden aan het hoofd van een leger, ver strooide zijn vijanden. Een veldslag bleek niet noodig. York vluchtte naar Ierland, War wick naar Galais, waarvan hij gouverneur was. Een amnestie Was verder voldoende, de rust te herstellen. De koninklijke macht was weer gevestigd. Jammer, dat er zoo gauw een. in zinking volgde. Warwick Waagde in 1460 een inval, versloeg Hendrik en nam hem gevangen. De man was zeer bereidwillig aan dit verlangen ie voldoen en zat spoedig voor het telegraaf toestel. Werner dicteerde hem wat hij seinen moest en de burgemeester vond dit uitstekend. Hij was blij, dat de flinke jonge man feitelijk het Werk voor hem deed. Toen het bericht aan de officieele personen verzonden was, vroeg Werner den directeur ook voor hem aan het adres van ,,Het Eerste Nieuws" een telegram af te zenden, doch daartegen werd bezwaar gemaakt. Het kantoor hier is om half aclvt pas open en ik mag zeker nu niet particuliere telegrammen aan nemen, zeide de ambtenaar. Kom meende de burgemeester, ik zou hierin nnjnheer maar ter wille zijn. Neen, neen. het gaat werkelijk niet. U moet mij goed begrijpen. Ik voor mijn persoon zou gaarne de moeite doen, maar het dienstreglement staat dat niet toe. Werner zag wel, dat het moeilijk, zoo niet on- niogelijk, zijn zou den man tot andere gedachten te brengen. Maar apropos, zeide hij, u hebt hier ook rijks telefoon, laat me daarvan dan gebruik maken. U AdvertentiCnï 15 regels 1.75 j elke regel daarboven 35 cent, 3 maal plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededselingen 75 ct. per regel. Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden ep aanvraag toegezonden. Incassokosten worden berekend. ork nam de gelegenheid te baat en eischte het koningschap op. Dit achtten the Lords van het parlement al te stout. Zij kwamen met Richard evereen, dat Hendrk uit zijn gevangenis zou bevrijd worden en koning zou blijven dat hij den koning zou bijstaan als protector ;dat; hij Hendrik zou opvolgen. Om verder bloedvergieten te voorkomen, nam de koning deze voorstellen aan. De gevluchte koningin was ten diepste verontwaardigd, dat de rechten van haar kind niet erkend Werden. Ze kon zich den toestand van haar echtgenoot niet indenken. Hééft Hendrik opzettelijk en met volle verstand zijn vrouw en kind benadeeld Waren de aardsche zaken soms nietig in zijn oog Het antwoord is moeilijk te geven. Juist het intieme leven worde zoo zelden in de geschiedboeken aangehaald. Als hiervan eens meer geopenbaard wordt, dan hebben we een beteren kijk opden persoon, dan is het ons gegeven te begrijpen, datHendrik een hemelmg is. Hier beneden is lijden zijn deel ge weest, 't verblijden is nu zijn loon hier boven. Als koning niet dan een speelbal der partijen, kan hij nu tot wonderdoener verheven zijn. Margaretha vond hulp bij de Schotten. In Richards eigen land,York, wilden de edelen hem niet erkennen. Margaretha met haar zoontje Eduard kon dus op een grooten steun rekenen. Richard van York trok haar tegemoet. Op 't eind van 1460 verloor hij echter den slag en zijn leven. Men hieuw hem het hoofd af, plaatste ter bespotting een papieren kroon er op en nagelde het zoo op de muren vanYork. Hel tweede zoontje vanRichard werd wreed gedood. Misschien heeft de koningin aan deze gewelddaad de hoofdschuld. Zij trok nu naar Londen, doch Warwick onderschepte haar marsch. Zij had het geluk hem te verslaan. De Weg naar de hoofd stad lag nu voor haar open. Haar strijders waren echter zoo beestachtig ruw, dat ze met zulke troepen de stad niet durfde naderen.Ter wijl ze aarzelde, sloeg de oudste zoon van den gesneuvelden Richard van York zijn slag. Ook hij heette Eduard. Met de verslagen soldaten van Warwickbezette hij Londen en werd als koning uitgeroepen door het parlement, dat op het oogenblik uit partijgangers bestond. War wick had dus eerstRichard, nu diens zoonEduard koning helpen maken. Hij is dan ook.de bekende, koningsmaker, the Kingmaker. Den werkelijken koning Hendrik, had Warwick als gevangene verloren in den laatsten veldslag tegen Mar garetha. De vereenigde koninklijke familie vond veel sympathie in het Noorden van Enge land. Eduard (IV) was populair in het Oosten en Zuiden van het rijk. De burgers voelden hun belangen veiliger onder de hoede van den flinken 19-jarigen Eduard van York, Hij moest zich steviger op den troon vestigen door een overwinning op zijn vijanden. In 1461 besliste de slag bij Tow- ton in zijn voordeel. Aan Margaretha's zijde vie len 20.000 man. Negen jaren regeerde Eduard vrij rustig, ondanks de pogingen der vluchtelin gen de beweging gaande te houden. Hendrik VI kon zich een jaar lang verborgen houden in bosschen en op heidegrond. Toen werd hij ingerekend en gevangen gezet. Door dit alles kwam er weer een matheid over hem, een droo- mig slapen, waaruit hij zelden ontwaakte. Niet uit medelijden spaarde Eduard IV zijn leven maar uit berekening, Zoolang immers de kroon prins Eduard nog leefde, had Hendriks leven nog waarde voor den troonoverweldiger,en' kon Margaretha nog niet voor haar zoontje opkomen, al was haar echtgenoot ook gekerkerd. Warwick rekende op dankbaarheid van 's konings zijde. Eduard was te krachtig, om zich te laten leiden, zoodat de verhouding lusschen die twee koeler werd. Warwick zou in Frank- staat me alleen toe, dat ik spreek met de telefoon centrale in de hoofdstad. Als die me verbinden wil met m'n redactiebureau, dan valt dat in zekeren zin toch buiten uw verantwoording Na eenige aarzeling werd het toegestaan, tot Werner's groote voldoening. Want had men hem ook dit verzoek geweigerd, dan zou het niet on mogelijk zijn, dat andere bladen het sensalioneele nieuws evenspoedigin hun kolommen hadden als zijn courant. Het kantoor in de hoofdstad was spoedig op gebeld en op de vraag van Werner hem met de redactie van „liet Eerste Nieuws" te verbinden, bracht men daar die verbinding zonder moeilijk heden te maken tot stand. Hallo, hoorde Werner, met de nachtredactie van „Het Eerste Nieuws", wat is er Met uw verslaggever Werner, ik moet direct den chef van dienst hebben. Een oogenblik. Een minuut later hoordeWerner de hem beken de stem van mijnheer Crans. Is u daar, Werner, wat is er Belangrijk nieuws, luister. Hebt u pen en pa pier bij de hand Welnu noteer dan Professor Evan is gisteravond vergezeld van zijn dochter en twee vrienden per auto vertrokken naar het buiten „Beukenhof" bij Renswoude. Dit geschiedde met de bedoeling zich daar eenige dagen schuil te houden, daar men toch vreesde, dat de dreigbrief, waarvan wij gisteren melding n&jsmom rijk onderhandelen om een prinses naar Engeland te brengen als aanstaande vrouw voor den koning In dien tijd echter voldeed Eduard zijn eigen verlangen en huwde Elisabeth Grey. Haar familie behoorde tot deLancasters, de partij van Hendrik VI. Dat was ongehoord De Konings maker veranderde van front, en verzoende zich met Margaretha. Natuurlijk ontbraken weer de huwelijken niet als bewijs van oprecht heid Prinsen en prinsessen schijnt het zelden gegeven te zijn, het hart te laten spreken in een zaak, waarvan hun levensgeluk afhangt. De groote kinderen moesten elkaar genegen heid toonen, die ze niet bezaten. Warwick land de van Frankrijk uit in Engeland. Zoo onver hoeds gebeurde dit, dat Eduard IV in aller haast vluchtte naar zijn zwager Karei den Stou ten. Deze was als hertog van Bourgondië de vijand van Lodewijk XI, koning van Frankrijk na Karei VII. De onderneming tegen Eduard geschiedde dan ook met Fransch gelcf.HendrikVI verwisselde nog eens den kerker met den troon (1470) Die verheffing zou weer spoedig in een vernedering omgezet worden. Door geldelijke hulp van Karei den Stouten was Eduard in staat in zijn eigen hertogdom York te landen.In den begin gaf hij uit, alleen dit terug te winnen. Door den toeloop van zijn partijgangers achtte hij zich sterk genoeg, weer het hoogste gezag in handen te krijgen. Warwick versperde hem den weg. Een gedeelte van diens leger liep tot Eduard over, zoodat hij terugtrok en Londen voor de Lancasters open lag. Hendrik moest nu weer den tijd zien door te brengen in den Tower en Eduard regeerde in zijn plaats. Warwick be proefde zijn geluk in een veldslag, maar sneuvel de. Op dienzelfden dag kwam Margaretha in Engeland gesteund door hel geld van Lodewijk XI van Frankrijk. In den slag van Tewkesbury werd zij met haar zoontje gevangen genomen. De prins werd vermoord en Margaretha eenige jaren gevangen gehouden. Hendriks leven had geen waarde meer, dus liet Eduard IV hem om brengen (1471). Hoe gedroeg de vrome koning zich in de gevan genis Verduurde hij met lijdzame berusting het lot, dat God hem beschoren had? Juist deze dingen moeten hem tot een heilige gemaakt hebben. Wanneer zijn zaligverklaring een feit is, zal men wel meer daaromtrent vernemen. Hij zal dan een voorbeeld zijn voor degenen, die zwak naar lichaam en vooral naar den geest, toch den hemel willen beërven. Al die veldslagen te zamen met de toestanden van verwarring daaraan verbonden vormen de z.g. rozenoorlog. Eigelijk een verkeerde be naming. Wel was het teeken der Yorkisten de witte roos, doch de roode roos was niet aanwezig, in het wapen der Lancasters. In 1485 pas kwam de binnenlandsche vrede in Engeland tot stand handel en verkeer konden nu ongestoord bloeien. C. C. H. Swinkels. Buitenlandsch Nieuws. DE ENGELSCHE PLANNEN. In Britsche officieele kringen neemt men een volkomen gereserveerde houding aan met be trekking tot den aard van het ontwerp-antwoord der Britsche regeering op de Duitsche nota. Naar verwacht wordt, zal dit op 19 Juli a.s. geheel voltooid zijn. Men kan gerust aannemen, dat daarin onder meer zal worden voorgesteld een internationale commissie in te stellen, welke tot taak zal hebben, Duitschlands betalingscapa- citeit vast te stellen. Voorts is het mogelijk, dat zal worden aan gedrongen op beëindiging van het lijdelijk verzet in het Roergebied. maakten, een werkelijk ernstige bedreiging in hield. Het vertrek werd geheim gehouden, doch degenen, die den geleerde naar het leven stonden, waren er blijkbaar geheel van op de hoogte. Een uur, nadat het gezelschap op het buitengoed aan kwam, is de professor in zijn slaapkamer ver moord gevonden, met een Hé, riep mijnheer Crans, versta ik u goed, ver moord gevonden. Maar dat is ongelooflijk. Je weet het toch wel heel zeker, Werner. Je bent toch niet het slachtoffer van een mystificatie Neen, neen, schrijf verder, vermoord gevonden met een dolksteek in de borst. Zijn eigen dochter vond hem zoo, hij ademde nog zwak, doch is kort daarna, zonder eenige aanwijzing te hebben kunnen geven, overleden. De justitie is telegra fisch gewaarschuwd. Dat is het. Maar bij alle goden, Werner, is het waar Vnn wie weet je dat Men wil je er toch niet laten in- loopen Ik was zelf op den Beukenhof. Ik hen hier op het postkantoor te Renswoude. Reusachtig. Maar geef dan nog wat bijzonder heden. Wie waren die vrienden Antoon van Grielen, medisch student, de zoon van bankier van Gielen en de andere ben ik. Wij waren, na de dochter van den vermoorde, de eersten die op zijn kamer kwamen. We werden opgeschrikt door den angstkreet, die zij bij de vreeselijke ontdekking slaakte. Wij vonden haar bezwijmd liggen vóór het bed van haar vader. Naar alle waarschijnlijkheid zal de inhoud van het Britsche ontwrrp-aanbod „a titre d'informa- tion" aan de regeering der Vereenigde Staten worden medegedeeld. Volgens Engelsche berichten, zou Frankrijk onder zekere voorwaarden bereid zijn, zich bij het Engelsche antwoord aan Duitschland aan te sluiten. Een der eerste condities is de herroeping door Berlijn van de instructies aan de Duitsche beambten inzake den passieven tegenstand in het Roergebied. Ook hoopt men op de mede werking der Ver. Staten tot oplossing van de herstelkwestie. I)E CONFERENTIE TE LAUSANNE. De dag van Zaterdag heeft den toestand, met betrekking tot de conferentie, niet gewijzigd. De geallieerden hebben den geheelen dag on derlinge besprekingen gevoerd. De Turken kwamen niet van hun standpunt terug. De ge allieerden schijnerv^een stap van de Turken te willen afwachten, waardoor zij in staat zouden worden gesteld, de besprekingen met de Turk- sche delegatie te hervatten. Als deze stap van de zijde dezer delegatie niet wordt gedaan, zal de Turksche regeering hebben te beslissen welke houding haar delegatie te Lausanne zal aan nemen. IN HET BEZETTE GEBIED. De Belgische krijgsraad te Aken heeft de Duitsche saboteurs graaf von Keilen, Ludwig en Kingender, ter dood veroordeeld. Lorbeer werd tot levenslangen dwangarbeid veroordeeld. REDE POINCARE. De Fransche premier Poincaré heeft gister te Senlis een oorlogsgedenkteeken onthuld. Bij deze gelegenheid heeft de premier ook een politieke redevoering gehouden. Poincaré wees o.m. op de betrekkingen tus- schen Frankrijk en zijn geallieerden en de be staande meeningsverschillen in zake de schade loosstelling en verklaarde dat Frankrijk geen concessies meer zal doen. RUSLAND. Naar gemeld wordt, zou uit de officieele statistiek der Russische communistische partij blijken, dat het aantal leden van de partij, dat in 1921 nog een half millioen bedroeg, thans tot ongeveer 250,000 is geslonken. Als de groote centra van het communisme worden genoemd de gouvernementen Moskou, St. Petersburg, Jaro- slaf, Nisjni-Nofgored, Wladimir en de steden Toela, Brjansk en Iwano-Woznesensk. In deze gouvernementen en steden wonen te samen 80,000 actieve leden der partij en even zooveel candidaat-leden. Van de te Moskou wonende communisten hebben 3 percent hooger onderwijs genoten. Wat de beroepen aangaat, belmoren 49 percent der Mo.skousche partijleden tot den werkmanstand en 33 percent tot de ambtenaren. RUSLAND EN IIET VATICAAN. Uit Moskou wordt gemeld, dat het departe ment van buitenlandsche zaken Lwof, den vroc- geren eerste-procureur van de heilige synode, tot vertegenwoordiger van sowj et-Rusland bij het Vaticaan heeft benoemd. Lwof heeft den laat sten tijd in pro-bolsjewistischen geest gewerkt. Kardinaal Gasparri moet reeds zijn goed keuring aan deze benoeming gehecht hebben. DE ONTVLUCHTING VAN EHRIIARDT. De „Ullsteindienst" meldt Over de ontvluchting van Ehrhardt is door het departement van Justitie het volgende mede gedeeld Toen hij een, bad ging nemen, is Ehr- Dat is alles. Je kunt nog melden, dat de burge meester en veldwachter en de dokter zeer spoedig ter plaatse waren, de dokter nog vóór het slacht offer den laatsten adem uitblies. Mijnheer Crans wilde nog meer vragen, doch Werner meende, dat het zóó meer dan voldoende was en belde af. Hij kon zich levendig voorstellen, wat er thans op het redactiebureau van de courant voorviel. De posteditie van het ochtendblad moest reeds klaar zijn, maar alle maatregelen werden geno men om in de stadseditie het vreeselijke nieuws in geuren en kleuren aan de lezers mede te deelen. Het eerste was een boodschap naar de zetterij, dat er nog eenige kolommen dringend nieuws opgenomen moesten worden. En terwijl mijnheer Crans zelf een aaneengeschakeld verhaal samen stelde van hetgeen hem getelefoneerd was, waren twee andere redacteuren dadelijk bezig een ne crologie te schrijven van professor Êvan. Natuur lijk had men over den bekenden geleerde de noodige gegevens voorhanden.Terwijl de een in het kort den levensloop van den professor weer gaf, beschreef de ander zijn beteekenis voor de wetenschap en wees op het Verlies, dat de weten schap in het algemeen en de academie van de hoofdstad in het bijzonder leden door den onver- wachten en gewelddadigen dood van dezen ge leerde. Wordt vervolgd). EDAMSCHE COURANT «Kaasas

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1923 | | pagina 1