Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD MOOR SCHIEDAM EL" OMSTREKEN.
"FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Dinsdag 17 Juli 1923.
No. 13694.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
pOBt 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiêni 15 regel» 1.75 alka regel daarboven 35 cent, 3 maai
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden ep aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Buitenlandsch Nieuws.
DE ENGELSCHE PLANNEN.
Gistermiddag heeft Baldwin in het Lagerhuis
medegedeeld, dat hij voornemens is ook te Was
hington mededeeling te doen van 't ontwerp-ant-
woord dat de Britsche regeering voornemens is
naar Berlijn te zenden, en waarvan reeds was
toegezegd, dat mededeeling aan de bondgenoo-
ten zou worden gedaan, alvorens het stuk aan
Duitscliland ter hand wordt gesteld.
Natuurlijk draagt de mededeeling aan Was
hington een zuiver informatief karakter, aan
gezien Amerika geheel buiten de regeling
staat. Inmiddels schijnt het in het voornemen
te liggen aan Washington te verstaan te ge
ven, dat medewerking van Amerikaansche
zijde, zoowel officieel, of indien hef niet anders
gaat officieus of particulier, bij de vaststelling
van Duitsc.hlands draagkracht door Engeland
op hoogen prijs zal worden gesteld.
Over den inhoud van het antwoord, dat naar
men hoopt, tegen Woensdag gereed zal zijn
om in een kabinetsraad te worden behandeld,
verluidt nog niets. Wel is men overtuigd, dat.
Engeland aan Parijs te verstaan zal geven,
dat een ontruiming van het Roergebied wen-
schelijk wordt geacht, doch van een eisch tot.
ontruiming zal zoo goed als geen sprake zijn.
Aan den anderen kant is het zeker, dat Lon
den van Berlijn de staking van het lijdelijk
verzet zal vragen, hetgeen op Frankrijk een
goeden invloed zou hebben en de regcering te
Parijs allicht tot ecnige meerdere toegeeflijk
heid op andere punten zou stemmen.
Over het algemeen gelooft men, dat de ver
schillende regeeringen nog steeds aan het tas
ten zijn en dat het laat ste woord nog immer
niet is of wordt gesproken.
Reuter verneemt, dat het Engelsche antwoord
op het Duitsche aanbod waarschijnlijk niet voor
hedenavond zal worden voltooid en Woensdag
door het kabinet zal worden besproken, Dienten
gevolge is het zeer wel mogelijk dat er dan eenige
veranderingen in zullen worden gemaakt.
DE REDE VAN POINT. ARE.
Men is te Londen geneigd om de Zondag door
Poinc-aré te Sen)is gehouden rede geenszins te
beschouwen als het laatste woord der Fransche
regcering naar aanleiding van de Donderdag
j.l. afgelegde verklaring omtrent de Engelsche
politiek. De „Daily Telegraph" wijst er b.v. op,
dat zulk een antwoord der Fransche regecring
niet. te verwachten is, aleer deze kennis heeft
gekregen niet alleen van het Britsche ontwerp-
anfwoord, matir tegelijk van de begeleidende nota
cn van de Britsche officiecle meening in zake de
moeilijkheden met het lijdelijk verzet. Niettemin
wordt de beteekenis van de te Senlis gehouden
rede ten volle erkend men beschouwt ze als
een algemeen, zij 't indirect, antwoord op de be-
toogen van Baldwin en Curzon. De vriendschap
pelijke inkleeding ervan wordt zeer op prijs ge
steld, maar toch ziet men er geen bemoedigend
toeken in.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
't Vlot weer.
De geallieerde en de Turksche gedelegeerden
hebben in een gistermorgen gehouden zitting van
de deskundigen de onderhandelingen officieel
hervat. De besprekingen maken goeden voort
gang, zoodat de ho«p bestaat, dat een accoord zal
Worden bereikt.
De besprekingen werden in den namiddag
voortgezet.
Omtrent de kwestie der concessies is reeds
bijna algeheele overeenstemming bereikt.
13
ïn terwijl de drie heeren schreven, haalden de
zettersjongens hen de blaadjes copy onder de
vingers weg en brachten deze naar den chef dei-
drukkerij, die ze over een vijftal machinezetters
verdeelde.
De redacteuren waren met het laatste gedeelte
van hun artikel nog niet gereed, toen het eerste
gedeelte al gezet was en in correctie gegeven Werd.
Zoo Werkten allen met koortsachtigen haast. En
toen al vroeg de courantenloopers kwamen
opdagen, raasde reeds dc rotatiepers, die al maar
couranten uitspuwde, couranten met opschriften
in sprekende letters, die dadelijk de aandacht
Vroegen. De oplage Werd dien morgen verdub
beld, want men wist dat de straatverkoop enorm
zou zijn. En dien morgen sprak men aan de
ontbijttafel, op straat, in de tram, op kantoren,
in fabrieken en werkplaatsen van niets anders
dan van den vreeselijken en geheimzinnigen
moord op den bekenden geleerde.
De andere ochtendbladen meldden weliswaar
niets ervan, maar „Het Eerste Nieuws" was zóó
beslist, in zijn mededeelingen en gaf reeds zoovele
bijzonderheden, dat aan de waarheid niet ge-
Thans moet nog de terugtrekking der ge
allieerde oorlogsschepen uit de Turksche wateren
worden besproken.
IN IIET BEZETTE GEBIED.
Nadat de Franschen op 1 Juli jl. de kolen-
opslagplaatsen van de Krupp-fabrieken te Sege-
roth bezet hadden, zijn zij thans er toe over
gegaan, voorraden bedrijfskolcn in beslag te
nemen. Ten gevolge hiervan moesten de giete
rijen II en III worden stopgezet. Om dezelfde
reden moest ook in het MartinWerk VII den
arbeid gestaakt worden.
Daar de Thyssen-Werke te Hamborn hebben
geweigerd' de kolenbelasting te betalen is deze
fabriek bezet. Bij deze gelegenheid zijn belang
rijke kolenvoorraden in beslag genomen.
Volgens de officiecle cijfers bedroegen de in het
Roergebied aanwezige kolenvoorraden op 1 Juli
2.157.000 ton, waarvan dagelijks 15.000 ton
Worden afgevoerd. De cokes-voorraden bedroegen
1.488.000 ton, waarvan dagelijks 10.000 ton
Worden verzonden.
DUITSCHLAND.
Op het rijksdepartement van den arbeid zou
hedenmiddag onder voorzitterschap van minister
dr. Brauns een nieuwe bespreking over het vraag
stuk van de loonen met vaste waarde gehouden
worden.De vdcrschillende groote verbonden van
vakvereenigingen zijn uitgenoodigd vertegen
woordigers naar deze bijeenkomst te zenden.
DE ONTVLUCHTING VAN EHRIIARDT.
De Ullsteindienst meldt uit München Gister
werd hier prinses von Hohenlohe in hechtenis
genomen. Deze arrestatie wordt in verband ge
bracht met de ontvluchting van Ehrhardt uit de
gevangenis te Leipzig.
In Verband met de ontvluchting van Ehrhardt
zijn verder velschillende gevangenisbeambten
gearresteerd.
Nader wordt nog gemeld, dat prinses von
Hohenlohe gearresteerd is, omdat zij indertijd
aan Ehrhardt onderdak had verschaft.
Naar door het Polizeipresidium te Leipzig
wordt medegedeeld, ontkwam Ehrhardt hoogst
waarschijnlijk met een automobiel, die Vrijdag
middag voor het Hotel Deutsches Haus op den,
Köningsplatz werd opgemerkt met aangezetten
motor. Aanvankelijk bevond zich slechts een
jonge man, waarschijnlijk de chauffeur bij den
wagen. Even voor vijf uur echter kwamen uit de
richting W achterstrasse of Petersteinweg nog een
drietal mannen in looppas aan, namen in den
wagen plaats cn reden in snelle vaart Weg.
Zaterdagmiddag had een nauwkeurig onder
zoek plaats in tegenwoordigheid van minister
Fellesch, een vertegenwoordiger van den
procureur-generaal en politie-autoriteiten.
ENGELAND.
Een motie, door Snowden, in het Lagerhuis in
gediend, waarbij werd aangedrongen op het ver
vangen van het particuliere initiatief door den
staat in alle zaken van productie en distributie,
gezien het bankroet van 't kapitalistische stelsel,
is met, 3G8 tegen 121 stemmen verworpen. De
conservatieven, nationaal-liberalen en libe
ralen stemden gezamenlijk tegen de motie, die
alleen door de labour-leden werd gesteund.
DE BOOTWERKERSSTAKING
ENGELAND.
Veertien gedelegeerden van de stakende boot
werkers te Londen hebben gister een manifest tot
de stakers gericht, waarin zij worden aangespoord
zich te houden aan het jongste besluit van dc
gedelegeerden-vergadering hunner vakorganisa-
twijfeld kon worden.
De hoofdredacteur was al vroeg op het bureau.
Hij Wreef zich de handen van genoegen. Het was
volstrekt geen harteloos mensch, die zich over
een misdaad verheugde, maar als journalist was
hij natuurlijk in zijn nopjes, dat zijn blad cn zijn
blad alléén, dit sensationeele nieuws zoo vlug en
volledig had kunnen geven. Het was voor zijn
blad een prachtige reclame. En hij stelde zich met
veel genoegen voor, hoe men op andere redacrie-
bureaux zich op dit oogenblik zat te verbijten en
hem het succes misgunde.
Hij informeerde bij den eersten redacteur of er
maatregelen genomen waren, die noodig geacht
konden worden om op de hoogte te blijven. Maar
daar had mijnheer Crans al voor gezorgd. Er was
een reporter naar Rcnswoude vertrokken, een
ander was de stad in op jacht naar nieuws.
Evenwel niet op hen, doch op Werner was de
hoop van den hoofdredacteur gevestigd. Immers
wat die anderen nog zouden vernemen, dat von
den ook de reporters van dc andere bladen uit.
Maar Werner zou Wellicht nog bijzonderheden
geven, want speelde hij niet feitelijk zelf een rol
in Ti et drama mede.
Terwijl de hoofdredacteur hierover nog na
dacht, Werd hem bezoek aangediend. Hij zag
verrast naar het kaartje, dat men hem gebracht
had.
Laat mijnheer onmiddellijk hier komen, zei hij.
Een oogenblik later trad van Gielen binnen, de
t ie en terstond het Werk te hervatten. Het mani
fest doet vervolgens een beroep op het hoofd
bestuur van den bootWerkersbond, onverwijld
stappen te doen met betrekking tot het beleggen
van een nationale conferentie, teneinde te be
spro-ken of cn op Welke wijze de verleden jaar met
de Werkgevers gesloten overeenkomst, op grond
waarvan onlangs de loonsverlaging werd in
gevoerd, opgezegd of gewijzigd dient te worden.
Te Manchester houden stakende bootwerkers
nog voet bij stuk.Een groote vergadering, door
het stakingscomité aldaar- belegd, weigerde Ben
Tillett, den 63-jarigen Labourpartij-afgevaar-
digde en bootwerkersleider, aan te hooren.
DE TANGER-KWESTIE.
Mac Neill, de onder-minister voor Buiten-
landsche zaken beantwoordde in het lagerhuis
de vraag, of de Engelsche regeering bereid zou
zijn het vraagstuk van Tanger aan den volken
bond te onderwerpen, teneinde een behoorlijke
oplossing te verkrijgen. Mc. Neill verklaarde
dat de Regeering het resultaat van de bespre
kingen, die thans tusschen de Engelsche, Fran
sche en Spaansche deskundigen worden gevoerd
wenscht af te wachten, alvorens ecnig nieuw be
sluit te nemen.
DE GENTSCHE HOOGESCIIOOL.
Er zijn reeds verschillende amendementen op
de wet ter regeling van het talenstelsel aan de
Gentsche universiteit, die heden in den Senaat
behandeld wordt, ingediend.
OOSTENRIJK.
Uit Weenen verluidtDe intrekking van de
ontwerp-ovcreenkomst over de Oostenrijksche
Siidbahn, die bij den nationalen Raad ingediend
zou worden, is, naar in politieke kringen verluidt,
gevolgd door het ingrijpen van Mr. Zimmerman,
den commissaris-generaal.
Deze moet bedenkingen hebben tegen den
inhoud van de overeenkomst, die te Rome
gesloten werd, omdat daardoor de lasten, die op
Oostenrijk worden gelegd, zijns inziens te hoog
zijn.
Volgens den inhoud van het verdrag moet dit
voor 1 September door alle betrokken staten
geratificeerd zijn. Het verdrag wordt echter
eerst van kracht, zoodra de toestemming van de
commissie van herstel cn van de controle-com
missie voor Oostenrijk is gegeven en zoodra alle
ratificaties hebben plaats gehad.
Klaarblijkelijk zal men thans met een vertra
ging moeten rekenen.
ITALIË.
De zitting der Italiaansche Kamer was gister
druk bezocht. Er waren minstens 400 afgevaar
digden aanwezig.
Mussolini hield een groote rede, waarin hij
alle sprekers beantwoordde, die het ontwerp-
kiesrechthervorming hadden bestreden.
De nieuwe kieswet zal het thans wel halen.
ALLERLEI.
Uit Rome De „Oss. Romano" publiceert een
officieuze nota, waarin geprotesteerd wordt
tegen de vernieling van de drukkerij van een
katholiek blad te Rome en tegen andere daden
van geweld door de fascisten, tegen de bladen
gepleegd.
Uit Jeruzalem wordt gemeld, dat een Arabi
sche delegatie naar Londen is vertrokken om al
daar te protesteeren tegen de joodsche poli
tiek te Palestina.
Volgens een mededeeling in het Lagerhuis
hebben de kosten van de bezetting van Con-
stantinopel en omgeving sedert het sluiten van
bankier. Beide heeren kenden elkaar en schudden
elkaar de hand.
Ik heb maar een oogenblik, zei de bankier.Mijn
auto staat voor, ik rijd terstond naar Renswoude.
U begrijpt,Evan was mijn vriend. En m'n jongen
is ook daar. Maar ik wil u nog even een frappante
bijzonderheid meedeelen, die voor uw blad al
licht van voldoende belang is.
Een bijzonderheid Heel graag natuurlijk.
Ja, ziet u, ik voel me anders niet geroepen de
pers in te lichten, maar het is mijn schuld, dat die
bijzonderheid u onthouden is en daarom wil ik ze
u toch even mededeelen. Zie eens Evan hechtte
niet veel waarde aan den dreigbrief dien hij
ontving. Maar mede op mijn aanraden gaf hij toch
de politie kennis. Doch dit verklaart nog niet,
waarom hij gisteravond vrij plotseling zijn wo
ning verliet,
Dat is mij ook als iets vreemds opgevallen.
De man van wien uw blad z'n inlichtingen
lieeft, wist dat Wel. Hij heeft er niet van gerept
omdat liet hem onder strict Vertrouwen was
opgelegd. Maar aangezien de justitie nu in de
zaak zich mengt, wordt dat natuurlijk óók be
kend. En daarom mag u het gerust publiceercn.
U moet dan Weten, dat gistermiddag een poging
gedaan werd professor Evan om het leven te
brengen.
U zegt, riep de hoofdredacteur ten uiterste
verwonderd.
Ja, gistermiddag is hij bijna vergiftigd. De
den wapenstilstand aan Engeland 9.115.000 p.
sf. bedragen, waarvan voor het leger 2.500.000
p.st., voor de vloot 6 millioen en het overige
voor de luchtstrijdkrachten.
De Sloweensche afgevaardigde Korosetsj
die op het oogenblik te Karslbad vertoeft, is,
in onderhandeling getreden met de tsjechische
volkspartij over het vormen van een katholieke
partij, die alle Slavische landen zou omvatten.
Uit Athene. Kolonel Piastiras is gister te
Kreta aangekomen waar zich reeds cenige dagen
een Gricksch eskader bevindt.Het publick is
zeer opgewonden over het zenden van dit. es
kader naar Kreta, doch de regeering verklaart,
dat hier alleen sprake is van oefeningen van de
vloot.
Uit Rome. Aangezien er gister te Florence
ernstige incidenten hebben plaats gehad, waar
alle localiteiten van de katholieke vereeniging
zijn verwoest, heeft Mussolini een telegram gezon
den,waarin hij zegt, dat hij dergelijke daden af
keurt en de gevangenneming der schuldigen ge
last. Hij voegt eraan toe Het fascisme heeft te
veel blijken gegeven van zijn diepen eerbied voor
het katholieke geloof, dan dat zijn vaandel kan
worden besmeurd door dergelijke betreurens
waardige gebaren.
Uit Berlijn. Onbekenden hebben gister
ochtend een bom geworpen in het gebouw van de
te Rome verschijnende katholieke Italia. De
ontploffing veroorzaakte een brand die twee
uur geduurd heeft. De groote rotatiepersen en
zetmachines konden worden gered. Het blad
zal kunnen blijven verschijnen.
Binnenland.
Ontginning van steenkolen.
Bij Kon. besluit van 2 Juli is bepaald, dat aan
de naamlooze vennootschap Maatschappij tot
Exploitatie van Limburgsche Steenkolenmijnen,
gevestigd t.e Heerlen, concessie wordt verleend
voor de ontginning van steenkolen over eene
oppervlakte van ongeveer 1741/.2 hectaren in de
gemeenten Schaesberg en Nieuwenhagen.
Bij Kon. besluit van 2 Juli is aan de Société
Anonyme des Charbonnages Willem-Sophia, te
Spekholzeilieidc concessie verleend voor de
ontginning van steenkolen over eene oppervlakte
van ongeveer 65 hectaren in de gemeenten Boc-
holtz, Simpelveld en Heerlen.
Bij Kon. Besluit van 2 Juli is aan de naamlooze
vennootschap: Société Anonyme des Charbonna
ges réunis Laura et Vereeniging, gevestigd te
Brussel, concessie verleend voor de ontginning
van steenkolen over eene oppervlakte van onge
veer 290,9 hectaren in de gemeente Ubach-over-
Worms.
Arbeidstijd in de steenbakkerijen.
De minister van arbeid, handel en nijverheid
heeft aan hoofden of bestuurders van steen
bakkerijen in alle gemeenten des rijks vergund,
dat tot 1 October 1923 in hun onderneming op
dagen, waarop daarin door de arbeiders 9 uur of
langer arbeid wordt verricht, dc arbeidstijd van
de betrokken arbeiders in zijn geheel gelegen is in
een tijdvak van 12 uur, aanvangende niet vóór 6
uur des vóórmiddags en niet na 7 uur des na
middags, onder voorwaarde, dat omstreeks den
middag een -onafgebroken rusttijd van ten
minste 11/2 uur wordt gegeven.
De sociale bemoeiing en de Kamers van
Koophandel.
Het Bureau voor de R. K. Vakorganisatie
wendde zich, in verband met de houding door
misdadigers, die hem naar het leven stonden,
hebben zijn thee, of liever de rum, die hij gewoon
was in dc thee te gebruiken, met gil vermengd.
De professor dronk er slechts een teugje van en
dit redde hem. Maar hij achtte zich toen niet
veilig meer.
De hoofdredacteur van „Het Eerste Nieuws
viel van de eene verbazing in de andere. Hij
stelde mijnheer van Gielen nog enkele vragen,
die deze beantwoordde om daarna afscheid te
nemen.
En pas was hij Weg, of er Werden maatregelen
genomen om ook dit nadere nieuws zoo spoedig
mogelijk te verspreiden. Een paar uren later
rukten de menschen elkaar de nieuwe editie van
de courant uit de handen, die nieuwe onthullin
gen deed.
In geen jaren was er een misdaad gepleegd
onder zoo geheimzinnige omstandigheden, die
zoo algemeene belangstelling trok.
IV.
Dc Justitie, zoo snel gewaarschuwd dat er
onder de gemeente Renswoude een vreeselijke
moord had plaats gevonden, een moord nog al
op een zoo algemeen bekend persoon als pro
fessor Evan, was reeds in den voormiddag
ter plaatse van het misdrijf.
Wordl vervolgd).
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT