Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
FEUILLETON.
46ste Jaargang.
Donderdag 19 Juli 1923.
No. 13696.
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus: 39.
A b o n n e m e n t e n per 3 maanden ƒ2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Buitenlandseh Nieuws.
HET HERSTEL.
Het Britsche ontwerp-antwoord op de jongste
Duitsche nota is thans voltooid. Heden zal het
in een ministerraad worden besproken.
De Britsche minister von Buitenlandsche
Zaken heeft gister den Duitschen gezant Von
Sthamer op het Foreign Office ontvangen.
Men verwacht, dat het kabinet, heden in een
bijeenkomst aan het Britsche ontwerp-ant
woord zijn goedkeuring zal hechten, opdat dit
nog voor het einde van deze week aan de gezanten
der geallieerde regeeringen kan worden overhan
digd
Zoowel de Westminster-Gazette als de Manches
ter Guardian verwachten, dat het voorstel van
Engeland met betrekking tot de Duitsche schuld
regeling een bemiddelend karakter zal hebben en
datEngeland zal voorstellen de te benoemen com
missie van internationale financieele deskundigen
te maken tot een adviseerend lichaam ten behoe
ve van de Commissie van Herstel, teneinde zoo
doende tegemoet te komen aan de Franschê be
zwaren, dat deze officieele commissie uit haar
functie wordt gedrongen.
Men zegt verder, dat het ontwerp van de
Engclsche regeering bestaat uit een beantwoor
ding punt voor punt van de vragen door Duitsch-
land opgeworpen, benevens uit een mantelnota,
die alleen aan de Geallieerde regeeringen is
gericht, benevens aan de Vereenigdc Staten.
Alleen in do mantelnota zou gesproken worden
van de staking van het lijdelijk verzet, niet in de
nota zelf. De tekst dienaangaande zou behelzen,
dat daar Engeland de Roerbezetting als onrecht
matig beschouwt, het niet kan verwachten, dat
Duitschland zijn lijdelijk verzet opgeeft, zonder
dat Duitschland vooraf de zekerheid heeft, dat
ook die bezetting zal worden geëindigd.Menmeent
verder te weten,dat Engeland zich zou hebben
verzekerd van de toezeggingjuit Berlijn, dat alle
bevelen in verband met het lijdelijk verzet aan
ambtenaren enz. onmiddellijk zullen worden
herroepen, zoodra het blijkt, dat er een basis is
gevonden, waarop onderhandelingen tusschen
Berlijn en de Entente mogelijk worden.
Noch officieel noch officieus is inmiddels eeni-
ge bevestiging dezer geruchten te verkrijgen, hoe
wel de mededeelingen uit goedingelichte bronnen
hecten te komen.
DE VREDE VAN LAUSANNE.
Uit Lausanne wordt vernomen, dat de volledi
ge overeenstemming ter conferentie bereikt werd
door een interventie van Amerika.
DUITSCHLAND.
De gister gevoerde onderhandelingen te Ber
lijn tusschen den rijksminister van arbeid en de
vertegenwoordigers van de groote vakorganisa
ties over het vraagstuk van de loonen met vaste
waarde, zulle worden voortgezet, nadat de vak
organisaties de concessies van de patroons zullen
hebben besproken.
DUITSCHLAND EN DE VOLKENBOND.
Een gister te Berlijn gehouden openbare ver
gadering, welke op uitnoodiging van de „Deut
sche Liga für Menschenrecht" plaats vond, be
sloot met algemeene stemmen een telegram te
zenden aan de Rijksregeering en den Rijkspresi
dent, waarin er op aangedrongen wordt, dat
14
De onderzoeksrechter sprak tegenover den
burgemeester zijn voldoening|uitjover dcjhnaat-
regelen, die deze getroffen .^had, o.a. dat er
niemand dien morgen in den tuin geloopen
had,^,omJteJjyoorkomen, dat mogelijk aanwe
zige sporen, door den moordenaar achtergelaten,
Werden uitgewischt. De heeren van de rechtbank
hadden een paar detectives meegebracht, die
als zeer geroutineerde speurders bekend waren.
En dadelijk werd het meest minitieuze onder
zoek ingesteld, dat maar te wenschen viel.
Allen, die tijdens den moord op den Beuken
hof aanwezig waren, werden aan een streng
verhoor onderworpen, behalve de dochter van
het slachtoffer.
Bij Alice Evan openbaarde zich namelijk
een hevige zenuwkoorts en de geneesheer acht
te een dadelijk verhoor absoluut ongewenscht
en onmogelijk. Daarmede moest men natuur
lijk genoegen nemen en zoo was Frits Werner
het eerst aan de beurt.
Hij antwoordde kort en correct op de reeks
van vragen, die hem gesteld werden. Hij ver
telde hoe hij feitelijk bij toeval in de zaak ge
mengd was geworden en ook waarom hij de
uitnoodiging, mee naar den Beukenhof te gaan,
gaarne had aangenomen. Hij verhaalde na
tuurlijk ook van den omgevallen boom op den
Weg, die zoo zijn wantrouwen had opgewekt
en tevens van het feit, dat hij iemand voor
Duitschland stappen zal doen, teneinde in den
Volkenbond te worden opgenomen.
Nansen ook heeft in een schrijven aan de ver
gadering, de toetreding van Duitschland tot
den Volkenbond juist op dit oogenblik sterk aan
bevolen.
Advertentiëni 15 regeli 1.75 alk* regtl daarbovan 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
DE ONTVLUCHTING VAN EIIRHARDT.
De Ullsteindienst meldt uit Leipzig Volgens
nadere mededeelingen van de politie-autoriteiten
te Leipzig, zou Ehrhardt naar het Zuiden zijn
gevlucht. Het is namelijk vrijwel zeker komen
vast te staan, dat de auto, waarmede Ehrhardt
wist te ontkomen in de richting van Reifen-
bach en Voigtland is verdwenen. Erhardt zou
derhalve naar Beieren zijn uitgeweken. De
procureur-generaal heeft thans een nieuw bevel
tot inhechtenisneming tegen Ehrhardt uitge
vaardigd, waarin een foto van de automobiel is
afgedrukt.
Het proces tegen Ehrhardt is voorloopig nog
niet geschorst aangezien echter het proces
tegen de eenige dagen geleden gearresteerde
prinses Von Idohenlohe, welke naar Leipzig
is overgebracht, niet kan worden gevoerd, zon
der tegenwoordigheid van Ehrhardt, is een ver
daging van deze beide processen niet onwaar
schijnlijk.
Naar de „Vossische Zeitung" meldt werd vol
gens een mededeeling van de Berlijnsche politie
gistermiddag te Berlijn een jongmensch gearres-
steerd die ervan verdacht wordt Ehrhardt bij
zijn vlucht behulpzaam te zijn geweest.
DE BOOTWERKERSSTAKING IN ENGELAND.
De bootwerkersstaking te Londen had gister
een ernstig verloop, daar de stakers voor het
eerst hun toevlucht namen tot geweld.De karre-
voerders, die de goederen uit de haven vervoer
den, werden bedreigd en in enkele gevallen wer
den hunwagens omver geworpen.Een vrachtauto
werd in brand gestoken. Te White-chapel had
den wanordelijkheden plaats. De menigte ver
zamelde zich hier voor een betooging tegen de
vrijwilligers.
De trams werden beschadigd en de politie
werd aangevallen. Ten slotte slaagde de politie
er in de menigte te verspreiden.
De sympathie-staking van het personeel der
vleeschmarkt duurt voort.
Te Liverpool heeft de bootwerkersstaking zich
gister aanmerkelijk uitgebreid. Verscheidene
duizenden arbeiders legden het werk neer en het
laden van deAtlantische booten en groote vracht
schepen is stopgezet. De bootwerkersstaking
heeft zich eveneens uitgebreid tot Chatham en
Rochester aan de Medwayrivier.
NOORD- EN ZUID-IERLAND.
Cosgrave, de president van den Ierschen
vrijstaat en sir James Graig, premier van Noord-
Icrland, hebben een onderhoud inLonden gehad.
Officieel wordt van dc zijde van den vrijstaat
medegedeeld, dat het onderhoud op wederzijdsch
verlangen plaats had ter bespreking van de
kwestie van het spoorwegvervoervoor zoover het
de beide landen betreft. Besloten werd later een
nieuwe bijeenkomst te houden.
De regeling van het spoorwegvraagstuk zou
wellicht een stap kunnen zijn naar de oplossing
van het nogveel belangrijker probleem der grens
regeling.
het raam van de huiskamer had zien weg
vluchten. Op herhaald aandringen van zijn
ondervragers eenige bescivijving te geven van
dien persoon, zeide hij, dat hem dit absoluut
onmogelijk Was. Hij had als het ware slechts
een schiin gezien en dan nog slechts voor een
enkel oogenblik.
Zoodat, zeide de rechter van instructie,
we ook met de mogelijkheid rekening moeten
houden, dat ge u slechts verbeeld hebt, dat
daar iemand te gluren of te luisteren stond.
Neen, neen, antwoordde Werner zeer beslist,
ik heb iemand gezien. Er kan geen sprake van
zijn, dat ik me dit verbeeld zou hebben. Ik had
toen dadelijk naar de kamer van den professor
moeten gaan. Misschien was het al te laat,
misschien echter is de moord pas direct daarna
geschied en had ik hem kunnen waarschuwen.
Maar wie kon denken, dat de schurk, die den
professor wilde dooden, hem zoo snel zou vinden.
Dat kon u inderdaad niet denkenMaar
mijnheer Werner, vond u het niet ondoordacht
dat de professor, indien hij z'n leven Werkelijk
bedreigd achtte, hierheen de vlucht nam. Een
eenzaam landhuis bood, dunkt me, den moor
denaar meer kansen zijn booze plan te vol
voeren, dan hij gehad zou hebben indien de
man, dien hij dooden wilde, in de stad gebleven
ware.
Frits knikte. O ja, zeker, antwoordde hij,
alleen maar, de heeren vergeten de zeer bij
zondere reden, die professor Evan had om niet
in de stad te blijven.
Een zeer bijzondere reden Wij Weten daar
niets van. Wij hebben hier het verslag vóór
ons van uw blad „Het Eerste Nieuws". En
daarin komt van zoo iets heslist niets voor.
BELG IE.
Gister hcei't dc Kamer met 7fi tegen 69 stem
men de tijdelijke verlenging van den militairen
diensttijd van twee maanden, gedurende de be
zetting van het Roergebied, goedgekeurd.
DE GENTSCHE HOOGESCHOOL.
Dc Senaat heeft gistermiddag het voorstel
Nolf betreffende de splitsing van de Gentsche
universiteit in Franschê en Vlaamsche leergangen
met 74 tegen 55 stemmen en 7 onthoudingen aan
genomen. Al de socialisten, enkele liberalen en
een paar katholieke Walen stemden tegen.
DE KWESTIE TANGER.
De Engelschc, Franschê en Spaansche experts
voor de behandeling der kwestie-Tanger hebben
hun bijeenkomst tot 22 Augustus uitgesteld.
CHINA.
De correspondent van de „Daily Chronicle"
te Peking weet mede te deelen Alle Chinee-
sche legaties in Europa, met uitzondering van
die te Londen, zullen nog deze week gesloten
worden, tenzij Peking de achterstand van een
jaar aan salarissen en verhaalbare uitgaven
betaalt. Aldus zou in een telegram van Tsjeng
Loe, den gezant te Parijs, aan de regeering ge
zegd zijn.
De heer Tsjeng-Loe sprak namens zijn col
lega's en vertelde dat de gezanten en andere
diplomatieke vertegenwoordigers in Washing
ton en Londen gemakkelijk genoeg geld kunnen
leenen, doch dat de credieten van de anderen
uitgeput zijn.
ALLERLEI.
Uit Berlijn. De Duitsche gezant te Mos
kou, graaf von Brockdorff-Rantzau, is te
Berlijn aangekomen. Het doel zijner komst is
besprekingen te houden met de rijksregee
ring.
De door den gezant begonnen onderhande
lingen inzake uitbreiding van het verdrag
van Rapallo hebben een gunstig verloop, zoo
dat de ten uitvoer legging van het verdrag
binnenkort verwacht kan worden.
Uit Brussel. Prins Leopold, die van Jac
ques Pirenne geschiedenisles ontvangt heeft
sinds kort een nieuwen leermeester gevonden,
in Jaspar, den minister van Buitenlandsche
Zaken de minister zal elke week eenige uren
met den kroonprins spreken over de buitenland
sche politiek en de diplomatieke kwesties.
Uit Rome. Mussolini heeft last gegeven, om
de fascisten, die, zooals geld, te Florence, Piz
za en elders zich aan uitspattingen hebben
schuldig gemaakt, te arresteeren en te bestraf
fen. Hij heeft de plaatselijke overheden aange
schreven, dat er een einde moet komen aan de
daden van wetteloosheid, van welke zijde die
ook mogen komen.
Uit Essen. In tegenstelling met het bericht
uit Berlijn, dat de Duitsche gezant te Washington
spoedig uit Amerika zou terugkeeren om zijn post
als directeur van Krupp te hervatten, verluidt
van goed-ingelichte zijde, dat daarvan voorloopig
geen sprake is.Dientengevolge is er ook geen spra
ke van Solf als zijn opvolger.
Uit Berlijn. In verband met den Franschen
eisch, dat Duitschland.suiker aan Frankrijk zal
leveren, heeft gister een onderzoek plaats gehad,
niet zoozeer over het vraagstuk, of Duitschland
Neen, maar ik had de vrijheid niet daarvan
melding te maken. Er was mij stricte geheim
houding opgelegd, die nu natuurlijk niet meer
gelden mag tegenover u. De professor heeft
zijn gewone omgeving Willen verlaten, omdat,
gisterenmiddag hij in zijn eigen omgeving
bijna vergiftigd werd.
Deze mededeeling Wekte ook hier zicht
bare consternatie.
Frits Werner moest alles, wat hij omtrent
dezen aanslag wist, nauwkeurig mededeelen
Maar wat hij er van wist was heel weinig tot
teleurstelling van zijn ondervragers.
Men nam nu Antoon van Gielen in verhoor,
die natuurlijk hetzelfde vertelde als z'n vriend.
Men had gehoopt, dat hij meer zou weten van
het voorval, dat den professor genoopt had
naar buiten te vertrekken, maar' hij wist niet
meer dan Werner. Wat zij beiden er van wisten,
hadden zij van zijn vader vernomen. Vermoe
delijk was deze, behalve dan nog de dochter
van het slachtoffer, de eenige, die meerdere
bijzonderheden kende.
Daar men Alice niet kon ondervragen, zou
men zich dus tot den bankier hebben gewend,
indien deze aanwezig geweest ware. Maar aan
gezien hij niet op den Beukenhof was, zou men
het verhoor van dezen belangrijken getuige
tot later moeten uitstellen. Evenwel juist toen
het verhoor van de bedienden was afgeloopen,
meldde zich mijnheer van Gielen aan. Flij ver
zocht het lijk van zijn vei slagen vriend tc mogen
zien en dat Werd hem natuurlijk toegestaan.
Zichtbaar ontroerd bleef hij ec eenige oogen-
blikken naar kijken en balde toen de vuist, als
bedreigde hij den moordenaar. Daarna stelde hij
zich geheel ter beschikking van de heeren der
tot het doen van zulke leveringen in staat en
bereid is, doch of het er volgens het verdrag van
Versailles toe verplicht kan worden geacht.
Uit Belgrado. Te Zagreb is een groot spion-
nage-complot ontdekt, waarbij o.a. Oostenrijk-
sche ex-officieren zijn betrokken.
De Rijnland-commissie heeft te Berlijn
laten weten, dat de Duitsche katholieken-dag
niet, te Keulen mag worden gehouden.
De conferentie van de Oost-zeest&ten te
Riga is met een rede van den Estlandschen
minister van Buitenlandsche Zaken geopend.
Uit Londen. De Brische onderstaatssecre
taris van Buitenlandsche Zaken heeft gister in
liet Lagerhuis verklaard, in antwoord op een
desbetreffende vraag, dat dc totale som, welke
de Fransclie regeering aan de Britsche regeering
verschuldigd is, op 31 Maart j.l. ongeveer
610.000.000 pond sterling bedroeg, met inbegrip
van de achterstallie rente. De schuld isbetaalbaar
in ponden sterling, met, uitzondering van een
bedrag van 8.400.000 pond sterling, hetwelk in
Amerikaansche dollars betaalbaar is.
Binnenland.
Minister dc Geer eu dc Vlootwet.
Een donderslag bij helderen hemel is dit
bericht niet, schrijft de „Resb.", wijl immers
reeds lang moeilijkheden inzake de Vlootwet ge
vreesd werden, maar toch zal het menigeen even
als ons verrassen. Na het Vlootwetrapport, dat
zelf vele moeilijkheden liet voelen en dat tot zoo
velerlei commentaar aanleiding gaf, hadden we
althans niet verwacht, dat zóó spoedig een be
slissing genomen zou worden in den zin zooals die
nu gevallen is. s
We hadden een minister van Financiën, die in
de malaise waarin we leven de aangewezen man
was en krachtig naar bezuiniging heenstuurde.
Een man ook, bekwaam om in den financieelen
chaos orde te scheppen, zoo gauw de buitenland
sche omstandigheden het zouden veroorloven.
Het zal zeer moeilijk vallen hem een opvolger te
geven, hem gelijkwaardig.
Erger is nog, dat deze crisis moest komen op
een wetsontwerp, hetwelk zoo van alle kanten
met zorg tegemoet gezien werd, dat ook door tal
van deskundigen werd afgekeurd en dat, ook
volgens den beheerder der schatkist, meer aan
financieele offers zal vragen dan ons landje dra
gen kan.
Hoe straks de Kamers de Vlootwet zullen
opnemen, valt nog af te wachten. Ook zij hebben,
naar men weet, er in elk geval veel op tegen en
het zou heelemaal niet verwonderen als zij het
ontwerp niet aanvaardden. Dat deze minister nu
moest heengaan om zulk een problematiek geval,
stemt tot dubbele bezorgdheid.
Andermaal heeft deze Regeering moeten
ondervinden, dat de Financiën en de Marine de
grootste struikelblokken zijn in deze moeilijke
regeeringsperiodc. Moge wijsheid haar deel zijn
om de nieuwe moeilijkheid tc overkomen.
Men heeft van vele zijden aangedrongen, dat
Dh. De Geer tot burgemeester van Rotterdam
benoemd zou worden. Zijn ministerschap was
daartoe een beletsel. Zoo er alsnog geen andere
gegad:gde voor dat hooge ambt gevonden is, kan
Dh. Dc Geer dus nu van den Kneuterdijk naar
den Coolsingel verhuizen. Dal, zou althans een
beetje licht zijn bij de vele schaduw, want ook
rechtbank om hen de meest, volledige inlich
tingen te verstrekken.
Mijnheer van Gielen, zoo werd hem gevraagd,
u kende den vermoorde, nietwaar
Zeker, hij was mijn vriend.
Alleen een vriend, zooals iemand Woidt met
wien men geregeld op een vasten avond gezellig
bijeenkomt, of ging u meer intiem met hem om
Ik leerde den professor kennen, dat is al
jaren geleden op in'n gewoon societeitsavondje.
Men vond ons altijd aan hetzelfde kaarttafeitje,
zooals sommige van de heeren hier wel weten.
Maar geleidelijk is daaruit een hechtere vriend
schapsband gegroeid, al ontmoetten wij elkaar
niet dikwijls buiten-die geregelde bijeenkomst.
Toch wel een enkelen keer dus
Zeker. Professor Evan deed sinds anderhalf
jaar eenigszins kostbare onderzoekingen. Hij was
niet bijzonder gefortuneerd en mannen van we
tenschap worden niet zeer royaal betaald. Daar
om fourneerde ik de gelden, die voor zijn onder
zoekingen noodig waren. Dat haalde vanzelf de
vriendschapsbanden tusschen ons nauwer aan.
Dat is volkomen verklaarbaar. Het eert u
mijnheer van Gielen, dat u uit belangstelling voor
de wetenschap
Oho, zeide de bankier met iets als een glimlach,
de heeren moeten mij niet verkeerd begrijpen.
Evan was een man van de Wetenschap, die ter-
wille van de wetenschap werkte. Hij heeft mij op
een keer van een speciaal onderwerp gesproken.
En ik, als man van zaken, meende, dat de pro
fessor, indien hij Werkelijk bereikte, wat hij
bereiken wilde, daarmee een ontdekking gedaan
zou hebben, die prachtig geëxploiteerd zou kun -
nen worden en dan groote winsten opleveren.
(Wordl vervolgd).
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
