Het geheimzinnige raadsel
DAGBLAD MOOR SCHIEDAM OW OMSTREKEN.
FEU ILLETON.
46ste Jaargang.
Donderdag 6 September 1923.
No. 13736
Bureau KOEMARKT 4 - Telefoon Intercommunaal 85. - Postbus 39. A d v er tent i 8n 1-5 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maa>
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelmgen ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Kleingeestig.
De socialisten zijn natuurlijk Legen het vieren
van Oranjefeesten. Het vergalt, hun levens-
Vreugde en bezorgt misschien menig socialist
een nachtmerrie. De heeren worden dan erg
kleingeestig. De socialistische Duitsche president,
die een eigen wapen en een koninklijk salaris
heeftf en die als een militairistische monarch
'iet, Duitsche leger inspecteert, Wordt door de
rooden als een edele broeder vereerd.
Onze Koningin wordt veracht, omdat ze
Koningin is.
Dat Troelstra jaren lang het volk misleid en
tegen het wettig gezag heeft opgezet, wordt hem
tot een eer aangerekend, doch dat onze Koningin
25 jaar met vaste hand de teugels van het be
wind gevoerd en met groote takt en liefde haar
volk ge.egcerd heeft, wordt in de socialistische
Pers eenvoudig genegeerd.Socialistische ministers
m Zweden en Belgic zijn zeer vriendelijk en
beleefd tegenover hun vorsten, hier moeten de
socialisten onvriendelijk en onbeleefd zijn jegens
de vorstin: te gaan staan, als zij in de Kamer
komt is zelfs verboden.
Een gewone arbeider mag feest vieren, als
bij 25jaar op een fabiiek is en als een socialistisch
redacteur 25 jaar het volk heeft opgeruid en
bedrogen, dan mag dit feest niet ongemerkt
voorbijgaan doch het 25 jarig Regeerings-
jubileum der Koningin, die in die jaren heel wat
anders gepresteerd heeft als een gewone arbeider
°f socialistisch redacteur, mag niet herdacht wor
den.
In de socialistische peis verschijnen zelfs heel
diep-ernstige artikelen over de kwestie, of de
kinderen van socialisten wel een nationaal
feestliedje mogen zingen dat zou leugen en
onechtheid in hun zielen kunnen brengen en
daarvoor zijn hun zieltjes te onschuldig en rein.
Aan het Nationaal „Gedenkboek" Werken
alle politieke partijen mee ook de S. D. A. Ik
Echter op een vreemde manier. Een nijdrage
over de ontwikkeling hunner partij konden de
foode demagogen niet leveren voor dit boek
van historische waarde 't werd immers uit
gegeven bij liet zilveren jubileum der Koningin.
Maarhun portretten mochten er wel
een plaats innemen. Zoo staat Troelstra en
Schaper nu ook in het Oranje-boek te prijken.
.Of ze blij zijn Maar blijer zou Troelstra
z'jn als hij minister kon wezen. Hij wil ook, nog
Wel eens in een hofiijtuig naar het, Loo gei eden
Worden.
Leuk was het ook te zien, hoe onder de weinige
advertenties in „Het Volk" een groote reclame
stond, zoo groot als de rest samen, over het na
tionale lied bij uitnemendheid van het, Koningin-
gefeest.
Zoo ziet men, dat. de socialistische pers
Voor een weinig finantieel voordeel zelfs haar
Principen aan de kapstok hangt. Het was an
ders belachelijk hoe men bij herhaling in de
Oode dagbladen kon lezen, dat de ware stemming
voor cie jubileumfeesten maar niet komen wilde,
°n de reden daarvan was natuurlijk, omdat het
yolk om zijn Koningin niet geeft en een beter
jnzicht heeft gekregen in de beteekenis van het
koningschap.
„Het Huisgezin" heeft de heeren leelijk op
bun nummer gezet. De socialisten, die zoo schrij
ven, schreef dat blad, slaan toch Wel opzettelijk
de plank mis.
Zij zien voorbij, dat de Koningin zelf, en wel
111 et nadruk den wenseh heeft te kennen gegeven
eener sobere, ingetogen herdenking van haar
regeerings-jubilé.
51
Ik weet niet of uw vriend haar ook liefheeft
gij het verzekert, wil ik dat gelooven. Ik weel
^ek dat zijn vader de verbintenis wenscht en
heni ken ik. Hij zal geen middel onbeproefd
'aten om zijn zin door te zetten. En zoo zou hij
°pk ten slotte misschien Alice kunnen dwingen.
Daar luister wel, mijnheer Werner, zij zou ge-
vorigen moeten worden. Want dit weet ik wel,
at zij jn ieder geval niet Antoon van Giclen
Dfheeft. Maar niemand anders dan u.
Dit werd met een bedaarde zekerheid gezegd,
ute op Werner grooten indruk moest maken,
en oogenblik voelde hij een milde vreugde zijn
art overweldigen. Iloe? Alice zou niet een
ander, zij zou hem liefhebben
Maar dan bekroop onmiddellijk de twijfel
Hoe kon de broeder van Alice dit beweten.
°n deze man dan in de harten van anderen
CZen> of vei beeldde hij zich dit Maar indien hij
yaden had, dat Werner zijn zuster beminde,
as dit hem dan aanleiding geweest om dat
Mere te phantaseeren. Poogde hij hem te
jouen voor zijn plannen, door hem stoutweg
S ii011m°Sebjks voo. te spiegelen.
k geloof u niet, stootte Frits Werner er uit, ik
U r"e*" we^ t'oe' b'ij mij dit ook wijs
ken wilt, gij zult in uw berekening falen.
En zij houden er geen rekening mee, dat de
tijdsomstandigheden weinig in overeenstemming
zijn met een uitgelaten feestviering.
De droevige toestand van werkeloosheid, ma
laise en achteruitgang in het eigen land, de nog
benarder toestanden in andere landen, de revo
lutie over den grens dit alles moest de meer
ernstigen, van welke denkwijs ook, afhouden van
den herdenking, welke vloeken zou mei het som
ber-ernstige tijdsgewricht, aac we oooimaken.
De socialisten moesten dus niet zoo kleingees
tig zijn, doch zij behoorden eerder in te stemmen
met den bescheiden soberen opzet der feestvie
ring, dan dat zij daarin aanleiding vinden voor
conclusies, die meer met hun wenschen dan met
de werkelijkheid strook en.
De onvergroote meerderheid van ons volk
Voelt ontegenzeggelijk een groote aanhankelijk
heid voor de Koningin en het heeft daarvan een
schitterend blijk gegeven op haar feestdag en
claaiover behoeven de sociaal-democraten in
hun ontevredenheid niet te smalen.
Wanneer .er door ons volk of door de feest-
comité's een giootschc en weidsche feestviering
op touw gezet was, dan hadden de roode heeren
weer uit een ander vaatje getapt, dan zouden zij
schande gespioken hebbei over zulk een bedrijf
in de huidige benarde omstandigheden.
Nu de feestviering zich binnen bescheiden
grenzen bewogen heeft, deugt het ook niet of
liever, wordt zij aan onware motieven toege
schreven.
De sociaal-democraten in onze stad hebben
hun kinderen op het feest der koningin naar
elders gestuurd. Zij wilden niets met het feest
te maken hebben.
Deze gedragslijn hadden alle sociaal-democra
ten in den lande moeten volgen en zeker de
socialistische pers.
Indien zij niet mee wilden of konden doen aan
de jubileum-feesten, dan hadden zij zich geheel
buiten het geval moeten houden en dan zouden
zij in hun afzijdigheid een beter figuur gemaakt
hebben, dan ze thans deden door hun bemoei
zucht, hun onwaarheid en iet-wat kleingeestige
critiek. W.
Buïtenlandsch Nieuws.
ENGELAND EN MEXICO.
De Britsc-he regeeung heeft de regecring van
Mex'co nog niet erkend cn volgens de „Times"
is het ook zeer waarschijnlijk, dat zulks niet zal
gebeuren
GRIEKENLAND EN ITALIË.
Reuter verneemt, dat de Raad van Ambassa
deurs de Grieksche voorstellen betreffende de
iegeling van het Grieksch-Italiaansche geschil
al heeft aanvaard en dat hij thans zal overgaan
Lot de benoeming van een commissie voor het
instellen van een onderzoek in zake don moord
op de Jtaliaansche missie.
Terwijl een zoodanige stap dit aspect van het
geschil zal regelen, zal de kwestie van de bezet
ting van Korfoe open blijven en men is van mee
ning; dat de gezantenraad niet competent is in
deze te handelen .Vermoedelijk zal deVolkenbond
al het mogelijke doen, om deze kwestie tot een
oplossing te brengen.
TRIPOLIS.
Een Tialiaansche troepenafdeeling stiet op
31 Augustus op 15 K.M. ten Zuid-Oosten van
Slilen Mehalla, op 400 gewapende rebellen. De
vijand liet een vijftigtal dooden achter.
Ik wil u niets wijs maken, antwoordde de
ander, ik weet wat ik zeg. Luister. Mijn zuster
heeft Antoon van Gielen niet lief, als gij dat
meent dwaalt gij. Zij bemint u en niemand an
ders. Ik vrees dat desondanks bankier van Gielen
baar overreden zal met zijn zoon in het huwelijk
te lieden. Overreden is het woord niet, hij zal
haar durven dwingen. En nu vraag ik u, zijl, gij
een man, dat gij niet zoudt pogen dat te ver
hinderen Zoudt gij uw dwaze vriendschap, uw
dom vertrouwen in dien man zoo ver drijven,
dat daarom een meisje, dat gij liefliebt en dat
wederkeerig u bemind, met een andei zou trou
wen
Pardon, uw heele redeneering is fout, want
ofschoon ik ook pas kennis met haar maakte ken
ik haar genoeg om te weten, dat zij niet met
iemand in het-huwelijk zal treden, indien zij hem
niet werkelijk liefheeft, alleen wijl een ander dat
van haar zou verlangen. Als het waar was wat
gij beweert, als Alice niet Antoon van Gielen
bemint, dan kunt gij ook volkomen gerust zijn.
dan zal zij niet met hem trouwen. Maar juist uw
angst, dat zij dit wel zou doen, overtuigt mij, dat.
hetgeen gij verteld hebt., phantasie is.
Evan lachte honend.
Gij kent mijn zuster meent ge, maar ik ook
Neen, zij zal zich piet ve koopen zij zal niet met
iemand trouwen, omdat hij rijk is of uit derge
lijke beweegredenen. Maar wien gij niet kent,
dat is Van Gielen. Hij wenscht, dat zijn zoon met
Alice trouwt, of betwijfelt gij ook dit.
Neen, antwoordde Werner, dat weet ik.
Juist. En hij meent het middel in de hand te
Op 2 September naderde een troep rebellen
de vooruitgeschoven Icaliaansche posten in de
zóne van Koessabat. -Bij het ontstane geveeld
lieten de vijanden een vijftigtal dooden en ge
wonden op het terrein achter.
In de overige streken der kolonie is de toe
stand volkomen rustig.
1)E FIUME-KWESTIE.
Dc „Politika" meldt, dat Italië met zekere
annexatie-plannen in zake Fiume is gekomen.
Italië neemt thans een zoodanige houding
aan, dat de besprekingen in de paritaire com
missie geen zin meer hebben. De voorwaarden
zijn absoluut onaannemelijk voor Joegoslavië.
ALLERLEI.
Uit Londen Achthonderd rebellen onder
leiding van Sjeket Bey hebben, een aanval ge
daan op Aidih, ten zuiden van Smyrna.
Zij doodden de militaire en civiele autoriteiten
Zij ontsloten de gevangenis cn namen alle gelden
in beslag.
De overval had plaats in naam van den afge-
zetten kalief, die niet viel onder de door Kcmal
verleende amnestie.
Uit Praag. De staking der mijnwerkers
in Tsjecho-Slowakije breidt zich steeds verder
uit. De Tsjecho-Slowaaksehe regeering wil zicli
het beschikkingsrecht over dc kolenvoorraden
in Tsjecho-Slowakije voorbehouden.
Binnenland.
Rcgeerings jubileum van de Koningin
De gedenkdag te Amster d a m.
Vijf en twintig jaar geleden, op den 6den Sep
tember 189S, werd Hare Majesteit gekroond
Deze gedenkdag werd hedenmorgen ingeluid
met de uitvoering van Koraalmuziek op ver
schillende pleinen.
Om 10 uur had de gedachtenisviering in de
Nieuwe Kerk plaats.
De Aubade.
Om twaalf uur verscheen de Koninklijke
Familie op het balcon, om dc aubade op den
Dam door 13000 zangeressen, zangers en kin
deren, in ontvangst te nemen.
Onder leiding van den diligent den heer li. J.
den Hertog, werden 3 liederen uitgevoerd.
De aanbieding van hje t
Nationaal H u 1 d e b 1 ij k.
Hedenmiddag heeft ten Paleize de aanbieding
plaats gehad van het Nationaal Huldeblijk.
Men weet, dat dit huldeblijk bestaat uit twee
geschenken. Het eene geschenk vormt de restau
ratie van de Nieuwe Kerk te Delft voor welk-
aanbieding over eenige weken de officieele plechs
tigheid te Delft zal worden gehouden.
Daarnaast maakt het persoonlijk geschenk
een voornaam deel uit van het Nationale Hulde
blijk, dat heden door het Comité voor het, Na
tionale Huldeblijk namens het- Nederlandsche
Volk aan II. M. de Koningin is aangeboden.
Dit persoonlijk geschenk bestaat uit een in
acht deelen gebonden album, bevattende eene
verzameling van 217 speciaal voor dit doel door
Nederlandsche Kunstenaars vervaardigde af
beeldingen van Nederland.
Schilders van naam hebben aan dit album
medegewerkt. Alle schilders werden door het
Comité uitgenoodigd op advies van de voorzit
ters van de Schildersgenootschappen „Pulchri
Studio", „Arti et Amicittae" en „St. Lucas."
Bij het begin stond men voor drie moeilijke
vragen, en wel deze: wal men zou schilderen,
hebben om haar t.e dwingen. Als hij naar haar
toegaat en zegt, dat een huwelijk met zijn zoon
het eenige middel is om dc eer van den naam
Evan te redden, het eenige middel om te voor
komen, dat ik als moordenaar van mijn vader
veroordeeld wordt, het eerige middel zeg ik,
dan zal Alice zich verplicht achten tot die op
offering, dan zal zij daarom toestemmen.
Maar daartoe is van Gielen niet in staat.
Dat is hij wel, riep Evan hartstochtelijk en
hij zal aldus handelen, geloof mij. En daarbij
zoudt gij toezien met over elkaar geslagen ar
men. Maar man, voelt gij dan geen kracht in u
en hebt gij den wil niet dat te verhinderen
Werner haalde diep adem.
Kracht noch wil, zeide hij, zouden mij ont
breken, maar ik herhaal, dat ik u niet geloof,
liet zijn booze phantasieën, die u door het hoofd
spelen en die u dit doen veronderstellen. 1 en-
minste indien gij zelf gelooft wat gij zegt. \N ant
ook schijnt het mij mogelijk, dat gij dit alles mij
alleen wijsmaken wilt, om mij een werktuig in
uw handen te maken. Doch als gij meent, dal, u
dit zal gelukken, dat vergist gij u.
Stijfkop, siste Evan en hij stampte van on
geduld met den voet op den grond Er is geen
sprake van, dat ik zou meenen u tot mijn weik-
tuig te maken. Ik heb u ronduit, gezegd, dal ha
eenigste wat ik van u verlang is, dat gij zult
helpen verhinderen, dat Alice-niet den zoon van
den bankier huwt. En dat moet gij doen want,
gij hebt haar immers lief.
Dat moet gij doen want ook zij bemint u.
Dat kunt gij niet weten, dat geloof ik juist niet.
wie het zou schilderen en hoe men zou schilderen.
Al deze drie problemen zijn op meesterlijke
wijze opgelost.
11 al geschilderd moest worsten, was in de
eerste plaats het land, de typische Nederlandsche
landschappén, die Nederland in zijn natuur
schoon zouden typeeren. In de tweede plaats de
steden cn ook de typische kleine stadsbeelden
en waar het hier een persoonlijk geschenk was,
mocht, ook in de derde plaats het persoonlijk
karakter niet ontbreken.
Wie zouden schilderen hebben de drie boven
genoemde kunstenaars-vereenigingen naar vrij
wel ieders bevrediging, opgelost en wel op die
wijze, dat niet minder dan 217 schilders; waar
onder. kunstenaars als Toorop, Simon Maris,
Lizzy Ansingh, Sluyters, Monnickendam en
vele anders grootheden, zoowel als mcnschen,
wier namen buiten den kring der schilders niet
bekend zijn, Jiunne bijdragen, die de een voor de
andere met eëre mogen worden genoemd, ge
leverd hebben.
En hoe er ten slotte geschilderd is, wel, men
had in hoofdzaak het oog op aquarellen, hoewel
in het allium ook enkele pentcekeningen zijn
opgenomen.
Het geheel is echter zoo schoon, dat men over
honderd jaar allicht nog zal spreken over het
allium 1923, dat voor eeuwig een prachtig mo
nument zal blijven.
Men heeft de schilderstukken niet afzonder
lijk gelaten, maar de zaak opzettend als één boek,
in acht boek deelen doen binden.
In het eerste der acht deelen bevindt zich de
opdracht en de samenstelling der Comité's en
in het achtste deel vinden we het alphabetisch
register van de namen der medewerkers.
Elk deel, dat 12 Kilo weegt, heeft een blank
rundleeren band met goud bewerkt. Dc schut
bladen zijn van witte zijde en groen bedrukt
met houtsnee.
In elk deel zijn door George Rueter de vig
nettes keurig get eekend Alle provincies zijn
in het album vertegenwoordigd.
Het geheel is werkelijk iets wonderschoons
en men kan zich geen waardiger en mooier sou
venir voorstellen, hetwelk op dit feest aan de
Landsvrouwe kon worden aangeboden.
De aanbieding geschiedde hij monde van den
President derNederlandscheliandelmaatschappij
Dr. C. J. K. van Aalst.
jg*Terwijl de Koningin zich daarna met enkele
leden van liet comité tot aanbieding van het
Nationaal Huldeblijk, onderhoudt, vult de Dam
zich gestaag met een enorme menschenmassa,
bestaande uit betoogers en betoogsters van ver-
etnigingen uit alle provincies van het land. Met
extra treinen waren zij aangekomen en langs ver
schillende stadsgedeelten als Nicuwezijds Voor
burgwal, Spuistraat, Singel, Ileerengracht, Kei
zersgracht, Raadhuisstraat en Paleisstraat naar
den Dam opgemarcheerd. Duizenden van deze
menschen wonende in plaatsen, waar de natio
nale kleederdracht nog in eere wordt gehouden,
droegen hun schilderachtig costuum. Wij zagen
in bonte mengeling betoogers en betoogsters
uit Staphorst, Bunschoten, Volendam, Hindeloo-
pen, bewoners van cle Höllandsche kustplaatsen,
van Urk en Marken, Zeeuwen en Brabanders,
voorts Limbutgsche en Brabantsche boogschut
ters, te veel om op te noemen. En de ontelbare
vlaggen en banieren, die in den stoet van 13 tot
14 duizend menschen werden meegedragen deed
hem nog veel grooter lijken. Het was een schouw
spel om nimmer te vergeten.
Dat weet ik wel. En nu gij mij daa.toe dwingt
zal ik u zeggen waarom ik weet, dat mijn zuster
u liefheeft. Maar gij zult haar nooit zeggen, dat
ik u uit verteld heb. Alice heeft u lief, ik hebdil
uit haar'eigen mond vernomen, nog pas.
Werner zag Evan aan en zeide
Gij liegt het.
Maar Evan hief zijn hand op om hem het
zwijgen op te leggen.
Dit alles klinkt u zoo onwaarschijnlijk, sprak
bij, ik zal u nadere mededeelingen doen Welaan
luister dan Ik heb hedenmorgen mijn zuster
gesproken, het was dadelijk, nadat gij haar een
bezoek gebracht had. Ik kwam bij haar om haar
te bezweren, dat zij toch niet met van Gielen in
het huwelijk treden zou, want, zooals ik u al
gezegd heb, ik vrees, dat-de bankier haar daar
toe zal willen dwingen. Het is tusschenAlice en
mij Lot een heftige woordenwisseling gekomenen
ik heb haar verweten, dat als zij Antoon van
Giclen trouwde zoogenaamd om mij te redden
dat zij dit dan misschien wel doen zou om zich
zelf, .omdat zij van hem hield. Toen in een woor
denstrijd, die haar zoowel als mij opwond, heeft
zij ontkend, dat zij den zoon van den banlcie.
liefhad, heeft zij zich laten ontvallen, dat zij u
beminde, u en geen ander. Zij zou zich van
schaamte verbergen en u nooit meerwillen ont
moeten als zij wist, dat ik dit haar geheim u ver
klapte. Het is tegenover haar niet fair, dat weet
ik, maar gij dwingt er. mij ioe.
Wordl oervobjd
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
