DMGBLMB WOQK SCHIEDAM HM &MSTi
Voor heilige idealen.
DITJES EN DATJES.
46ste Jaargang.
Zaterdag 8 September 1823.
No. 13738
Bureau KOEMARKT 4 Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiën 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven gorden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
TWEEDE BLAD
Al bezat ik de talen van menschen en Engelen,
al kon mijn geloof hergen verzetten, maar ik
had geen liefde, liet zou mij niets baten. Ver
gunt zij 't mij, Katholieken, U hier toe te spre
ken, niet in holle klanken als e,en schetterend
metaal, maar in eenvoudige woorden en ter
liefde Gods en van de armsten der armen mij tol
tolk te maken van mijn kinderen in Christus,
van die duizenden huipelooze stumpers van 't
verre Borneo, wier noodkreet steeds luider en
luider klinkt maar verloren gaat in kille vergetel
heid op de wijde zeeën, die Borneo van ons schei
den. Moge eenige korte, maar verstrekkende
waarheden uw aller edel en naar grootsche daden
strevend katholiek hart doen opspringen van
ware liefde en ijver tot verwezenlijking van een
grootsch plan.
Ik ben een uwer Hollandsche Broeders, die
vol heilige idealen, heb gevolgd Christus'ge-
biedende woorden Gaat heen over de gansche
wereld en predikt mijn blijde boodschap van
geluk aan alle schepselen en het is mijn groot
geluk uitgekozen te zijn geweest om te redden
de minst bedeelden onzer mensehen broeders en
reeds 12 jaren te werken in de donkere oerwou
den van 't verre eiland Borneo
Katholieke lezers Wij, als Katholieken, voelen
zoo diep in ons hart, dien drang en liefde, om
onze eigene onverdiende weldaden mede le deelen
aan anderen, die ze niet bezitten. Maar als wij
mei eigen oogen vóór ons konden zien een mede
broeder, die zonder schuld, neergeslagen is in
armoede en naaktheid, in verlatenheid en onbe
kendheid, zonder eenig vooruitzicht op troost,
dan eerst begint ons hart te bloeden en voelen
W'ij zoo diep en waarachtig ons eigen geluk en
een andermans diep ongeluk. En dit, lezers, heb
ik gevoeld, meer dan ik U hier in woorden kan
zeggen, in mijn 12 jarigen harden missiewerk
kring op Borneo.
Overweeg dit eens Daar is geen land ter we
reld, waar een Katholiek Priester meer moet
zwoegen, meer moet ontberen, maar tevens
meer liefde kan toonen aan anderen, dan in de
Katholieke Missie van Borneo.
Waarom Omdat men daar in alle waarachtig
heid vindt, het meest onbegaanbare terrein,
onbeschrijfelijke moeielijkheden - en tevens in
alle opzichten de armsten der armen onder
Gods schepselen.
Maar toch klinkt God's woord predikt mijn
Evangelie aan alle schepselen En ook voor de
wilde koppensnellers in Borneo's bosschen geldt
Christus 1 Wensch dat ook zij ééne kudde be
lmoren, zooals wij.
Een harcle waarheid Zoo overgemakkelijk
zouden allen in mijn resachtig missiegebied kun
nen worden brave Katholieken, brave mannen en
vrouwen zooals hij, als ik slechts bezat een oog
lijk houten kapel, een hutje voor school en flinke
leermiddelen. In gemocde, Katholieke lezers,
is het toch niet een heerlijke gedachte, een
grootsch ideaal, om duizenden wilden heidenen
in een luttel getal jaren te maken tot brave dege
lijke, nul tige medemenschen, van duivels tot
heiligen Ja, zegt ge, Welnu, dit is geen droom
beeldgeen luchtkasteel, maar een groole praclische
waarheid,' die verwezenlijkt kan worden, als niet
't gebrek aan een hoopje slijk, een honderd of
wat metalen penningen in den weg stond.
Overweegt U deze harde waarheid eens een
weinig en U zult zien, hoe de grootsche idealen
der liefde, de machtigste paleizen der christen-
doms als een kaarthuisje inéén vouwen, door een
mensch onwaardig hondje vol slijk. Is dat niet
vreeselijk
Mijn priesterhart bloedt, wanneer ik denk, dat
ik (luizenden en* nogmaals duizenden van onze
allerarmsten broeders kon redden, had ik slechts
een paar degelijke gebouwen voor scholen, een
klein fondsje voor een paar leerkrachten, wat
hulp en steun voor wat leermiddelen.
Ook in Borneo geldt de waarheid, en misschien
nog meer dan hier „Win het Kind des volks en
over een tiental jaren vindt U een generatie van
brave Katholieke gezinnen. Is 't niet waar, gij
leeraren en onderwijzers Is 't niet waar, gij
Roomsche Ouders, Is 't niet waar, gij flinke brave
jongemannen en meisjes, die nog pas uwe op
voedingsjaren achter den rug, vol moed en hoop
een gulden toekomst des levens tegemoet ziet,
zelfs in tijden van droefheid of tegenslag Want
ge zij t toegerust met den grootsten schat, met
meer rijkdom dan goederen der wereld, ge hebt
wetenschap, ge hebt karakter, ge hebt een pant
ser aan, dat U zelfs de harde slagen des levens,
fier en kloek zal doen trotseeren met den katho
lieken kreet op de lippen Sursum corda, de
harten omhoog 1
En gij, onschuldige jongens en meisjes, nog te
klein om Uwe schatten te waardeeren, groot zijt
gij in uwe kleinheid. Want het zaad, dat uwe
goede Katholieke onderwijzers, uwe goede op
voeders en ouders in U uitstrooien, zal opgroeien
tot een eik, die Holland zal sieren, die Holland
zal sterk maken, die Holland in uwe generatie
zal verhoogen
Lezers, bij den terugkeer naar 't Vaderland,
waar ik thans wegens ziekte een korten tijd ver
blijf houdt, zag ik gebeiteld op een der rotsen
van Europa's bergen de woorden „Dios Pas
et Civillizatio." „Voor God Brood en Bescha
ving," en zou ik ze willen geschilderd zien in
gouden letters boven de scholen, gymnasia's,
Pensionaten, boven de Roomsche Universiteit-
van Nederland. Want te weinig wordt gewaar
deerd den schat Uwer Roomsche opvoeding, die
U heeft geschonken hechte Roomsche Godsdienst
voor uwe ziel, Brood voor uw dagelijksch leven,
cn Beschaving voor beiden.
Katholieken van Nederland Helpt, bid ik U,
allen en eenparig, uw armsten der armen in
Borneo's Katholieke missie.
Geld en goed hebben wij niet, mijn leven en
fortuin heb ik gegeven, maar mij ontbreekt een
handvol akeligen stof, wat ellendige metalen
penningen. Weer spoedig ga ik heen naar Bor-
Nederland heeft feest gevierd 1
De Landsvrouwe jubileerde
Een kwarteeuw toch, heeft zij het kapitein
schap op 't schip van Staat bekleed, zonder
onderbreking 't mocht effen tij of noodweer
wezen zij wist van geen wijken en immer
Waakzaam op haar hoogen post heeft zij het haar
toevertrouwde vaartuig, vlot helpen houden.
Het beste deel van haar leven wijdend aan
de taak, eens door haar aanvaard, haar ver
beven ambt uitvoerend met een waardigheid,
die indruk maakt en met een plichtsbegrip.,
dat voor geen zelfopoffering terugschrikt,
wist zij de liefde van haar Volk te winnen en te
bewaren.
Vast in haar geloofsovertuiging en nobel
Van karakter, heeft zij, hoewel haar positie een
naaste gelegenheid tot weelde en gemak is,
zichzelf strenge regels gesteld, en haar onbe
rispelijke levenswandel, in een samenleving en
°mgeving, waaruit geen terechtwijzingen op
gaan, eert haar dubbel en kroont haar nog
Waardiger, dan de diadeem die voor 25 jaar, op
baar slapen werd gedrukt.
Maar wat bovenal onze erkentelijkheid tot
baar verzekert, is de vredelievende politiek
die zij voorstond tijdens den wereldkrijg.toen het
brute geweld triomfen vierde in een schan-
delijken menschenmoord, en er van links en
|"eehts pogingen werden gedaan, om ons land,
'n bet bloedig kansspel te betrekken.
Zij was het toen vooral, die met scherp
onderscheidingsvermogen en fijn vftmwelijk
Sevoel, achter den bombast van oorlogsleuzen
on 't snoevend gepoch van diplomaten en vecht
jassen, de gruwelen en jammeren vermoedde,
cbe 't duivelsch bedrijf, van een modernen oor-
°g met zich brengt.
En de laffe lummels die nu in hun onbeschaafd-
^oid „De spelbreker" uitventten, hadden wel
neo's binnenlanden. Mocht mijn ideaal de spoe
dige bekeering en beschaving van die duizenden
ongelukkigen, verwezenlijkt worden. En zouden'
wij ook daar kunnen beitelen in die verre huipe
looze gewesten de woorden „Dios Pas et
Civilizatio", door 't. oprichten van een paar
scholen, door 't aanschaffen van leerkrachten.
Steun mij, bid Ik U allen en eenparig en zendt Uw
onschatbare hulp aan dit mijn adres
L. J. A. v. d. Bergh,
Missionaris in Borneo.
Alphen aan den Rijn.
B inncnland.
Vijfentwintig jaren regeering.
Mr. M(archant) schrijft in „De Vrijzinnig-
Democraat"
Ook voor ons vrijzinnig-democraten is er
reden, om de aanvaarding der regeering door
Koningin Wilhelmina met dankbaarheid 'te
herdenken. De Grondwet heeft in de constitutio-
neele monarchie aan het volk willen geven een
regeeringsvorm, die het Staatshoofd stelt bo
ven de partijen en boven kliekbelangen. Dit
heeft de constitutioneele monarchie voor bo
ven de Republiek. In menige republiek heeft
de ervaring geleerd, dat' én bij de keuze van
het staatshoofd én in de wijze waarop de Pre
sident regeerde, partijbelangen en kliekbelan
gen geenszins buiten spel bleven.
De groote verdienste van onze Koningin is
deze, dat Zij zich steeds boven dergelijke be
langen heeft weten te verheffen en blijk heeft
gegeven van zuiver eonstitutioneelen zin. Wan
neer de verkiezingen tot resultaat hadden, dat
een anti-monarchistische partij als de Sociaal
democratische Arbeiderspartij aan de samen
stelling van de regeering moest medewerken,
dan zou de Koningin geen oogenblik weifelen,
om bij de benoeming van een kabinet daarmee
rekening te houden. Men heeft, na de Novem-
beF-be Weging van 1918 getracht feiten aan te
voeren, die de onpartijdigheid van de Koningin
in twijfel zouden doen trekken. Het pogen is
van geen beteekenis geweest aan aan de waar
deering van het beleid der Koningin heeft het
geenerlei afbreuk kunnen doen.
Het democratisch beginsel is in de laatste
jaren veelszins miskend, doch niet door de
Koningin. Het is de praktijk onzer staatslieden
geweest, die, door hunne Verantwoordelijkheid
als partijleider voorbij te zien, het verband
hebben verbroken, dat naar democratisch be
ginsel levendig moet blijven tusschen het volk,
door middel van de volksvertegenwoordiging,
en de regeering. Dit verband behoort te Wor
den hersteld. Wanneer dat gelukt; zal, met hand
having van de constitutioneele monarchie,
zooals zij de laatste vijf- en-twintig jaren is ge
handhaafd, aan de verdere ontwikkeling van
de democratie niets in den Weg staan.
Het is goed, dat wij dit kunnen constateeren,
nu wij het jubileum onzer Koningin medevieren.
„In menige republiek heeft de ervaring
geleerd, dat én bij de keuze van het staats
eens mogen bedenken voor zij hun schunnig
heden aan den man brachten, dat zij zonder
haar, wellicht in het loopgravenslijk waren af
geslacht als vee, of als oorlogsverminkten hun
verder leven hadden moeten voortsleepen.
Want menschelijkerwijze gesproken, hadden
wij, hetzij onder een koning of president,
den vrede niet behouden, omdat het hart van
een man nog te veel gevangen is in den klater-
goudglans van „schitterende krijgstochten"
„roemrijke overwinningen" en ander oppervlak
kig gezwets, waarvan reeds' de schoolgeschie-
denisboeken over ledpen.
Het is hetzelfde inzicht, en gevoel, naast
de breedheid van moederlijke bezorgdheid voor
heel 't volk,dat haar behoed voor hatelijke par
tijdigheid.
Voor haar hebben de woorden ik ken geen
gezindten, maar alleen Nederlanders, meer
beteekenis dan holle klanken.
Geen ramp die ons land trof, waar het ook
was, wiqn het ook gold, of zij heeft den nood
helpen verzachten, met een deel van haar
middelen en wat meer zegt door woorden uit een
meevoelend hart.
Men zegt misschien dat dergelijke onpartijdig
heid bij een vorst tegenover zijn onderdanen
heel natuurlijk is.
't Wordt echter door velen blijkbaar anders
verwacht, want, in 't begin van haar regeering
werd zij reeds met verdachtmakingen voor die
eerlijkheid beloond.
Toen het vorig jaar een der hofdames katho
liek werd, waren er een paar andere met ratten-
karakters en slavenzielen, die de Koningin ter
sluiks wilde overreden, de bekeerlinge om haar
geloofsovergang van het Hof te verwijderen
maar zij diende de lage kruipsters voor haar
benepenheid een welverdiende afstraffing toe
met het antwoord ik waardeer juist in haar den
moed, om naar haar overtuiging te handelen.
hoofd én in de wijze- waarop de President re
geerde, partijbelangen en kliekbelangen geens
zins buiten spel bleven. De groote verdienste,
van onze Koningin is deze, dat Zij zich steeds
boven dergelijke belangen heeft weten te verhef
fen en blijk heeft gegeven van zuiver constitutio
neeion zin."
Ziedaar het oordeel van een onverdacht demo
craat.
Nu de sociaal-democraten met hun republi-
keinsch beginsel te koop loopen, is hc goed,
dat deze waarheden ook van democratische zijde
Worden gezegd.
Gemengd Nieuws.
Romantisch. Een romantische geschie
denis wordt uit Chislehurst (Kent) aan de En-
gelsche bladen gemeld
Een daar woonachtig Welgesteld heer, Ro
bins geheeten, is dezer dagen tot de verblijden
de ontdekking gekomen, dat zijn moeder, die
hij van zijn prilste jeugd af dood waande,
nog leeft en ergens in Zuid-Afrika vertoeft.
Door een toeval is Robins dit feit te weten
gekomen. Eén zijner kennissen, die een bezoek
bracht aan een kleine Zuid-Afrikaansche stad
ontmoette daar een bejaarde vrouw, die ook
den naam Robins voerde. Door vragen en
vorschen naar cle familierelaties dezer vrouw
werd het hem tenslotte tot een zekerheid, dat
zij de moeder moest zijn van zijn vriend in
Engeland.
Telegrammen, met dezen gewisseld, beves-'
t.igden deze overtuiging.
Robins Was zoo verheugd over het heerlijke
nieuws, dat hij een feestmaal liet aanrichten
in het hotel te Chislehurst, waarop de elite
der plaats genoodigd werd.
De gasten zongen te zijner eere en ter eere
van zijn weergevonden moeder het lied „Mo
fher of Mine."
Robins hield diepbewogen een rede, waarin
hij zijn heugdherinneringen aan zijn moeder
Weer voor den geest riep. Hij was zoo aan
gedaan, dat hij een tijdlang niet verder kon.
Hij zeide ten slotte, dat hij zijn moeder veilig
hoopte thuis te brengen.
Hij vertrekt nu per s.s. „Dunluce Castle"
naar Zuid-Afrika om zijn moeder te halen.
Scheepvaart.
Hoog water te Hoek van Holland.
8 Sept. v.m. 1.06, n.m. 1.41.
9 Sept. v.m. 1.53, n.m. 2.25.
10 Sopt. v,m. 2.34, n.m. 3.04.
Handelsberichten.
Beurs van Schiedam.
Spoeling.
Noteering van de Coop. Vereen. „Schied.
Spoelingvereeniging".
Heden f 1.20 per ketel.
Men kan over het erfelijk koningschap den-
ke zoo men wil naast de daaraan verbonden
voordeelen, staan ongetwijfeld ook nadeelen
men zal moeten erkennen, dat die nadeelen al
heel gering zijn bij onze vorstin, die waarlijk als
voorbeeld gesteld kan worden aan de gekroon
de hoofden, en dat liaar regeering ons land goed
heeft gedaan.
Daarom is het dan ook zoo benepen geweest
van „Het Volk" en „Voorwaarts" om het pu
bliek tegen haar op te zetten of zelfs op een be
dekte wijze propaganda te maken voor dingen,
die een mislukking der feestelijkheden in de band
konden werken en waar de redactie zoo schuin-
marcheerend voorging, is het duidelijk, dat
haar krukken van correspondenten in dezelfde
lijn meehinkten.
't Was triestig
Hun redeneering sukkelde grootendeels op
de bewering dat ons volk voor het meerendcel
niets meer voor het Vorstenhuis voelt, en de
onverschilligheid tegenover deszelfs leden al
grooter wordt. Indien dit werkelijk zoo was, zou
de maandenlange lage campagne der roode pers
echter niet noodig geweest zijn.
Ze weten trouwens zelf wel beter
Nederlanders loopen nu eenmaal niet gemak
kelijk met hun gevoel voor Jan en alleman te
koop, maar dat er diep in de harten nog iets
leeft voor de Oranjespruiten, bleek bij de geest
driftige betooging - van - trouw- aan- de - Ko
ningin, te Amsterdam in 1918, na de poging van
Troelstra tot omverwerping van het gezag, en
het is daarom, dat de roode kopstukken, haar
haten met een felheid die niets ontziet.
Zoolang echter de verhouding tusschen vor
stin en volk even voortreffelijk blijft als nu, zal
al hun wroeten ij del blijken.
Dat de gebeden, die deze week voor baar lol
God zijn opgestegen, dit moge verkrijgen.
liet zal menigeen verrast hebben dat de Chris-
telijk-IIistorischen, wier Raadsfractie toch vier
leden telt, blijkbaar zonder slag of stoot, een
wethouderszetel hebben gelaten aan de Vrij-
heidsbonders, die maar twee uitverkorenen onder
de vroede vaders hebben. Blijkbaar wordt het
systeem gehuldigd laat zitten wat zit.
't Is heel gemoedelijk, doch de vraag rijst
waar dienen dan eigenlijk de verkiezingen voor
in die dagen is men toch ook niet zoo hoffelijk
voor den tegenstander, maar dan wordt de be
ginselkwestie gesteld cn den menschen zeer
terecht aangeraden zich daar naar te gedragen.
Het beklccden van zoo'n functie mag inspan
ning en moeite kosten dat moet men zich
dan maar getroosten.
Wie van meening is dat de christelijke begin
selen ook in een gemeentebestuur moeten heer-
schen, wie dat den kiezers voorhoudt, om zich
tenslotte door hen te laten afvaardigen, is aan
zijn zaak, zijn kiezers en zichzelf verplicht, zijn
woorden in daden om te zetten, ook al eischt
dat een offer.
Gevoeligheden" kan men in zoo'n geval niet
ontzien dat zou trouwens zaken mei personen
verwarren zijn.
Bovendien had 't bij Gemeentewerken geen
kwaad gekend, wanneer er weer eens verfris-
sching in de leiding was gekomen.
Daar is voor '11 vaste hand met n klein snoei-
mesje nog wel wat te redden.
Wie b.v. de sombere opmerkingen, over den
geldelijken toestand onzer gemeente, van den
wethouder van financiën hoort, voelt zich wel
eens onpleizierig worden, wanneer hij aan 't
nachthok" op de Groote Markt een halve ton
ziet besteden, dat vrijwel als weggeworpen geld
kan worden beschouwd het Stadhuis toch, mag
een aardig geveltje hebben, 'n goede staal van
Oud-Hollandsche bouwkunst zijn, voor een
hedendaagsch gemeentebedrijf kan 't nooit
.skiaar gemaakt worden.
Enfin voortaan beter.
Maaslandus.
