DAGBLAD VOOR SCHIEDAM OMSTREKEN.
46ste Jaargang.
Zaterdag 15 September 1923.
No. 13744.
Bureau t KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post ƒ2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advert antiëni 15 regels 1.75 j elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededselingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD
Binneniand.
„Sint Raphael."
Verschenen is het jaarverslag van den Ned.
R. K. bond van spoor- en tramwegpersoneel
„St. Raphael". Het goedverzorgde verslag geeft
een volledig overzicht van de vele werkzaamhe
den die in 't afgeloopen jaar verricht zijn, bevat
voorts duidelijke staten betreffende ledental en
interne aangelegenheden, terwijl tevens is op
genomen de mooie rede van de geestelijken ad
viseur, den weleerw. heer Mets, uitgesproken op
den Bondsdag te Zwolle. Aan de inleiding ont-
leenen wij het volgende
Stond 1921 in het teeken van oogsten van res
sultaten van jarenlang gevoerde acties, in 1922
moest de werkzaamheid der organisatie voor het
spoorwegpersoneel in hoofdzaak gericht worden
op behoud van het verworvene. Dit laatste moet
ook getuigd worden ten aanzien van het tram
wegpersoneel, ofschoon het gros van dit perso
neel nog zoo weinig verworven heeft, dat nog in
de voornaamste punten veel moet worden be
reikt voor er sprake kan zijn van een behoorlijk
geregelde positie.
Reeds in de laatste maanden van 1921 tee-
ke den zich de dingen af, die ons in 1922 te wach
ten stonden, en scheen het of veel van wat door
taaie volhouding eindelijk verkregen was, in
vee], sneller tempo zou worden afgenomen.
t Was te voorzien, dat de organisaties op een
zware proef gesteld zouden worden. Immers tot
het einde 1921 was het steeds een actie geweest
voor ,,meer en beter". De leden hadden de laat
ste jaren zooveel tastbare resultaten van het werk
der organisatie ondervonden, dat de gedachte
,,de organisatie haalt toch niets uit", vrijwel
niet meer gehoord werd, en het nut en de nood
zakelijkheid van organisatie niet meer of slechts
door enkele eigenwijzen in twijfel werden getrok
ken. Steeds waren de organisaties geweest in de
„aanvallende positie". Maar in 1922 waren de
rollen omekeerd. Er was toen niets meer te „ha
len", integendeel er moest een stevige actie ge
voerd worden om zoo weinig mogelijk af te geven
van wat door vorige acties was bereikt. En zoo'n
actie was voor het georganiseerde Nederland-
sche Spoor- en Tramwegperslneel nieuw. Nu zou
ook blijken of de organisaties tegen een stootje
bestand waren, of dat ze slechts waren glazen
huisjes, welke bij zelfs geringen druk in elkaar
storten
Het verheugt ons van onze organisatie te kun
nen getuigen, dat zij dien druk inderdaad schit
terend heeft doorstaan. Het peil onzer leden
bleek hoog genoeg om de vreemde situatie be
hoorlijk te begrijpen en te overzien. Onnoodig
te zeggen, dat zulks voor de leiding bemoedigend
was en het haar gemakkelijk maakte den toe
stand onbevangen onder de oogen te zien.
Over den vooruitgang in gehalte onzer leden
zijn wij dan ook goed tevreden. Steeds meer en
meer breidt zich het aantal onzer overtuigde,
doelbewuste leden uit. Ware zulks niet het geval,
hadden wij met onzen arbeid in en door de organi
satie niet mede kunnen bereiken onze leden Lot
betere, tot gelukkiger menschen te maken, het
Werken der organisatie zou zoo goed als tever
geefs geweest zijn.
Want ook dat, het vormen van onze leden tot
gelukkige menschen, de zedelijke verheffing on
zer leden, behoort tot de taak onzer vereeni-
ging. En het moge getuigd, dat St. Raphael
dat deel van zijn taak niet uit het oog verliest,
integendeel,daaraan bijzondere aandacht schenkt
Het was te voorzien, dat de verschillende be
zuinigingen, welke voor een goed deel inkrimping
van personeel tengevolge hadden, van invloed
moesten zijn op het ledental der organisaties.
Niet alleen, dat het losse personeel voor en na
ontslagen werd, maar er werd vanzelfspiekend
ook geen nieuw aangesteld, zoodat het werfter-
rein, vooral van onze organisatie, nog belangrijk
kleiner werd, dan het reeds was. Nieuwe leden
konden in 1922 dus nog alleen gevonden worden
onder de georganiseerden en de katholieken, vei-
eenigd in andere bonden. Ons ledental daalde van
14881 op 1 Jan. 1922 tot 13719 op 1 Januari 1923.
4 Finis.
„De Tijd" dient onderstaande schrobbeering
aan „mijnheer" A. B. K. toe
„Onze polemiek met den Oproerigen Krab
belaar kan thans gesloten worden met de be
vestiging van onze niet meer bestreding stelling,
..dat „Het Volk" het volk leert vloeken. Voor de
Zöoveeiste maal uitgedaagd, om onze argumenten
voor deze stelling te weerleggen, weigert de
heer Kleerekoper ook voor de zooveelste maal
hierop in te gaan, zoekt hij naar nieuwe uitvluch
ten, om aan onze logica te ontkomen en valt hij,
in stee loyaal zijn wel duidelijk aangetoonde
valsche aantijging van tekstvervalsching tegen
°ns te herroepen, in een nieuwe vlaag van zijn
beruchte liefelijkheden uit.
tik .Nu onze stelling, om welke het ons te doen was,
onaanvechtbaar blijkt, laten wij in den grooten
O^ond het scheidpartijtje betijen over „dief en
diefjesmaat" „valschheid", „xneest-verbluflen
de oneerlijkheid", „allerschunnigste polemiek",
„persoonlijke verdachtmaking", „het geniepig-
ste en deloyaalste", „doolhoven van draaierij",
„chicanes en valsche bedoelingen", „eerloos
heid", „infamie en laagheid" en wat voorts uit
een kwaadaardig achterbuurtje, dat op onfat
soenlijke dingen is betrapt, zooal kan loskomen.
Nietwaar „zoo zijn onze manieren"
Terwijl wij afscheid nemen van den heer
Kleerekoper, die het voor zijn galerij heeft klaar
gespeeld, een tijd lang de waarheid onder vloe
ken, schelden en grapjasserijen te verbergen,
moge het hem gegeven worden, een ander maal
zijn moreele kracht in een rechtvaardiger en
waardiger houding te bewijzen."
Theorie en praetijk.
Aan de anarchistische drukkerij „Libertas"
te Amsterdam, het rooie Eldorado, is voor de
tweede maal, in korten tijd, een staking uitge
broken.
Het „Hbld." schrijft hierover nu het volgende
„Onlahgs, wij hebben het onzen lezers ge
trouwelijk meegedeeld, was het personeel der
anarchistische drukkerij „Libertas" in sta
king gegaan. Deze duurde zoolang, tot de
redacteur van „De Vrije Socialist" welk blad
op „LibertaV' wordt gedrukt, zorgde voor promp
te uitbetaling van het loon en voor inwilliging
van andere eischen.
Het oud-raadslid Zuurbier schrobde weer,
onder het zuiver zingen van het refrein „Waar
kan men beter zijn dan onder ware vrienden
met grooten ijver en opgewektheid de „Liber-
tas"-vloer de zettersraapten, de drukkers
deden hun plicht, zoodat, tot groote voldoening
van het drukkerijbestuur kon worden geconsta
teerd
Heel het raderwerk weer draait
Nu de wind uit dien hoek waait
Helaas
De mensch, van nature ontevreden, schijnt
zelfs de ware tevredenheid des harten niet
in dienst van eene, „van alle kapitalistische
smetten vrije onderneming", te kunnen deel
achtig worden.
Het murmureeren op „Libertas" hield aan
zelfs al zong Zuurbier zijn hoogste lied
Met dit gevolg, dat andermaal daar „de boel
is platgelegd."
Net als in een doodgewoon „kapitalistisch"
bedrijf.
„De boel is plat gelegd", wijl het personeel
geen genoegen nam met het tegen 1 October
a.s. „om bezuinigingsredenen" aangekondigde
ontslag.
Precies als bij de. „uitbuitende" ondernemers.
Nuligt „Libertas" eenzaam en verlaten,
slechts eenige posters kijken scherp toe, dat
geen „onderkruipers" 't werk der anarchistische
broeders komen verrichten.
Alweer net als bij een actie tegen een onder
neming van „kapitaalbaronnen".
De strijd „tegen de onkunde der massa en
voor de vrije maatschappij" is door het gebeurde
eveneens voor onbepaalden tijd stopgezet.
Dieft trag;sch
Gemengd Nieuws.
B r a n d e n. Te Sprang-Capelle is gisternacht
het huis van den landbouwer Smits geheel af
gebrand. Met veel moeite wist men de kinderen
uit het brandende huis te halen, waarbij Smits
zelf vrij ernstige brandwonden opliep. Enkele
varkens en eenige kippen kwamen in de vlammen
om. De oorzaak van den brand is onbekend.
Een angstige tocht. Te Nijmegen
reed een automobiel, bestuurd door P. S., wo
nende te Aken, de Grootestraat af. Plotseling
werd de rem van den auto defect en het voertuig
reed met toenemende snelheid de hellende straat
af. De chauffeur schreeuwde luid, ten einde de
talrijke voetgangers te doen wijken. De inzitten
de mevr. M. Badenbach uit Aken, werd bevreesd
en sprong met. haar 3-jarig dochtertje uit den
auto. Het kind bekwam hierbij een wonde aan
het voorhoofd, welke wonde in het R. K. zieken
huis werd gehecht. De auto kwam op de Waal
kade tot staan. Verdere ongelukken kwamen
niet voor.
Brood voor letters. In Oostfries
land zijn de uitgevers thans begonnen voor het
abonnementsgeld der couranten allerlei goede
ren aan te nemen. De Bremervörder Zeitung
b.v. vraagt per maand 20 ponden rogge als ver
goeding voor de toezending der courant.
Hittegolf. In het Zuiden van Rusland is
ten gevolge van een anti-cycloon een buiten
gewone hittegolf uitgebroken. Te Odessa, en in
andere steden van de Oekraine bedraagt de tem
peratuur 56 C.
Staking te Leipzig. Te Leipzig is
het bankpersoneel een staking begonnen.
Polen op den weg naar verbete
ring. Men schrijft uit Poznan (Posen) d.d. 5
Sept. j.l. aan de „Tijd"
Toen ik einde Juli in het schoone Holland ver
toefde, om daar de positie der Katholieken te
leeren kennen, bemerkte ik, dat men óf zeer
weinig van Polen wist, óf wel een valsche voor
stelling van onze toestanden had. Natuurlijk kan
men dat den Hollanders niet kwalijk nemen, men
kan veeleei* het feit vaststellen, dat de Polen, niet
de beste taalkenners van de w'ereld, er te Weinig
zorg voor dragen, Europa over onzen toestand in
te lichten. Dit is des te noodzakelijker naarmate
onze vijanden, in het bijzonder de Joden, die zich
dikwijls ook in het buitenland voor Polen uit
geven, op de hun eigen drieste wijze valsche ge
ruchten uitstrooien over het land, dat hun even
als Holland eeuwenlang gastvrijheid verleend
heeft.
Het zal mij dus een waar genoegen zijn, het
Katholieke Holland, en zooveel mogelijk ook hun
protestantschen medeburgers objectieve, uit de
beste bronnen geputte berichten over mijn va
derland te geven, over Polefi, dat aan de mede
lijdende Hollanders tijdens den oorlog zooveel te
danken had.
Allereerst de goede tijding, dat het van dag tot
dag beter gaat met Polen. Wij zien in de wonder
bare wederopstanding van Polen, dat onder drie
machtige rijken verdeeld Werd, den vinger Gods.
Wij zien de Voorzienigheid van den Heer der
Heerscharen, dat Hij ons voor de bolsjewiki be
waarde, die met bloedige vuisten reeds aan de
poorten van Warschau klopten, wij zien Haar
ook in de vreedzame hervorming van den poli-
tieken toestand, die de laatste maanden zoo ge
lukkig van stapel ging.
Om die verandering beter te begrijpen, moeten
wij iets teruggaan.
De richting van de vroegere regeering, vooral
onder het presidium van Maarschalk Pilsudski,
was socialistisch getint. Het was werkelijk een
onregelmatigheid, dat het Katholieke Polen
op 28 millioen wonen hier ongeveer 20 millioen
Katholieken een man aan het hoofd had, die
uit de rijen der socialisten kwam en het steeds
met de linkerzijde hield. Dat was echter nog de
nawerking van het „houten paard", het geschenk
dat de Duitschers ons gaven met hun regen L-
schap. Dit regentschap liet namelijk, door de
linkerzijde geïntimideerd, het roer van het schir.
van Staat over aan den „rooden generaal," die
gedurende den grooten oorlog jarenlang in het
vaarwater van de Duitschers over.
Natuurlijk werd het eerste ministerie van het
zelfstandig Polen gevormd door den socialist
Moraczewski, in het jaar 1918. Nu begint ter
stond het hand over hand toenemen van de soci
alisten en de met hen verbonden Joden (de Joden
Haecker en Pert zijn de hoofdredacteurs van de
socialistische hoofdorganen te Krakau en War
schau) in de regeering.
Daarnaast moet men evenwel bedenken, dat
wij bij het begin van onze huishouding noch de
noodige machines voor onze industrie, noch de
noodige ambtenaren hadden, omdat de Polen
immers in Duitschland, maar ook in Rusland,
geen ambtenaren mochten en wilden zijn. Alles
moest zich eerst inwerken. Maar het ging. Zoo
als onze treinen stipt op de minuut gaan, zoo
moet ook in de andere takken van het politieke
en economische leven alles kloppen. Het klopt
nog niet, maar wij zien van dag tot dag verbete-
ïing.
Reeds van zuiver Katholiek standpunt is het
een geweldig voordeel, dat wij van het socialis
tisch overwicht in de regeering bevrijd zijn. Men
was al .oververzadigd van de socialisten- en Jo-
denheerschappij, maar durfde toch niet tot het
fascisme zijn toevlucht te nemen. Men schrok
terug voor een burgeroorlog, want men wist, dat,
van de onontwikkelde massa, die, dank zij het
Russische bestuur, voor de helft analphabet is,
nog velen van den rooden waan bevangen zijn
De hervorming moest langs vreedzamen Weg
geschieden. En het gelukte. Daartoe droegen
vooral twee feiten bij. De nieuwe president, Sta
nislaus WojcieckoWski, die na den in Dec 1920
vermoorden Sarutowicz gekozen Werd, maakte
zich van zijn socialistische broeders los, en als
bekeerling a. h. w. spreekt hij zich vrij en open
uit voor het Katholicisme hij neemt ook zijn
plichten waar als een goed zoon der Kerk. Hij
leeft in de beste verhouding met den Primaat van
Polen, den Kardinaal-Aartsbisschop van Poznau,
dr. Edmund Dalbor.
Nog belangrijker was de omstandigheid, dat
Witos, de leider van de boerenpartij, die uit de
laatste verkiezingen in den herfst van 1922 met
69 aanhangers in de Tweede Kamer (van 444
leden) kwam, de linkerzijde verliet, en, niettegen
staande hij eenige partijgenootcn verloor, zich
toch met de nationale rechterzijde verbond. Zoo
gelukte het een werkelijk nationaal ministerie
onder Witos te vormen.
Ook' de economische toestand wordt beter.
Sinds maanden hebben wij geen stakingen, de
mark blijft ongeveer op dezelfde hoogte,hoewel de
Duit.sche waarvan de Poolsclie tpt dusver nog
afhankelijk Was, zoo snel daalt de oogst, van c1
jaar overtreft alle verwachtingen, men strijdt met
succes tegen verhooging der prijzen, enz.
Hoewel de socialisten niet veel mvloed bij ons
hebben (bij de laatste verkiezingen veroverden
zij 41 zetels in de Tweede Kamer), bevond Polen
zich toch evenals Hercules aan den tweesprong.
De volledige heerschappij van het socialisme
dreigde. Maar evenals Holland bewaard bleef
voor heerschappij der communisten, zoo ook
Polen voor het socialisme, en wij hopen, dat de
Katholieken mettertijd bij ons denzelfden in
vloed zullen willen, die zij in Holland reeds
hebben.
I n d i a n e n h o o f d in G e n v e. In de
stad van den Volkenbond verblijft momenteel
ook Deskaheh het opperhoofd der Indiaansche
Irokeezenstammen, dien ten Z. O. der Groote
Meren in Canada wonen. Deskaheh, die in 't
groot-gewaad van zijn stam loopt komt bij den
Volkenbond pleiten voor zijn ongelukkig volk,
dat dreigt ten onder te gaan door de voortduren
de aanvallen der blanken. En dit trots de privile
ges hun eens geschonken door Koning George III
van Engeland. Het Indiaansch opperhoofd heeft
deze oorkonde meergebraoht en wil thans recht
vragen voor zijn stammen. Aan een journalist,
die hem intervieuwde heeft Deskaheh verklaard
„Wij wenschen slechts te sterven in vrede in het
land, dat eens het onze was.
De oudste dwarsliggers in Ne
derland? In „De Ingenieur" breek Ir. H.
van Berckel een lans voor de. ijzeren spoorweg
dwarsliggers, zooals ze in de vorige eeuw gebruikt
Werden (systeem Cosijn, ook Wel systeem Couillet
genoemd). Van 10.000 omstreeks 1865 in het
hoofdspoor tusschen Deventer en Olst gelegde
dwarsliggers, bevinden zich thans nog ettelijke
duizenden in het baanvak.
Deze dwarsliggers liggen dus bijna 60 jaar in
den weg, op een vrij druk bereden baanvak, wat
vermoedelijk een record s. Als men bedenkt dat
de gecreosoteerde grenen l'ggers, d'e tegenwoor-
d g veel meer gebru^ct Worden, gem'ddeld 12
15 jaar ;n den Weg liggen, blijken de ijzeren, door
hun duurzaamheid een zuinig materiaal te zijn
zij zijn thans nog niet versleten.
Een woedend gevecht met K.
K. K.-ers. De NeW-Yorksche correspondent
'der „N. R. C." beschrijft op levendige wijze hoe
duizenden fabrieksarbeiders uit Perth Amboy,een
voorstad van New-York, in New Yersey een
Vergadering van Ku Klux-Klan leden aanvielen
en deze trots den tegenstand der politie, door
spuitende brandweerlieden ondersteund uit
elkander joeg. Zelfs dertien bommen met traan-
verWekkend gas gevuld, en die honderden deden
flauw vallen, vermochten de menigte niet te
verdrijven, die de zaal eenvoudig belegerden en
K. K. K.-ers, die in hun handen vielen, onbarm
hartig toetakelden.
„Wij komen met tienduizenden terug" heb-
den de K. K. K.-ers gezegd, vaarop de Perth
Amboyers hebben geantwoord „Top, we zullen
jullie afwachten met ons twintigduizenden
Het socialisme in België. Uit
Brussel meldt men, dat er bij gelegenheid van een
onderzoek naar de vakvereenigingen, aangesloten
bij de Belgische socialistische partij, gebleken is,
dat zij in de laatste jaren ongeveer een derde van
hun leden Verloren hebben. In 1920 waren er
750,000 Belgische socialistische arbeiders bij
vakvereenigingen aangesloten thans niet meer
dan 450,000. In het la^d van Luik zijn er nog
slechts 30,000 leden tegen 57,000 eenige jaren
geleden. De anderen hebben zich aangesloten bij
den Bond van de ridders van den Arbeid, die zijn
hoofdzetel heeft in Amerika en in België te Char
leroi gevestigd was, waar hij, na een periode van
kwijning, thans Weer is opgeleefd. In het land van
Charleroi zijn maar 6000 mijnwerkers bij den
Bond van de Ridders van den arbeid aangesloten.
De machtige, te Brussel gevestigde typogra
fenbond, had tot dusver in zijn statuten een be
paling, dat zijn leden de Belgische arbeiders
partij als de politieke woordvoerder van de ar
beidersklasse in België moest beschouwen. In de
laatste vergadering echter heeft de bond zich
afgescheiden van de Belgische arbeiderspartij.
Een v 1 i e g t u i g-h i s t o r i e. Te Eves
ham heeft een Èngelsch vliegtuig een voor de
gewone aardbewoners van die stad lang met
ongevaarlijke vlucht gemaakt.
Het vliegtuig naderde de stad, toen plotseling
een ontploffing Werd gehoord en de propeller
plotseling stilstond. Spoedig kwam een gedeelte
van het vliegtuig in grootere en kleinere stukken
naar beneden. Een der cylinders kwam m de
I-Iighstrect terecht en trof bijna een wielrijder.
Een stuk viel op de centrale fruitmarkt, die druk
bezocht Was. Een tinnen plaat van ongeveer 10
Kilo, waarschijnlijk een gedeelte van 'n olietank
suisde rakelings langs enkele vrouwen heen, die
in een boomgaard pruimen plukten. Op verschil
lende andere plaatsen kwamen kleinere stukken
ijzer terecht. Een man werd getroffen. Het vlieg
tuig zelf kwam op een pruimenboom neer en
bleef tenslotte in een aspergesbed steken, waar
het na over den kop geduikeld te zijn in den
zachten grond blcel' liggen. De bestuurder en
passagiers, die bijna op hun hoofd stonden,
klommen kalm met een sigaret in den mond onder
het vliegtuig uit.
