•LAm WGORSCHIEDAM £/V
DITJES EN DATJES.
46ste Jaargang.
Zaterdag 6 October 1923.
No. 13762.
Bureau KOEMARKT 4. Telefoon ïateseommranaa! 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.—, per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertsntiêni 15 regal» 1.75 j «1K« regel desrbovsn 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden msdsdeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden ®p aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dti nummer bestaat uit twee bladen
en een Geïllustreerd Zondagsblad.
TWEEDE BLAD
Binnenland.
Hoe er bezuinigd wordt.
Terwijl de millioenennota' ons volk in opschud
ding brengt door de geweldige tekorten welke er
in onze staatshuishouding zijn ontstaan, nu saia-
risvermindering in ernstige mate dreigt, nu het
geheele volk nieuwe zware lasten zullen woiden
opgelegd door een belasting op koffie, thee,
tabak, rijwielen enz., verschijnt een nieuw rap
port van de Bezuinigingscommissie, waarvan de
slotsom luidt dat bij de departementen van
algemeen bestuur nog steeds niet de overtuiging
bestaat van een onafwijsbare noodzakelijkheid
van bezuiniging.
Dat omslachtige en dure bureaucratische
gewoonten maar gehandhaafd blijven en het
reeds veel te groote aantal personeel maai steeds
opnieuw wordt uitgebreid.
Met andere woorden, dat, terwijl ei meei dan
honderd millioen te kort zijn, nog maai steeds
met het geld wordt gesmeten en er klaaiblijke-
1 ijk in hooger regionen een ambtenaren-camaril
la heerscht, die al de adviezen van de Bezuini
gingscommissie aan haar laars lapt, zelfs de
commissié als quantité négligeable behandelt.
Meer dan eens lezen we dan ook in het rapport
dat de brieven der Bezuinigingscommissie on
beantwoord blijven, dat de commissie geheel
onkundig wordt gelaten hoe de betrokken auto
riteiten over haar bezuinigingsadviezen denken.
We kunnen helaas dit rapport niet in zijn.
geheel overnemen en moeten volstaan met hiei
en daar een greep te doen.
Men weet, dat in begin 1922 door de gezamen
lijke secretarissen-generaal een advies werd uit
gebracht tot besnoeiing der bureaucratische
administratie, waardoor een aanzienlijke be
zuiniging nogelijk was.
Toen omtrent de invoering van die bezuiniging
niets gehoord werd, vroeg de commissie 13 Dec.
1922 aan den minister-president, wanneer tot de
invoering van dezen bezuinigingsmaatregel werd
overgegaan. v
Geen antwoord.
Op 29 Juni j.l. werd de vraag, opnieuw gesteld.
Thans op 29 September, wacht de Bezuinigings
commissie nog steeds op antwoord.
De declaraties van reis- en verblijfkosten en
bureelkosten, waarvoor in 1921, het duurste
jaar, bijna 13 millioen was uitgegeven, was voor
1922 720.000 lager geraamd. De commissie
meende dat op dezen post veel meer was te be-
zuinigen.
Geen antwoord.
Marine gaf in 1923 een bedrag uit van ruim
400.000 aan gratificaties, en dat heet bezuini-
ging. f r
Aan subsidies werd de raming liefst met 35
pGt. overtroffen en er-bijna 19 millioen uitge
geven, tegen 14 millioen in 1921.
Bij Landbouw'werd een nieuwe functie ge
creëerd, een raadsadviseur in algemeenen dienst
salaris ƒ8000. Protest van de Bezuinigmgscom-
mssie, waarop geen antwoord werd ontvangen.
Voor liet bureau van den Industneelen Eigen
dom waren de werkelijke reis- en verblijfkosten
f 119.000. Toch werd een volgend jaar dit bedrag
geraamd op 189.000.
Bij het nagaan der ontwerp-begrootmg van
Justitie deed de commissie den minister ver
schillende opmerkingen toekomen, die konden
leiden tot aanzienlijke bezuinigingen.
Geen antwoord werd bekomen.
Volgens de commissie zouden alleen bij de
Visscherij-inspectie 12 ambtenaren kunnen wor
den gemist, bij Justitie een 30, bij het Staats-
boschbedrijf 12, enz. Tot nu toe bleven ze allen,
terwijl elders maar doorgegaan wordt met het
aanstellen van nieuw personeel.
De administratie tot uitvoering der leerplicht
wet is zeer kostbaar en omslachtig en zou hij een
reorganisatie, welke de commissie voorgaf,
zeker tot een 65.000 besparing kunnen leiden.
De Commissie is niet gebleken, dat aan deze
opmerking eenige aandacht is besteed.
Bij een onderzoek aan Koloniën kwam de
Commissie tot de conclusie, dat daar minstens
100 man personeel gemist kunnen worden en
290.000 zou kunnen worden bezuinigd.
Op den huishoudelijken dienst aldaar zou
30.000 per jaar kunnen, worden bezuinigd.
De zaak bleef echter zooals het was, althans
(ie Commissie is niets bekend van eenige ver
andering.
De Minister van Waterstaat was voornemens
de formatie van zijn personeel uit te breiden en
nieuwe hoofdcommiezen boven de sterkte te
benoemen.
De bezuinigingscommissie kwam de moti-
vecring niet dringend voor en zij verzocht den
minister van deze uitbreiding af te zien. Toen
de minister toch doorzette, wendde de commissie
zich tot den ministerraad, met verzoek deze uit
breiding van personeel te voorkomen, totdat, een
onderzoek zou zijn ingesteld naar de noodza
kelijkheid. Eenig resultaat kan niet worden ver
meld.
We moeten het hier bij laten het is bovendien
meer dafi genoeg om duidelijk te maken, hoe
de situatie is.
De commissie klaagt ook nog over de weelde
rige inrichting van het nieuwe gebouw van den
Postcheque- en Girodienst en de hooge bedragen
die bij Waterstaat, Marine, Financiën en "Kolo
niën voor schrijfbehoeften worden uitgetrokken.
Begrijpelijk is, het wel, dat de commissie
eindigt met de opmerking, dat er nog niets
veranderd is na haar geruchtmakende klachten
in de vorige rapporten.
Zij moet dan ook ditmaal weer tot dezelfde
conclusie komen.
Maar hoelang zal ons volk en onze volksver
tegenwoordiging dergelijke ergerlijke toestanden
nog dulden
De theorie, het zeldzame met zorg gekweekte
•bewonderenswaardige plantje, is m de meeste
gevallen niet bestand tegen den schralen kouden
wind der barre practijk.
Ach hoe dikwijls verschillen de mooie liefe
lijke Verwachtmgsdroomcrijc-n van de gebeur
tenissen waar het ongenadige meedoogenlooze
leven mee op de proppen komt; hoe vaak zells
zijn er tusschen de klankrijke geestdriftige woor
den van den redenaar en de daden, die hij dood
gewoon bedrijft, storende gapingen.
Ik dacht onwillekeurig aan die wrange waa -
heden toen dezer dagen tijdens de bloemen
tentoonstelling de welsprekendheid opfonlemde
en als een klaterende woordenwaterval de loc
hoorders overstortl.e.
't Wilde mijn oor dadelijk niet in, dat cze
tentoonstelling op de vernielzucht van onze
ondernemende jeugd, een waarneembaren, rem-
menden invloed zou hebben dat de liefde vooi
de kinderen der natuur, Werkelijk zou toenemen
in die mate, alsmen de goegemeente voorspiegcl-
cle.
Ik ben echter te somber geweestde praciijK
heeft mij voor ditmaal eens geleerd dal/ ik ten
onrechte twijfelde aan de verkondigde theorie.
Voor mijn eigen oogen heb ik de liefde de
bedrijvende voor niets terugdeinzende liefde
kunnen aanschouwen die eenige kwajongens
voor de natuurproducten koesteren.
Ze waren met hun drieën, echte straatbengels
onder de a la oerwoud gekapte haarbos gluurden
de felle naar onraad spiedende oogèn nog klein
Waarom zijn de sociaal-democraten tegen
het referendum
De socialisten alhoewel zij op internationale
congressen alle mogelijke „eenheidsresoluties"
aannemen, voeren daarom in alle landen nog
niet dezelfde politiek. Bijvoorbeeld hier tc
lande stemmen de sociaal-democraten tegen de
defensie-begrootingen; inBelgic komen zij op voor
een krachtige nationale verdediging. Maar
inzake'" het referendum blijkt er meer eensge
zindheid te bestaan.
In België was onlangs een Grondwetsherziening
aan de orde. Ook daar kwam een voorstel tot het
invoeren van 't referendum in behai.e'iing. Het
werd verworpen. De socialisten stemden tegen.
Waarom Een bekend socialist, de heer Cam.
Huysmans, was rapporteur van de parlementaire
commissie, welke dit voorstel had te onderzoeken
en hij heeft op dat „waarom het volgende
duidelijk antwoord gegeven
„Het meerendeel der kiezers, aldus de
heer Huysmans is niet op de hoogte van de op
te lossen vraagstukken.
„Kan het referendum voor de massa een op
voedende kracht bezitten, dan vermindert het
op aanzienlijke wijze het verantwoordelijk
heidsgevoel bij de gekozenenen, wat erger
is, het-Iaat aan soms onbeduidende minder
heden toe, het in werking treden van dringende
hervormingen te verdagen. Het blijkt toch
zeer klaar, dat het referendum niet zelden van
zulken aard is, dat het de zaken tegenhoudt.
Men stelt vast, dat het Parlement gewoonlijk
meer vooruitstrevend is dan de massa in het
algemeen, omdat de parlementsleden meer
kennis van de zaken hebben en, vooral waar het
f inancieele vraagstukken geldt,is het kiezerscorps
geneigd een kortzichtige politiek na te streven
en dienvolgens het hekje aan den ouden stijl
te laten."
„Het meerendeel der kiezers is niet op de
hoogte van de op te lossen vraagstukken."
Ziedaar het oordeel van Cam. Huysmans, den
oud-secretaris der socialistische Tweede Inter
nationale.
Gemengd Nieuws.
Het einde van de Spaanse he
schatgravers. Hoe men ook over den
staatsgreep der militairen in Spanje moge den
ken met betrekking tot de buitenlandschepolitiek
ten aanzien van de binnen!andsche toestanden
schijnt generaal de Rivera de Hercules te zijn,
die de opruiming van den Augiasstal aandurft.
Na de schoonmaak van het Madrileensche
ambtenaarscorps, is een der eerste daden van
het Directorium te Barcelona geweest de ophef
fing van het zwendelaarsyndicaat der „Spaan-
sche schatgravers".
Ook in ons land kent met het" verhaal van den
man, die gevangen zat, en een groote som gelds in
een koffer op een afgelegen stationnetje bezat en
die aanbood den inhoud te deelen als men een
zekere som wilde storten te zijner bevrijding.
De bijkomende omstandigheden varieerden ge
woonlijk ten gerieve van den gelukkigen ont
vanger, maar in hoofdtrekken kwam het altijd
op hetzelfde neer, en men verwonderde zich
slechts, dat de schatgravers zoo hardnekkig
volhielden met een zoo klaarblijkelijke oplicht -
rij-
Nu, bij de opheffing van het syndicaat blijkt
dat de heeren schatgravers in Barcelona groote
kantoren bezaten en een uitgelezen staf van
bedienden die alle adresboeken van Europa na
plozen naar geschikte slachtoffers, die dan ten
getale van rond duizend per week met een brief
gelukkig werden gemaakt.
Uit de zorgvuldig bijgehouden boeken bleek,
dat vorig jaar liefst 50.000 brieven in zee waren
gegaan, en gezien de omstandigheden hoe de
heeren leefden moet een belangrijk percentage
succes hebben opgeleverd.
.In ieder ander land van Europa zou het syndi
caat al jaren geleden ontbonden zijn en hadden
de heeren schatgravers hun imaginaire cellen
verwisseld tegen echte en goed geslotene, maar
hoe dan ook, de slachtoffers der schatgravers
over geheel Europa zullen generaal de Rivera
dank weten, dat hij aan dit bedrijf onmiddellijk
na zijn optreden een einde heeft gemaakt.
G e v e c li I met een baviaan. Uit
Johannesburg wordt aan de „Daily Chronicle"
bel verhaal gedaan; hoe een Zuid-Afrikaansche
boer èen gevecht pp leven en dood heeft gevoerd
met een reusachtigen baviaan.
Het gebeurde in het disctrict Graaf' Reinet
in de Kaapkolonie. Zekere Calverley, eigenaar
van eert boerderij, merkte, dat op zijn akkers
leelijk door apen werd huisgehouden, en zet
te een soort val op. Toen hij na een korte poos
naar hel resultaat ging kijken vond hij een
geweldigen baviaan, die in den val was ge-
ioopen. Hij bracht het dier, dwars door het net
werk van den val een hevigen slag in den nek
i.oe, en de baviaan stortte ter aarde Calverley
dacht toen, dat het dier dood was, en ging de
kooi binnen.
Het bleek evenwel, dat het beest „gesimu
leerd" had eensklaps stond het op en viel den
man aan, dien het tusschen zijn sterke poolen
trachtte te krijgen.De boer verdedigde zich met
tien moed der wanhoop, maar moest eindelijk
liet onderspit delven en viel achterover, met
den baviaan bovenop zich. Opeens, en om een
nog altijd onopgehelderde reden, liet het dier
zijn slachtoffer los en vluchtte de kooi uit en
bet veld in. Caivemey sprong te paard en zette
liet beest achterna. Hij slaagde er in, het door
een goedgemikten steenworp te dooden.
Geheimzinnige oiit voering. Te
Bordeaux heeft dezer dagen een eigenaardige
ontvoering plaats gehad onder geheimzinnige
omstandigheden, in genoemdestad wordt op
het oogenblik een geneeskundig congres gehou
den en de ontvoering' betrof een ltaliaanschen
geneesheer, gedelegeerde op dit congres. Eenige
avonden geleden had het slachtoffer dr. Menniti,
's' avonds zijn hotel verlaten om een wandeling
ee maken en sedert dien heeft men hem niet meer
teruggezien. Er is eenige reden te vermoeden, dat
iiij het slachtoffer is geworden van anti-fascisten
Menneti was namelijk een vurig aanhanger
van Mussolini en droeg het fascistische insigne
steeds duidelijk zichtbaar op de borst. L>e po
litie heeft zich met de kwestie- ingelaten en zij
neei'l door haar onderzoekingen een sterke ver
moeden gekregen, dat Menniti is ontvoerd, en
thans wordt vastgehouden, hetzij door bandie
ten, hetzij door anti-fascisten. De ontvoering
kwam evenwel op een zeer ongeschikt moment,
Want juist den volgenden dag zou de jonge dot
eer voor een congres een voordracht houden
over zeker medisch onderwerp. De congresle
den Wachtten, toen het vastgestelde* uur was
aangebroken, levergeeïsch op het oogenblik
waarop Menniti het spreekgestoelte zou bestij
gen. Toen eerst Werd zijn verdwijning opge
merkt en Werd de politie er van in kennis ge
steld.
van stuk en tenger gebouwd, maar met durf in
hun lijf, omdat hun vlugge Voelen ruimschoots
vergoeden, wat ze aan kracht tekort komen.
Ze stonden voor het lage hekje van ijzeren
spijlen dat een lilleputperkje beschermen moest.
lil dat perkje stond een bosje helkleurige heli-
antlien geel van blad, bruin van hart. Ze varen
aldaar, om sprekend uit te komen, door onzen
tuinopzichter pardon ik meen tuinarchitect
(in een stad met 'n paar plantsoenen en een
nachtcactus, heeft men zoo'n drager van een
arl.istiek-aandpende bouwheer titel broodnoodig)
neergezet, tegen een donkeren achtergrond van
oude groentandige varens en 'n gelijkmoedige
ocuba.
De kunstenaar had zijn doel bereiktde bloem
pjes kwamen sprekend uit. En ze spraken ook in
hun schelle verven-taal tegen de drie hengels
in wier harten de liefde voor de flora ingegoten
waszoo luid spraken ze, dat de stem van het
geweten, die iets over „gij zult niet stelen", fluis
terde, grondig gesmoord v'erd. Liefde streeft
naar vereeniging, naar bezitten en het hekje-
was zoo laag.
Het plan was vlug ontworpen. Twee jongens
keken uitlinks, rechts dc derde klom over de
versperring, deed twee stappen, greep in het
blpemenbos, één ruk, -en het begeerde was het
zijne.
Weer st ond hij bij zijn makkers nog even Werd
de buit bewonderd, dan begon de langvinger zijn
prooi onder zijn kiel te stoppen.
Toen kwam de medeminnaar. Die had met
klimmende verontwaardiging, van uit zijn huisje
aan den overkant, gezien, hoe de misdadiger de
p erken te binnen en te buiten was gegaan, de
sehennende knuisten had geslagen aan datgene,
Waar hij zijn oogen mee verklaarde. Hij was uit
zijn leeren leuningstoel in zijn trijpen pantoffels
geschoten,'en de deur uitgerend, met zoo'n vaart,
dat zijn dreigende hand bij den kraag van den
schelm was ooidat het gevaar van die onver
wachte zijde tot hen Was doorgedrongen.
De twee van den uitkijk stoven als kal' voor
den Wind uiteen, de bedreigde dief liet het ge-
stolene vallen, rukte zich los en trachtte te ont
komen een voornemen dat hij tot uitvoering
wist te brengen, vooral door de omstandigheid,
dat zijn vervolger, hij het oversteken der straat
door een haastigen wielrijder Werd omver ge
reden.
Er werden veel leelijke woorden gewisseld,
en intusschen lagen de bloemtjes, de onschuldige
oorzaak van dit alles in het straatvuil zoodat
ik maar zeggen wil, dat alleen het aan kweeken
van liefde de jeugd tot geen engelen zal maken
maar dat ze ook geoefend moet worden in de
zelfbeheersching.
Zelfbeheersching Vinden wij die tegenwoordig
nog veel
Om alleen op het t errein van het „mijn en dijn
te blijven wijzen de tekorten in allerlei kassen
ook niet op tekorten op het beheerschen van de
neigingen, die het geld en goed van anderen be-
geeren
Men kan geen krant inzien of men leest van
kantoorloopers die het hazenpad kiezen, van
verzekeringsagenten, die in verzekerde bewarmg
Worden gestcid, kassiers die de kast indraaien,
vertrouwensmannen, die niet te verl rouwen
blijken, maar de ziekenkassen in gezondheid ver-
Een. wissel van 9.2 0 meter. Bij
een bank te Zürich. aldus de „Vossiselie Zei-
ung" werd dezen dagen een wissel uit Duilsch-
iand voor een tioog bedrag afgegeven. Het for
mulier had de normale grootte doch bleek veel
en veel le kiem om de Duitsohe zegels ten bedra
ge van verscheidene millioenen mark, te bevatten
Er bleef derhalve niets" anders over dan den
wissel van verlengstukken te voorzien, ten einde
daarop de zegels te plakken. Het stuk kiecg
hierdoor een lengte van negen meter en twin rig
centimeter
teerden of de hondspenningen in ongebonden
heid ér doorjoegen een en ander afgewisseld
door bimmerhuisknoeierijeii, tuindorpnialver-
saties, woningvereenigingsaffaires of rijksge
bouwen-plunderaars- met- een-boordje en kapi
teins, die per krijgskas deserteer en.
Maar 't brutaalste van alles is wel het politie-
sclumdaal, dat zich Batavia onder de blijkbaar
bijziende- of grauWe-slaar-oogen van het hoogste
gezag afspeelde.
Van Rossen was de almachtige.
Hoofdcommissaris Boon die hem doorzag, Werd
ontslagen,de marechausee's, die zijn bedriegerij-
i n in den 'weg stonden, moesten verdwijnen. Nog
maar 2 jaar geleden liet hij op zijn gezag, in den
Haan- hoogeré Indische poiitie-ambtenaren aan-
werven uit inbrekersbenden, om van erger
nog maar niet te spreken.
Zijn doel om een stel ambtenaren Le krijgen,
dal van geen gewetensbezwaren hinder had, zal
hij wel bereik! geacht hebben, toen hij vernam
dab zijn nieuw personeel het schip waarmede het
overgebracht Werd,half leeggestolen had.
.Jaren achtereen Werd het hoogere bestuur
gewaarschuwd het bleef echter tot September
1923 Oost-Indisch doofdie wat. al te veel ge
rucht maakte, zooals de eerlijke Henri Borel,
werd gepensionneerd. De ambtenarij houdt van
rustige rusten het idee wat gestolen of ver
mors! Wordt behoort slechts aan den Staal, is de
mantel waarmee de vele feilen bedekt worden.
Vandaar dan ook dat. geen enkel staatsbedrijf
kan rendeeren en dat do socialisatie hoe mooi ook
aangeprezen, voorbestemd is om te mislukken.
Maaslandus,
NIEUWE
I
