w
1
FilNSTE PLANTENBOTER
lOOOeULDEN
NOG VOOR DEN
6R00TSÏEN VERBRUIKER
Binnenland.
DE OPENING VAN ONZE UNIVERSITEIT.
Nadat de reeds vermelde plechtigheden had
den plaats gehad, heeft hedenmiddag prof. Jos.
Schrijnen, de rector-magnificus na een kort ge
schiedkundig overzicht en een uiteenzetting over
het goed recht van onze R, K. Universiteit, de
volgende rede uitgesproken
De drang nu naar eigen cultuur is des te
meer verklaarbaar, omdat zij gevoeld wordt
als een herleving. Want er was een tijd, waarin
onze cultuur niet aan flarden lag uiteengescheurd
Wij staan op gewijden bodem de naam van
Keizer Karei, die hier voortleeft, en die het Nij
meegsche rapport met de R. K. Universiteit
tot één geheel wenscht te verbinden, vooral de
kapel op het Valkhof brengen ons in herinnering
den zegen van de vermaarde Karolingische cul
tuur met het aloude en immer jeugdige Novioma-
gum als cultuurhaard. Hier bloeide de leidende
Schola Palat ina, bij 't Keizerpalts gevestigd
van hieruit verspreidde zich de weer gekersten
de beschaving over onze lage landen. Hier is ook
de plek waar de wieg stond van den grooten stu
denten-vader den Zaligen Petrus Canisius, den
Apostel van het Roomsch studentenwezen. Wel-
c ra zal het Roomsche Nijmegen, door een waar-
ig monument, zijn nagedachtenis ceren. Maar
vooraleer d!t verschijnt, gaan wij ook den Groo-
iv?11 VUe; i sc'lePPcr van de gekerstende
Nederlandsche cultuur, een gedenktceken stich
ten, zijner waardig.
Een nieuw tijdperk gaat voor Nederland
aanbreken. Nieuwe vooruitzichten, ook van
practischen aard, worden nu geopend de uni
versitaire studie zal meer vertrouwen inboeze
men, en daardoor zullen meer en beter studenten
worden gevormd het aantal beschikbare perso
nen voor eventuëel te bezetten plaatsen zal
worden opgevoerd de werklust van katholieke
geleerden zal door het geboden perspectief
en niet geringe mate worden verhoogd. Ook zal
iet wetenschappelijk tekort worden aangevuld,
want eenerzijds zal bij de katholieken de waar
deering van de wetenschap en haar beoefening
groeien, en anderzijds zullen zij voortaan in rui-
Noodig is slechts voldoende kontact met andere
ionnaties. Maar ik zie geen reden om te gelooven,
dat. dit contact door het oprichten der Nijmeeg-
w *ver®iteit zou worden verbroken.
Wij vormen hier geen katholiek ghetto en wil-
en geen kaste-geest, geen separatisme kweeken.
.men enkel hoogleeraar of ander docent zal er
aan denken, afwijkende opinies niet met allen
ernst en objectiviteit te bespreken. Voor anders
denkenden zullen wij onze deuren wagenwijd
open zetten. Nijmegen zelf zal den student met
het beeld eener gemengde bevolking zooals hij
c ie m zijn later leven zal ontmoeten, niet onbe
kend laten.
De katholieke hoogleeraren in andere academie
p aatsen zullen het hunne er toe bijdragen om de
noodige wisselwerking gaande te houden en de
Nijmeegsche professoren en studenten zullen
iun collega's op wetenschappelijke en sociale
samenkomsten blijven ontmoeten en met hen
blijven samenwerken in waardeerende vriend,
schap en eendracht. ITier voel ik mij verplicht-
aldus vervolgt de Hooggeleerde spreker, mijn
hartelijkcn dank in hét openbaar te betuigen
aan de vele collega's die met alleszins te waardee-
ren ruimheid aan onze jeugdige academie alreeds
hun volle samenwerking hebben toegezegd. Trou
wens de aanwezigheid van zooveel vertegenwoor
digers van zusteruniversiteit.cn in den lande in
deze plechtige stonde is het beste bewijs, dat
wij gaarne elkaar de helpende hand zullen bieden
tot het opbouwen der wetenschap. De Nijmeeg
sche studentenvereeniging zal aldoor voeling
houden met de zusterverenigingen elders, en ook
aldus zal het zooveel lichter vallen, het contact
met de niet-katholieke studenten te bewaren.
Ons deelnemen aan de Nederlandsche Studenten
organisatie bewijst, hoe gaarne wij willen samen
werken, waar het algemeen belang dit vordert.
En de Nijmeegsche studenten, tot sterke en
bewuste dragers der katholieke gedachte ge
vormd, zullen onnoembaar veel nut kunnen stich
ten door die gedachte bij andersdenkenden beter
tc doen kennen en dus te doen liefhebben.
Bepaaldelijk de Nationale Nederlandsche Uni-
vcrsiteit het complex van universiteiten in
den lande zal door de nieuwe Universiteit
Katholieke Universiteit zou worden gevestigd
werd die tijding door de geheele Katholieke
Burgerij niet, vreugde en jubel begroet.
Uitvoerig zette spr. uiteen, dat Nijmegen was
een middelpunt van Roomsche wetenschap en
Roomsche cultuur. Als de historische dag in de
wordingsgeschiedenis der Universiteit, zoo ver
volgde spr., staat den 23en Februari 1923.
Op dien Zondag werden in enkele uren zeven
tienduizend handteekeningen van Katholieke
Nijmegenaren geplaatst, onder het request aan
Gedeputeerde Staten van Gelderland met ver
zoek om het Raadsbesluit goed te keuren. Dit
was een machtig en spontaan protest van Ka
tholiek Nijmegen, een krachtig pleidooi ten
gunste der Universiteit. Wij wilden'echter ook op
andere, meer stoffelijke wijze onze vreugde en
dankbaarheid toonen. Als voorzitter van de
burgerij-commissie, waarvan ook onze diep-
betreurde Dr. van der Velden z.g. lid was, bood
spr. namens de Nijmeegsche burgerij haar ge
schenken in tcekening aan, en wol een zilveren
keten voor den Rector Magnificus en oen staf
voor den pedel.
Het geld hiervoor is door de geheele burgerij
door arm en rijk, bijeengebracht.
Zij zijn door Nijmeegsche kunstenaars ont
worpen en worden door hen uit de hand gesmeed.
Als hedenmiddag bij de openingswoorden van
Mgr., den Aartsbisschop voor het eerst weder na
ruim driehonderd jaar, de St. Catharinaklok van
den St. Stevenstoren voor Katholieke plechtig
heid zal luiden, dan zal zoo besloot spr., het hart
van iedcren Katholieken Nijrnegenaar trillen van
blijdschap, dan zullen wij gevoelen dat de strijd
en de standvastigheid in het geloof onzer vaderen
niet tevergeefs waren, dat de glorie der middel
eeuwen is teruggekeerd en dat Nijmegen weder
is geworden een stad van Roomsche wetenschap
en Roomsche cultuur.
De heer van Schaeck Mathon, burgemeester
van Nijmegen, hield daarna een rede.waarna hij
namens de gemeente, zijn gelukwenschen aan
bood en zijn dank betuigde voor de nieuwe stich
ting, die Nijmegen tot een universiteit-stad
maakt.
de Vlootwet, o.a. aan die van de R. K. Kies
vereniging in Den Haag op dit alles is de kroon
gezet door het petitionnement dat hedenmiddag
is aangeboden. Wanneer er meer tijd ware ge
weest, zouden er nog veel meer handteekeningen
zijn verzameld.
Bij zeer velen heeft liet, financieele bezwaar
overwogen. Deze bezwaren zijn al besproken en
die laat spr. dus rusten.
Velen hebben echter principieele bezwaren en
deze wil spr. schetsen. De theorie dat bewape
ning een verzekeringspremie voor vrede was, is
finaal mislukt. Ondanks die theorie en groot en
deels door die theorie is de oorlog ontstaan en
onder de afgrijselijkste omstandigheden is die
oorlog gevoerd. Nu die oorlog is uitgeraasd ver
keert de wereld in hopelooze ontwrichting en
geestelijke verwildering. Dat heeft duizenden en
duizenden gebracht tot de gedachte der ont
wapening.
De heer M a r c Ira n t (V. D.releveert enke
le punten uit de geschiedenis van het Vlootplan
en herinnert aan het rapport van de Interdepar
tementale Commissie, wier minimum-voorstel
slechts als een begin Was te beschouwen. Het,
perspectief dat zij daarbij opende was de ver
sterking van straat-Soenda, een perspectief clat
de Regeering nu overnam. De Regeering nam
dit ontwerp vrijwel geheel over en minister Colijn
minister van Marine en Koloniën ad interim
verdedigt het (gelach.)
De commissie acht hetgeen na zes jaar gereed
zal zijn nog niet eens voldoende voor verkenning
en dus is er dan voor de Verdediging van Java
nog niets. Het ligt dus voor d e hand dat 't tweede
deel voor de regeering onmisbaar is. De tweede
helft is een noodzakelijke consequentie, maar
Vrijdag heeft minister Colijn verklaard dat voor
liet tweede deel een nieuwe beslissing der Kamer
noodig is.
Er zijn twee Colijns de één is de ernstige
financier al is hij er wat ruw op gaan inhakken
de tweede is de man die totaal gedemoraliseerd
is door hel, militairisme.
Dp voorstelling, die de Minister Vrijdag gaf,
wijkt weer af van vroegere voorstellingen. Wij
mere mate en meer algemeen over de noodige
hulpmiddelen beschikken, omfdie waardeeRn»
gaande te houden en in daden om te zetten.
Een eere-saluut breng ik aan het katholieke
Zuiden, dat zooveel praesteerde, ofschoon het
tot dusverre zoo goed als van alle cultuur-insti
tuten en hulpmiddelen, boven Maas en Waal
samengetrokken, verstoken bleef. Nijmegen als
universiteitsstad trekt het Zuiden uit zijn isole
ment.
Maar gewettigd is de vraag of deze constructie
van eigen cultuur geen daad van afscheiding,
is van de algemeenc, Nederlandsche cultuur^
waar wij als broeders en zonen van eenzelfde
land toch gehouden zijn de handen inéén te
slaan en tot 't, nationale cultuurdoel gemeen
schappelijk samen te werken Laat ik, ant
woordt de hooggeleerde redenaar, de verze
kering geven,dat een daadwerkelijke afscheiding
door weinigen zoozeer zou betreurd worden als
door mij, en ik acht mij tot deze verklaring
gerechtigd, omdat ik meen persoonlijk blijk
gegeven te hebben, hoezeer de studie van de
nationale onder- en bovencultuur mij ter harte
gaat. Maar ik koester de vaste overtuiging, dat
net stichten, of liever verdichten van eigen cul-
uur allerminst een daad van afscheiding is,maar
aoor diiferentatie leiden moet tot hooger nationa
le integratie.
De nationale cultuur is niet uiteraard een-
vpr^ïf'- veronderstelt slechts eenheid in de
zich it i C'C'" ^e'Üke elementen combineeren
het aanzijn. 1 de natlonale cultuur
Maar dan is ook halfslachtig^, partiëele cul-
tuurformatie voor het algemeen belang waarde
loos dan eischt ook in casu het algemeen- Ne
derlandsch belang dat de katholieke cultuur
volmondig worde, dat de katholieke beginselen
de fijnste vezelen van het cultuurleven doordrin-
gedat de katholieke cultuurstrevingen tot
vol-uitgegroeide krachten worden opgekweekt.
worden gebaat. Vooreerst omdat deze menige
•leemte op wetenschappelijk gebied aanvult.
Zoo zal de faculteit der godgeleerdheid een groot-
sche taak hebben te vervullen door een nauw
keurig onderzoek van de groote problemen en
geestesstroomingen van onzen tijd. Gewezen
dient ook op zooveel mogelijkheden van directe
samenwerking.
In hot, slotgedeelte dor hier slechts ten deele
weer gegeven rede richtte Prof. Dr. Schrijnen
warme woorden van hulde cn dank, waardeering
vertrouwen en samenwerking tot Hunne Doorl
Hoogwaardigheden en andere Bestuursleden der
St. Radboud stichting, tot de aanwezige Excellen
ties, haar verzoekende IJ. M. onze geëerbiedigde
Koningin den oprechten dank over te willen
brengen voor de groote welwillendheid, waarme
de Zij aan de instelling de gevraagde rechten heeft
willen verleenen.
De Rector Magnificus besluit dan zijn rede
met de woorden
Zoo is dan nu liet plechtig oogenblik genaderd,
waarop bet verlangen van duizenden, het ver
langen van geslachten vele jaren herwaarts moge
worden bevredigd. Tn naam van het corps van
hoogleeraren, wier woordvoerder ik de eer had tc
zijn, in naam van deze hoogaanzienlijke verga-
dering, in naam van heel het Katholiek Neder
land vraag ik Uwe Doorluchtige Hoogwaardig
heid Monseigneur Henricus van de Wetering,
voorzitter van het bestuur der Sint Radboud-
stichting, rechtmatig opvolger van den H. Willi-
brord op den aartsbisschoppelijken stoel van
Utrecht, deze Katholieke Universiteit te willen
openen.
Door den Aartsbisschop van Utrecht werd in
een korte rede aan dit verzoek voldaan.
Het woord was daarna aan Mr. Wierdels, als
voorzitter van het Comité der Nijmeegsche bur
gerij. Hij richtte het woord tot den rector magni
ficus en zeide
„Toen in het begin van dit jaar bij besluit van
bet Doorluchtig Episcopaat en van het bestuur
der Sint Radboudstichb'ng Nijmegen, werd aan
gewezen als de stad, waar de Nederlandsche
De vliegtocht Nederland—Indie.
IIn vcrl,and met het besluit der Nederlandsche
en Nederlandsch-Indische regeeringen om den
voorgenomen vliegtocht Nederland—Indie wel
moreel, doch niet geldelijk te steunen, beeft,
naar het Ifaagsche Anetn-kantoor \erneernt, liet
comité beraadslaagd over de vraag, of de tocht
onder deze omstandigheden al of niet zal kunnen
doorgaan.
In aanmerking nemende de zeer groote be
langstelling en hoogst bevredigenden steun, die
bet comité reeds van Nederlandsche lichamen cn
particulieren mocht genieten of toegezegd kreeg
besloot het, zij het dan met een eenigszins gc-
wijzigden opzet en beperking der kosten, den
vliegtocht op 1 April te laten doorgaan.
Meer bezuinigingen op oorlog.
In een vergadering der R. K. Kiesvereeniging
te Almelo heeft het Kamerlid A. H. J. Engels
die de Vlootwet besprak, maar zich niet wildé
uitlaten oi hij vc>or dan wel tegen zal stemmen
verklaard, dat de R. K. Kamerleden van mee-
ning zijn dat er lang niet genoeg op de Oorlogs-
hegrooting bezuinigd is.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag 16 October.
Aan den heer Boon wordt toegestaan vragen
,e richten aan de Ministers van Waterstaat en
van Financiën omtrent de werking van den
Postcheque- en Girodienst en de stopzetting van
dat bednjf.
De interpellatie zal plaats hebben na de be
handeling der Vlootwet.
Dc Vlootwet.
Aan de orde is het Wetsontwerp tot vast
stelling van de sterkte en samenstelling der zee
macht en aanleg van steunpunten cn Verster
kingen in Nederlandsch-Indië (vlootwet 1922).
De heer H u g e n h o 11 z (S. D.) opent de
discussies over het ontwerp Vlootwet 1922. Hij
herinnert aan de vele protesten en meetings tegen
zitten voor goed aan de plannen vast tol 1959
toe. De Minister rekent niet met afschrijvingen
na 12 annuïteiten zijn we er niet af, maar wij
moeten blijven voortgaan met betalen. Colijn II
sluit voor dat alles de oogen en zegtwie dan
leeft, wie dan zorgt. De man, die Indië lief moest
hebben, spreekt over Indië op een wijze, die spr.
afkeurt.
(Rumoer op de publieke tribune. Twee man
nen roepen 32 jaar op de vloot gediend, hier is
ons eereteeken. Zoo Wordt voor ons gezorgd
De heer Duys (S. D.) Ze hebben gelijk, ze
hebben gelijk (Rumoer.)
(Na eenige oogenblikken werden de beide
personen van de tribune verwijderd en gaat de
vergadering voort.)
Spr. wijdt tenslotte eenige politieke beschou
wingen aan het ontwerp. Allerlei groepen te
samen vormen een meerderheid tegen dit ont
werp en spr. betreurt het, dat geen referendum
bestaat. Nu is een wfet als deze een soort com
promis en daarop moet een co^ctief bestaan en
dat kan alleen een referendum zijn. Als dit onL-
werp verworpen wordt, is een Kamerontbinding
niet noodig. Men zegt, dat het hier gaat tusschen
Ruys en Troelstra. Spr. meent dat de oppositie,
die op dit oogenblik de regeering zou willen over
nemen, stapelgek zou moeten zijn.
De vergadering wordt verdaagd tot lieden één
uur.
Stads- en Gewestelijk Nieuws,
Recollectie.
De leden van het retraitefonds ,,St. Clemens"
worden er op atlent gemaakt,dat hedenavond op
den gewonen tijd in de Frankelandsche Kerk
recollectie wordt gehouden.
Militie.
Naar wij vernemen, zullen 142 jongelieden,
die in September voor deze gemeente aan de
loting hebben deelgenomen, in het volgend jaaa
bij de Militie worden ingelijfd.Het hoogste dienst
plichtig nummer is 211
wlUPGENS7
WAT7
BW
