h Dapai
van
DAGBLAD IfOOR SCHIEDAM EN
M\w
FEU I
46ste Jaargang.
Woensdag 21 November 1923.
Ne. 13800.
fiuieaa KOEH ATB KT 4 Telefoon fetcmnugnsaal 18. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.per week 15 cent, franco per
post 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Advertentiëni 15 regels f 1.73 j elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden medtdaelingsn 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Ignatius Van Loyola, stichter van de Sociëteit
van Jezus (de jesuieten-orde).
Het publiek had blijkbaar heel wat anders
verwacht, want toen spreker doorging met
waardeering over de Jesuieten te spreken, werd
hij door de vergadering verhinderd zijn rede uit
te spreken. Hij werd tijdens zijn toespraak uitge
scholden voor Jesuiet, Roomsche paap, enz.
Velen verlieten de zaal, anderen gingen door
met heftig int rrumpeeren. Toen de heer
Poot tien minuten gesproken had, was hij door
het getier genoodzaakt met spreken te eindigen.
Hij wachtte eenige oogenblikken, totdat het
getier bedaard was, waarbij de ongeveer 250
aanwezigen werden verzocht zich behoorlijk te
gedragen en den spreker te laten uitspreken. Het
baatte echter niets, want na eenigen tijd, toen
hij zich weer eenigermate waardeerend over Ig
natius en de Jesuieten-orde uitliet, begon het
schelden opnieuw. De heer Poot verklaarde toen
van het woord af te zien, daarbij constateerend,
dat in een protestantsche vergadering het vrije
woord niet gèduld werd, wanneer ook de goede
zijde van het Katholicisme werd belicht en hij
daarom zijn lezing niet zou vervolgen.
Hij betreurde het, dat in de Ver. Protestantsch
Nederland geen sympathiek woord ten opzichte
van Rome werd geduld, maar nog meer, dat de
hoofden der protestanten door eeri antipapisti
sche hetze zoozeer waren verhit, dat alle waar
deering van Rome wordt veroordeeld.
Zoo ziet men, dat, als het tegen Rorrie gaat,
de Vrijheid van gedachte bij Vele protestanten
Veel te wenschen over laat en dat zij in hun klein
zieligheid en haat hun princiep van „Vrij onder
zoek" gewoonweg verloochenen. Door dien haat
en het vooroardceld verblind' zouden zij zich
nog eerder aansluiten bij de Russische sovjets
dan dat zij zich in den schoot der katholieke Kerk
zouden laten opnemen.
De man met twee aange
zichten.
Bij de behandeling der vlootwet heeft Mr.
Troelstra weer dikwijls van zich doen spreken
8
Een verhaal uit den tijd van Keizer Nero.
Hij was natuurlijk in de oppositie en heeft zich
duchtig geweerd. Wie of die sociale beroemdheid
toch eigenlijk is Ik kan die vraag volkomen
billijken vooral voor on ingewijd en in de politiek
daar die socialistische voorvechter nog al eens
naar twee kanten hinkt.
Weet dan, dat Mr. Troelstra de man is, die
in 1913 na het aanbod van Dr. Bos in het eerste'
begin de minister-portefeuilles voor de sociaal
democraten verwierp. Mr. Troclstra dat is de man
die in 1913 enkele weken daarna met warmte voor
aanneming pleitte.
Mr. Troelstra, dat, is de man, die in hetzelfde
jaar 1913 enkele weken later, toen het congres
de portefeuilles afwees, weer erkende-: het is
toch maar beter zoo.
Mr. Troelstra, dat is de man, die in het voor
jaar van 1918 alles in gereedheid bracht om zich
den ministerrok te laten aanmeten.
Mr. Troelstra, dat is de man, die in het najaar
van 1918 greep naar de macht en de dictatuur
Van het proletariaat wilde uil.roepep.
Mr. Troelstra, dat is de'man, die enkele dagen
na de mislukte revolutie in November 1918 er
kende zich „vergist" te hebben.
Mr. Troelstra, dat is de man, die bij het be-
grootingsdebat in 1918 verklaarde, dat het
tafellaken tusschen hem en de burgelijke partijen
onherroepelijk was doorgesneden. Mr. Troclstra,
dat is de man, die zich nu weer als bewindsman
aanbeveelde en ten slotte zich weer stilletjes
terugtrekt..
Mr. Troelstra, dat is dus de man met de twee
aangezichten.
't Kan v* r keer en.
Als onze koningin ergens in 't openbaar ver
schijnt, 't zij bij feestelijke gelegenheden, 't zij
bij plechtigheden, zooals bij de opening der Ka
mers, dan nemen de Sociaal-Democraten de
vlucht.
Ook van de uiterlijke praal der oranje-gezinde
bourgeoisie moeten zij niets hebben. Zoo spotten
zij nog bij de laatste Koning inn efeesten met de
„hooge doppen" en met het „Oranjegebler".
Maar wanneer de Koningin een der hunnen uit-
noodigt ter bespreking van eventueele minister
posten, dan verloochenen zij heel hun socialistisch
gedoe. Zoo lazen wij in de bladen het volgende
Mr. Troelstra kwam te Apeldoorn om door
H. M. de Koningin gehoord te worden, in ver
band met de regeeringscrisis. Er was Veel be
langstelling. Namens de afdeeling der S.D.A.P.
bood mevrouw K. van Trigt-Van de Veen hem
een bouquet oranje(I)-dahlia's aan, versierd met
een rood lint. Een. muziekkorps speelde de
Internationale. De heer Troelstra droeg den
hoogen hoed.
Dat doet vreemd aan Mr. Troelstra den
hoogen hoed op en een bouquet Oranjedahlia's
in de hand naar de Koningin, 't Kan verkeeren
W.
Buitenlandseh Nieuws.
DE GEZANTENRAAD.
Gisterochtend werd te Parijs officieel beves
tigd, dat de Duitsche regeering op 18 November
jl. op den Quai d'Orsay een mededeeling be
treffende den ex-lcroonprins heeft laten over
handigen. Hierin wordt er aan herinnerd, dat de
ex-kroonprins en ex-erfgenaam van de Duitsche
kroon, krachtens een acte, op 17 November 1918
gepasseerd, zonder eenig voorbehoud van a'le
rechten op den Duitschen troon heeft afgezien,
een
hartzwakte
grbp, d;e zoo-
om v;er uur m
Gratis-Ongevallenverzekering f 506 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 100 bij verlies van een
wftawiMiaii^iiiLn ^1 ihimfiwnui«ini«n iwwmmi niï'^ i imiMJniWMinfifiiifi^m"ini^i^um^-<nnii* '^C^^e(^am
De vrijheid van gedachten
in de Protestantsche kerk.
De lezer herinnert zich ongetwijfeld de klein
zieligheid van de lTaagsche kerl enraad, toen zij'
weigerde het Drie Koningenraam, door onzen
grooten kunstenaar Toorop ontworpen, te aan
vaarden, omdat hef te roomsch was.
Eenzelfde staaltje van liefde voor het ware,
heilige en eerbiedwaardige in de katholieke
kerk bij onze protestante broeders speelde zich
dezer dagen te Rotterdam af. Daar werd door
„Protestantsch Nederland" (een vereeniging
van protestanten) een vergadering belegd, waarop
de heer Poot als spreker zou optreden.
Over Rome en ^roomsche praktijken zou 't
gaan en speciaal over het Jesuitisme. Wij ver
onderstellen, dat de heer Poot, toen hij over de
Jesuieten moest spreken, best aan het stu-
deeren is gegaan en toen ontdekt heeft, dat
die Jesuieten toch eigenlijk niet van die vreeselij-
ke en gevaarlijke menschen zijn als waarvoor zij
in sommige protestante Kringenworden gehouden.
Tenminste de vergadering had het volgende
verloop, naar aan de „Res." wordt geschreven
Gisteravond 6 November is in „Geloof en .Vrij
heid" een vergadering gehouden voor de Ver.
Protestantsch Nederland, waar de heer J. Poot
uit 's-Gravenhage als spreker zou optreden.
De spreker, die blijkbrfar sympathiek gestemd
was voor het Roomsch-Katholicisme, behandelde
zoowel wat Pruisen als wat het Duitsche Rijk
betreft. Deze verklaring is onafhankelijk van die
welke de ex-keizer van zijn kant heeft afgelegd.
In dezelfde mededeeling wordt er op gewezen,
dat de Duitsche regeering den terugkeer van den
ex-keizer niet zou toestaan. Trouwens laatstge
noemde heeft, geenerlei verzoek in dezen geest,
gedaan.
De zitting van den Raad van ambassadeurs,
vastgesteld op gistermiddag 5 uur, is verdaagd,
omdat de Britsche gezant nog geen instructies
van zijn regeering had ontvangen.
DE DUITSCHE RIJKSDAG.
Voor de zitting van den Rijksdag van gister
was eerst nog vergaderd door de verschillende
fracties en door het seniorenconvent.
Als vaststaand kan worden aangenomen, dat
de sociaal-democraten een motie van wantrou
wen zullen indienen en wel een, waarin nader
wordt uiteengezet waarom de partij de regeering
haar vertrouwen niet kan schenken.
Bij den aanvang van den Rijksdag werd on
middellijk medegedeeld, dat, ingeval de regee
ring in de minderheid zou blijven, Stresemann
van den rijkspresident machtiging heeft ver
kregen den Rijksdag te ontbinden deze mede
deeling is echter nog niet be^stigd. De rijks-
I kanselier is echter besloten, voor het geval dat
zoowel de Duitsch-nationalen en de communis
ten als de sociaal-democraten een gemotiveerde
motie van wantrouwen indienen, zoodat elke
partij slechts voor haar eigen voorstel kan stem
men, waarbij dan al deze voorstellen een absolute
minderheid zouden krijgen, na een zoo indirect
votum van wantrouwen af te treden.
In het algemeen is nog geen meening gevormd
over den waarschijnlijkcn uitslag van de regee
ringscrisis.
De Rijksdag was echter niet lang bijeen, want
toen de Rijkskanselier het woord wilde nemen,
ontstond een communistisch kabaal, dat schor
sing veroorzaakte.
De communist Koehner vroeg het woord om
een motie van orde in te dienen.
Toen president Loeber dit weigerde, riep hij
„Ik protesteer er tegen, dat. hier in deze zaal
geheime politie aanwezig is
Toen daarop de president den Rijkskanselier
toch het woord wilde geven, maakte de commu
nist Remmele zulk een lawaai, dat Stresemann
niet. kon spreken. De president eischte daarop,
dat Remmele de zaal zou verlaten en toen deze
weigerde hieraan gehoor te geven, schorste de
president de zitting voor één uur.
Om even over vijven werd de zitting heropend
en deelde de voorzitter mede, dat hij reeds ge-
ruimen tijd geleden geheime politie in de zaal had
toegelaten, In verband met de vele dreigbrieven,
die verschillende leden der regecring en van den
Rijksdag hadden ontvangen.
Toen Remmele ook toen nog weigerde de zaal
te verlaten, verdaagde de president de zitting tot
Donderdagmiddag zes uur.
RIJKSBANKPRESIDENT HAVENSTEIN. f
De president der Duhsche Rijksbank, dr.
Havenstem, >s op 66-jargen leeftijd plotselmg
overleden.
Havenstem :s een'gen tijd geleden ernsDg
z:ek geweest aan de gr'ep. Van zijn verlof
voor herstel moest hij echter om belangrijke
aangelegenheden naar Berlijn terugkeeren. Hij
gevoelde z;ch evenwel zoover hersteld, dat hij
nog Maandagavond een conferentie kon bijwo
nen met de dhecteuren van de Rijksbank
Ondankbare Ofa 1 kreet Suzanna heb ik
tijdens uwe ziekte ook niet aan uwe legerstede
gewaakt, toen ge, nog vreemdelinge en verlaten
tusschen uwe vijanden, den zwaren last en de
ellende der slavernij niet kondt verdragen
't Was, omdat ik toen het geluk nog niet be
sefte, dat mij te wachten stond in den dienst
eener meesteres, die voor hare slavinnen is
Wat de zon is voor de bloemen des velds een
hron van goedheid en toegevendheid, de uit
deelster van milde weldaden
Zoo sprak Zofa maar die bedriegelijke vlei
erij miste haar uitwerksel zij riep geen lachje
Op de rozige lippen der jeugdige Romeinsche
Deze begreep dat een onverdiende lófbetuiging
vaak dieper het hart doorvlijmt dan het pittigst
oordeel en beseffend dat zij deze overdreven^
vleierijen in het geheel niet verdiende, keerde
zij Zofa den rug toe, na haar verboden te heb
ben nog ooit te kort te komen aan den eerbied,
dien zij hare overheid te betuigen had. En met
oen verbood zij aan Suzanna voortaan nog
Verkleefdheid en gehechtheid te betoonen aan
de barbaarsche koppige, zooals ze Alda noemde.
Helaas 1 zuchtte Suzanna, ik ben hare
eenige vriendin laat ik ze aan haar lot over,
in den staat van zwakheid en neerslachtigheid
waarin zij verkeert, dan sterft zij bij gebrek aan
zorg en troost. Geen enkel schepsel gevoelt nog
jieelij voor de bedroefde vreemdelinge wat
ïoet er van haar geworden, zoo gij ze van de
zwakke hulp berooft, die het eenig wezen, dat
belang stelt in hare ellende, naar betuigt
Die treffende woorden waren evenwél voor
de hoogmoedige Romeinsche vergeefs gespro
ken. Onverschillig kwam het over hare lippen
De verlatenis zal hare koppigheid breken!
Mogelijk zal zij zich onderwerpen, als zij beroofd
wordt van de zorgen barer even koppige ge
zellin
Vruchteloos zeide Suzanna, dat zij al haren
invloed zou gebruiken om de jeugdige Breton-
sche over te halen tot algeheele onderwerping
aan het gezag dergenen,diedoorde oorlogswetten
hare meesters geworden waren.
De wreede Lelia, vast houdend aan de uit
voering van haar gegeven bevel, sloeg geen
aandacht op Suzanna's smeeken, maar deed
haar naar een afgelegen plaats van haar paleis
voeren en gaf het uitdrukkelijk bevel haar
streng te bewaken, om te beletten, dat zij in
't geheim de diep-ongelukkige Alda zou gaan
bezoeken.
Toen deze laatste zich verlaten dacht door
de eenige vriendin, welke zij op aarde bezat,
ontstak zij in hevige woede en opnieuw werd
zij door een hevige koorts overvallen. In hare
zinsverbijstering verweet zij Suzanna haar in
het ongeluk te verlaten een andere maal sprak
zij dringend bevelend, als ware Suzanna in hare
nabijheid. Dan weer smeekte zij haar zacht zoo
dra mogelijk terug te komen en, wanneer zij
een gerucht van stappen vóór hare eenzame
kamer meende te vernemen, dan strekte zij de
armen uit naar de deur en kreet om hare af
wezige vriendin. Vruchteloos echter was haar
verlangen de weergalm harer groote, holle
kamer alleen beantwoordde haar droevig ge
kreun.
Dagen verstreken en Suzanna kwam niet,.
Nu dacht Alda, dat de afwezigheid harer
vrendin wel uit een andere oorzaak kon voort
spruiten dan uit nalatigheid, ongeluk of ziekte,
't Gebeurde niet zelden, dat een of andere slaaf
aan dezen of genen handelaar verkocht werd en
het bleek haar niet onmogelijk, dat ook haar
welbeminde Suzanna verkoch ten weggevoerd
was. Het vermoeden alleen, dat dit onge
luk haar getroffen had, verbitterde haar nog
meer tegenover de verfoeide Lelia en tranen
van spijt kwamen haar uit, de oogen, omdat
zij aan den ijzeren klauw dier gehate Romeinsche
niet ontsnappen kon.
Narsa, 'n nijdige feeks was als opziene-
res over Marcus-Lelia's slaven belast, deze
tweemaal daags een bete brood en een slok
water te brengen. Tot heden toe had Alda haar
slechts met een gevoel van haat en misprijzen
meldt uh Tu-
te Fiume ont-
Plotsel-'ng echter deed zhh
voor, nog een gevolg van de
zeer - toenam, dat Havenstem
den morgen overleed.
Als zijn opvolger wordt genoemd de tegen
woordige rijksvaluta-comimssahs dr. Schacht.
DE SEPARATISTISCHE BEWEGING.
Naar uit het Zevengebergte wordt gemeld is
de actie der separatisten daar volkomen mislukt.
De bevolking van stad en land is tegen hen op
getreden en heeft er ongeveer 150 doodgeslagen
en een groot aantal gewond. Het gebied van het
Zevengebergte, waarin o.a. Honnef en Königs-
winter liggen, is geheel door de separatisten
ontruimd.
IERLAND.
Gister is het eerste slachtoffer gevallen onder
de hongerstakers in Dublin; Barry, die uit Cork
afkomstig was, is overleden, na zich 35 dagen van
alle voedsel te hebben onthouden.
OKLAHOMA.
Zooals bekend, werd de gouverneur van den
staat Oklahoma,-Walton, door den Senaat uit
zijn ambt ontzet wegens machtsmisbruik.
Tot zijn opvolger werd benoemd luitenant-
generaal Pratt, die twee jaar geleden werd be
schuldigd van corruptie, doch toen dooi* den
Senaat werd vrijgesproken.
ALLERLEI.
U't ParijsHet „Journal"
rijn, dat, volgens ber'chten,
vangen, cle Itab'aansche officiersmissie in Roeme
nie door bandieten zou zijn aangevallen en van
alles beroofd.
De officiersmissie stelde een onderzoek in
naar de soldaten, die gedurende den oorlog-
waren gevangen genomen en over het gebied
verspreid waren. Twee der officieren, onder wie
de voormalige burgemeester van Fiume, Gigante,
werden gewond.
Uit Londen. Volgens berichten uit Brussel,
heeft de Belgische regecring haar gezant te
Berlijn opgedragen, een gedetailleerd rapport
uit te brengen over de gemelde arrestaties door
de rijksweer van twee Belg'sche officieren.
Uit Weenen. Anti-semiUsche studenten heb
ben eenige joodsche professoren belet hun cur
sussen aan de universiteit voort te zetten.
De rector van de universiteit besloot daarop
de un;vers:te:t tot nader order te slwten.
Uit Londen. Een bericht uit Delhi meldt,
dat thans vastgesteld is, dat het lid van de ben
de te Kohai,dat persoonlijk mrs.Ellis vermoordde
ook verantwoordelijk is voor den moord op
kapitein Watts en zijn. echtgenoote te Para-
clinar.
Uit Rome wordt gemeld, dat de koning van
Spanje op het vliegveld van Conto Telli een
demonstratie der Italiaansche vliegers bijge
woond heeft. Op een gegeven teeken stegen te
gelijk 400 vliegtuigen en 4 luchtschepen op.
Uit Berlijn Volgens een bericht uit Essen
zullen de onderhandelingen tusschen den bond
van mijneigenaars en de Micum (ingenieurs
commissie) Donderdag a.s. te Dusseldorp wor
den hervat.
Uit BernDe Zwitsersche Bondsraad
heeft besloten tot uitwijzing, van Poeloenin.
Binnenland.
Staatscommissie Rijkswaterstaat.
De Centrale verneemt, dat binnenkort een
Staatscommissie zal worden ingesteld om een
aangezien en haar taal noch teeken gegeven,om
dat deze haar telkens hoonde met de bespot
ting
'n Prinses zijt gegeweest, he
li Zal u wel verzorgen wacht maar
en zij had haar dan onbarmhartig den rug ge
striemd met een lederen zweep. Nu echter oe
fende het hevig verlangen om nieuws te ver-
riemen van hare vriendin en om de reden te
kennen van dezer ongewone afwezigheid zoo
veel invloed op haar uit, dat zij den afkeer, dien
zij voor Narsa had, overwon en besloot haar aan
te spreken. Derhalve smeekte zij de oude, haar
te zeggen waarom Suzanna sinds zoovele dagen
reeds heeft nagelaten haar te komen bezoe
ken.
Een loensche oogopslag, die scheen te zeggen
dat zijn uwe zaken niet, was Narsa's antwoord.
Dit beleedigend stilzwijgen, die nijdige blik,
deden de fiere Alda zoozeer in woede ontsteken,
dat zij hare verontwaardiging lucht gaf in een
uitval van verwijtingen.
Ijlhoofdigheid was bet gevolg van dien
hevigen aanval van gramschap dagen en
nachten bleef Alda ongevoelig voor alles,
afgenomen de vlijmende pijnen, die haar
beletten het brandend hoofd van de harde
legerstede op te richten.
(Wordt vervolgd)
a
