DAGBLADWQOR SCHIEDAMOMSTREKEN
47ste Jaargang.
Zaterdag* 2 Februari 1924.
No. 13860
Bmcau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus 39. Advertentiën: 15 regels 1.75; elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
onnementen per 3 maanden .'./O, per week 20 cent, franco por plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Pos kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
met Officieel Kerkbencht 10 ets. SJskfeiliO, toegezonden. - Incassokosten wqrden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering 1500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 200 bij verlies vaneen
Z-CI^Les van een wijsvinger; f la bij verlies van eiken anderen vinger De verzekering wordt gewaarborgd door de Holl. Algem. Verz.bank tc Schiedam
overd hebbenop het gebied van den humor'.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAÖ7
Binnenland.
Het miiitairisine in Indie.
Een komieke geschiedenis wordt in Indic
vertoond
We lezen n.l. in de „Locomotief" vanBandoeng
het volgende verhaal
„Het legerbestuur heeft de R.K. ,0.0.
vereeniging „St. Ignatius" doen weten, dat
de statuten van deze Vereeniging niet zul
len worden goedgekeurd, indien daarin de be
paling is opgenomen, dat de Vereeniging een
geestelijk adviseur heeft. Nader vernemen wij,
dat de vereeniging over dit verbod, hetwelk als
hoogst teleurstellend wordt gevoeld door deze
Vereeniging, die zich uitsluitend het behartigen
der geestelijke belangen van den Katholieken
onder-officier ten doel stelt, thans correspon
deert met den bisschop."
Is het niet kostelijk Dat klinkt alsof we een
halve eeuw terug leefden.
Een toelichting heeft het legerbestuur op
de verbodsbepaling tegen St. Ignatius niet
gegeven. Het blad verneemt echter, dat het
legerbestuur geen geestelijk adviseur van deze
R.K. Vereeniging wensch, omdat. .die geeste
lijk adviseur, een pastoor, een burger zou zijn
en men geen bemoeiing van burgers met leger-
aangelegenheden verlangt.
't Is ijselijk, die geestelijke burgers zouden
het leger leelijk kunnen besmetten. Jammer,
dat er niet bij staat, wie de kleine potentaat is,
die wil beletten, dat de onderofficieren geestelijk
bij blijven.
Maar er zijn gelukkig nog rechters in Den Haag,
die voor dit malle gedoe wel gauw een stokje
zullen steken.
Het recht op den laeli.
Mr. Van Rossum heeft in de „Groene" ge
poogd, zijn laatste tooneelproduct „Het jubi
leum van Venus", hetwelk uitmunt door ordi
naire platheid, te verdedigen met een beroep
op „het recht van den'Iach."
Welke poging in het jongste nummer van
het liberale weekblad wordt gewraakt door
den redacteur der Charivaria, Dh. Nolst Trenité,
die o.m. het volgende schrijft
„Humor is een sprong. De sprong naar het
onverwachte. Wie dien sprong, met lachsucces,
weet te doen zonder hulpmiddelen, is de goede
humorist.. Maar er zijn er die een polsstok noodig
hebben: viezigheid of onzedelijkheid. Dit be
wijst altijd gebrek aan voldoenden humor. Hier
wordt de lach niet voortgebracht door het
humorcentrum in de hersenen, maar door een
ander centrum, dat ik niet nader aan zal duiden.
De Fransche spotbladen bewijzen zoo hun in
ferioriteit. Dit gebruiken bijna, altijd den pols
stok, in tegenstelling met de Engelse he, die
nooit eenig onwelriekend hulpmiddel noodig
hebben en toch het wereldkampioenschap ver-
Over Onderwijs en nog wat.
Dezer dagen heeft men 't kunnen lezen, dat
de regeering nu ook op de Onderwij s-begrooting
gaat bezuinigen en uit al eerder gegeven berich
ten, kon men afleiden, dat die bezuinigingsplan
nen o.a. zouden verwerkelijkt worden door
afschaffing van het 7e leerjaar en door verhoo
ging van den leeftijdsgrens tot toelating voor
het le leerjaar, welke voor dit jaar reeds is vast
gesteld op 7 of tenminste fi1^ jaar, m.a.w. een
kind zal voortaan zes maanden vóór den aan
vang van het nieuwe schooljaar zes jaar moeten
zijn geweest, om van de bewaarschool op de
„groote" school geplaatst te kunnen worden.
Deze laatstgenoemde wijziging schept wel een
typische situatie daar toch dit jaar geen leer
lingen voor de le klasse zullen kunnen worden
aangenomen. 'tVolgend jaar natuurlijk wel weer,
maar dan zal er, gelijk een ieder duidelijk zal zijn,
•weer geen tweede klasse bestaan, daar dan de
kinderen, die dit jaar 't tweede leerjaar ingingen,
in 1925 reeds het derde, zullen ingaan. (Wat er
dan gebeuren moet met achterblijvende kinde
ren is ons niet erg duidelijk). Een dergelijke toe
stand van 'n ieder jaar telkens hoogere openblij
vende klasse zal blijven bestaan, totdat de in
1925 op school gekomen kinderen in 1930 het
zesde leerjaar zullen intreden. Van 192930
zal dus de zesde klasse onbezet zijn waarna ver
volgens de zes-ldassen-bezetling weer zonder
onderbrekingen en hiaten trapsgewijze is gere
geld.
Dat in dit plan, evenals in de afschaffing van
het 7e leerjaar werkelijk bezuiniging steekt, zal
wel niemand willen ontkennen, daar dan toch
niet zooveel, personeel-benoemingén meer noodig
zullen zijn; een andere vraag is echter, of in deze
gevallen de beoogde bezuiniging geen moreele
nadeelen verwekt, m.a.w. of de jeugd er geen
geesLes- of zicleschade van ondervindt.
Dat behoeft o.i. niet 't geval te zijn, daar 't toch
De heer Van Rossum zal het niet tegen, preken.
Op het tooneel is het niet anders.
Er is drieërlei lach. De goddelijke, de men-
schclijke en de duivelsche. De goddelijke is b.v.
de lach, die opgewekt wordt door een grapje
als het in de vorige Groene uit de Punch over
genomen, van het kind dat van de koekjes had
gesnoept. Het kinderlijk onbeholpene, onlogische
met een subliemen achtergrond van groot-rnen-
schelijk berouw. Deze lach is zeer na verwant
aan ontroering. De menschelijke lach is de lach
om het potsierlijke, b.v. van den opgeblazen
heer wiens hooge hoed afwaait, of om de gees
tige woordspelling en zooveel meer. De duivel
sche lach ik spreek daar nu maar niet over
Maar inr. Van Rossum haspelt ze allemaal door
mekaar onder het motto „als ze maar lachen."
Ons land heeft weinig oorspronkelijke hu
moristen men denke aan alle mislukte po
gingen om een humoristisch weekblad samen
te stellen, en van blijspelschrijvers willen me
ook niet veel namen te binnen schieten. Mr
Van Rossum heeft in sommige van zijn stukken
getoond, dat hij verstand heeft van zuiveren
humor, en zou misschien een voortreffelijk
blijspel kunnen schrijven. Maar dan moet hij
het standpunt verlaten, dat hij tevreden js
met den lach, dien „vijfhonderd première-be
zoekers" laten klinken. Zoo leidt hij het pu
bliek niet, maar wordt hij geleid door het vulgus
wat altijd onwaardig is, en zijn stuk wordt slecht'
Ons tooneel en cabaret geven genoeg schunnigs.
Dat behoeft niet gekweekt, maar moet bestreden
worden.
openlegging van Noord en West Nieuw Guinea.
Omtrent het resultaat van die besprekingen
kan de Ind. Ct. nog het volgende melden
Het ligt in de bedoeling een Nederlandsch-
Duitsch kapitaalkrachtig concern te vormen.
Het doel van het concern is voornamelijk
handel te drijven met de bevolking en met
het buitenland, terwijl bovendien de parel-
visscherij een object van exploitatie uitmaakt.
Ook hoopt men in het in exploiteeren gebied
delfstoffen aan te treffen, vooral goud.
En wat te zeggen van de andere mogendheden?
Zoo is er nu reeds een economisch conflict,
het welk thans reeds in volle kracht woedt
in en om den Stillen Oceaan, en veel kans loopt
in een militair conflict te eindigen.
uitzichten van dc wereldpolitiek zijn hieromtrent
verre van bemoedigend.
In elk geval zal de verdediging van N.O.I.
zonder uitstel moeten ter hand genomen wor
den,wil Nederland baas in eigen huis blijven, wat
o.i. zeer zeker in het belang is van ons land
en van den wereldvrede.
11. C.
De geachte inzender loopt o.i. wel wat op de
zaak vooruit. Als er een van overtuigd is, dat
verdediging van Indië noodig is, dan is het de
regeering, maar deze heeft thans belooft niet
eerder met een nieuw vlootontwerp te komen,
totdat de finantieele toestand van ons land
nauwkeurig en zakelijk onder de oogen is ge-
INGEZONDEN.
De Verdediging van ons insuiiude en de
II. K. Kiezers*.
De verdediging van ons Insulinde is zeer zeker
een belangrijk vraagstuk, dat meer belangstelling
en voorlichting*noodig heeft voor ons R.K. Kie
zersvolk. De belangstelling van ons Nederlan
ders voor den parel van den Jndischen Oceaan,
is wel zeer gering te noemen, van daar dan ook,
dat bet Nederlandsche volk niet weet wat het
weten moet n.l. het defenise-vraagstuk voor
N.O.I.
Vooral door onze Indische broeders wordt die
geringe belangstelling ons zeer kwalijk ge
nomen. Ja, zelfs in 's lands vergaderzaal dringt
het besef van onzen kolonialen rijkdom zoo
weinig dqor. Met de belangen van ons Insulinde
wordt dan ook door de volksvertegenwoordigers
weinig of geen rekening gehouden, en dit alleen
overgelaten aan de z.g. Indische specialiteiten.
Anders, ls dit echter het geval met het buiten
land vooral de Duitschers zijn ons weer eens
fijn hier in voorgegaan.
Een persbericht maakt melding van de be
sprekingen van den hertog Adolf van Mecklen-
>urg met den landvoogd,betreffende de mogelijke
Vooral de ligging onzer O.I. bezittingen maken zien. Intusschen is voorlichting op defensie-
de kans voor Nederland groot in dit conflict
te worden betrokken.. Wij zijn dan als zelf
standige natie, verplicht onze zelfstandigheid te
verdedigen en onze neutralitiit te bewaren.
Gouverneur-generaal Wood der Amerikaan-
sShe Philippijnen zeide bij zijn bezoek aan
Indië, heel sterk te vreezen, dat een conflict in
de Pacific onafwendbaar is, in welk geval Ned.
Indië tijdelijk door een der oorlogvoerende
mogendheden zal worden bezet. Weerloos
heid schept voor ons dus gevaren, en zal de
wereldvrede verstoren. Dit werd dan ook dooi
de regeering ten volle begrepen, en zij diende
het bekende ontwerp Vlootwet in. Dit wekte
een storm van verontwaardiging in het kamp
van „geen man, geen cent."
Ook een gedeelte onzer R.K. kamerfratie
dacht er anders over dan de reeering. Waren onze
volksvertegenwoordigers welvoldoénde op de
hoogte omtrent het verdrag van Washington en
Genéve dat ons land totaal geen verzekering
gebied door bekwame mannen zeker aan te
raden. Red.
Gemengd Nieuws.
„Rechts houden." Wij lezen in een
Romeinsch bericht van de „Daily Ghron."
Van-de 1085 wetten, welke, sinds Mussolini
aap bet. hoofd der regeering staat, zijn aan
genomen is een wel zeer onpopulair te Rome.
Deze wet is die, welke bepaalt, dat de voet
gangers in deze stad rechts moeten houden.
De trottoirs in het centrum der stad zijn zoo
smal, dat elk stilstaan voor een étalage of
het aanknoopen van een praatje tussc.hen
enkele vrienden een stopzetten van het ver
keer beteekent.
De Romeinen zijn daaraan niet gewoon zij
waren gedurende eeuwen gewend om te gaan
en te staan waar zij zulks verkozen.
Het toenemend verkeer met zijn honderden
auto's beteeken.de natuurlijk een toename van
bood, wat betreft onze onafhankelijkheid En het aantal straat-ongevallen,
het is toch hekend hoe kort geleden Jhr. Loudon
wel zeker is, dat die nadoelen niet behoeven te
bestaan, wanneer 't te geven onderwijs maar
een beteren, dieperen invloed op het verstand en
hart der kinderen uitoefende. Och, aan de
mogelijkheid, om een kind verstandelijk te ont
wikkelen ontbreekt het niet, ook de in toekomst
niet, wanneer het 7e leerjaar zal zijn vervallen
andere inrichtingen van uitgebreid lager
onderyvijs zijn er immers voldoende en ook
zal een jaar meer bewaarschoolonderwijs niet
schaden, vooral als 't in verhouding tot den
leeftijd wordt gewijzigd, maai de hoofdzaak is,
dat een kind tegelijk met zijn verstand, ook zijn
hart,zijn zieleleven, zijn geheele innerlijke wezen
ontwikkelt, zoodat 't opgroeit in volkomen
evenwichtigheid tot het ideaal van een geheelen
raensch in den vollen,eigenlijken zin des woords.
hn in deze zware taak schieten in menig opzicht
het onderwijs en ook de leiding der ouders tc
kort.
t Is niet onaardig en tevens leerzaam orp eens
te lezen, hoe de Spotternij of Sotternij-schrijver
dezer dagen in de „Tel." met ons huidig onder
wijs en onze tegenwoordige opvoeding, den draak
weet te steken
„We zijn nu toch eindelijk op dén goeden weg,
schrijft hij. Men gaat voor twaalf en een half
millioen op het Onderwijs bezuinigen. Het
moest er van komen. Het had er al lang van
moeten komen. Want ons volk wordt op den
duur veel te geleerd. En geleerd zijn beteekent
in 99 van de 100 gevallen pedant of eigenwijs
en dus dom zijn. Het overblijvende, percent
is verstrooid en dus onschadelijk.
Wat heelt een nuchter volk als het onze aan
al die schoolgeleerdheid Onze Vaderen kenden
het a. b. e„ schreven het met hanepooten, maar
duidelijk ge.nocg, wisten zonder mankeeren
een plaats in den Bijbel te vinden en als zij zich
ui hun optellen en afLrekken somtijds Vereisten,
vvas het altijd aan den goeden kant. En nooit
was. er gelukkiger volk.
Het waren rustige tijden. Het proletariaat
namens de kleine mogendheden bij den Volken
bond protesteerde tegen de garantie-verdragen,
die dreigden het werk van den Volkenbond in
een verkeerd spoor te leiden,dat zou voeren naar
de oude, en terecht veroordeelde „defensieve
militaire verbonden."
Dit al werd door de Volksvertegenwoordiging
niet begrepen, met het bekende gevolg, de ver
werping der vlootwet. Dat had een regeerings-
crisis ten gevolge,die eerst onlangs werd opgelost.
Maar wat nu De regeering zal zeer zeker
weer met het ontwerp-vlootwet voor de Ka
mer komen. Reeds nu, stookt men van de
andere zijde de arbeiders in fabrieken en werk
plaatsen op tegen de regeering. En nu is het de
taak van bekwame mannen op het gebiedvan
kolonisatie en defensie van Indië de kiezers in
te lichten, dan zal ons volk begrijpen wat ons
heerlijk Insulinde voor Nederland beteekent.
Laat de R.K. Staatspartij hierin het voorbeeld
geven, dat^zul de taak onzer regeering verlichten
als zij weet dat. liet grootste gedeelte van het
Nederlandsche Volk achter haar staat.
Wij katholieken stellen ons ook op de ont-
Wapeningsgedaehte des Pausen, maar de voor
wist niet dat het „proletariaat" heette en ver
trapt werd en de „rijkdom" wist ook niet beter
of zoo hoorde het.
Toen kwam de gezegende politiek en begon
zich met het volk te bemoeien, het „bewust",
dat wil zeggen tot kiezer te maken. Het is haar
prachtig gelukt. Nu hebben wij een proletariaat,
dat vertrapt wordt nu hebben wij een rijkdom,
die het uitbuit nu hebben wij arbeiders-af
gevaardigden, die er voor betaald worden dit,
dagelijks, eenige malen hardop te bidden en we
hebben ook kranten gekregen, die het volk-
politiek opvoeden. En dat is allemaal de schuld-
van het onderwijs. En nooit was men links en
rechts ontevredener. Dat is het beginsel van
alle wijsheid, heb ik eens hooren zeggen. Maar
wordt men op deze wijze wijs
Ga tot het volk en aanschouw wat het on
derwijs gewrocht heeft. Het kan nu de krantjes
lezen over het boksen, het wielrennen en het
voetbal het is groot gebracht bij de Marxis
tische krachttermen en is bezig al zijn nuchter
heid, dat wil zeggen, zijn filosofie te verliezen,
die stelselmatig weggeonderwijsd wordt. En
ik ben zoo vrij" te betwijfelen ol' de innerlijke
beschaving van ons volk, vergeleken met die
van ons vorig geslacht, er op vooruit is gegaan.
Ons naaste voorgeslacht dronk misschien een
paar borrels meer en in een dronken bui bakke
leide liet zeer onwetenschappelijk met de politie
ze gapten, maar deden het minder geraffineerd
dan onze boeven en of ze zooveel meer moord
en doodslager» op hun geweten hadden, be
twijfel ik.
Een dezer dagen had ik liet genoegen in de
provincie Utrecht in een lokaaltreintje tc rei
zen, dat voor het grootste deel bezet was door
jongelui van beiderlei kunne. Al deze jongelui
hadden onder de leerplichtwet onderwijs ge
noten vele hunner hadden na den schooi-
pliehtigen leeftijd nog avondscholen bezocht
en ik verklaar, met de hand op mijn democra
tisch hart, dat ik hetgezelschap wan de pot-
In het drukke district van de Corco zijn
nu de politieagenten begonnen den voetgan
gers te leeren, waar zij moeten loopen. Zaken-
menschen beklagen zich echter over dit rechts-
houden-geroep, daar zij vreezen, dat dé han
del zal lijden, wanneer (ie étalages niet meer
voldoende bezichtigd worden. Sommige voet
gangers protesteerden tegen een dergelijk in
breuk maken op hun vrijheid. Er was zelfs
een heele scène, toen op een gegeven oogenblik
een Romeinsch burger weigerde aanl Iermandads
zoon te gehoorzamen. Er ontstond een oploop,
waarbij alle rechtshouders van de overzijde
kwamen gesneld om hun protest van den voet
ganger, kracht bij te zetten. Het, verkeer was
gedurende een half uur gestremd.
Leuven. Er wordt te Leuven flink voort-
gewerkt aan den herbouw van de in Augustus
1914 in de asch gelegde wijken, zoodat het zich
laat aanzien, dat dit groote werk nog vóór het
einde van het jaar voltooid zal zijn. Hel aantal
in 1914 le Leuven totaal vernielde huizen bedroeg
naar men weet 1081.Thans zijn er reeds 931 her
steld en weer bewoond. Er blijven dus slechts nog
150 huizen weder op te bouwen.
verteeronde Jordaansohc vischclub „De Rooie
Dobber," een veertig jaar geleden, verkozen
zou hebben boven dit t gezelschap van zoute-
looze, onbeschofte woestelingen, wien alle chris
telijke en maatschappelijke deugden waren
bijgebracht. Men zong schunnige liedjes de
schoone maagdelijns het hardst men was
Onhebbelijk en in alles onbeschaafd, waar een
onbeschaafd volk van nature beschaafd in is.
Over eenige jaren zijn deze dames cn heeren
voortreffelijke kiezers* en ik geef toe dat, in dit
verpolitiekte landje, dit resultaat zeer schoon is.
Het is jammer van de menschen en daarom
geloof ik dat het goed zou zijn het onderwijs
een eeuw stop te zetten en dan opnieuw te
beginnen, maar dan te trachten van den Neder
lander een beetje-behoorlijk mensch te maken
en niet alleen een goed geschoold kiezer."
Laat déze rake ontboezeming nu hier en daar
wat overdreven zijn, men zal toch niet kunnen
ontkennen, dat er veel, zeer veel waars inschuilt.
Bij onze jeugd zijn bijna alle idealen zoek, ge
voel voor 't schoone, 't goede, 't ware, is er
bij de meesten niet meer te vinden zeker, men
wil wel studeeren en als 't moet wel hard ook,
maar leg hun overigens niet te veel in den weg,
want flinke tijd voor vermaak, T liefst 't. flauw
ste soort vermaak moet er nog over blijven.
Meer eischt men doorgaans niet, dan een positie
met flink inkomen en plezier, zooveel mogelijk.
Bij ons, katholieken, zijn bij vele die idealen
van geest- cn zielsverheffing gelukkig nog niet
ticheel verdwenen, maar toch zal men moeten
toegeven, dat er ook velen onder ons worden
gevonden, die voor een loszinnig, genot-najagend
leven hun besten tijd zoekbrengen en verkwisten.
Wie van dit alles de schuld draagt Zonder
twijfel ook de gebrekkige, tekort-schietende, le-
licht-opgevatte opvoeding eri het in verkeerden
geest ingerichte onderwijs, dat vóór alles, op de
eerste -plaats er voor heeft te zorgen, niet de
kinderen geleerd, maar hen verstandig en goed
te maken.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie)
$j0F" Van ingezonden stukken ook al worden ze
niet geplaatst wordt de kopy niet teruggegeven
