OMSTM£l€EM-
"""feu ILLËTOfe,
Het familie-geheim.
alleen
in pakjes
47ste Jaargang.
F Zaterdag 5 April 1924.
13914.
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per
post ƒ3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advertentiën: 1—5 regels 1.75, elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD.
Buiteniandsch Nieuws.
HET HERSTEL?
Rijksbankpresident. Schacht verklaarde aan
een vertegenwoordiger van de „Braunschwei-
gische Staatszeitung" dat met zijn laatste reis
zijn persoonlijke medewerking aan de Parijsche
expertsbesprekingen is geëindigd. Hij zal niet
weer naar Parijs gaan.
De vooruitzichten voor handhaving der ver
kregen markstabilisatie zijn volgens hem zeer
gunstig.
De Duitsche regeering zal tegenover het be
sluit der experts haar volledige vrijheid behouden
Er is volgens Schacht alleen die oplossing mo
gelijk, waarbij Duit.schlands economische gelijk-
gerechtigheid en economische souvereiniteit bin
nen het geheele rijksgebied wordt hersteld en
dat een ontruiming van het Roergebied beoogt.
Uit Parijs wordt bericht, dat de belangstelling
voor de rapporten der Commissies van Experts
zoo groot is, dat de tekst naar aile deelen der
wereld zal "geseind worden. Alle telegraafkabels
tusschen Frankrijk en de Ver. Staten zijn tegen
Zondag voor den duur van acht uren afgehuurd
ten behoeve van de overzending der rapporten
naar Amerika.
FRANKRIJK.
De Kamer heeft gister opnieuw het wets
ontwerp betreffende de burgerlijke en militaire
pensioenen behandeld. De minister van Finan-
ciën, Marsal, stelde de vertrouwenskwestie
tegen het amendement van Bouisson, strekkende
om deze wet ook uit te breiden over de staats-
arbeiders. De minister verklaarde, dat de positie
van deze laatsten bij een afzonderlijk wetsont
werp zal worden verbeterd.
Het amendement-Bouisson werd daarop ver
worpen met 327 tegen 201 stemmen.
ALLERLEI.
Varenne heeft namens de socialisten in de
Fransche Kamer verklaard, dat zij Duitsch-
land als verantwoordelijk voor den oorlog be
schouwen en verlangen, dat het de schadeloos
stelling zal betalen.
Uit WashingtonDe correspondent van
de „New York Times" meldt, dat Hughes voor
nemens is, met den Amerikaanschen advocaten-
bond naar Engeland te komen. Ook Taft wordt
verwacht.
Een verordening in zake de beperking
voor het reizen van Duitschers naar het buiten
land is door den rijkspresident afgekondigd.
Uit Leipzig Zeigner zal nu ook wegens
landverraad vervolgd worden. Op bevel van
den Oberrechtsanwa 11 is tegen hem een onder
zoek ingesteld naar aanleiding van redevoeringen
die hij gehouden heeft op 7 Augustus ;n het
Volkshuis te Leipzig en op 8 October in den
Saksischen Landdag en waarin hij beweerde,
dat er nauwe betrekkingen bestonden tusschen
de rijksweer en zekere rechtsradicale geheime
organisaties.
Sta ten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag, 4 April.
Besloten wordt, Dinsdag a.s. het initiatief
voorstel A 1 b a r d a te behandelen.
80
Hij legde zijn arm om haar schouder en voerde
haar naar een stoel. Toen ging hij tegenover haai
zitten.
Waart gij met Johny in het park vroeg
zij glimlachend.
Ja, grootmama voor het laatst. Het
is mij zeer zwaar gevallen, haar mijn gevoelens
niet te verraden.
Zij knikte.
Dat geloof ik. Maar toch is het met het
oog op uw moeder beLer, dat ge weggaat, zon
der het beslissende woord gesproken te heb
ben.
Dat is ook de reden, waarom ik het niet
gedaan heb. Zij is bovendien slechter dan
ooit over Johny te spreken en blijft stokstijf
staan op haar plan, mij met freule Liebe-
neau te doen trouwen. Ik laat Johny achter
in uwe trouwe hoede en leg haar wel en wee
in uw handen
Gravin Tha zuchtte.
Zoolang ik leef, geniet Johny de beste
bescherming. Maar ik ben oud, Lothar, en op
mijn leeftijd kan de dood soms plotseling ko
men. Ik hoop, dat ik uw terugkeer nog beleef,
maar het kan ook anders gebeuren. Bij uw
Voortgegaan wordt met de behandeling van de
marinebegrooting.
De heer Marchant (V. D.) zegt, dat mi
nister Westerveld doet, alsof de Vlootwet was
aangenomen. De fmancieele ziekte is nog niet
geweken daarom zijn engagementen op langen
duur als de Vlootwet uit den booze. Hij dient een
motie in, vragende terugneming van de credieten
voor nieuwen aanbouw, totdat de beslissing is
genomen over samensmelting van de militaire
departementen, waarna door vereenvoudi
ging van de zeemacht aan het financieele herstel
kan worden gewerkt.
Mevrouw Bronsveld-Vitringa (R.
K.) bepleit het in dienst nemen van inlandsch
personeel voor de Indische vloot, ter verminde
ring van de zedelijke gevaren voor Nederlandsch
personeel.
De lieer De Boer (Plattel.) is voor verbroe
dering van de volken en tegen deze plannen.
De heer Oud (V. D.) betoogt met cijfers, dat
de marine door een te veel aan officieren top
zwaar is.
Na de pauze beantwoordt minister W ester-
v e 1 d de sprekers. Op marine is wel bezuinigd,
maar vele uitgaven liggen vast, zoodat de on
middellijke resultaten niet te groot zijn.
De nieuwe plannen zijn geen uitvoering van de
Vlootwet, doch slechts technische verbeteringen,
die noodig zijn om de vloot op peil te houden voor
neutraliteitshandhaving. Over een andere nieuwe
Vlootwet is het overleg in het kabinet nog niet
geëindigd. Speker deelt voorts mee, dat voor de
oplossing van de personeelskwestie een interde
partementale commissie is ingesteld. Overbren
ging van opleidingen naar andere plaatsen is
praetisch en financieel onvoordeelig. Voor oud-
gepensionneerden wordt iets gedaan, zoodra een
sluitend budget zal zijn verkregen.
De motié-Marchant wordt verworpen met 56
tegen 22 stemmen. Vóór V.D., S.D.,plattelan
der en comm. fractie.
De heer D u y s (S. D.) verdedigt thans het
eerste zijner vijf amendementen om de nieuwe
voorstellen van den Minister te schrappen.
Het amendement-Duys wordt verworpen met
57 tegen 21 stemmen. Vóór S.D., V.D., comm.
fractie en de heeren Braat en de Boer.
De heer D u y s (S. D.) trekt zijn overige amen
dementen in.
Bij art. 80 bespreekt de heer v. d. Bilt
(R. K.) den loodsdienst, die in de Wielingen
gelukkig al zeer is verbeterd. Hij hoopt dat
dit in het belang van beide landen is.
De heer Van G IJ N V. B.) vraagt waarom
de gebouwen van den Loodsdienst niet onder
den algemeenen gebouwendienst vallen.
De Minister zal de vraag van den heer
Van Gijn overwegen.
De begrooting wordt aangenomen met 52
tegen 19 stemmen.
Tegen d'e S. D., V. D., C. P. en Plattelanders
en Bomans.
De vergadering wordt verdaagd tot Dinsdag
één uur.
innenland.
vragen aanhangig gemaakt inzake regeling van
de werkloosheids\ erzekering. Daarbij is in de
eerste plaats gevraagd (onder verwijzing onder
meer naar de nieuwe regeling in België en de
voorstellen of rapporten, die aanhangig zijn in
Zweden, Noorwegen en Zwitserland), of de
Raad van oordeel is, dat in de naaste toekomst
moet worden gestreefd naar invoering van een
verplichte verzekering voor arbeiders voorts
of zoo die vraag bevestigend wordt beant
woord die verplichte verzekering aanvanke
lijk alleen voor bepaalde groepen van arbeiders
ware in te voeren, dan wel als algemeene rege
ling, en zoo de verplichte verzekering par
tieel wordt ingevoerd of moet worden be
gonnen met de verzekering van arbeiders in
bepaalde vakken, dan wel van die, welke in
bepaalde aangewezen bedrijfsgroepen (industrie
takken) werkzaam zijn.
De Handelsregisterwei.
De minister van arbeid, handel en nijverheid
heeft zich tot de Kamers van Koophandel ge
wend met het verzoek, zulks ter bevordering
van de mogelijkheid en de wenschelijkheid van
vermindering van de ingevolge de Handels
registerwet op handel en nijverheid drukkende
lasten, om antwoord op de volgende vragen
a. Behoort naar uwe meening bij eventueele
herziening van de wet in bedoelde bijdragen
wijziging te worden gebracht
b. Zoo ja, welke behooren naar uw oordeel
die wijzigingen te zijn
c. Hoeveel zou volgens raming na het inwei-
kingtreden van een wijziging als bedoeld in sub
a het jaarlijksche inkomen uwer Kamer bedra
gen
Het ligt in de bedoeling, naar aanleiding van
deze vragen binnenkort een vergadering te
beleggen van de secretarissen der Kamers van
Koophandel.
met Officieel Kerkbericht lü ets. y<ftn
Gratis-Ongevallenverzekering t 5ÜÜ bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog t 200 bij dood f 100 bijI va
duim* f60 bil verlies vaneen wijsvinger; 115 bij verlies van eiken anderen vinger. De verzekering wordt gewaarborgd door use Holl.Algem. verz.
„wél met geloofsverschil zouden rekenen."
Het „Vad." meent zich daarbij te kunnen
beroepen op een uitspraak van Louis \euillot.
Het „Centrum" zegt van een en ander
„Men zou het verband moeten kennen, waarin
diens uitspraak werd gedaan, om hare waarde
te kunnen beoordeelen.
En ook daarom lijkt het ons beter nu het
over ons eigen land gaat het getuigenis te
citeeren van gezaghebbende Nederlandsche ka
tholieken.
Dr. Schaepman schreef een veertigtal jaren
geleden „Over de godsdienstvrijheid zal ook
in Nederland niet worden getwist. Niemand
zal ontkennen, dat zij in Nederland eisch van
recht is. De katholieke Nederlanders hebben
nooit opgehouden, dit recht te vorderen."
Mgr. Broere had zich reeds dertig jaren eerder
als volgt uitgesproken „Laat ons verstandig
zijn, laat ons doen, wat zoozeer met de matig
heid van ons nationaal karakter overeenkomt,
derhalve niet het onmogelijke beproeven en
lijnregt in bandelen tegen de begrippen van den
tijd, maar door aan te grijpen en ons toe te eige
nen, wat in die begrippen waar en goed is, het
kwade, dat zij in zich sluiten, afkeeren of zooveel
mogelijk verminderen. Zeer zeker is het iets
goeds dat de godsdienst zich door overreding,
niet door geweid moet uitbreiden is het iets
goeds, wat ten allen tijde, maar heden bijzonder
moet vastgehouden worden dat de Staat zich
niet. behoort te mengen in de godsdienstige aan
gelegenheden."
En nog eerder, in 1848, had men in een adres
voor vrijheid van godsdienst en onderwijs, door
den bekenden en geëerden mr. J. B. van Son
(1804—-'75) opgesteld, kunnen lezen„Het
meest onschatbare recht in hun (der katholieken)
oog, een recht, hun dierbaarder dan het leven,
en welks erkenning voor lien een vraagstuk is
van zijn of niet zijn, is de vrijheid van godsdienst,
is het recht, God in het openbaar en in vereeni-
ging te kunnen eeren en dienen, naar de inspraak
van het hart, buiten alle inmenging of bemoei
ing van het wereldlijk gezag."
Kan het duidelijker, klaarder, onomwon-
dener worden gezegd, dat wij, katholieken, de
vrijheid willen
En is het „Vaderland" niet van gevoelen,
dat het, na zijn apodictisch oordeel over Rome
en zijn beroep op Veuiilot, ook van deze uit
spraken kennis behoort te nemen en te geven
De vraag, of van de zijde der liberalen nooit
op geloofsverschil werd of wordt gelet, noch
daarmee rekening werd of wordt gehouden
men denke aan de jarenlange achterstelling
der katholieken bij benoemingen enz. in ons
eigen land en aan den Kulturkampf in Duilsch-
land zullen wij dan maar verder laten rusten.
De salarisverlaging der rijksambtenaren.
„Het Volk" verneemt, dat de commissie van
tien in de te 's-Gravenhage gehouden spoedbij-
cenkomst van de centrale commissie voor over
leg in ambtenaarszaken bemiddelingsvoorstellen
heeft gedaan, die neerkwamen op een aftiek
van een verminderd percentsge. Deze voorstellen
beoogden een tijdelijke regeling te scheppen en
hadden dus geen betrekking op het ont-werp-
liezoldigingsbesluit, dat bij de centrale commissie
aanhangig is. Zij betroffen een tijdperk van 1
Mei 1924 tot 1 Mei 1925.
Werkloosheidsverzekering.
De minister van arbeid, handel en nijverheid
heeft opnieuw bij den Werkloosheidsraad eenige
Vrijheid.
Aan het slot van een artikel over het gezant
schap bij den H. Stoel schrijft het „Vaderland"
„Wij komen ten slotte tot de vraag, ons zoo
vaak schriftelijk en mondeling door lezers ge
steld Wij vinden het wel juist, dat gij in het
staatkundige met geen enkel geloofsverschil
wilt rekenen, en gij zijt daarbij zeker in de lijn
van Thorbecke, maar zijt gij er niet md ons van
overtuigd, dat de Roomsch-Katholieken, als
zij hier baas waren, wél met geloofsverschil
zouden rekenen
Natuurlijk zijn wij dat, Rome kan en mag
zelfs niet anders. Louis Veuiilot beeft het eens
met beminnelijke openhartigheid gezegd Wij
aanvaarden van de liberale regeeringen eenc
vrijheid, die wijzelven niet zouden geven als wij
baas waren. De dogmaticus is door zijn dogma
zelf tegenstander \an de vrijheid, onverschillig
of hij Calvijn, Torquemada of Lenin heet."
Hier wordt weer eens de vrijheid als een
monopolie der liberalen voorgesteld, de vrijheid,
welke in het staatkundige met geloofsverschil
niet rekent.
En daartegenover staat dan de „dogmaticus"
als tegenstander van de vrijheid, staat Roine,
dat „niet anders kan en mag", staan deRoomsch-
katliolieken, van wie het „Vad." „natuurlijk"
overtuigd is, dat zij, als zij hier baas waren
laatste, langdurige afwezigheid, heb ik dikwijls
gevreesd, dat ik zou worden weggeroepen zonder
van u afscheid te hebben kunnen nemen en u
nog het een en ander te hebbén opgedragen.
Aan deze vrees zou ik mij niet gaarne opnieuw'
blootstellen. Daarom wil ik heden met u be
spreken, wat mij op het hart ligt en klaarbewust
afscheid van u nemen, alsof het voor altijd was.
Niets is mij pijnlijker dan de gedachte, dat ik
eens plotseling zou overlijden, zonder afscheid
van u te hebben genomen.
Lothar boog zich voorover en nam haar han
den in de zijne.
- God moge u nog lang voor ons behouden,
lieve grootmama.
Zijn wil geschiedde, lieve Lothar. In ieder
geval wii ik gereed zijn, wanneer Hij mij tot
Zich roept. Luister thans naar wat ik ga zeggen.
Hier in mijn schrijftafel ziet ge dit kleine,aparte
vak, dat slechts met dezen sleutel geopend kan
worden. Het is een zeer gecompliceerd slot.
Neem alsjeblieft in de eerste plaats den sleutel
bij je en bewaar dien goed. Het is van belang,
dat hij niet verloren gaat.
Zij gaf hem een klein sleuteltje, dat Lothar
aan een kleinen sleutelbos vastmaakte, waaraan
hij alle belangrijke sleutels bewaarde.
Wat is er met dien sleutel, grootmama
Dat zult ge nu hooren. Wanneer ik ster
ven mocht, voordat ge terugkeert, dan vindt ge
na uw terugkomst hier in dit vak een kleine
brandvrije cassette. In die cassette ligt een
gesloten, aan u geadresseerde enveloppe' en die
halsketting welke op een voor Horst zoo nood
lottige wijze verdwenen is.
Die halsketting moet ge aan Johny geven
op den dag, waarop zij uw vrouw wordt. Zij
moet die als huwelijkssieraad dragen. Maar
dat tusschen twee haakjes. De hoofdzaak is de
enveloppe. Daarin bevindt zich een verzegeld
document en een schrijven van mij aan u. Geef
mij uw eerewoord, dat ge alles, wat ik in dat
schrijven van u verlang, zult goen. Ge kunt het
mij onvoorwaardelijk geven. Behalve eenige
laatste beschikkingen bevat het slechts de be
paling,wat ge met het document moet aanvangen
Ge weet, dat ik niets van u zou verlangen, wat
niet goed voor u zou zijn.
Ik geef u mijn woord daarop, groot
mama, u wil zal nauwkeurig worden uitge
voerd.
Dank u, lieve jongen. Nu ben ik, omtrent
dit punt gerustgesteld. Een bijzonder testament
zal ik niet maken, ik weet dat ge mijn beschik
kingen zult aanvaarden zooals ze zijn.En mocht
ik u niet weerzien dan zij Gods zegen met u,
mijn geliefd kind. Ge hebt mij het verlies van
mijn te vroeg gestorven zoon vergoed, mijn
oude hart met vreugde vervuld en mij in hooge
mate liefde geschonken. De hemel moge u een
onvermengd levensgeluk schenken, dat zal mijn
laatste gebed, mijn laatste wensch zijn. Of ge bij
mij zijt of niet, wanneer ik van dit leven af
scheid neem, zal mijn laatste ademtocht een
zegenwensch voor u zijn.
Lothar knielde, diep geroerd, naast haar
neer en sloot haar zoo vast in zijn armen, als
wilde hij haar niet meer loslaten.
Grootmama gij hebt mijn leven inhoud
gegeven, van u heb ik heide niets uan liefde
ondervonden. Nooit zal ik u vergeten. Al uv
wijze woorden en lessen, uw vriendelijke wijs
heid, uw menschelijk begrijpen Miggen als een
onvergankelijke schat in mijn hart begraven.
En uit uwe hand ontvang ik nu ook nog een
reine, liefdevolle en beminnelijke vrouw, een
heerlijk schepsel, dat ge met liefdevolle toe
wijding opgevoed hebt tot een waarlijk gelijk
waardige levensgezellin voor mij. Gij hebt al
die kostelijke eigenschappen in haar tot bloei
gebracht, die mij gelukkig zullen maken.
Dat geve God, Lothar. Ik heb niet zoo
veel verdienste in dit opzicht als ge denkt. Uit
een edel metaal kan men edele vormen gieten.
Maar een gelijkwaardige echtgenoot zal Johny
voor u zijn in den echten zin van het woord,
want zij is een adellijk wezen, trots haar burger
lijken naam.
Hij kuste haar innig.
Uwe woorden zal ik nooit en nimmer
vergeten, grootmama. Ik hoop echter van
ganscher harte dat ik u zal weerzien bij mijne
terugkomst.
(Wordt vervolgd)
NIEUWE
EDAMSCHE COURANT
SMSRAï
ff. ROSSEl'S „STER-KOFFIE"
431 ir>
