Het geslacht der Surgaos.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN
EU
47ste Jaargang.
Maandag 8 September 1924.
No. 14042
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85 Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent-, franco per
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advertentiën: 15 regels 1.75 elke regel daarboven ^5 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeit200 bij verlies van een liand, voet oï oog f 200 bij dood f 200 bij verlies van een
duim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger. De verzekering wordt gewaarborgd door de N.Holl.Algern. Verz.bank Schiedam
Bnitenlandseh
DE VOLKENBONDSVERGA DERING
De Volkenbondsvergadering heeft Zaterdag
met algeineene stemmen een gemeenschappe
lijke Fransch-Engelsche resolutie aangenomen,
volgens welke de ontwapeningscommissie de
documenten in zake arbitrage, veiligheid en
ontwapening zal onderzoeken, ten einde zoo
spoedig mogelijk een int. ontwapeningsconfe
rentie te kunnen bijeenroepen.
Herriot heeft verklaard, geen bezwaar tegen
een permanenten Duitsehen zetel in den V o 1-
kenbbndsraad te hebben, indien alle
moeilijkheden uit den weg zijn geruimd.
Herriot en MacDonald zijn gister
omstreeks halftien te Parijs aangekomen
en werden door een talrijk publiek luide toege
juicht. Zij begaven zich per auto naar de Gare
du Nord, waar MacDonald per trein verder
reisde om naar Londen te gaan. MacDonald
en Herriot spraken met elkander tot het mo
ment dat de trein vertrok, waarbij de beide
premiers opnieuw luide werden toegejuicht.
Herriot begaf zich daarna naar den Quai
d'Orsay, en vertrok naar Meaux, waar hij een
banket bijwoonde ter herdenking van den slag
aan de Marne.
Persstemmen. f
De Fransche bladen leggen nadruk op het
strikt logische karakter en de helderheid in de
rede van Herriot, Vrijdag gehouden.
De „Petit, Parisicn" schrijft „Herriot's these
was het gezond verstand zelf tot het einde toe
bleef hij op het terrein der solide realiteit".
De „Ere Nouvelle" zegt „Herriot heeft met
stralende en gloeiende welsprekendheid het
vreedzaam en democratisch ideaal van Frank
rijk in het licht gesteld."
De „Homme Libre" schrijft„Het woord
van Frankrijk aan de geheele wereld was ferm
en waardig, uiterst verstandig en vol gevoelig
heid en tact."
De Matin" drukt zich als volgt uit: „Her
riot heeft te Genève de woorden geformu
leerd, waarop geheel Frankrijk wachttehij
was zeer misSchien wel te zeer edelmoedig,
hij was helder, dringend in zijn taal, ontroerend
in zijn betoog."
Ook de bladen die Herriot's opvattingen
niet geheel deelen, ja zelfs de oppositiebladen
erkennen eenstemmig den enormen indruk,
dien de rede van Herriot heeft gewekt.
„Aan die rede", zoo schrijft het „Journal",
„heeft Frankrijk een onvergetelijk en dag te
danken."
De Engelsche bladen geven nog weinig com
mentaar over Herriot's rede te Genève. De
aandacht is vooral gericht op Herriot's ant
woord op MacDonald's verlangen van een de
finitie van het begrip „aanval", waarbij hij
zeide een aanvaller is die partij, welke weigert
zich te onderwerpen aan arbitrage. De corres
pondenten wijzen er op, dat dit idee uit alle
redevoeringen en documenten te Genève naar
voren komt. Het is vervat in de Amerikaansche
voorstellen en in het ontwerp-verdrag voor
wederzijdsche hulpverleening.
De ,,Times"-correspondent zegtAls de hui
dige vergadering van den Bond dit beginsel
neerlegt in een informeele resolutie, zal hij
tenminste een stap hebben gedaan in de richting
v an algemt ene gedwongen arbitrage.
Te oordeelen naar de ontvangst van Herriot's
27
Monica opende de deur, na te vergeefs ge
klopt te hebben. Zij zag een nauwe rookerige
keet, waar op een groote platte steen, die tot
haard diende, een vuur brandde, een bed van
droge blaren en varens in een soort van nis en
eindelijk zag zij haar vader, die, gewikkeld in
een herdersmantel, op een houten blok bij het
venster in zijn lectuur verdiept zat.
Hij scheen hersteld. Zijn altijd bleek gelaat
door witte haren omlijst, toonde geen spoor
van ziekte meer. Hij ging geheel in zijn lectuur
op noch het geblaf der honden, noch de komst
van Monica hadden zijn aandacht getrokken.
„He, daar is mijn dochter," zei hij, daar
Monica hem op luiden toon goeden morgen
wenschte.
Hij stond op om haar te verwelkomen.
„Kom binnen, Monica, doe de deur dicht en
ga zitten. Hoe gaat het u Cusschen uw beren
daar op Burgau Ik moet zeggen," sprak hij,
na een snellen blik op geheel haar uiterlijk te
hebben geworpen, „dat uw uitzicht niet veel
verbeterd is. Dit is echter te verwachten, als
de oude dame, die zoo op een wezel gelijkt, u
denzelfden pot voorzet, dien het haar behaagt
mij te verschaffen."
Monica meende haar vader goed te kennen
verklaring in zake zijn adhaesie aan dat denk.
beeld, schijnt er een zeer goede kans te bestaan
in zake zijn definitieve aanvaarding door de
49 naties, die thans te Genève vertegenwoordigd
zijn.
De „Daily News" schrijftHet essentieele
belang von de verklaringen van MacDonald en
Herriot is, dat de premiers van de machtigste
staten in den Bond een gezaghebbende leiding
hebben gegeven, welke alle volgende discussies
ten zeerste zal beinvloeden, benevens alle for-
meele plannen voor de beperking der oorlogs
mogelijkheden, terwijl de statuten van den Bond
er meer effectief door zullen worden. Men kan
gerust zeggen, dat MacDonald kan rekenen op
den steun van de groote meerderheid van het
volk van Groot-Brittannië bij iedere poging om
den Bond vooruit te brengen. Het is aan Herriot
te danken, dat zijn regeering parallel gaat met
de Britsche in zake de verklaring van een nieuw
arbitrage-charter en voor een nieuwe ontwape
ningsconferentie.
SEIPEL NAAR GENEVE.
De ministerraad te Weenen heeft besloten,
dat bondskanselier Seipel naar Genève zal gaan
om de vergadering van den Volkenbond verder
bij te wonen. Hij zou waarschijnlijk heden ver
trekken.
DUITSCHLAND EN DE VOLKENBOND.
De voormalige Rijksdagpresident, de sociaal
democraat dr. Loebe, heeft een schrijv en gericht
aan den Rijksminister van Buitenlandsche
Zaken, dr. Stresemann, waarin hij' met een
beroep op wat MacDonald te Genève heeft
gezegd, erop aandringt, dat Stresemann bij den
Volkenbond namens Duitschland een verzoek
zal indienen, om in den Volkenbond te worden
opgenomen.
HET BRITSCII-RUSSISCHE VERDRAG.
Het liberale Lagerhuislid J. O'Neill verklaarde
gister in een openbare redevoering te Lancaster,
dat de liberale partij van het Lagerhuis op het
oogenblik verdeeld is over de bekrachtiging
van het Engelsch-Russisch verdrag. Niettemin
sprak hij de verwachting uit, dat het meerendeel
der liberale partij met de Labourpartij voor be
krachtiging zal stemmen, hetgeen een voldoende
meerderheid zou geven.
Tot zoover deze spreker. Waarschijnlijk zul
len de aanhangers van Lloyd George in 't La
gerhuis zich van stemming onthouden. Indien
bovenstaande voorspelling zou uitkomen, zou
het liberale partijbestuur evenwel een mal fi
guur slaan, omdat het nog dezer dagen het ver
drag een wassen neus heeft genoemd.
SPANJE.
Primo de Rivera heeft een uitvoerig mani
fest gerict tot hel leger en de vloot ter gelegen
heid van het eenjarig bestaan van het direc
toire. Het document zegt, dat het directoire
gedurende eenige maanden nog de rnacht in
handen zal moeten houden, ten einde de diverse
problemen van het openbare leven, met name
de kwestieMarokko op te lossen.
DE RIVERA NAAR MAROKKO.
Primo de Rivera en de generaals Jordana,
Muslera en Pedro zijn in de richting Tetoean
vertrokken.
en evenwel verrastte haar deze opgewektheid,
deze geestigheid en de veerkracht van zijn
Ierschen aard.
„Ja," zei Patrice O'Hava, „ik heb aan mijn
knechtje, dien rossigen jongen - je hebt hem
zeker ontmoet, want de weerschijn ligt nog op
je wangen ik heb hem het uitsluitend gebruik
van ons rollend huis afgestaan en ben hierin
getrokken, waar ik alles voor mij alleen heb."
„Alles
„Je meent misschien dat mij nog wel iets
ontbreekt. Het is echter in elk geval beter dan
het logies dat men voor mij gereed maakte, toen
wij Ierland verlieten." Hoe kon hij op dezen
toon de herinneringen oproepen, die nog steeds
den slaap van Monica verstoorden en haar in
haar droomen verschrikten
„Ik veronderstel dat het kasteel van Black-
born voldoet aan de hooge eischen die ge stelt
en dat ge met uw betrekking tevreden zijt. Ik
zou mij schuldig achten, als ik hen iets verweet,
Monica, want wij zaten niet weinig in het nauw.
De Burgaus hebben een genialen inval gehad
met mij dit oord als schuilplaats te wijzen, ik
ben onder deze vermomming veiliger dan in het
sterkste kasteel. En het idee was even eenvoudig
en goed. Het kwam van dien jongenman, die
een beetje gedraaid is, naar het mij toescheen.
Wacht u voor dien jonkman, Mona, stel geen
vertrouwen in hem. Je ontbijt toch met mij,
hoop ik
Hij nam uit een kast, die niet zichtbaar was,
gerookte ham, brood, kaas en bier. Terwijl hij
CHINA.
De militaire gouverneur van Tse-Kiang maakt
bekend, dat zijn strijdkrachten de troepen uit
Iviang-Soe te Hwang-toe, op 15 mijl afstand
van Sjanghai hebben verdreven.
Een bericht uit Canton, dat van andere zijde
wordt bevestigd, zegt, dat Soèn Yat Sen voor
nemens is, troepen naar het Noorden te zenden
om de strijdkrachten uit Tse-Kiang te steunen.
De Britsche gezant te Tokio, die pas is terug
gekeerd van een bezoek aan Korea en China,
zeiden den toestand nabij Sjanghai ernstig te
vinden. Hij is overtuigd, dat Japan met de
andere mogendheden zal samenwerken voor
de bescherming van de belangen der vreende-
lingen.
De Japansche premier Kato verklaarde, dat
een lange duur van den strijd niet waarschijnlijk
is, omdat aan beide zijden verdeeldheid heérscht
benevens gebrek aan geld, terwijl de overstroo
mingen vechten uiterst moeilijk maken.
Het kabinet te Peking heeft een order uit
gevaardigd, waarbij de militaire gouverneur
van Tse-Kiang en de commissaris voor de
Verdediging te Sjanghai van hun officieelen
post worden ontheven en aan den militairen
gouverneur van Kiang-Soe last wordt gegeven,
een expeditie uit te zenden om deze rebellen
tot gehoorzaamheid aan de centrale regeering
te brengen, voorts om de orde te herstellen en
eindelijk om de noodige maatregelen te nemen
ter bescherming van de levens en eigendommen
der vreemdelingen.
In het communiqué wordt gezegd, dat deze
order is uitgevaardigd ten einde aan den burger
oorlog een einde te maken.
Hieruit blijkt dus, dat de regeering openlijk
partij kiest tegen Tse-Kiang.
CHILI.
In enkele dagen is in Chili een vreedzame
omwenteling doorgevoerd. De openbare meening
van het land was reeds langen tijd ontstemd
door het zelfzuchtig drijven der politieke par
tijen en afgevaardigden.
Bij de behandeling der begroeting werden de
verschillende posten voor openbare diensten,
zooals leger en vloot, verminderd, terwijl aan
enkele hooggeplaatste posten grooter salarissen
werden verbonden.
Dit deed de maat overloopen. In de nachte
lijke zitting van Zaterdag verschenen eenige
legerofficieren in het parlement om hiertegen
te protesteeren. Zij vroegen verder ophelderin
gen over uitdrukkingen, dooi- den president ge
bezigd. Bij de tooneelen, die nu volgden nam
het kabinet zijn ontslag. Later kwamen de
hoofden van leger en vloot bijeen om den toe
stand te bespreken. Aan den president van de
republiek werd eert. memorandum met eischen
overhandigd, hetwelk werd aanvaard. Er is
thans een militaire regeering ingesteld volgens
Spaansch voorbeeld, onder leiding van generaal
Altamirona. Deze deelde mede, dat de regeering
grondige veranderingen in het bestuur zal.
brengen door opheffing der partijpolitiek, ter
wijl stabiliseering der financiën zal volgen.
Verder is last gegeven tot arrestatie van eenige
Kamerleden.
ALLERLEI,
Uit Berlijn Naar van bevoegde zijde wordt
medegedeeld, heeft generaal Degoutte een order
uitgevaardigd, volgens welke alle politieke
at en Monica bediende, bleef hij maar al door
praten.
„Toen je binnenkwam, deed ik mij te goed
aan Virgifius. Ja, ik heb mijn Virgilius uit de
schipbreuk gered en hij is mij nooit kostbaarder
geweest dan hier. Ik heb ook mijn plannen in
het hoofd en heb in groote lijnen eenige artikelen
ontworpen, die onze goede jongens zullen wakker
schudden.
„Patrik O'FIava voor altijd
Hij had deze laatste woorden uitgestootcn
met een boosaardig genoegen en met onweer
staanbare geestdrift. Ze riepen echter bij Mo
nica zooveel Ongelukkige uren in het geheugen,
dat zij er onaangenaam door getroffen werd.
„Vader," sprak zij smeekend met bevende
stem, hebt u dan plan om nog eens te beginnen
„Opnieuw beginnen Ik ben nooit geëindigd."
„En is het daarvoor," hernam zij met een
wanhopige poging, „dat ge al uw pogingen op
niets zaagt uitloopen
O, fluisterde zij, „zooveel vermoeienissen,
zooveel kwellingen voor niet misschien
om het kwaad erger te maken."
„Wat," riep hij op spottend meelijdenden
toon, „reeds aan het einde uwer krachten
Zoo spoedig ontmoedigd O, Monica van Lens,
Monica van Lens, bewaart den naam uwer
moeder."
„Neen vader, ik zal den uwen dragen," her
nam zij met een plotselinge vurigheid, „en ik
zal hem waardig dragen. Vergeet ge echter wat
wij geleden hebben
gevangenen onmiddellijk in vrijheid worden
gesteld.
-Uit Berlijn De opheffing van de Oostelijke
douanegrens, zal reeds 24 uur vóór den afgespro
ken termijn, plaats hebben, namelijk in den
nacht van 8 op 9 September a.s., des avonds
te 12 uur.
Rijkskanselier Marx heeft aan de premiers
van Frankrijk, Engeland en België laten weten,
dat 't Duitsche protest in zake de schuldvraag
thans gepubliceerd zal worden. Herriot heeft
naar aanleiding hiervan voor de gevolgen ge
waarschuwd.
Na de, ontruiming van het Roergebied,
zal de militaire diensttijd in België met 2 maan
den worden verkort.
Het Trades Union Congres heeft zich tegen
verplichte arbitrage bij arbeidsgeschillen uit
gesproken.
Binnenland.
„De morgen."
Zaterdag heeft het nieuwe dagblad „De Mor
gen" zijn intree in de Katholieke dagbladjour
nalistiek gedaan.
Dit is het 32e Katholieke dagblad, dat in
ons land verschijnt.
„Nieuw Nederland" schrijft er het volgende
van
De herinneringen aan de vermaning van den
jubileerenden Metropoliet, die op zijn jubeldag
zoo ernstig tot eenheid onder de Nederlandsc.he
Katholieken maande, is niet van onpas in deze
week, nu te Helmond een handige uitgever,
speculaerend op zekere tijdelijke stemmingen
en volksgroepeeringen, „De Morgen" wil doen
opgaan, omdat „naar mijn opinie zooals hij
schrijft hieraan behoefte bestaat."
Het is een betreurenswaardig verschijnsel
in ons katholiek beschavingsleven, dat niet aan
de bevoegdheid van de geroepen leiders dier
beschaving, maar aan de mercantiele inzichten
van een uitgever wordt overgelaten om
gelijk hij in een hoofdartikel van het eerste
nummer opzette „nu en dan een toon te
laten klinken, die wellicht niet zal bevallen,
maar die noodig zal zijn aan te slaan."
Nog meer is het te betreuren, dat de uitgever,
die aldus den nieuwen toon wil aangeven, welke
„sommigen niet zal bevallen" en onder deze
sommigen kan men veilig de meerderheid van
den gezaghebbenden clerus en de leidende fi
guren in ons politiek en maatschappelijk leven
rekenen enkele bekwame journalisten heeft
weten te vinden en tot een redactie te organi-
seeren, aan wier talent en goede meening men
evenmin behoeft te twijfelen 'als aan den durf,
waarmede zij aan de uitgeversgedachte zullen
beantwoorden, om „in deze verwarde tijden
critiek uit te oefenen."
Wij hebben, Goddank, in onze katholieke
pers voldoende schrijvers, die hun plicht kennen
en berekend zijn voor de taak, om te pas en
zelfs te onpas met een even krachtige als ge
gronde critiek ongewenschte toestanden en
verschijnselen in het katholieke leven aan te
tasten of het initiatief voor noodzakelijke nieuwe
stuwing en strooming van dit leven te nemen.
Maar durf in het onbesuisde het niet rustig
en verstandig leiden, maar verwarren van be
paalde volksgroepen en haar neigingen het rau
welings in het publiek gooien van onrijpe vraag
stukken, die niet eens in de studeerkamer van
deskundigen haar oplossing hebben gevonden
het opzweepen van de openbare meening in de
„Vergeten
Hij sloeg de oogen neer en beschouwde zijn
pols, die een lang en diep litteeken vertoonde.
„O, als ge afstand wilde doen," sprak zij, „ik
zou voor u werken, ik zou u het leven aange
naam maken Maar, uit deernis met mij,
als het niet is om u zelf, doe afstand, doe afstand
van het onmogelijke."
Zij zweeg verschrikt zoo was haar vader ver
anderd. In de lijst der witte haren verhardde
zich het gelaat van Patrice O'Hava, het werd
een gelaat van steen.
De oude man antwoordde haar zonder hef
tigheid hij was nooit heftig tegen haar
maar zij kende deze onverbiddelijke kalmte,
die bij hem het teeken was van een grenzenlooze
energie.
„Gij werktet voor mij, Mona. Waart gij het
niet, die den prijs van mijn overtocht met de
Cyque verdiend hebt
Ik zal bepaald den lOen Januari scheep
gaan naar Amerika. Vóór dien tijd echter zal
ik naar Ierland terugkeeren om papieren te
halen, die onzen vrienden gevaarlijk kunnen
zijn."
„Maar u is hier veilig," zuchtte zij, „waarom
vooral naar Ierland terugkeeren Blijf bij
voorbeeld tot het voorjaar. Misschien zal men
mij dan bevrijden en wij zouden samen kunnen
vertrekken."
(Wordl vervolgd).
E COUR