DAGBLAD WOOR SCHSEBMM EM OMSTREKEN*
DITJES EN DATJES.
47ste Jaargang.
Zaterdag B December 1924.
No. 14118
BureauKOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85 Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericbt 10 ets.
Advertent ie n: 15 regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordL 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden beiekend.
Gratis-Ongevallenverzekermg f 500 bij levenslange geheeie invaliditeitf 200
duim; f 60 bij verlies van een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen
bij verlies van een hand, voet oï oog 200 bij dood 200 bij verlies van een
De verzekering wordt gewaarborgd door de N.HolI.Algem.Verz.bank Schiedam
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
Binnenland.
Na het Overleg.
Van Wijnbergen schrijft o.m.
Het overleg met St.. Michael is dan beëindigd,
en wij willen wel verklaren, dat wij ons in de
toekomst nog wel eens zullen bodenken, alvorens
wij nogmaals toestemmen in een overleg, zonder
afdoenden waarborg, dat niet zal gebeuren,
hetgeen thans beeft plaats gevonden. Wij hebben
het thans moeten ondervinden, dat de eene
partij, hangend het overleg, zeide hare viijheid
te hebben herkregen en hare actie nu gevoerd
werd met toelating van het Bondsbestuur, dat
eenzijdig communiqué's werden verstrekt van
veitrouwelijke besprekingen, waarvan geen com
muniqué's mochten worden verstrekt, dal
verschillende beschouwingen werden gegeven,
ook omtrent onzen persoonlijkon tact en beleid
terwijl wij ons zelf, hangend het overleg, niet
gerechtigd achtten, zelfs maar één woord aan
St. Michael in woord of geschrift te wijden.
Inmiddels zijn verschillende indrukken ge
vestigd, die blijven voor rekening en verantwoor
ding van hen, die ze teweeg brachten, 't Kan
geen effect hebben achteraf op alles in te gaan.
Sommigen schijnen schier uitsluitend op
merkingen te ontvangen van personen, die in
meerdere of mindere mate niet goed te spreken
zijn over den gang van zaken op katholiek-
politiek terrein. Wij verkeeren in de gelukkige
omstandigheid in ruime mate contact te onder
houden met dat andere verre verreweg het
giootstc deel van ons Roomsche volk, dat ver
langt, dat rustig worde voortgeschreden op den
weg, die blijkens opgedane ervaring gebleken is
de goede te zijn, die een lange reeks van jaren
met goed succes gevolgd is. Welnu, uit die krin
gen zijn ook thans weer verwijten gekomen,
dat het Bond'sbestuur te lankmoedig was, niet
krachtig genoeg optrad men heeft er zich aan
gestooten, dat het Bondsbestuur overleg is
gaan plegen met personen, die zich over de
Katholieke Staatspartij hadden uitgelaten op
een wijze, als zulks het geval is geweest, zonder
de voorwaarde te stellen, dat eerst die uitlatingen
werden teruggenomen. Wij verstaan die gemoeds
stemming volkomen, vooral bij de ouderen, die
weten, welk een moeite het. gekost heeft de
Katholieke partij te maken, tot wat ze nu is,
en dus ook begrijpen, wat te' loor zou gaan,
indien ze werd stuk getrapt.
Aan zoodanigen zij echter opgemerkt, dat,
evenals destijds tegenover de actie der heeren
Van Cranenburgh c.s., ook thans het Bonds
bestuur van oordeel was, dat, zou achteraf blij
ken een fout te zijn begaan, het beter zou zijn
te groote tegemoetkoming te hebben betracht,
dan ontijdig te hebben afgestooten. Ook thans
is eene, althans in den aanvang door sommigen
afgekeurde, groote welwillendheid betracht, en
de uitkomst heeft bewezen, dat de taktiek een
goede is geweest, al moet hierbij in 't oog
gehouden worden, dat de leiders van toen meer
waarborg boden tot toenadering dan thans het
geval is.
Sociale cursus.
Een priester-redenaar, die zijn gehoor de
heidensche beginselen, de verderfelijke gevolgen
„van het. socialisme inprentte en in zijn breed-
opgezette lezing, eveneens wees, en terdege, op
de uitwassen van een economisch stelsel, dat
vreemd van elke christelijke opvatting, mis
toestanden in het leven riep, die een vrucht
baren voedingsbodem werden voor ontevreden
heid.
Het was afgeloopen.
Gestommel van stoelen, gedrang in gangpa
den en vestibule.
Een stem boven het geroezemoes pit„Naar
mijn meening pakte de spreker de bezitters wat
te forsch aan."
Een ander geluid Jaonze priesters zijn tegen
woordig wel een weinig teveel democraat."
Vergadering van de R.K. Centrale van bur
gerlijk overheidspersoneel te Utrecht.
Wilde gebaren, booze oogen, onrust in de zaal.
Interrupties flitsen, snijdend-scherpe woorden
doorkerven de lucht waarin kruitdamp hangt.
Schandalige regeering,bitst de Boer,voorzitter
van de R.K. Onderwijzersfederatie.
Voetgestamp, applaus.
De ministers moeten achter slot en grendel
brult een ander. Instemming van alle kanten.
't Wordt nog erger groote woorden, verdacht
makingen, schel gefluit.
Een spreker roept uit, dat rector Jansen een
goede democraat is, i n tegenstelling
met de meeste andere priesters...
Gestorven spreekt hij nog.
Mevrouw van Itallië-van Embden, die nog
een merkwaardig gesprek heeft gevoerd met
den zieken Herman Heyermans, vertelt hoe
Heyermans o.a. zeide
„Henriet Holst en Gorter zijn afgezakt naar
den zijstroom. Ik beweer niet dat ik gelijk heb
en zij ongelijk maar .waar ze meenen dat ze
opgaan in de massa, vergissen ze zich. Ze zitten
op eigen troontjes zijn afgezonderde intellectu-
eelen. Wat ik hun kwalijk neem, is hun wegloo-
pen uit de groote partij. Dat doet men niet, ook
ik zat dikwijls vol wrok. Ondanks alles je
blijft bij elkaar óók al krijg je geen gelijk, on
al voel je dat als schade voor het geheel'"
De „Tijd" zegt hierop
Deze man, die gestorven is als de groote
Strindberg, met zijn zieke gezicht onder het
lichtende kruis, gebeden vragend aan een broe
der in de kunst, die de kracht bevroedde van
ons Katholicisme „de nooit verbroken band
met het eeuwige", heeft in die weinige woorden
een ziel getoond zóó groot, dat zij het grootste
omvatten kon, dat de Heer Jezus van ons, Zijn
leerlingen eischte„Wie na Mij komen wil,
die verloochene zich zeiven, die neme zijn kruis
op iederen dag en volge Mij." Afstand doen van
eigen meening, hoe lief ze ons is, ten bate „der
groote partij".
Zou het, nu 't ruziet rondom ons, nu wij,
die toch bovenal cn met hartstocht ons klemmen
aan ons vereenigd geloof, misschien niet goed
zijn voor ons allen eens even na te denken over
hetgeen de zieke „socialist" óns te leeren geeft
En zouden wij, niet alleen met dr. Van Eeden,
die ons dit vroeg, bidden voor diens zielerust,
maar ook, wanneer men ons koyit vragen, edel
moedig geVen voor de nagelaten betrekkingen
van dezen man, die toch een schoone ziel heeft
gehad
Laat dót de wraak zijn van het Kruis dat
wij liefhebben, dat Heyermans in zijn ziekte lieeft
bemoedigd, Van welke liooge en practiscke be-
teekenis hij ons nu nog spreekt.
Persvlegels die zich laten dicleeren
Dli. R. Feen-slra, die sinds lang in de „Tele
graaf" liefhebbert met rarigheden cn tegenwoor
dig er zooveel als hoofdredacteur schijnt te zijn
ze zijn aan elkaar gewaagd luidt Troelstra
uit. Van schrijver en blad zijn we veel gewoon
en we verwonderen ons dan ook niet meer over
het volgende.
Dh. F. heeft liet over Troelstra's poging tot
revolutie en schrijft dan
„Was in deze paar dagen niet gesproken geen
revolutie aangekondigd maar was gehandeld
niet van onder af, van destraatmaar van boven
af waren de drie dozijn mannen, waar het op
aan komt, aan den top van den Staat, in den
nacht opgelicht en per auto naar de kust en per
kanonneerboot snel naar Vlieland gebracht
had men in de eerst-beste rel een paar Haagsche
persvlegels een schampschot gegeven, en de
rest gedicteerd, wat ze te seinen hadden - dan
ware in ditzelfde land gedemonstreerd geworden,
hoeveel makkelijker een revolutie zou „zijn door
gevoerd geworden."
De „Haagsche persvlegels", zegt de „Resb.",
willen dezen „collega" wel heel erg dankbaar zijn.
Dan eindelijk slaat de voorzitter met zijn ha
mer éi' op los, verbiedL t' om priesters in liet
debat te betrekken.
De zaal gromt weerbarstig.
Mij kwam in de gedachten wat Max in zi'in
apologetische schetsen een Franschc dorpspas
tooreens liet, vertellen
„Twee broers, oude vrijgezellen, woonden
met hun beidjes buiten liet dorp, maar binnen
mijn parochie. Zonder een bepaald ambacht
uit te oefenen, schenen ze het middel gevonden
te hebben om rijk te-worden en de vreemdsoor-
tigste geruchten deden op hun rekening de
ronde.
Beslist, ongodsdienstig van aard en heftig
tegen priesters en pastoors gekant, roemden
ze er te pas en te onpas op, nooit een voet in
de kerk te zullen zetten, en naast hun hond te
willen begraven worden.
Een van de twee kwam te overlijden na meer
malen in zijn ziekte de IJ. Sacramenten gewei
gerd te hebben. Op den sterfdag kwam zijn
broeder op de pastorie over de begrafenis spreken.
Ten hoogste verrast over dat bezoek bleef ik
lang aarzelen om een Christelijke begrafenis,
toe te staan aan een, die dat klaarblijkelijk niet
verdiende, maar tenslotte, na lang wikken en
wegen van voor en tegen, besloot ik er toch toe
zonder eenige pleclitgheid, 's morgens vroeg en
in tegenwoordigheid van slechts elf omstanders
had een en ander plaats. Den eersten Zondag-
den besten, publiceerde het anti-clericale plaat
selijke weekblad, het volgende bericht:
„Een onzer achtenswaardige medeburgers,
de heer Honorius Tartigrade, een schitterend
voorbeeld van onwankelbare beginseltrouw aan
Want ze zullen er door bevestigd zien wal ze
ook in de oorlogsjaren meenden opgemerkt te
hebben, dat er inderdaad bladen zijn die zich
licht wat laten „dicteeren"
Zooals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.
Gemengd Nieuws.
V e e I 1 i e f h e b b o r s. 1 Januari a.s. komt
de functie van secretaris der Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Utrecht en omgeving
vacant, door het ontslag van mr. R. Vogelsang.
Tot 1 December was er gelegenheid naar deze
betrekking te solliciteeren. Ruim drie bondeid
sollicitatie-bleven zijn ingekomen, onder welke
van hoofd-officieren, boog geplaatste ambte
naren der rechterlijke macht, advocaten enz.
Dit jaar wordt de benoeming niet meerver-
wacht.
Indisch allerlei .|De heer Hibbeler,
vertegAiwoorcliger van de firma Dralle, diiec-
teur van de fabriek te Garoet, is wegens accijns
ontduiking veroordeeld tot j 30.000 boete, sub
sidiair 3 jaar gijzeling.
De raad van justitie te Makassai heeft
kapitein van de gewapende politie v. B. wegens
verduistering van een ton en valschheid in
geschrifte, overeenkomstig den eisch, veroor
deeld tot 4 jaar, en den administrateur V., we
gens beling en valschheid in geschrifte, tot 3
maanden gevangenisstraf. De eisch tegen V. was
H/g jaar.
Meer geestelijk leven. „De voor
uitgang op technisch en materieel gebied heeft
gedurende de laatste generaties in zooveel snel
ler tempo plaats gehad dan de geestelijke ont
wikkeling, dat de huidige beschaving, zoo door
gaande, op vernietiging moet uilloopen."
Ziedaar de opvatting van John. D. Rocke
feller Junior, een der rijkste mannen ter wereld.
Deze waarschuwende woorden heeft de zoon
van Amerika's Olie-Koning doen hooien in een
toespraak tot de leden van den bijbelkring van
een der Baptistenkerken in New York.
Rockefeller is van oordeel, dat de wereld
zóó in beslag wordt genomen door den rnateri-
eelen vooruitgang op allerlei gebied, dat men
zich geen tijd meer gunt voor de religieuze
behoeften. Hij zegt" dat men zich meer tijd moet
gunnen voor eigen geestelijk leven, wil men ont
komen aan de nachtmerrie van een nieuwen
wereldoorlog.
„Voor het moderne, maatschappelijke leven,
waarbij wij allen zoozeer op elkaar zijn aan
gewezen en in alles van elkaar afhankelijk zijn",
zegt Rockefeller, „moeten wij worden geleid
door beginselen, welke ontspringen uit de
liefde tot God en die tot den naaste."
Met de openbare veiligheid in
de wereldstad Chicago is het slecht gesteld, en
het is niet uitsluitend bloed van varkens en
runderen dat er vloeit. Eenigen tijd geleden was
er een commissie benoemd om een onderzoek in
te stellen naar den stand der criminaliteit. Thans
is die commissie gereed gekomen met haar on
derzoek. Zij constateerde, dat er in de eerste
tien maanden van het loopende jaar in Chicago
de „Vrije gedachte", kwam heden na een smarte
lijk ziekbed te overlijden, Niet eens, maar hon
derd maal tijdens zijn leven heeft hij als zijn
uitdrukkelijk verlangen te kennen gegeven, geen
kerkelijke begrafenis te wenschen, wat den
pastoor, waar we hier'mooi mee zijn, niet heeft
verhinderd, de deuren zijner kerk wijd open te
zetten en bij den lijkkist van den heer Tartigrade
te zwaaien met al zijn wierook en wijwater. De
overledetic moet die bejegening gevoeld heb
ben als een smaad. Doch er viel goed geld te
verdienen, en onze pastoor een echte Jesuit als
hij is, staat voor niets.
Gelukkig dat het volk eindelijk begint in te
zien, datenz. De bewoners zijn diep ver
ontwaardigd."
Zes maanden verstreken en geen sterveling
dacht meer aan de begrafenis van onzen Tarti
grade, toen diens waardige broeder ook ziek
werd, dc troostmiddelen der Kerk afwees
en stierf met een vloek op zijn lippen.
Door ondervinding wijs geworden, nam ik
mij terdege voor beter op mijn tellen te passen
en de mensehen niet meer te ontstemmen.
Onomwonden gaf ik tc. kennen, dat er aan geen
kerkelijke begrafenis te denken viel 't werd
'me trouwens niet eens gevraagd.
Het lijk werd dus burgerlijk ter aarde besteld,
de plechtigheid had nog minder om 't lijf dan
de vorige, omdat er ditmaal slechts negen per
sonen aanwezig waren.
Nu zou mijn houding, hoopte ik,de algemeene
goedkeuring wegdragen. Oordeel dus mijn ver
bazing toen hetzelfde weekblad het volgende
opdischte
„Een onzer achtenswaardige medeburgers,
mm
294 moorden zijn gepleegd:. Dat i? 100 meer
dan in het geheeie jaar 1920. Voor de 991 moor
den die gepleegd in de laatste verloopen drie
jaar zijn slechts 485 personen aangeklaagd, 480
Voor den rechter gebracht en 250 veroordeeld.
EenVorstenlandsch incidontje
Men schrijft uit Solo aan het „Vdl."
Te Djokdja was 't „rumor in casa". Op
het „openbaar gehoor" van den eersten Sep
tember ter gelegenheid van de Koninginne-ver-
jaardag was er len residentiehuize receptie.
Zooals overal. Do trouwe burgerij kwam dan,
achter het ambtenarendom aan, getuigen van
verknochtheid en aanhankelijkheid, zooals dat
heet. De staatsruivers hébben zich dan verkleed
in dure gouden en zilveren uitmonsteringen.
Het publiek is als heer vermomd in rok en pand
jesjas. Ook draafden er een paar dames op. En
het spreekt eigenlijk vanzelf over deze
dames kwam de herrie.
Immers het schijnt bij dergelijke feestelijk
heden ongepast en strijdig met. het protocol,
wanneer een vrouw dan verschijnt met een
hoed op. Niet omdat e doorsnee Indischman
dan misschien wel eens zou kunnen uitschieten
met dat malcontente versje
„Heb jij 'n hoed op
Van de bedeeling
Ben jij der kwaad om,
Dat ik 't weet?"
een stukje levenslied, dat langen tijd in het
vaderland door de straatjeugd was uitverkoren,
maar de etiquette, het savoirfaire, de meest
elementaire kennis van den norm en den adat
verbieden het nu eenmaal, dat een lid van de
sexe het kopje steekt in een bedekking van
stroo en papieren blommen.
En wanneer er dan toch een drietal dames
met een hoed op ook haar trouw, verkleefd
heid en warme gevoelenswil neerleggen aan de
beruchte voeten van den troon wat doe je dan
als Resident Nou, dat deed de Djokdjasche
Resident ook.
Hij, geverseerd in urbanitas, in wat past cn
wel-luidt, hij fronste een brauw. En toen holde
subiet een Zijner subalternen aan. En deze
kreeg gefluisterde instructies. En hij vervoegde
zich tot de dames. Hield een duidelijke pantomi
me door op de werkelijk mooie hoedjes te wijzen
en daarna op z'n eigen knikker-in-de rui.
Een der dames was de vrouw van een B.B.-
man. Dus volde deze den 'kieschen wenk en
ontdeed zich van haar hoofdtooisel. Dc beide
andere, ofi'iciersvrouwen, richtten zich op en
verdwenen, met haar eigenaren.
Den volgenden ochtend verschenen de offi
cieren bij het Gewest, hoofd. En verzochten
tekst en uitleg. En wij profanen zullen wel
nimmer vernemen wat er precies is gezegd en
geargumenteerd en twee dagen daarna was
de Overste, Plaatsèlijk-Militair-Commandant,
overgeplaatst. Het is dan ook overduidelijk, dat,
na zoo'n gebeurtenis, er tusschen de beide hooge
machthebbers een felle incompatihilité^d'hu
meur ontstond, waardoor een goede harmoni
euze samenwerking wellicht zou kunnen^worden
geschaad. En dan wijkt de geringere voor den
hoogeren. En een Overste is maar een Overste
de heer Tiberius Tartigrade kwam na een smar
telijk ziekbed te overlijden. Laatsleden Woens
dag werd hij ter aarde besteld onder een ont
zaglijken toeloop der bevolking.Waarom moest
deze aangrijpende gebeurtenis weer ontheiligd
worden door clericale onverdraagzaamheid in
den meest stuitenden vorm
Dc pastoor, waar we hier mee opgescheept zitten
weigerde botweg de deur zijner kerk voor den
lijkstoét te openen, weigerde zijn gebed en wij-
Water, waar hij het rqcht niet toe heeft, als de
menschen daar hun goede geld voor over heb
ben.
De overledene moet die bejegening gevoeld
hebben als een smaad. Maar er was een grofheid
te plaatsen, een ouden wrok te vereffenen en
onze pastoor, verklaarde volgeling van Torque-
mada, liet zich door niets weerhouden. Gelukkig
dat het eindelijk tot het volk begint door te
dringen datenz.
De bewoners zijn diep verontwaardigd."
Wel veranderen de tijden en niet in hun
voordeel.
Het is nog geen tien jaren geleden, nog lang
niet, dat Max met 't bovenstaande, het Fransche
anti-cleriealisme geeselde. Hij zal er toen niet
aan gedacht hebben, dat zijn rake schets, bij
tend van sarcasme, zoo vlug op katholieke land-
genootcn toepasselijk zou zijn.
Helaas
Ieder land tocli waar de eerbied voor- en de
waardeering van den priester afneemt, is er,van
hooger standpunt dat het tijdelijke en stoffelijke
bekeken, slecht aan toe.
Maaslandus,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
