48ste Jaargang.
Zaterdag 24 Januari 1025.
Me. 14157
Bureau: KOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ2.70, per week 20 cent, franco per
post f3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Gratis-Ongevallenverzekering f 5ÜKI bij levenslange geheele invaliditeitf 280
duim: f60 bij verlies van een wijsvinger*, f 15 bij verlies van eiken anderen vinger.
AdvertentiSn: 15 -regels f 1.75, elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 75 ct. per regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
bij verlies
Dit nummer bestaat uit 2
bladen
TWEEDE BLAD.
Hood geredeneer
Nog eens Zola.
De „Voorwaarts" heeft gereageerd op t
door ons dezer dagen gelanceerd artikel „Weg
met Zola", waarin we een lans er voor braken,
omwille van 't geestelijk en stoffelijk heil
der Gemeentel. Leeszaal-bezoekers, de boeken
van Zola grootendeels daaruit te verbannen.
Door dat blad worden we uitgemaakt voor
ouderwetsch, onder-Moerdijksch, dat wil zoo
veel zeggen als erg achterlijk, dus van den tegen-
woordigen tijd niet veel nog begrijpend. De
socialisten, (4e moet je op 't moment hebben,
als navolgenswaardige voorbeelden, waar 't
betreft ideeën over litteratuur, zedeleer enz. enz.,
teveel om op te noemen. „Voor de wereld" zegt
de „Voorwaarts" „is Zola gebleven de reusachtige
figuur van denkkracht en uitbeelding, uit gra
niet gehouwen, waartegen zijn belagers hoe grim
mig ook aanvallen, zich vruchteloos te pletter
loopen."
Alles goed en wel, maar praatjes vullen geen
gaatjes. Wij hebben in ons vorig artikel met geen
enkel woord de kwestie aangeraakt van de mo
gelijke litteraire waarde van Zoia's werken Lij
ons gaat 't er op de eerste plaats om, of dat
werk zedelijk goed, in ieder geval niet zedelijk
slecht kan worden genoemd, en dezen kant van
de zaak vergeet de „Voorwaarts" eenvoudigweg
totaal, en bewust natuurlijk, want ons geheele
artikel ging daarover en over niets anders t
Roode blad verstout zich op onze meening te
reageeren, zonder er ook maar eenigszins de
aandacht aan te schenken. En nu meent t, dat
die kwestie zonneklaar is weerlegd. Is dat rede
neeren, is dat logica Ja, van een buurviouwen-
stelletje uit een of andere achterbuurt, maar niet
van voor intellectueel zich uitgevende personen,
die bovendien nog meenen de allerhoogste wijs
heid in de vruchtbaarste ideeën in pacht' te
hebben.
't Eenigste, wat de „Voorwaarts" belieft te
doen, is het zedelijk vraagstuk trachten te ver
doezelen, door erop te zinspelen, dat de Katho
lieken ook lang niet allemaal braaf zijn, al mogen
ze dan de boeken van Zola niet lezen. Maar wie
weet, hoevele niet-goede katholieken ondanks
het kerkelijk verbod, die hoeken toch gelezen
hebben.
De „Voorwaarts" wijdt gelijk gezegd eigenlijk
geen aandacht aan de 'zedelijke kwestie, welke
dus voor haar niet schijnt te gelden en feitelijk
van geen beteekenis is.
Voor haar geldt alleen maar de geestelijke
vrijheid, die ze zich volgens haar zeggen nooit
zal laten ontnemen. Wij zijn ook werkelijk, niet
van plan, om hun die vrijheid te ontnemen,
en wij hebben de vorige keer dit pok reeds duide
lijk uiteengezet. Slechte lectuur ontneemt jtu.sf
den geest/de vrijheid en een leeszaal, -welke et-
is ten algemeenen nutte, mag dus t lezen, \an
slechte lectuur niet bevorderen. Wie dan, toch
Zola wil lezen, hij doe dan wat hij niet laten kan,
we zullen hem dat niet beletten, maar de gelegen
heid om die hoeken te krijgen mag niet in de
gemeentel, leeszaal te vinden zijn.
De niet-slechte werken kunnen vanzelfspre
kend in de leeszaal blijven. Dit ook ter gerust
stelling van mevr. Oclé-Boekholt, die onlangs in
de „Schied. Courant", evenals de socialisten zich
erg bezorgd maakte over de „paapsche stou
tigheden" inzake lectuur.
Binnenland.
Een millioen voor een politiek bureau.
Wij lezen in „De Residentiebode"
Dezer dagen vermeldden we het bericht)
6at de penningmeesters van de katholieke
centrale Kiesvereenigingen uit de 18 Kies
kringen zullen bijcenKomen onder leiding van
6en penningmeester van den Algem. Bond
van R, k. Kiesvereenigingen. Ook de voor
zitters zouden mee vergaderen.
Wat deze heeren zullen bespreken, stond
niet bij. Vermoedelijk zullen ze wel niet
bijeenkomen om wat te redekavelen over
het mooie weer of over de eenheid die binnen
kort bereikt wordt, maar zullen de financiën
Van de R.K. Staatspartij wel tot onderwerp
van ernstige bespreking genomen worden.
Dat dit dringend noodig is, behoeft wel
hlet veel uitleg. De groote verkiezingen staan
oor de deur en daarbij is geld veel geld noodig.
n Vergissen we ons niet, dan is er niet bepaald
eel in de centrale kas, terwijl de 18 kieskringen
ei ook al geen groote brandkast op na behoeven
^e houden. Zelfs is bekend, b.v. van Gelderland
men daar nog erg met tekorten worstelt.
pral'US rec*en genoeg om eens gezamenlijk te
heid°Cil meenen we, dat er bij deze gelegen-
Mï heh°g meer reden is, om nog eens iets anders
ai*delen. Of genoemde penningmeesters
bij verlies van een hand, voet of oog f 206 bij doodf 100 bij verlies van een
De verzekering wordt gewaarborgd door de N.Holl.Algem.Verz, bank Schiedam
ook daartoe opgeroepen zijn, weten we niet, maar
we hopen dat ze nu eens de kwestie van een
politiek bureau, ernstig onder de oogen zullen
zien.
Veel hooren we daar niet over, maar toch is
het niet vergeten. Enkele weken geleden heeft
baron Van Wijnbergen er op gezinspeeld, hoe
dringend noodig zulk bureau is en dat de inrich
ting zou komen te staan opeen millioen.
Dat is een geweldig cijfer, maar als het de be
doeling is een fonds te stichten, waarvan allc-en
de rente wordt opgeteerd, zal men voor zulk
bureau werkelijk voor niet veel minder toe kun
nen. Wel zou het te overwegen zijn, een regeling
te treffen, volgens welke de verschillende Kies
kringorganisaties jaarlijks het benoodigde bij
eenbrengen (met 2000 gulden, door elkaar ge
nomen voor elke Kieskringorganisatie zouden
ze er reeds zijn), maar veiliger lijkt het inderdaad,
ineens een fonds bij elkaar te brengen.
Hoe de voorzitter aan dat cijfer van een
millioen kwam, is ons niet bekend. Waarschijn
lijk dacht hij aan het millioen, dat de A.R. een
paar jaar geleden voor gelijk doel bijeenbrachten
en dat kan inderdaad een maatstaf zijn. Welnu,
zou het zoo onmogelijk zijn, dat de Katholieke
Partij, die driemaal zoo groot is als de A.R. en
zeker niet minder bemiddeld kan, wat onze coali
tie wel konden. We tellen zoo ongeveer een
millioen katholieke kiezers. Daarvan zijn er
zeker driekwart die niet meer dan een dubbeltje
oi een kwartje voor dit fonds zouden kunnen
offeren, maar het overige kwart zou het dan
overige kunnen doen. Zoo heel onmogelijk lijkt
dit inderdaad niets, mits de zaak goed op pooten
wordt gezet en den kiezers het belang der zaak
duidelijk wordt gemaakt.
We hopen dat de voorzitters en de penning
meesters op hun bijeenkomst spijkers met kop
pen zullen slaan en de beste methode zullen
vaststellen om nu eindelijk eens het politiek
bureau te grondvesten. Resb.
De Vaderlanders.
Onlangs brachten wc berichten over een
nieuwe partij. Er komen nu nadere bijzonder
heden over los en het blijkt, dat de partij zich
noemt „Vaderlandsch Verbond". Of ze verband
houdt met de „Vaderlandsehe Kroniek" of de
„Vaderlander" of andere actualisten of fascisten
blijkt niet, maar naar de beginselen te oordeelen,
is het toch iets dergelijks. Er wordt n.l. veel
geschermd met vrijheid voor particulier en be
drijf, hervorming van het kiesrecht,Oranje, meer
weerbaarheid en dgl. punten.
Van beteekenis lijkt deze beweging al even
min als vorige pogingen van dezen aard. Er zijn
waarlijk partijen genoeg.
Onder de leden die blijkbaar meest uit den
oud-liberalen hoek voortkomen, zien we b.v.
prof. J. de Louter, W. Stork, Wilton, Simon
Maas, ir. Nierstrasz, mr. J. de Beaufort, v. Lö-
ben Seis en dergelijken*. Qok A. F. L. Faubel,
welbekend uit vrijmetselaarspropaganda, en
jhr. De Jong van Beek en Donk, min of meer
befaamd oud-gouverneur van Curacao.
*- Kapifaaivorining.
In de Gereformeerde kerk in de Akkerstraat
te Groningen is gisteravond, voor de afdeeling
Groningen van Patrimonium minister Colijn als
spreker opgetreden.
Spr. wil alleen spreken over de beteekenis
en de functie van het kapitaal en dan eerst over
kapitaalvorming. Dat dit laatste noodig is, is
spr. gebleken uit een brief van een zijner ge
letterde vrienden, die de vraag stelde wat baat
het. mij] als ik zelf in dat kapitaal geen aandeel
heb Als waar was, dat kapitaal alleen beteeke
nis heeft als men het zelf in de hand heeft, zou
het voor de niet-gegoeden absoluu t onverschillig
zijn of er kapitaal was of niet. De hoofdvraag
is is er kapitaal noodig en is het noodig dat het
groeit Het antwoord op die vraag is doodeen
voudig, als men rekening houdt met het feit,
dat onze bevolking ieder jaar toeneemt met 100
a 120 duizend personen en er dus ieder jaar een
20 duizend huisgezinnen meer komen. Daarom
dient, het kapitaal dus ten minste zooveel te
stijgen als de bevolking is toegenomen. AI die
menschen moeten leven, moeten werk en werk
gebieden hebben. Dat is geen stelling van spreker
daarover is ieder het eens. In verband daarmee
wijst spr. op een uitspraak van den heer Wibaut
over de noodzakelijkheid van kapitaalvorming,
waarin deze zegt dat uitbreiding van werkzaam
heden moet voorafgegaan worden door toeneming
van kapitaal.
Dit staat vast, dat het kapitaal alleen kan
voortkomen uit hetgeen wordt voortgebracht,
het moet worden gevormd uit het overschot
van het nationale inkomen. Daaruit moeten
allereerst de gemeenschappelijke behoeften, de
vertegenwoordiging van ons land, de rechtspraak
het onderwijs, de defensie, wegen, kanalen enz.,
dife door de gemeenschap in ons belang worden
verzorgd, ten tweede onze eigen behoeften wor
den benoodigd, en wat er dan nog over is, kan
als nieuw kapitaal worden vastgesteld'. Nu kan
men vragen neemt de.staat te veel of nemen
wij zelf teveel In een huishouding dient een
ordelijke verdeeling te zijn voor de behoeften
en men moet voor het eene niet teveel uitgeven,
Opdat het andere niet te kort kome. is die ver-
deeling nu redelijk, blijft er voldoende over voor
vorming van hieuw kapitaal Het antwoord
moet luiden, dat het deel, dat. voor kapitaal
vorming overblijft op het oogenbük niet groot
genoeg is. Prof. Bruins van de Handelshooge-
school schat het benoodigde cijfer op 500 mil
lioen 's jaars. Spr. schat het iets lager, maar
men mag zeggen, dat, zal de toekomst van ons
volk, van onze kinderen niet in het gedrang
komen, er een dergelijk bedrag moet overblijven.
Waar moet men de vermindering in de eerste
plaats vinden Onder sprekers pari ij, weet spr.,
wordt zuinig geleefd en kan met veel meer
bezuinigd worden, maar er zijn ook anderen die
zich in weelde badgn, Zij doen allerlei weelde-
uitgaven en met het belasten dieff uitgaven komt
men niet tot ae noodige 500 millioen. Daarom is
sprs. uitspraak,dat de toekomst van ons volk en
onze kinderen alleen dan verzekerd kan worden,
als de belastingen verlaagd worden. De belas
tingen nemen 40 pet. van het nationale inkomen
in beslag. Wat de regeering in het afgeloopen
jaar heeft gedaan is niets anders geweest dan het
Llusschen van een brand, het dichten van een
dijk, te zorgen niet meer uit te geven dan men
heeft. Als de dijk op doorbreken staat, kan men
in den regel wel hulp Krijgen, maar als het gat
weer dicht is, blijkt de kunst om hulp te krijgen
wel eens moeilijker. Wat de regeering nu gedaan
heeft,heett zij gedaan om de waardevermindering
van ons geld te \oorkomen. Dat gevaar is voor
bij.
Gemengd Nieuws.
Gemeentepolitiek' In de laatste
vergadering van den gemeenteraad van Hedik-
huizen heeft de heer van D. wijziging van art.
21 der politieverordening voorgesteld, waardoor
het sluitingsuur van 10 op 11 uur werd gebraht.
In het debat merkte de voorzitter op Udoet
zeker dit voorstel omdat ze u gisteravond opge
schreven hebben.
Het voorstel werd nochtans aangenomen.
Daarna besloot de raad een brief te richten
tot den minister van birmenlandsche zaken, om
dat de burgemeester een elcctrisehe nachtlan
taarn laat branden tegen het besluit van den
raad in.
De raad zegt daarin o.a. „dat het strijdig is
met alle wetten, dat zijn voorzitter zijn eed
schendende, zich daardoor boven de Kroon
steltdat hierin een gevaarlijk precedent wordt
geschapen en gevoeglijk een gedeelte der Ge
meentewet kan worden opgedoekt, indien zulks
onberispt wordt gelaten."
„V inge ral'drukken van ieder-
e e n" is het panacee tegen de veldwinnende mis--
daad-epidemie in Amerika, aan de hand gedaan
door den bekenden New Yorkschen hoofdcom
missaris van politie, Enright.
Enright is juist uit Buenos Aires Lerug, waar
naar hij zegt, het systeem uitstekend werkt. Hij
heeft als zijn voornemen te kennen gegeven
dadelijk een campagne te beginnen voor invoe
ring van een wet in den staat New York, waar
hij iedere ingezetene van den staat bij de politie
voor een dollar een identiteitskaart zai kunnen
krijgen, bevattende zijn portret en vingeraf
druk.
Dan kunnen, aldus Enright werkgevers wei
geren arbeiders in dienst te nemen, die zulk
een kaart niet hebben. De hoofdcommissaris
heeft berekend, dat ieder jaar 10.000 menschen
in de Vereenigde Staten door misdadigers wor
den vermoord en dat de misdadigersbevolking
de vijf millioen beloopt op een totaal van 105
millioen menschen, van wie slechts 500.000 hun
vingerafdrukken bij de politie hebben staan.
Processen. Eerlang zal te Antwerpen
de behandeling van het geding tegen cle z.g. ben
de Nauwelaerts voor het Assisenhof beginnen
den 23 leden zijn niet minder dan twee honderd
en een moorden, inbraken diefstallen en aanran
dingen op den openbarenweg ten laste gelegd.
De beschuldigingsacte beslaat honderd negen en
twintig bladzijden.
-Het proces tegen de moOTdenaars van Mat-
teotti zal in Maart, dus nog voor de nieuwe ILa-
liaansche verkiezingen, plaats vinden, vermoede
lijk echter niet te Rome,maai in een nabij gelegen
stad, en ongeveer een maand duren.
Een zonderling. Te Islington werd
dezer dagen, naar de Londensche bladen melden,
een 45-jarig man, Wm. MacFarlaue, gevonden,
aan den hongerdood toe en liggende in een kamer
van ongeveer vier bij twee meter, die aan alle
kanten omringd was met een muur van ruim
65 c.M. d-ikte, bestaande uit allerlei vuil en ai-
val, zoodat in het midden slechts een zeer smalle
gang was opengelaten. Om hem te bereiken,
moest de politie, na de deur gerameid te hebben,
zich eerst een tunnel door den onfrisschen muur
graven. Toen het gat gemaakt was en een politie
agent er zijn hand Kcorstak om den beklagens-
waardigen bWoner er uit te helpen, kroop deze
schuw terug>Eerst nadat de tunnel verder was
uitgegraven en de agenten er door kondengaan,
gelukte het hun, den man, die in een zeer ver
vuilden staat verkeerde, naar builen te brengen.
Bij een nader onderzoek in de kamer bleek Mae
Farlane in vrij goeden doen te verkeeren, althans
te midden van het vuil werd een aantal waarde
papieren gevonden, terwijl de man ook nog 116
p. st. op de spaarbank had staan.
Een buurman van den zonderling vertelde,
dat de man ruim vier jaar op de kamer woonde,
geregeld huur betaalde, iederen morgen uitging
en dan de meest vreemdsoortige dingen ver
zamelde, als afgebrande lucifers, flesschen, melk-
blikjes, kapot speelgoed én dergelijke dingen, die
hij in zijn kamer opstapelde. Toen de vrouw van
dezen buurman hem eenige dagen niet had
zien uitgaan, had zij aan de deur van de kamer
geklopt om te zien, of mr. MacFarlane in leven
was. Zij kreeg flauwtjes ten antwoord „Ja,
ja, ik ben er, maar ga asjeblieft weg." Na eenige
dagen waarschuwde zij de politie, die, gelijk ge
meld, de deur forceerde.
De 'man is thans naar een ziekenhuis ge
bracht, waar men zijn haar geknipt en zijn haard
afgeschoren heeft.. Hij verkeert in een half
bewnsteloozen toestand en zeide op een vraag,
waar zijn bloedverwanten zijn „Ik heb er geen,
allen zijn weg."
Uit de kamer werden niet minder dan zeven
tonnen vol vuilnis gehaald, en daartusschen
werden papieren aangetroffen, die er op wezen,
dat hier ook nog een roman van verloren liefde
in het spel is.
S o v j e t-h a r i n g. In de „Pravvda" van 17
Januari schrijft Sosnofski onder den titel „De
Sofjet-isatie van de Schotsche haring" het.
volgende.
Het volkscommissariaat van buitenlandschen
handel koopt in Engeland Schotsche haring.
Wanneer zoo'n haring van het ecne bourgcois-
land naar het andere wordt uitgevoerd, laten
we zeggen van Engeland naar Duitschland, dan
komt er gemiddeld 30 pCt. oniiosten op. Maar nu
wanneer die haring naar Rusland gaatDan
ondergaat hij den niet garing te schatten invloed
van de Sovjet-bepalingen en /gewoonten Het
begint, ai op het oogenblik, waarop de kcop
gesloten wordt; dan komen op de prijs van de
haring te drukken diverse vergoedingen voor
personen, die direct en indirect bij den aankoop
betrokken waren, reis- en verblijfkosten van
diverse personen, overwerkvergoedingen enz.
Daarna komen de kortingen, vergoedingen, uit-
keeiingen enz. aan Russische officieele en sexni-
officieele. organisaties de Dobrochim, de Ocli-
matdjet, de Dobrolet cn hoe zij verder heften
mogen. Na al dëze bewerkingen is de haring ein
delijk „gesofjet.tiseerd", maar op een dusdax.ge
wijze, dat een vaatje haring, dat in Londen is
gekocht voor 21 a 22 roebel, in Moskou wordt
verkocht voor 98 roebel
De sieraden van prinses De Br o g-
1 i e. Het mysterie van de verdwijning der sie
raden van prinses Amédée de 'Broglie, waarvan
wij dezer dagen melding maakten, schijnt moei
lijk op te lossen te zijn. De politie heeft het ge
heele personeel, dat nog slechts eenige weken
in dienst was, aan een streng verhoor ondorwox-
pen en pxxeies nagegaan, wat dat heeft gedaan
en waar het zich heeft bevonden van het moment
af, dat de prinses de gestolen sieraden h eft,
weggeborgen tot dat waarop de diefstal werd
ontdekt. De bedienden hebben nadrukkelijk ver
klaard niet aan den diefstal schuldig te zijn. De
recherche veronderstelt, dat het paarlencoiher
en de gestolen ring in één der vertrekken zijn
verborgen', of dat de sieraden in het closet ge-
worpen zijn.
Trouwl u stige.Lilliputters. Maan
dag zijn te Plymouth (Engeland) twee dwergen
in het liuwelijk getreden. Het bruidje was 3 vt.
2 inch, de bruigom 4 vt. 4 inch. (rtsp. 96 c.M. cn
101 c.M.) Het zijn cii'cusluidjes.
De dood van Carmen Sylva. Ge-
ruimen tijd heeft te Parijs het gerucht geloopen,
dat de koningin-moeder van Roemenië, Carmen
Sylva, die in 1916 overleed, geen natuurlijken
dood zou zijn gestorven, doch dit werd nimmer
bevestigd. De ,,Newv York Herald" meent in
staat te zijn, meer licht in deze geheimzinnige
zaak te brengen, door de verklaringen van het
personeel van het Roemeensche hof, dat van de
omstandigheden, die tol den dood der koningin
leidden, getuige was. Volgens deze vcrkiarii pen
leed de koningin sedert 1913, toen zij een siaai*
operatie onderging, ernstig aan neurasthenie.
In 1916 bewoonde zij een Roemeensch kasteel in
een door de Duitschers bezet gebied. De Duit-
■■■■■■»iniiiiiiimna«mi«mwu——I—I ^||^Kl^^llr^T«1larwsxel8a;w^»»
J*®SMSKt»WSa»((
I I I -• .in... ■■■ii.M.i.fe,■HIHrtMKWMI
l
