Hoofdpijn
naar waarheid getuigen „De regeeringsverkla-
ring is de ineenstorting Van de kiesbeloften.
Het verkiezingsprogramma is verloochend. Alles
wordt opgegeven. Op internationaal gebied
verraden de sociaal-demoeraten in België het
internationalisme."
Een verstandig woord van Prof. Eerdmans.
Naar aanleiding van een verslag eener rede van
prof. Eerdmans werd dezen gevraagd 1. Wie
hij bedoeld bad met de slimme politieke volks
menners, die voor deze verkiezing de leus der
nationale ontwapening bedachten 2. Wie met de
predikanten die er invlogen
In het Gemeenebest. antwoordt thans prof.
Eerdmans
„Het antwoord op beide vragen is te lezen op
de verkiezingsaanplakbiljetten. De vrager lette
daarbij op de plaat der Vrijz. Democraten, en op
hun oplreden in de laatste maanden. Nog in 1922
sprak hun woordvoerder in de Eerste Kamer.
„Ik pleit niet voor ontwapening". Nog in 1923
zeide hij „Volmaakte weerloosheid is bijna een
uitnoodiging Kom binnen." De vrager legge
deze uitspraken en de verkiezingsleuze naast
elkaar.
„Het aanplakbiljet Van den bond tegen iedere
oorlogstoerusting is onderteekend door de heeren
Heering, Hugenholtz en meerderen. Het zal den
vrager niet moeilijk zijn de namen aan te uilen.
„Waarom zij er invlogen z^t het verslag mijner
Brielsche rede uiteen „omdat wie op deze wijze
voor den vrede opkomt juist voor den oorlog
werkt", door zijn uitnoodiging Kom binnen
R. K. Overheidspersoneel.
Dezer dagen ontvingen wij een mooie propa-
dnnda-plaat van den bond „St. Paulus".
Bij deze toezending werd medegedeeld, dat
het verschijnen van deze plaat een onderdeel
is van een propagandaplan over het geheele
land*opgezet, door het Hoofdhestu r van „St.
Paulus" en uit te werken in de onderscheidene
afdeelingen in den loop van dit jaar.
'Hoewel de plaat ongetwijfeld duidelijke taal
spreekt wordt het dezerzijds toch nuttig geacht
nog enkele opmerkingen te maken, waardoor
bedoeling er karakter nog duidelijker naar
voren treden.
Het kruis is het teeken van de daad voor het
volk. Aan het kruis werd voltrokken de geeste
lijke verlossing van het menschdom, doch met
het katholicisme, waarvan het kruis het zinne
beeld is, kwam ook de christelijke beschaving
met haar verheffing van den arbeid.
Het kruis staat in Nederland, dat is aange-
gegen als staatkundige eenheid. „St. Paulus"
nu organiseert het katholieke personeel in dienst
dier staatkundige eenheid, in dienst der Over
heid (rijks- gemeentelijke- en provinciale over
heid).
De zwarte en de witte letters vormen ieder
een combinatie.
De zwarte in dit teeken strijd „St. Paulus",
Roomseh Overheidspersonee' wordt, lid en strijdt
mee
De witte het teeken van de daad voor het
volk.
Het kruis met den naam St. Paulus aan den
voet brengt verder in algemeenen zin tol uiting,
dat de bond tot patroon heeft St.. Paulus van
het kruis, den stichter der Passionisten orde.
Ten slotte zij nog medegedeeld, dat het ont
werp het resulaat is van besprekingen in het
Dag. Bestuur van den Bond.
J. R. van der Lans.
Heden wordt de bekende schrijver en journalist
J. R. van der Lans zeventig jaar. Zijn vele
vrienden zullen dien dag voor dezen geëerden
penvoerder tot een feestdag gaan maken.
Bij zijn jubileum als schrijver, zegt de „Tijd",
hebben wij meer in 'I bijzonder herdacht zijne
groote verdiensten als schrijver der gesc.heel
kundige verhalen. Geboren uit de school van
Thijm wist hij heb ridderlijk voorleden nieuw
leven be geven en onze boekenmarkt met tal van
gaarne gelezen goede werken te vermeerderen.
Als journalist echter, die hel dagblad „De
Gelderlander" uitgebouwd en groot gemaakt
heeft, won hij zich zeer bijzondere verdiensten
op het gebied der strijdbare katholieke actie,
welke geestelijk terrein moest veroveren en
aanvallen moest afslaan. Van der Lans is een der
pioniers van de moderne gewestelijke pers ge
weest, na jarenlang eerst aan de „Katholieke
Illustratie" zijn uitnemende krachten te hebben
gegeven.
Wat Van der Lans voor Katholiek Nederland
heeft beteekend, is, ondanks hem, vanzelf uit
gekomen.
Moge deze schrijver-strijder van zijn rust,
welke voor den actieven mensch geen ouderdom
zonder arbeid heteekent, nog vele jaren genieten.
Stads- en Gewestelijk Nieuws*
Rede pater Proest.
We hebben nog nimmer zooveel menschen
in de Volksbondzaal gezien dan gisteravond.
Geen zit- en staanplaats was er onbezet en zelfs
op de le etage had zich een gedeelte van het
auditorium opgesteld.
Er hing een electrisch geladen verkiezings-
atmospheer en voortdurend bliksemde het ent-
thousiasme.
Voorzitter Mouwens opende de vergadering
met den christelijken groet en vroeg eerst de
aandacht voor een persoonlijk feit. Voor den
aanvang der vergadering had hij n.l. met een
treurige figurant van de Volkspartij, die zich
eerst in het Bóndsgebouw genesteld had met
propagandalectuur, een kleine woordenwisseling
gehad'en hem het gebouw ontzegd. De man had
tegengesputterd dat de Volkspartij even goed
katholiek was als de Staatspartij, waarop de
heer Mouwens geantwoord had, dat de persoon
in kwestie te stom was om dit te beoordeelen.
Dit was verkeerd geweest, zei spr., het had „dom'
moeten zijn.
Na in een geestig speech je de toehoorders op
eenige typeeronde Verkiezingsverschijnsel te heb
ben gewezen en na een krachtige opwekking om,
morgen den stemplicht goed te vervullen gaf hij
het woo:d aan den spreker van den avond.
Pater Proest begon met een herinnering aan
den grootschen landdag Zondag in Rotterdam
gehouden. Toen hij de overweldigende massa
menschen op het Schuttersveld aanschouwde
was echter de ondeugende gedachte bij hem
opgekomen hoeveel demonstranten zouden er
bij deze meeting zijn, die op 1 Juli niet- of ver
keerd stemmen. Ook nu als hij in de volle zaal
blikt, veronderstelt spr. dat er wel eenige zullen
zijn die mogelijk het plan hebben om niet of
blanco te stemmen of om hun stem te geven aan
S.D.A.P. of Volkspartij.
Achtereenvolgens ontzenuwt spr. op klare,
scherp duidelijke wijze de motieven die den kie
zer of kiezeres tot zulk een verkeerde daad kun
nen brengen, brengt af en toe door een komi
sche noot den humor in de zaal en oogst applaus
op applaus.
Vooral bij de vrouwen verwacht spr. er velen
die uit onverschilligheid van de stembus zullen
wegblijven.
t Mag ons niet onverschillig zijn of we gere
geerd worden door mannen die het Christen
dom belijden, beleven en in de wetten des lands
vastleggen of dat we een sectarischen anti-gods
dienstig bewind krijgen, dat zich misschien niet
zou ontzien het ongeloof te propageeren.
Dan houdt spr. een waar strafgericht over
de S.D.A.P. De mooie leuze ontwapening duidde
hij zeei juist'aan als boerenbedrog daar hel be
ginsel der S.D.A.P. de revolutie insluit en een
omwenteling niet met een glaasje water be
werkt kan worden. De schaamteloozc reclame
voor misdadige-practijken, schandlectuuide
monsterachtige bcgippen over zedelijkheid en
huwelijk, haar godsdiensthaat werd vervolgens
aan dc schandpaal genageld en ontlokte ten
slotte aan den spr. Wie rood stemt en katho
liek denkt te zijn,geeft blijken van verbijsteren
de onwetendheid.
Blanco-stemmen znllen er ook wel zijn,
meent spKv en inzonder de ambtenaren, die
menig pijnlijk offer hebben moeten brengen
en ook de betere standen zullen allicht denken
'l maakt niet veel uit of we door de kat of kater
gebeten worden.
Krachtig neemt spr. daartegen stelling en
toont 't onredelijke daarvan duidelijk aan.
Bovendien speelt elk die blanco stemt in de
kaart van den tegenstander en te laat zou het
berouw kómen.
Wat de R.K. Volkspartij betreft, dit zijn
grootendeels verkapte socialisten of politie
ke stumperds. (In Amsterdam b.v. is straat
reclame voor de Volkspartij door de roode
kladders geschilderd).
Het is de eer van de R. K. Staatspartij
dat zij, die alle groepen omvat, de volkspartij
bij uitnemendheid is, terwijl de z.g. Volkspartij
niets anders dan den klassenstrijd predikt.
De candidaten van onze Staatspartij kunnen
nog heel best de vergelijking doorstaan met die
van de verwaande Volkspartijgangers, die zelfs
het geestelijk gezag miskennen.
Spr. houdt dan een treffend pleidooi voor
onze eenheid, "die onze macht is en geeft in 't
kort een overzicht van het financieele vraagstuk
ëri de verdiensten der regeering op wetgevend
geliied, bizonder wat de sociale maatregelen en
het onderwijs betreft.
Op 't eind van zijn rede stelde spr. de verga
dering de drie vragen of zij Roomseh zouden
stemmen, of zij recht en orde wilde gehandhaafd
hebben en of zij de godsdienstvrijheid bestendigd
wilden zien. Driemaal donderde het jawoord
tuggchen den wanden op. En toen pater Proest
met, een krachtige peroratie sloot kwam er aan
't applaus schier geen einde.
Met kernachtige woorden dankte de lieer
Mouwens de spr. en beloofde hem namens de
vergadering dat Roomseh Schiedam zijn plicht
zal doen. Als antwoord op eenige opmerkingen
over Le weinig actie van dc R. K. Kiesvereeniging
zei spr. dat het niet in de hoeveelheid zit maar
in de hoedanigheid. Een woord van den kansel,
zooals Zondag h.v., vervangt 10.000 kilo's papier.
(Applaus).
Van de gelegenheid tot gedachtenwissehng
maakte de heer v. Geene gebruik, die zijn recht
matige ergernis luchtte over het roode gespuis,
dat hier gelijk elders, zijn papenhaat gebotvierd
had, door'voor een katholieke kerk de misselijke
sporen van zijn weerzinwekkende tegenwoor
digheid achter te laten.
Spr. wekte d'e propagandisten op om dezen
smaad, die aangebracht was voor de Franke],
kerk, letterlijk weg te wisschen en er een devies
te plaatsen dat meer met ons blazoen overeen
komt dan het S.D.A.P. (De opwekking is niet
zonder vrucht gebleven en van morgen prijkten
onder een „Stemt Kooien" de initialen van hei-
Ad majorem Dei gloriam)r
Toen vroeg mr. v. Velzen het woord. Dit
was verklaarde hij tegen zijn aanvankelijk
voornemen maar het oplaaiend enthousiasme was
daarvan de oorzaak.
In verband me^ het gesprokene wil spr. her
inneren aan een feit uit de practische politiek
in den gemeenteraad.
Vóór vier jaren nam de heer v. d. Toorn en
spr. het initiatief om wegens den hoog-conjunc-
tuur het gehuwde gemeentepersoneel een tege
moetkoming te verschaffen in den vorm van een
kindertoeslag. En wat gebeurde de S.D.A.P.
die altijd over arbeidersbelangen praat stemde
unaniem tegen, omdat haar verkeerde princiepen
over het huwelijk dit geboden. Spr. herinnert
dan nog aan den schoolstrijd, die dank zij de
Chr. regeering geëindigd is, maar die ongetwijfeld
gelijk het voorbeeld van Elzas-Lotharingen
leert, weer zou ontbranden, wanneer onze
politieke vijanden eens het bewind be'meesteren
zouden, want zij beseffen 'maar al te goed dat
van godsdienstig onderwijs een vormende' kracht
uitgaat, die de kinderen sterk maakt om later
den goeden strijd te strijden.
Met een: stemt daarom rechts, besloot spr. zijn
warm toegejuichte speech.
Het laatste Woord was aan pastoor Ligt,hart
die aan de hand van overtuigende gegevens
omtrent d'e Volkspartij, allen op het hart drukte
niet op haar te stemmen maar trouw te blijven
aan. de Katholieke Staatspartij (Applaus).
Met den christelijken groet sloot de voorzitter
daarna de geestdriftige vergadering.
Gezien het verloop van deze bijeenkomst,
kunnen wij met een gerust hart denuitslag' van
de plaatselijke stembus afwachten.
Roomseh contra rood.
Naar wij vernemen heeft vannacht eemgehéel
korps van onze wakkere propagandisten de
Frankelandsche kerk bewaakt.
Dit was noodig, daar de roode klodderaars,
brieschend van woede omdat hun ergerlijk ge-
smeer weggevaagd werd, telkens weer pogingen
wilden doen, hun godsdiensthaat op 't kerkplein
uit te kalken.
Om erger te voorkomen hebben bovendien
onze mannen zich van de hulp der politie ver
zekerd. Dank zij hun bezadigd optreden is dan
ook 'n incident uitgebleven.
Te ongeveer 7 uur is de bewaking ingetrokken.
Een woord van erkentelijkheid voor onze
kranige propagandisten is hier wel op zijn
plaats evenals een scherpe afkeuring over het
stuitende gedoe der S.D.A.P.-ers.
De stemming van heden.
Onze stad had vandaag weer het aanzien van
een verkiezingscentrum in volle actie.
Reeds om 8 uur in den morgen, de tijd van de
opening der stemlokalen, togen de kiezers en
kiezeressen in grooten getale naar de 21 locali-
teiten, om er hun eenvoudigen, maar toch zoo
gewichtigen stemplicht te vervullen. Daar ston
den ook reeds de verschillende hulpvaardige
propagandisten, bereid om alle inlichtingen
te geven. Kleurige banden om den arm waren de
kenteekenen, die aangaven, welke politieke
richting de wakkere jongelui dienden. De
Katholieke voorvechters waren wel van de
vurigsten en weken geen oogenblik van hun
post. Ook in de stad was er actie in vollen gang.
Auto's en rijtuigen met sprekende reclames reden
af en aan om oudjes en gebrekkigen hun gang
naar 't stemlokaal zoo gemakkelijk mogelijk
te maken. Ook hierin was onze propaganda-
afdeeling niet achtergebleven en deed, wat ze
maar kon. Natuurlijk waren onze religieuzen,
Broeders en Zusters,o.w. ook de Slot-bewoonsters
van den Garmel, eveneens van de partij, bereid
desnoods alle bespotting te negeeren, om toch
maar hun. dierbaren plicht te kunnen vervullen.
Tot 5 uur duurde de drukte daarna bleef er
een hoorbare spanning over de stad hangen
Wat zal dc uitslag zijn
Wie vanavond tegen half ach: voor ons bureau
op de Koemarkt post vat, zal dien uitslag nauw
keurig en zoo- gauw mogelijk kunnen lezen,
't. Rijverkeer over de Koemarkt is na 7 uur ver
boden.
Schoolbioscoop.
De heer A. Hukshorn schrijft ons in vereen
voudigde spelling
Zoals men weet, worden er in Schiedam
ernstige pogingen aangewend om schoolbioscoop-
voorstellingcn te geven. Daartoe is een'konimissie
van 7 personen benoemd, die van verschillende
godsdienst en richting zijn, en die over de school
bioscoop een ernstig onderzoek zullen instellen.
Het lijkt mij niet overbodig om in de ,,N. S. G."
een korte beschouwing te houden over ditonder-
werp.
Voorop wil ik stellen, dat de betekenis van
een schoolbioskoop niet óverdreven moet worden
maar hieraan kunnen andere zaken gekoppelci
worden, waarover straks enkele meerdere regels.
De schoolbioskoop zal een hulpmiddel blijven
bij een onderdeel van het onderwijs en wel het
zogenaamde zaakonderwijs. Dan denken we uit
sluitend aan de vakken aardrijkskunde (volken
kunde, gevels, bouwwerken) en natuur-, plant
en dierkunde. Aanschouwelikheid is daarbij de
voornaamste eis. Veel zien, goed zien, herhaal-
delik zien hoofdzaak. Mondelinge toelichting
daarbij slechts bijzaak. Het voornaamste middel
was tot nu toe het gebruik van platen. Deze zijn
in de latere tijd mooi en duidelijk van uitvoering
geworden.
Ze missen evenwel het bewegingsbeeld. Door
een plaat wordt een waterval niet voldoende
gekenmerkt. Om dit beeld in omvang te doen
winnen, zouden bijv. van een waterval zeker
wel 4 of 5 afzonderlikc en verschillende platen
op verschillend moment nodig zijn. Daardoor
zou het aantal platen enorm uitgebreid moeten
worden, hetgeen finantiele en praktiese bezwaren
met zich brengt (berging, onderhoud, enz.)
In dit verband is het projektietoestel of tover
lantaren veel beter en rijker aan beelden. Het
aantal hiervan wordt onbeperkt uitgebreid.
In elke klas behoort dan een projektie-toestël
te zijn hetgeen geldelik een bezwaar zal worden.
Bovendien zijn de beelden voor de meeste lokalen
door te geringe distantie betrekkelik klein
2 M. in diameter). De techniese uitvoering
vereist veel zorg en tijd. Bovendien missen de
lichtbeelden weer de beweging, de aktie. Dit
heeft de biosltoop op de beide genoemde hulp
middelen voor. Een groots woud zal aantrek-
keliker worden door een weghollend konijn. Een
stille heide met een fladderende vlinder .zal een
diepe indruk maken. De waterVal op een film
geeft een juist beeld.
Een ideale toestand is weer voor elke klas een
eigen bioskoop-apparaat. Doch de kosten en
techniese bediening vormen grote bezwaren,
evenals brandgevaar. Voor elke school een hios-
koop is daarom wenseliker. Maar het aantal
beschikbare films, dienstig voor schoolgebruik,
is nog te gering in getal om te kunnen dienen
voor talrijke scholen. Hierdoor zijn we aangewe
zen op centralisatie, in welke vorin dan ook.
Een centrale schoolbioskoop» is dan voor een
gemeente het aangewezen middel. Maar Schiedam
is vooi een schoolbioskoop in volle exploitatie le
klein, omdat ook de: financiën een belangrijke
faktor zijn. Wel kunnen wij, maar mijn mening,
elk jaar enkele programma's verkrijgen, hetgeen
dan als overgangsmaatregel kan gelden. De kos
ten er van blijven heel gering en het eerste jaar
geldt dan geheel als proef. Bovendien, kunnen we
daarna conclusies trekken betreffende het nu
nog weieens aanvechtbare nut van schoolbios
koop, die ongetwijfeld eerder gunstig uitvallen
voor enige schoolprogramma's per jaar dan voor
een in volle exploitatie zijnde schoolbioskoop
in Schiedam.
Bezwaren van mediese aard voor enkele
schoolbioskoopvoorstellingen in één jaar ver
vallen bijkans van zelf door de bescheidenheid
van uitvoering. Een direkteur-explicateur wordt,
niet aangesteld. Bij een algemene centrale or
ganisatie van bioskoopvoorstellingen in onze
gemeente zou bijv. de film over Jeruzalem voor
de R. K. scholen door een R. K. explicateur
toegelicht en verklaard kunnen worden.
Het grote voordeel ligt dus in dc beschikking
over goede films voor onze gemeente. In dit licht
bezien zal het toe te juichen zijn indien door
zeer bescheiden onkosten een belangrijk hulp
middel verkregen wordt hij het zaakonderwijs
op de scholen. Overeenkomstig dezelfde voor
waarden en eisen verkrijgen we tevens de be
schikking over films die dienstig gemaakt kun
nen worden voor de schoolvrije jefcgd en voor
speciale vereenigingen die zich bewegen op
het terrein van volksontwikkeling.
Daarmede kunnen wij het bioskoopl^vaad
zelfs beslirijdèn. Zooals in het Rapport van d,e
Onderwijsraad no. 52a gekonstateerd word!
neemt het aantal sensatie-films af en wordt het
gehalte van de films beter. Door goede films
die er ook meer en meer komen en door school
bioskoop zullen we de volksontwikkeling dienen.
De Onderwijsraad zegt terecht dat de invloed
van de bioskoop enorm groot is en die invloed in
goede banen te leiden met positieve resultaten-
kunnen we niet bereiken door bestrijding van
de bioskoop wel door het goede er uit te halen
om daarmee het kwade te verdrijven. Het middel
daartoe geeft ons de school- en ontwikkelings-
bioskoop.
Ook daarom zullen de werkelik bescheiden
offers die gevraagd worden niet te groot zijn.
Ook daarom zullen eventuele geringe bezwaren
ter zijde gezet worden om het altans mogelik te
maken een proef te doen nemen.
Dus niet alleen de si4idbï (zankonderwijs)
maar ook devolkspntwikkeRfig{bestr'\)ding van hel
bioskoopkwaad) zullen de vruchten plukken van
de school- en ontwikkelingsbioskoop.
UIT ROTTERDAM.
Gisteravond is op de S c h i e-
kade alhier pater G. Mehring uit Gouda door
een fietsrijder aangereden. Hij kwam te vallen
en kreeg een ernstige beenfracUiur. De pater
werd in het St. Franeiscusgasl buis ter verpleging
opgenomen.
Gisteravond is in een z ij s l r a t
van den Nieuwen Binhertweg een 5-jarig jonge
tje, dat zonder uit te kijken van het trottoir
liep, door een autobus uit Vlaardingen over
reden en gedood. De chauffeur kon het ongeluk
niet verhinderen, hoewel hij zoo krachtig remde
dat de achterband van de auto sprong.
bedaart spoedig door gebruik van een paar
Mijnliardt's Hoofdgijnfabletten. Buisje 60 cl.
2314 5
Gemengd Nieuws,
B otsing I. u s s c hen katholiek e n
en socialisten. „Het Volk" van gister
avond bevat een uitvoerig relaas hoe inBruns-
sum een socialistische propaganda-fietsclub door
een menigte van een paar honderd personen is
aangevallen en mishandeld. De pastoor had de
burgerwacht en de óiide schutterij gemobili
seerd, zoo verhaalt het blad om de groep van
ongeveer 15 socialisten te lijf te gaan. Ver
der wordt, dan nog heel wat, fraais ten beste
gegeven over de houding der geestelijken bij
den „veldslag".
De politie van Brunssum gaf echter bij na-
Vraag de volgende lezing van het gebeurde
„Maandagavond hield de Katholieke kies
vereeniging van Brunssum een groote betoo
ging' door het plaatsje. Hierbij ontstond een
botsing tusschen eenige honderden betoogers
en Verscheidene leden van de S.D.A.P. Wie
deze botsing heeft uitgelokt weet men nog
niet. Verscheidene leden van de S.D.A,P. wer
den min of meer ernstig gewond, terwijl ook
verscheidene Katholieke betoogers schrammen
opliepen. De politie stelt een nauwkeurig onder
zoek in. Tegen een aantal personen is proces
verbaal opgemaakt. Tevens zijn verschillende
getuigen opgeroepen."
Van een mobilisatie door den pastoor van
burgerwacht en oude schutterij blijkt dus
direct, al geen sprake, terwijl ook verder het
gedrag der geestelijken wel heel anders zal
blijken geweest te zijn dan door „Het Volk"
wordt verhaald.
In het, Limb. Dagblad lezen we nog het volgende
ix
