DAGBLAD MOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
48ste J aar gang»
Zaterdag 18 Juli 1925.
Xö. 14804
BureauKOEMARKT 4. Telefoon Intercommunaal 85 Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 2.70, per week 20 cent, franco per
post 3.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbericht 10 ets.
Advert entiSu: 15^ regels 1.75 elke regel daarboven 35 cent, 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden msdedeelingen 75 ct. par regel,
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden be ekend.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500 bij levenslange geheele invaliditeitf 200 bij verlies van een hand, voet of oog f 200 bij dood f 200 bii verlies van een
duim: f SObijjverliesvan een wijsvinger; f 15 bij verlies van eiken anderen vinger. De verzekering wordt gewaarborgd doojdeN.HoIl.AlgeEQ.Very bank Schiedam
Dit nummer bestaat uit twee bladen
TWEEDE BLAD.
Binnenland.
Kilcmelerboekjcs.
Er bestaat, kans, dat de zoo zeer geliefde
kilometerboekjes bij de Spoorwegen terugkeeren.
Wij hebben deze tijding uit de beste bron,
zegt het ..Vad." Op het oogtnbbk wordt de moge
lijkheid terdege onderzocht, daar een hoofd
bezwaar tegen de boekjes is weggevallen. Tegen
liet voordeel -we spreken van de zijde des
spoorwegbestuurs van hu»- Waarborgfonds
dat gemiddeld uit een 400,000 bestond (men
herinnert zich dat elke houder van een hoekje
een waarborgsom moest storten) en dat feitelijk
renteloos aan de Spoorwegmaatschappij geleend
werd en tegen het voordeel, dat d> houder van
een kilometerboekje gemakkelijk zich tot ecu
niet strikt noodig reisje liet verlokken, stond een
groot nadeel var» kostbaren administratieven
aard, namelijk het uitzoeken van de reizen en
gedeelten van reizen over de lijnen der verschil
lende maatschappijen. Nu alles één lichaam is
geworden, verviel die tijdroovende en veel geld
kostende rompslomp.
Verlaging van tarieven is helaas echter nog
niet te verwachten. Zooals bekend, werd verleden
jaar mooi gewerkt en het tekort ingehaald. Dit
werd bereikt én door bezuiniging én door ver
meerdering van de ontvangsten.' Uit den aard
der zaak heeft de bezuiniging haar grenzen.
Waren de ontvangsten goed gebleven, verlaging
van tarieven zou zeker ernstig overwogen zijn.
Doch de ontvangsten dalen weer gevoelig en
derhalve zou tariefverlaging redeneert men
in het Hoofdbestuudonverantwoordelijk zijn.
De daling van de ontvangsten wordt toe
geschreven aan de concurrentie-tarievcn d< r
buitenlandschc maatschappijen, vooral de Duit-
sche. Er is weinig aan te doen zonder mede
werking der Regcering. Het beste zou zijn in
houding van credieten
Emigratie Centrale Holland.
In het eerste halfjaar 1925 zijn door bemidde
ling van de E. G. H. 138 personen naar Canada
vertrokken, onder wie 17 vrouwen en 23 kinde
ren. Van de 98 volwassen mannelijke emigranten
hebben 29 voorschot ontvangen. Naar andere
landen werd door bemiddeling van de E. C. H.
niet geëmigreerd. Sedert de oprichting zijn
door de E. C. H. c.a. 350 menschen geplaatst.
Over het algemeen is dc treklust nog zeer
gering. Dit feit doet zich niet alleen voor in
ons land; over het geheel is de emigratie van
Europa sterk afgenomen. Een bepaalde reden
is voor deze vermindering niet aan te geven.
Een belangrijke factor is wel het bijna sluiten
van dc grenzen der Ver. Staten van Amerika
en de betrekkelijke onbekendheid van de moge
lijkheid Lot slagen in Canada. Met de godsdien
stige belangen werd zooveel mogelijk rekening
gehouden.
Van het verleden jaar verleende voorschot
aan emigranten is c.a. 6 pCt. terugbetaald.
Door onbekendheid met de toestanden en de
wijze van werken in Canada, alsmede vaak
wegens niet voldoende kennis van de Engelsche
taal, Hunnen de emigranten in het begin meestal
niet het volle loon Verdienen. Daarenboven valt
Ken Eerste Lustrum
Als reeds vier keer eerder, werden wij dezer
dagen ook weer verrast met. het lijvige, keurig
uitgevoerde Jaarboek van het, R. K. Centraal
Bureau voor Onderwijs en Opvoeding der R. K.
Jeugd in Nederland cn Koloniën, gevestigd te
's-Gravenhage.
Hiermee is dus het 5e Jaarboek in zee gegaan,
het le lustrum-monument, dat hij deze gele°-en-
heid dan ook terecht in een extra mooien en
artistieken band is verschenen.
't Bevat na een kernachtig, vertrouwvol voor
woord van den directeur, den zeereerw. heer Dr.
Th. Verhoeven, een schat van lezenswaardige
artikelen en allerhande cijfers en gegevens, welke
voor iederen Katholiek van 't grootste belang
zijn en waarop hij trotsch kan zijn als op een
van, zijn kostbaarste bezittingen, 'L Gaat Hier
immers om de verheven zaak van hét Katholiek
onderwijs, de noodzakelijke en welgeregelde
opleiding van het kind, die Godsgave, welke
als een hemel-pand den gehuwden werd geschon
ken.
Leerrijk zijn, vooral de gedegehc artikelenvan
pater Dr. Cassianus Hentzen O.F.M., over
Algemeen vormend lager onderwijs, 't slot van
een reeks bijdragen, welke weldra in 'n aparte»
boekvorm zullen verschijnen van den Schie-
damschen pastoor j. B. W. M. Möller over Nijver
er in het begin nog wel eens het een en ander
aan te schaffen. Wij verwachten, aldus het
verslag, dat in het tweede jaar de terugbetalingen
talrijker zullen worden.
De berichten over de emigranten zijn over het
algemeen gunstig. De berichten toonen echter
wel aan, d3t het eerste jaar voor sommigen
als een zwaar studiejaar moet worden beschouwd
l)e tol aan den weg DelftRijswijk.
Het weekblad Bedrijfsauto heeft op twee
Werkdagen aan dezen tol een telling gehouden
en komt tot een verrassende conclusie:
Deze tol moet de gelden bijeenbrengen voor de
berbetering en het onderhoud van dien weg, en
nu dat jaarlijks ontvangen bedrag zeer groot
blijkt te zijn, vraagt het blad (en allen, die dezen
weg berijden zullen het zich eveneens afvragen)
,,waar blijft dat geld
De verkeerstelling had plaats op Maandag
29 Juni 1.1. van 6 uur v.m. tot. 2 uur n.m. ern op
Dinsdag d.a.v. van 2—8 n.m. Op deze twee
halve dagen passeerden er respectievelijk 274
en 428 personenwagens, 235 en 215 vrachtauto's,
103 en 102 autobussen. Het tarief voor de ver
schillende soorten voertuigen in aanmerking
nemende, waren de ontvangster voor totaal
1356 wagens 355.20. Daar er geeit rekening
gehouden is met het veel drukker verkeer op
Zon- en Feestdagen en andere opbrengsten,
kunnen de ontvangsten per 24 uur dus veilig
geschat worden op 360 of ruim 130.000 per
jaar.
Hiervoor heeft de gemeente Delft in onder
houd 5.7 K.M. wegen, met een totale verharde
oppervlakte van 28.500 M2. Dc kosten daarvan
ruim berekende op 1.per M2. (in den Haag
gemiddeld 15 ct. per M2.) bedragen deze dus
28.500, zoodat Delft per jaar minstens een
winst van 1,00.000 op dezen tol maakt.
Naar aanleiding van deze cijfers vraagt het
blad ,,ls dit niet reeds op zichzelf in strijd met
de Wet, welke slechts het maken van een rede
lijke wmst toelaatbaar acht 1" en denkende aan
den toestand waarin de wegen in ons land zich
bevinden, roept het uit „wat kosten ons de
tollen door het geheele land enwat wordt
hiervan aan den weg besteed
Gemenyi Aiieuw»,
Een jeugdig automobilist. Gis
teren bracht de heer S. uit Bussum een bezoek aan
den heer Lasonder op den ouden Enghweg te
Hilversum. Hij liet zijn auto, schrijft de „Gooi
en Eeml.", tegen het trottoir staan en begaf
zich rustig naar binnen zonder ook maar een
oogenblik te vermoeden dat onheil dreigde. Hoe
had hij ook kunnen denken dat dit onheil naderde
in den vorm, van'een klein kereltje dat met veel
aandacht den wagen beschouwde. Dit kereltje
liep er om heen, inspecteerde het nummerbord,
de radiator de motorkap de lantarens, hij keek
naar het stuur, raadpleegde den kilometerteller,
en plotseling nam hij een kloek besluitHij keek
omzichtig rond, opende het portier en glipte
in den wagen achter het stuur, gaf gas en reed
weg.
De auto slingerde even, botste in vaart tegen
een boom maar reed toch verder den» 's-Gra-
velandschen weg op naar de Kerkbrink. Het
ging goed. vond de kleuter, die met zijn voeten
bijna de pedalen niet bereiken kon zonder van
de bank te glijden. Hij stuurde de LangesLraat
in, toeterde van geweld en race-te met een groote
bocht den Neuweg op. Daar ging het weer mis,
de auto ging niet zooals de kleuter wilde en op
heidsonderwijs van Mr. Dr. J. J. W. Buns
S.J. over Voorbereidend hooger- en middelbaar
onderwijs en van Rector B. H. de Groot, die
schreef over de R. K. Jeugdwerkorganisatie.
Een historisch overzicht stipt alle voornaam
ste feiten aan, welke in verband met 't Bureau
in 1924 voorvielen. Goed geslaagde photo's ver
luchten hier den tekst.
Wij doen verder enkele grepen uit het cijfer
materiaal.
In 1916 telde Nederland 1057 R.K. scholen,
met 6280 onderwijzers en 218,071 leerlingen.
In 1925 waren deze cijfers gestegen tot 1803
scholen, met 9713 leerkrachten en 325,086 leer
lingen.
Onder de 1803 scholen zijn er 1554 lagere,
125 U.L.O. en 124 M.U.L.O. scholen.
Aan de 1803 R.K. Bijzondere scholen moeten
ingevolge de wet verbonden zijn 7769 leerkrach
ten in werkelijkheid zijn er 9713.
De zeer kleine scholen zijn bij ons uitzondering-
Voor 47 scholen is er maar één door de wet ver
plichte (dat wil zeggen door het Rijk betaalde)
leerkracht in werkelijkheid zijn er echterslechts
7 scholen met één leerkracht.
Het volgende staatje geeft in de eerste kolom
een overzicht, hoe de toestand zou zijn, als alleen
de door de wet verplichte leerkrachten warén
aangesteld en in de tweede kolom, hoe de feite
lijke toestand is
een gegeven moment botste het. zaakje weer
tegen een hek.
Voorbijgangers snelden toe.
„Kom jij d'r es uit kleine deugnietzei
een politieman. Deze nam hem mee naar het
bureau waar hij vertelde hoe hij heette en dat
hij 11 jaar oud was.
Op het bureau zat juist de heer S. te ver
tellen dat zijn wagen gestolen was. Het stuur
bleek stuk, het spatbord was verbogen en de
heer S. uitte binnensmonds een „heilwensch"
voor den kleinen automobilist.
De kleine chauffeur, die al meermalen op een
dergelijke wijze fietstochtjes maakte en dan de
fietsen ergens achterliet, zal ter beschikking van
Pro Juventute gesteld worden. Misschien leidt
die vereeniging hem wel voor chauffeur op hij
bezit liefde voor dat werk.
D e b.e lange ij kste mensch van
het theater. Max Hayek schrijft in „Dc
Tooneelgids"
De menschen van het theater onderhielden
zich met elkander over het probleem, wie van
hen de belangrijkste was.
,,Er valt niet aan te twijfelen," zeide de
schrijver, terwijl hij zijn oogen liet rollen, „dat
ik de belangrijkste mensch van het theater ben
Want met «mij begint en met mij eindigt het
theater Van mij leeft het theater
„Dat is te zeggen ik speel ook een rol
meende de acteur en wierp het hoofd in den
nek. „Wat zou je moeten beginnen, waarde
schrijver, als ik niet optrad
„En ik," voegde de regisseur er aan toe,
„ik ben de ziel van de scène Ik herschep en
vervolmaak het werk van den schrijver
„Maak je niet zoo dik, mijne vrienden
kalmeerde de directeur. „Met z'n drieën zoudt
jullie nog tamelijk weinig te beteekenen hebben,
als ik jullie niet in de gelegenheid stelde je kunst
te toonen
„Maar cijfer ons niet weg viel het koor
van tooneelarbeiders in.
„En mij ook nietriep de soufüeusc, „of
behoor ik tot de luxe artikelen Vraag het
maar aan de eerste rol, die flater op flater zou
slaan als ik hem niet hielp hij zal wel zeggen,
of ik van beteekenis ben of met I"
„Zonder mij kan het theater heelemaal niet
bestaan beweerde de kassier, een onbeschaafd
en onbenullig patroon. „Als mijn kas leeg is
kun jullie allemaal, met alle respect, schoen
poetser worden
Een mensch, die een beetje terzijde gestaan
had, had alles gehoord en niets gezegd. Hij be
sloot eenigen tijd van liet theater weg te blijven.
Nog op den avond van denzelfden dag wisten
de schrijver, de acteur, de regisseur, de directeur,
de tooneelarbeiders, de soufl'leuse en de kassier,
wie de belangrijkste mensch van het theater was.
Want de mensch, die terzijde stond, toen zij over
hun belangrijkheid redekavelden, was werkelijk
weggebleven de toeschouwer.
Brieven van den e x-k e i z e r en
kroonprins. De New-York Times" publi
ceert uittreksels uit brieven, die Keizer Wilhelm
II en zijn echtgenoote prinses Hermine evenals de
Vroegere kroonprins aan een dame te Boston
gezonden hebben. Dit geschiedde de laatste
jaren. Uit Doorn werd toestemming ontvangen,
deze brieven te publiceeren.
Van de brieven van den ex-keizer is slechts
deze vermeldenswaard, waarin hij verklaart,
dat het de „moreele plicht van Amerika is het
verdrag van Versailles ongedaan te maken en er
een nieuw vredesverdrag, gebaseerd op de veer
tien punten van Wilson voor in de plaats te
stellen."
De kroonprins schrijft in een brief van 12
Januari 1924 o.a. „Mijn Vader heeft zijn kans
gehad. Hij heeft zijn spel verloren, doordat hij
niet besluiten wilde tot een verbond met Enge
land of Rusland. Ik heb hem duizendmaal ge
waarschuwd en hem gezegd dat wij geisoleerd
en ten slotte door de geheele wereld vernietigd
zullen worden, daar wij slechts Oostenrijk, een
steeds meer vervallend Rijk, tot bondgenoot
hadden. Doch hij geloofde aan dc vriendschap
met de gansche wereld en wilde niet toegeven,
dat de wereldoorlog in aantocht was. Ik deed
mijn best/ om de oogen van onze regeering te
openen. Het was hopeloos en ten slotte werd mij,
daar ik Pruisisch officier was, bevel gegeven dat
ik de instructies moest respeeteeren en mijn
mond houden. Met wijd geopende oogen zag ik
onze Vernietiging aankomen. Zooals ik zeide, hij
heeft zijn kans gehad en mij werd nimmer de
mogelijkheid geboden om te toonen waartoe ik
in staat was. Wellicht houden zij mij voor te
harteloos, doch ik heb dé; laatste jaren te veel te
lijden gehad.'" In andere brieven schrijft de ex-
kroonprins dat het socialisme Duitschland in den
afgrond heeft gestort, doch het zal ten slotte
niet zegevieren. De gebeurtenissen in Italië,
Spanje en Griekenland zijn de bewijzen en deze
beweging breidt zich verder uit. Op een andere
plaats bekiaagt de kroonprins zich over de'wei
nige kennis van vorige Duitsche regeeringen
betreffende de psychologie van het buitenland
en meent dat het ook heden niet beter is gewor
den. Hij verzoekt de geadresseerde het'Ameri-
kaansche volk duidelijk te maken, dat wij allen
naar den duivel zullen gaan als Frankrijk, de
wilde hond van Europa, niet spoedig tot kalmte
gebracht wordt. De kroonprins zegt dan verder
dat de berichten over monarchistische onlusten
in Duitschland onzin zijn. Vele menschen zijn
tegen de Republiek doch zij zullen hun doel een
voudig door stemmingen bereiken. De „Times"
merkt over deze brieven op dat zij aantoonen
dat dc kroonprins als man zijn illusiesverloren
heeft en toegeeft dat Duitschland fouten begaan
heeft.
Scholen met 1 leei'kracht
2 leerkrachten
10
47
330
381
281
291
254
97
55
24
19
13
4
4
1
1
7
132
357
307
215
290
210
93
59
38
27
18
21
15
6
4
1
1
J
1
1801 1803
Uit deze cijfers blijkt duidelijk, zt gt. „dc Tijd",
dat, er bij de katholieken een streven bestaat om
het aantal kleine scholen zooveel mogelijk
te beperken, alsook dat het aantal groote scholen
naar verhouding niet gering is cn dat onnoodige
sphtsing wordt tegengegaan. Naast dc gegevens,
die den groei van het R>. K. bijzonder onderwijs
Een pechvogel. De „Daily Chronicle"
meldt uit New-York
Onder zeer zonderlinge omstandigheden is
dezer dagen John Durand, de aangenomen zoon
van een millionnair te Chicago, die door de
politie van die stad wegens oplichting werd
gezocht, te Venide, een badplaats in California,
gearresteerd. Daar was een kermis in vollen
gang. Onder de attracties bevond zich een paal,
waarop een platform was aangebracht, midden
in een kunstmatigen vijver, en op dat platvorm
zat een grijnzende neger. Even beneden het
platform bevond zich een houten schijf. De be
langstellende schare werd uitgenoodigd, naar
deze schijf met houten ballen te gooien, welke
voor het grijpen en a raison van 10 Amerikaan-
sche centen gereed lagen. Indien nu de binnen
ste ring van deze schijf geraakt werd, klapte
liet platform samen en viel de neger n het
water. Op zichzelf een onschuldig vermaak dus,
te meei omdat het bassin niet diep was en de
neger cr onmiddellijk uitgevischt werd.
Onder de schare was ook een amateur base
ball-speler. Hij greep een bal, mikte kort, en
wierp het projectiel daarna met de volle kracht
van zijn gespierde arm van zich. De houten
klos miste de schijf, doch trol' den neger op zekere
gevoelige plaats. Hij tuimelde ten minste geheel
aantoonen, zijn ook deze cijfers zeer leerrijk.
De honderden in den lande, die aan de ver
betering en uitbreiding van het katholiek onder
wijs hun beste krachten geven, kunnen met trots
wijzen op dit resultaat. En dr. Verhoeven met
zijn staf van flinke medewerkers, die nu vijf
jaren onafgebroken zich hebben gegeven aan een
moeilijke taak van voorlichting en leiding, mo
gen bij het eerste lustrum van liet R. K. Centraal
Bureau den, dank van katholiek Nederland ont
vangen.
Bij deze gelegenehdi mag ook wel eens in hol -
innering worden gebracht, dat het voor een met
gering deel aan „de politiek", aan de rechtsche
samenwerking is te danken, dat 'de barometer
der katholieke jeugdopvoeding thans op mooi
weer staat en nog beter weer voorspelt. De uit
spraak van 1 Juli geeft ons gelukkig den waar
borg, dat ook in het eerstvolgende parlementaire
tijdperk zal worden gezorgd voor de handhaving
en 'doorvoering van de "inancieele gelijkstelling
op schoolgebied, welke liet R. K. verkiezings
pro gram vraagt.
Katholiek Nederland zal dan ook gaarne in
stemmen met deïi innige» Wensch van dr. ver
hoeven aan het slot van zijn Voorwoord m dit
vijfde Jaarboek „moge onder Gods zegen ïh het
R.K. Centraal Bureau voor Onderwijs en Op
voeding zich blijven manifested en de Roomsclu;
kracht in de Room.sche eenheid
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
In de onlangs gehouden curatoriumvergade
ring Van de Emigratie Centrale Holland heeft
de directie verslag uitgebracht over de werk
zaamheden in het eerste halfjaar 1925. Daaraan
is het volgende ontleend
Jj JJ 3
t) 4
1)
IJ JJ 6 JJ
7
jj jj
ij jj8 jj
9
jj 11
„12
JJ .11 JJ
jj jj 14 v
jj jj 15
jj jj 16 jj
jj jj 17
18 jj
jj jj 19 u
20 i
„21
