Moeders
Alleen «uilen we hem missen op den zooals
hij het zelf noemt moeilijken en verantwoor
delijken post van leider der georganiseerde ka
tholieke kiezers liet sterkste en wellicht moei
lijkst te hanteeren electoraie leger dat we in
Nederland kennen.
Een volkomen billijk oordeel over zijn tien
jarig leiderschap zal eerder de geschiedschrijver
dan de tijdgenoot kunnen geven, en het is niet
onmog-lp, dat de eerste, op een verderen af
stand, geen partij in den gewonen zin en dus
objectiever, een juister meening zal vellen dan
die zelf aandeel zij het in bescheidener mate
in de politieke geschiedenis van den dag heeft
gehad.
Gemakkelijk was de heer Van Wijnbergen
niet, het minst voor zich zelf, wien hij moeite
noch tijd spaarde en omdat hij niet gemakke ijk
Voor zich ze1! was, kan hem worden vergeven,
dat hij aan anderen soms te hooge eischen van
volgzaamheid ste'de.
Was de heer Van Wijnbergen heerschzuchtig
Ste'lig niet in den gewonen zin maar hij had
sterk uitgesproken moeninggen over de groote
vraagstukken van dezen tijd, en hij -scheen niet
altijd te kunnen begrijpen als men niet wil
spreken van gedoogen, dat. anderen die met
geheel en met geestdrift deelden.
Misschien dacht hij ook een keer te vaak, dat
het niet goed kon gaan, indien zijn inzicht met
werd aanvaard, en drong hij zijn meening tot
heil van de partij, naar hij dacht met wat
veel nadruk aan het kiezersvolk in zijn verse 1
lende geledingen op.
Noem als ge wilt nog meer grieven zeg dat
hij niet altoos uitermate tactisch te weik ging
dat hij wel eens onbillijk vera'gemeende de
katholieke pers heeft daar ervaring van
maar zeg dan ook en vooral, dat hij rechtschapen
en eerlijk was in den hoogeren zin, en onbaatzuc 1
tig boven alles.
Bij wat hij deed en schreef en sprak stond net
belang der katholieke zaak, zooals hij dat zag,
op den voorgrond
Er kunnen er zijn, die gemakkelijker leldmg
zullen weten te geven, of beter, de leiding ge
makkelijker zullen weten te doen aanvaarden
die in den vorm soepeler, in het ove.leg meer
plooibaar zullen zijn geen dm hem in liefde voor
de katholieke zaak zal overtreffen.
Daarom kan het woord van dank en hulde
aan dezen man, d.w.z. persoonlijkheid, bij a e
ve schil in inzicht, wil men waardeering, op
recht en eerlijk gemeend zijn en blijft hij, voor
zitter of geen voorzitter, een der merkwaardig
ste en verdienstelijkste figuren der Ft.K. Staats
partij in onze dagen.
Uit tie R. K. Staatspartij.
De nieuwe voorzitter.
Gelijk in 't kort gemeld, heeft Jhr. Kuys het
voorzitterschap aanvaard met het uitspreken
van een rede, waarin hij eenige beschouwingen
wijdde aan de plaats, die de Nederiandsche katho
Heken in het staatkundig leven innemen.
Indien wij, aldus spr., onbevangen de ge
schiedenis van ons vaderland raadplegen, clan
zien wij dat de ontwikkeling van het katholicisme
in Nederland voor een groot deel de geschiedenis
van onze natie vormt. De katholieke geloofs
verkondigers zijn in ons vaderland de grond
leggers van de christelijke beschaving. Haar
door ons aller inspanning in de toekomst te ver
volmaken is de taak, die wij met onze landge-
nooten gemeen hebben. Willen wij, katholieken,
die taak naar behooren vervullen, dan is onder
meer noodig, dat onze staatkundige organisatie
voldoen aan de eischen,die wij aan een nationale
partij mogen stellen.
Iedere katholieke kieze vinde er bewegings
mogelijkheid.
Is het noodig u te wijzen op het groote belang
van een goed georganiseerde groote katholieke
partij voor een parlementairen regeeringsvorm
gelijk wij dien in ons land kennen Met hare
intellectueelen, ambtenaren, arbeiders, werk
gevers, middenstanders, boeren, kapitaalbe-
zittenden en alle denkbare groepeeringen is zij
een afspiegeling van het volksleven zelf in zijn
geestelijke en maatschappelijke geleidingen. In
zulk een partij wisselen de verscheiden standen,
klassen en beroepen hun meeningen met elkan
der uit, slijpen de verschillen op elkander af,
neemt de een van den ander het goede over,
vinden de tegenstellingen elkander in waar
deering en verzoening onder een beter verlicht
begrip' over personen en toestanden, welke zij
zonder dezen omgang' niet aldus hadden leeren
kennen.
Een op deze wijze evenwichtig gebouwde
partij zal ook het evenwicht helpen bouwen in
de natie welke in haar de sterkste beschermster
van haar algemeene belangen vindt. Want indien
een dergelijke groote partij uiteenviel door on
derlinge oneenigheid, dan zouden die algemeene
belangen weer benadeeld worden en wellicht
opgeofferd aan de propaganda van nog enkele
vooruitstrevende en middenpartijen en andere
groepeeringen te meer. Maar blijft die eenheid
behouden, dan zal onze partij, die meer dan
eenige andere in getalsterkte en verscheidenheid
van samenstelling de natie weerspiegelt, haar.
eigen belang uitdrukken in het algemeen belang
Hoe meer een politicus zich weet in te denken
in de verschillende behoeften der deelen van ons
volk, hoe gemakkelijker hem de behartiging van
het algemeen belang grootsten gemcenen dee-
ler van particuliere (individueele en groeps-)
belangen zal vallen.
Ik geel het gaarne toe De groote meerderheid
der Nederiandsche politieke partijen beoogen
het algemeen belang te dienen. Maar ter linker
zijde mist, men de veelzijdigheid van onderdeelen
die rechts eigen is. Daar dient zich de groote
partij welbewust aan als een klassepartij, dienen
de het klasse-belang der arbeiders, terwijl in
de andere partijen in meerdere of mindere mate
liet arbeiderselement ontbreekt.
Door den aard barer samenstelling zijn de drie
partijen van rechts nationale groepeeringen, wier
leiders, wier vertegenwoordigers in de openbare
lichamen zich voortdurend moeten oefenen in
't beantwoorden van de vraag Wat eischt ooi
voor de rangen en standen, waarnede ik|>per
soonlijk in nauwer verband sta, het algemeen
belang
Bij hel blijvend samengaan van dergelijke m
den waren zin des woords nationale partijen is
lands belang het meest gebaat. Indien daar
voor in de plaats zouden treden groepeeringen
naar stoffelijke belangen tegenstelling tus-
schen de behoudsgezinden van alle thans be
staande politieke partijen eenerzijds en de voor
uitstrevende van alle kleur anderzijds dan
vrees ik, dal ons politiek leven onherstelbaar
schade zoude lijden en levenscischcn van den
staat zouden worden geschaad. Conservatisme
in liet staatsbestuur, zonder het tegenwicht
van vooruitstrevendheid, kan op den duur
allicht leiden tot revolutionnaire woelingen.
Sociale aspiraties van onbedachtzame, niet uit
alle deelen des volks samengestelde en daardoor
niet evenwichtige, politieke partijen, dreigen de
financiën der openbare lichamen in de war te
sturen. En het zijn vooral dc breede volksklassen,
die het meeste belang hebben bij een riebtig
beheer der openbare geldmiddelen.
Ook in anderen zin is onze katholieke partij een
nationale partij de indeeling der menschheid
in volken is niet kunstmatig. Volken vormen een
gedeelte van de maatschappij-orde, door God
zelf gewild zij zijn een uitdrukking van de
leidende Voorzienigheid, die, zooals het boek
Genesis verklaart, de landen volgens hun taal
gebieden en familïën in naties verdeelde. Een
socialistische minister van onderwijs, Jules Des-
tree, heeft geschreven „Que 1 international pre-
supposait. des nations et que le fait nation avait
1111 'caractere de necessité. En toen Ramsay
Mac Donald in Engeland eerste minister wa
verklaarde hij in een rede „Ik ben 'n overtuigd
en onbuigzaam nationalist. Ik eerbiedig de na
tionale toestanden en'nationale eigenaardigheden
Nationalisme is niet agressiefnationalisme is
zelfeerbiediging en zij die eigen aard het. meest
eerbiedigen, zijn de beste menschen om dien van
anderen te eerbiedigen."
Zeg ik teveel wanneer ik beweer, dat ook in
dezen zin de katholieke partij een nationale
partij is Onze partij erkent de ideëele waarde
van onze onafhankelijkheid door haar. zorg voor
het algemeen belang wil zij de solidariteit van
alle volksgenooten bevorderenhaar sociale
politiek is er op gericht, zooveel mogelijk de
oorzaken weg te nemen, welke lusschcn de leden
van ons volk ongelijkheid scheppen en verster
ken ten aanzien van hun ontwikkelings-voor-
waarden zij wil bovendien de baan vrijmaken
voor de begaafden, opdat iedere Nederlander de
"degenheid vinde om op de plaats te komen,
waar hij naar zijn vermogen tot den bloei van
het geheel, tot de ontwikkeling van onze volks
kracht kan medewerken.
Nationaal, in den goeden echten Nederland-
schen zin van het woord beteekent Liefde tot
eigen volk. Zij sluit broederlijke samenwerking
met andere partijen en volken niet uit, maar is,
integendeel, voor nationale en internationale
samenwerking de eerste voorwaarde.
Welnu, iri dezen zin mag de katholieke partij
bij uitnemendheid worden genoemd een nationa
le partij.
Van haar is onze bond, onze kiezersorganisatie
een voornaam bestanddeel.
Als uw Kinderen zich bezeerd
hebben, gebruik dan onmiddellijk
30-60-90
ftaisH en Weweat®!$|k $teuw*.
ürpheus-coneert.
Men schrijft ons
Onder de werken, die Orpheus" morgenavond
hoopt ten gehoore te brengen, moet. in de eerste
plaats genoemd worden „Zeilenprocessie".
Deze naam schijnt een zoo ongewone te zijn,
dat menig zet,ter voor dagblad of boek hem wij
zigt. denkende daarmede een fout te herstellen.
°Hij maakt er dan „Zielenprocessie" van. Doch
men zal hem zijn ontwetendheid gaarne verge
ven, als men bedenkt, dat het gedicht van Rem
de Clercq, dat getoonzet is door Olivier Koop,
weinig bekend is, al behoort het tot s dichters
mooiste werk. We veroorloven ons er in dit num
mer plaatsing voor te vragen.
Zeilenprocessie.
De zee ligt duister, lijk arduin.
Ginds verre, vormen, kruin op kruin,
De lage wolken vage lanen.
En zijwaarts, voor de vlaag gevlucht.
Staan huiv'rig tegen nevellucht
Veel zeilen als processievanen.
Ze zouden over golvengroen
Een morgenmooien omgang doen,
En paarlen zaaiend, zingend zegenen.
Nu dobberen ze doodsch, verdoold,
En klagend steken hoofd bij hoofd,
't Zal regenen Heer, 't zal regenen.
Doch zie, de zeezoom flonkert flauw
Met donkere strepen waterblauw,
Die groeien, groenen en verfijnen.
De grillige wolken schieten grond
De lucht verbleekt. het licht verb ondt
Uit elke scheur kan Zon verschijnen
Daar straalt ze, en plots, in kleurgeweld,
In zilver, goud en purper, stelt
De statige stoet zich in beweging.
't Zijn staven, standaards, heel een rij,
Kazuifc s, stolen, mijters bij
En wind er in, of 't orgel meeging
Hosannah Fleer Hosannah Hoor
Er ruischt een heilig jubelkoor
In 't stijgen- zijgen van de baren.
HosannahZegen zee en wolk,
En wind en zee, en visch en volk,
Uw volk in armoede en gevaren
I)e commissie-Kooien.
Naar de „Gelderlander" bericht, is Zaterdag
middag in de Vergaderino van het bondclsbestur
van cle R. K. Staatspartij (die gehouden werd na
de algemeene vergadering) tot voorzitter der
reorganisatie-commissie in de plaats van den
heer Kooien gekozen de nieuwe bondsvoorzitter
jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck.
Het blad deelt vorder mee dat de voorstellen
der commissie gereed zijn, althans in beginsel
reeds zijn vastgesteld.
Het gebed aan tafel.
In een redactioneele beschouwing wijst het
„Handelsblad" op het mooi voorbee d, dat
Minister Kooien j.l. Donderdag heeft gegeven,
toen hij aan een officieeien maaltijd als tafel
president, enkele oogenblikken stilte verzocht,
om degenen, die dit wenschten. gelegenheid te
geven tot, een kort gebed.
Het liberale blad schrijft
„Ook voor wie godsdienst een zaak is van de
binnenkamer, moet dit gebaar sympathiek zijn
geweest. De minister was zich natuurlijk ten
volle bewust, dat onnadenkenden dit breken met
een gewoonte min of meer bespottelijk zouden
vinden, misschien zelfs hebben gespot over
„poppenkasterij", toen de minister zelf voor het
gebed het kruisteeken maakte. Dat heeft hem
evenwel niet belet voor zijn overtuiging uit te
komen.
In dat opzicht kunnen velen ook van onze
geestverwanten van den heer Kooien iets leeren.
Wij hebben vooral in liberalen kring nog al eens
den „defaut" van een goede qualiteit. Wij drijven
de verdraagzaamheid soms zoover, dat het zelf
verloochening wordt. Dat maakt wel eens den
indruk althans van lafheid. Daartegenover steekt
de houding van den heer Kooien in dit geval
gunstig af.
Hij had den moed uit te komen voor een over
tuiging, op een tijdstip en bij een gelegenheid,
dat menigeen het maar gemakkelijker zou heb
ben gevonden het met zijn geweten op 'n accoord
je te gooien.
Dat is in onze dagen een niet zoo vaak voor
komend verschijnsel, dat het wel eenige aan
dacht verdient.
Wie mooie Nederiandsche muziek wil hooren,
verzuime dil concert van „Orpheus' niet,
waar bovendien een soliste zal optreden, die hier
ter stede een goeden naam he ftmej. Corrie
van Batenburg, violoncelliste te 's-Gravenhage.
„Uit den mist in den mist."
Dit is de titel van het tooneelstuk, dat de
Schiedamsche Tooneelvereeniging „Utile Dulci"
öp Vrijdag 27 November a.s. des avonds S uur
in het gebouw Musis Sacrum" zal geven. Het
is een klucht in 3 bedrijven naar het. Engelsche
„Facing the music" van James Henry Darnley
en werd destijds met succes opgevoerd door het
voormalige Rotterdamsche Tooneelgezelschap
van den Grooten Schouwburg.
De voorstelling wordt natuurlijk weer voor
een liefdadig doel gegeven ditmaal zijn de
Schud. Vereeniging tot Bescherming van Zui
gelingen en het Damescomité tegen Armoede
(onderafdeeling der Vereeniging voor Armenzorg
en tegen Bedelarij) de bevoorrechten en zal de
netto-opbrengst gelijkelijk onder deze beide
nuttige instellingen worden verdeeld.
Een woord van aanbeveling tot het bijwonen
der voorstellingen van „Utile Dulci", welke nu
reeds gedurende jaren regelmatig en met steeds'
stijgend succes plaatsvonden, achten wij over
bodig en zonder twijfel staat het publiek ook nu
weer een aangename avond te wachten en zullen
de liefdadige instellingen wel weer tevreden
met het batig saldo zijn, dat zij thans beter dan
ooit kunnen gebruiken De en tree-prijzen zijn
iets verlaagd moge het aantal bezoekers daar
door toenemen
Toegangskaarten ad 1.75 en 1.(alle
rech'en inbegrepen) zijn verkrijgbaar bij den
heer A. de Groot, Tuinlaan 62 en, voor zoover
nog voorhanden, 'savonds aan de zaal. Voor ver
dere bijzonderheden verwijzen wij naar de aan
plakbiljetten en de nog in dit blad teverschijnen
advertenties.
De vo'gende bijzonderheden mochten wij he
den van de po'itie ontvangen Na langdurige en
veelzijdige navorsching en door 't combineeren
Van verschillende aanwijzingen rezen er vermoe
dens tegen den e'ectricien W. C. de J., alhier,daar
juist in die panden waar hij werkzaam was ge
weest, diefstallen gepleegd waren. Vrijdag is de J.
gearresteerd en hier mede kwam al dadelijk zoo
veel licht in de zaak, dat men denzelfden,
dag een medeplichtige van hem kon arresteeren,
in den persoon van den sigarenwinkelier van M.
eveneens alhier.
Bij 'n huiszoekingbij v. M. vond men eenige ge
heime vakjes o.a. achter een schilderij en in een
schoorsteenmantel. In dit laatste ontdekte men
een doosje waarin afdrukken van sleutels m was
en bordpapier met de adressen er bij Vermeld.
In scherpe Verhooren bekende eindelijk de J.,
in de huizen waar hij werkte afdrukken van sleu
tels te hebben genomen, deze afdrukken gaf bij
aan v. M. die dan zorgde dat er sleutels Van ge
maakt werden en deze sleutels werden aan een
paar Rotterdamsche inbrekers doorgegeven die
dan voor de rest zorgden.
Daar ze de namen van die inbrekers niet ver
telden, was het voor onze politie een moeilijk
karwei de kerels te vinden, doch na dagenlange
verkenningstochten in donker R'dam, mocht
men er Zondag in slagen, een van hen, J. A P.
v.d.B. een havenarbeider, te arresteeren, ter
wijl gister in hechtenis ié genomen de timmerman
A. F. G. de N., beiden beruchte personende
laatste is de dader van de inbraak bij Goemans
en is onlangs uit de gevangenis ontslagen, waar
hij lVs jaar heeft gezeten wegens diefstal met
geweldpleging. Van het gestolene is niet veel
terechtgekomen. Alleen vond men bij een broer
van v. M. te R'dam een zilveren armband,
die afkomstig bleek van den d i e f s t a 1
laatst bij de dames Nederpeit gepleegd deze
armband had hij van zijn broer ter bewaring ge
kregen. Ook was bij dezen broer het valsche sleu
tels-depót. Een geheel kistje vol met alle mo
gelijke modellen ioopers maakte men daar buit.
De laatst aangehoudene ontkende iets met de
inbraak bij Goemans te maken te hebben, maar
hij is door de agenten herkend; bij hem ge
vonden kleeren, dragen sporen van de nachtelijke
Vlucht en ten overvioede heeft v. M. bekend dat
de N. de man is, aan wien hij in dien bewusten
nacht een paar schoenen geleend heeft v. N.
had, gelijk we weten de zijne bij Goemans achter
gelaten.
Met dat al heeft onze politie een mooi succes
behaald en een compliment is wel op zijn plaats.
Volksbadhuis.
In de week van 1—7 Nov. werden genomen
39b baden.
lste Klasse kuipbaden 30, regenbaden31.
2de Klasse kuipnaden 38, regenbaden 28b,
Kinuernauen 15i
Pandora.
De directie van Pandora deelt ons mede, dat
zij in de door haar geplaatste annonce vanDon-
derdag 5 dezer, door een onvoorzien misverstand
geleid, Tom Mix in de Zwarte Muslang vermeld
de.
Geheel buiten haar schuld bleek later dat een
and.er ilmacteur in deze film de hoofdrol ver
vult.
Zij biedt mode namens den filmverhuurder
aan wiens onnadenkendheid het misverstand te
wijten is, het publiek van Schiedam hare ver
ontschuldiging aan en hoopt dat herhaling uit
gesloten is.
Men zie de Pandora-annonce in dit nummer.
In den nacht van Vrijdag op
Zaterdag bespeurden voorbijgangers dat bij den
winkel van den heer Papenhuizen m de Hoog
straat een persoon zich op Verdachte wijze ge-
droeg.
Zuj waarschuwden de politie, die den man, die
zieh inmiddels uit de voeten gemaakt had op
den R'dam.,cheiiüijk aanhield.
Het bleek een ouden knecht van de firma P.
te Wezen, die nu te R'dam woont, ook hadbij
eenige ioopers bij zich, maar hij ontkende booze
plannen gehad te hebben. De zaak wordt nu
onderzocht doch het zal wel moeilijk zijn haar
tot klaarheid te brengen.
anmorgen is de metselaar in
dienst bij gemeentewerken J.G., wonende in de
Noordmoienstraat, terwijl hij zich ophield bij een
pand aan den Buitenhavenweg, dat voor Mey
ers Giashandel verbouwd wordt, door vallend
hout getroffen, waardoor hij nog al inwendige
kwetsuren opliep en op dokters advies naar het
Ziekenhuis is vervoerd.
UIT ROTTERDAM.
H. Petrus Canisius-hulde.
Rotterdams katholieken zui'en hun heiligen
landgenoot op I2cn.l6 November a.s. des avonds
8 uur in den Grooten Schouwburg, een grootsche
hu'de bereiden. Een indrukwekkende stoet van
katho'ieke verecnigingen za' optrekken om den
grooten kerkleeraar een waardig eerbetoon aan
te doen.
De plechtigheid wordt Voorafgegaan door
zeven beelden, voorstellende belangrijke gebeur
tenissen uit het leven van den heilige. De too-
neeibouw, schikking en kleedij is ontworpen door
Ant. Molkenboer, de toepasselijke verzen zijn
gedicht door J. Schrijnen S.J. en op muziek
gezet door Hubert Guypers, die deze composities
met zijn „Schola Cantorum" zal verklanken.
Het geheel belooft schitterend te worden.
De goede vangst.
Gister hebben wij a' verme'd dat de daders van
verschi'V-nde hier gepleegde inbraken gevat zijn.
Daar 't onderzoek nog in vo"en gang was konden
geen bijzonderheden verstrekt worden.
Thans is echter met de arrestatie van den
'aatsten verdachte dit onderzoek succesvol be
ëindigd.
Iseiueuyu JVieuwtt.
Motorfiets door auto overre
den. Op den Rijswijkscheweg heeft gister
avond ongeveer kwart oVer vijf ter hoogte
van de cigarettenfabriek Ed. Laurens een ernstig
auto-ongeluk plaats gehad, waarvan de gevolgen
nog betrekkelijk zijn meegevallen.
Twee jongelieden de gebroeders B. uit de
Molenaar straat te 's-Gravenhage reden op een
laaggebouwde motorfiets toen zij door een groote
luxe-auto van achteren werden gegrepen. De
gerijder C.B., die zoo tusschen de Veeren van
den wagen en de spaken van het wiel bekneld
zat, dat velen te hulp moesten komen om hem uit
zijn benarde positie te bevrijden, Werd door den
Eersten Hulpdienst naar het Katholieke Zieken
huis gebracht, waar hij een gecompliceerde been
breuk bleek te hebben. Zijn broeder IT. B.
werd ook meegesleurd, doch liep daarbij geen
ernstige verwondingen op.
Volgens ooggetuigen had de auto, die in be-
1
