Electro- en radiotechnisch-bureau
onderzoeken, georiënteerd rond 'Borms, de act.i-
vistenleider, die, tot de doodstraf veroordeeld,
(later in levenslangen dwangarbeid veranderd),
nog steeds in de centrale gevangenis te Leuven
opgesloten zit. In den beginne, was het alleen
de Frontpartij, of de partij van de Vlaamsche
Nationalisten, die deze actie op touw zette en
steeds aanvuurde. Met goed gevolg, want nu
eenige jaren zijn yerloopen, js jn vele kringen
ontnuchtering gekomen en denkt men kalm over
de kwestie, ook over Borms en over wat hij
deed. De jongste uitingen daarvan zijn de moties
die door de Provinciale Staten van Antwerpen
en van Limburg, zonder bespreking, werden
aangenomen, en waarin de onmiddellijke en on
voorwaardelijke invrijheidstelling van dr. Aug.
Borms wordt gevraagd. Men merke wel op
onmiddellijke en onvoorwaardelijke." Dr. Aug.
Borms is Iharis namelijk vrijwillig gevangen.
Hem werd de vrijheid reeds meermalen aange
boden, echter op zekere voorwaarden, n.l. dat hij
ofwel zich volledig van alle politiek zal onthou
den, ofwel naar Nederland of een ander land zou
uitwijken, om zich te laten vergeten. Zulks werd
door den Vlaamschen gevangene steeds als een
smadelijke capitulatie aangezien tegenover de
genen die hij als zijn politieke vijanden steeds
hardnekkig heeft bestreden en, met een vast
beradenheid die getuigt van ongemeen moreelen
moed, heeft hij telkens geweigerd.
Door verschillende gemeen'eraden worden
/ntusschen ook gelijkwaardige moties aangeno
men, terwijl de Katholieke Vlaamsche Lands
bond, waarvan de Antwerpsche burgemeester
brans van Cauwelaert eere-voorzit.ter is, een
zelfde standpunt is beginnen in te nemen.
Dezer dagen is een afvaardiging van den Katho
lieken Vlaamschen Landsbond, waarbij de mees
te katholieke laamschc volksvertegenwoordi
gers zijn aangesloten, nog officieel bij den eersten
minister Pouilet geweest, om zijn standpunt in
liet Borms-vraagstuk uiteen te zetten, en te
vragen dat dr. Borms onmiddellijk en onvoor
waardelijk in vrijheid zou worden gesteld. Alhoe
wel wij de juistheid van dit bericht betwijfelen
een logenstraffing kwam evenwel niet zou
'minister Pouilet, de leider der huidige katholiek-
socialistische regeering, zich accoord hebben
verklaard.
De socialistische minister van Kunsten en
Wetenschappen, dr. Kam. Huysrtjans heeft lan
gen tijd geleden verklaard, dr. Borms liever voor
zich op een meeting te zien, dan hem in de.
gevangenis te weten, waar hij, als martelaar, veel
gevaarlijker is voor het officiecle België, dan in
vrijheid.
Van liberale zijde wordt over de zaak niet veel
geschreven dan op een hatelijken, Vlaamsch-
vijandigen toon. Alleen de heer J. Hoste jr., die
zijn vegeteerend Liberaal Vlaamsch Verbond
onlangs voor dezooveelste maal heeftafgescheurd
van de officieele liberale partij, komt in zijn
blad, „Het Laatste Nieuws", op voor een „ge
zonde oplossing", maar kan toch nie^ nalaten
dr. Aug. Borms als een „primitieve romant.ieker
dood te verven.
Hieruit blijkt echter voldoende hoe het Borms-
vraagstuk in het brandpunt staat van de openba
re belangstelling. Van Vlaamsche zijde is trou
wens besloten niet te resten en de actie voort te
zetten. In geheel het Vlaamsche land zullen voort
durend zonder verpoozen, Borms-rnanifes-
taties worden ingericht
Zoo is de stand van de zaak.
In het buitenland echter, ook in Nederland,
is het groote publiek niet. steeds objectief en
juist, ingelicht over deze figuur, die, sedert het
ontstaan van het activisme zooveel van zich
heeft doen spreken. Wie is Borms Wat heeft hij
feitelijk gedaan Welk is zijn rol geweest in
België, in Vlaanderen, tijdens den oorrog Welke
is de beteekonis, voor de Vlamingen, van zijn
houding en hoe groot zijn invloed Allemaal
vragen die men zich stelt en die men, in cle ver
warring van de steeds nieuwe persberichten,
niet altijd juist weet te beantwoorden.
Wie dr. Borms is
Een Atheneumleeraar, geboren te St. Niklas
op 14 April 1878. Hij is van nederige afkomst,
maar gal van jongs af blijk van een scherpen
verstandigen geest die in de studie een persoon
lijke bevrediging vond. Een schitterende toe
komst was hem weggelegd had hij willen afstand
doen van zijn overtuiging en zijn volk, zijn af
komst verraden. Maar dat heeft hij nooit gedaan.'
Ik wou mij met afscheiden van mijn volk, zoo
verklaarde hij in zijn zelfverdediging tijdens zijn
proces, ik wou geen franskiljon worden zooals
vele anderen. Ik verloochende mijn broeders
niet: ik was en bleef Vlaming. Als je tot twintig
of vier- en twintig jaar naar de school ep hooge-
school bent geweest clan kunt ge zeggen, ik spreek
nu voldoende Fransch. Vlaamsch, Nederlandsch,
die gemeenh taal ken ik niet meer. Maar ik heb
mij altijd in de plaats gesteld van die vier millioen
Vlamingen die slechts naar de lagere scholen
hebben kunnen gaan. Ik heb altijd gevoeld en
geleden zooals zij." Van een schitterende toe
komst wou Hij niet weten als dit hem dien prijs
moest kosten. En hij bleef eenvoudig leeraar
terwijl hij een felle propaganda voerde in Vlaan
deren voor de Vlaamsche beweging.
Dr. Borms is een innig katholiek en durft daar
overal voor uitkomen. In zijn godsdienst heeft
hij steeds sterkte en Hoost gezocht, naar eigen
getuigenis, en ook' gevonden. Hij trouwde een
meisje uit den burgerstand, de dochter van een
politiecommissaris, een katholieke vrouw, die den
moed heeft gehad 16 kinderen ter wereld te bren
gen, iets wat hem later werd verweten door zijn
tegenstanders.
Van jongs af had het onrecht waaronder Vlaan
deren lijdt, waardoor het in zijn ontwikkeling
wordt gestuit, diepen indruk op dr. Borms ge
maakt. Van als hij nog een knaapje was heeft zijn
vader, zoon van een wever en die, reeds op 12-ja-
rigen leeftijd wees geworden, door zijn eigen
middelen tot den burgerstand opklom hem dat
ingeprent. Ook zijn Vlaamsche moeder die hij
als 7-jarig kind verloor, haf hem zijn Vlaamsche
inborst. De vader heeft heel zijn leven lang als
een slaaf gewerkt om aan zijn zes kinderen een
flinke, eerlijke opvoeding te verschaffen. Hij,
de Vlaming van den ouden eerd, de kloeke, moe
dige Vlaming, die na een leven van hard werken
en strijd om het bestaan, de rust werkelijk had
verdiend, zit thans Me ongelukkige te treu
ren in het gasthuis te Meerdonk.
Alles aanhalen wat dr. Borms heeft gedaan voor
den oorlog ware een onbegonnen werk en wij
zullen er ons ook niet aan wagen. Hij was een
der actiefste personen uit de Vlaamsche bewe-
ging, en had toen reeds den bijnaam verworven
van de „klok van Vlaanderen" om zijn krachtig
redenaarstalent. Hij verbleef eenigen tijd als
leeraar in Peru en was daar zelfs, meenen we, ook
werkzaam als Belgisch consul, waarvoor hij een
rang verwierf in de Leopoldsorde, waarvan hij de
eereteekenen echter later weer terugzond. Als
leeraar had hij immers ook geweigerd den eed
van trouw aan België in hetFransch af te leggen,
en, toen hij hem in het Nederlandsch aflegde
geschiedde dit nog in een geest van voorbehoud.
De Vlaamsche beweging was in een vinnig
stadium gekomen toen de oorlog uitbrak. Al de
politiekers riepen den godsvrede uit om de gren
zen te verdedigen. Borms ook. In het Handels
blad van Antwerpen schreef hij, in Augustus
1914, een patriotisch artikel en hij zelf moedigde
talrijke jongelieden aan om vrijwillig de wapens
op te nemen. Eerlijk wou hij zijn bloed geven,
maar de omstandigheden, zijn talrijk kroost en
zijn leeftijd beletten hem zulks.
En toen kwam de bezetting van België door
de Duitschers. „Na den oorlog zal men niet meer
van lamingen spreken. was het wachtwoord
geworden van het franskiljonisme die de Duit-
schers bij h n intrede te Brussel te voet waren
gevallen om het Nederlandsch te weren. De
„Bekantmachung" van de eerste maanden der
bezetting verschenen alleen in 't Fransch en in
t Duitsch. Maar de Vlamingen zagen het opzet
en zij verdedigden zich. Te Gent werd het activis
me geboren, na allerlei tergende maatregelen
ook vanwege de Belgische regeering. Borms ver
bleef toen in Antwerpen. Hij heeft het activisme
niet doen onstaan. Later ging hij er in op met
overtuiging. Hoe belangrijk zijn rol in het acti
visme is geweest, welke de bedrijvigheid was van
den „minister van Verweer" van den „Raad van
Vlaanderen", die hem tenslotte de doodstraf
kostte, en hoe deze bedrijvigheid verband houdt
met de historische en thans hier weer zoo l'rissche
gebeurtenissen van den oorlog zullen wij in een
volgenden brief trachten duidelijk te maken.
AANNEMERS Tel. No.
L. J. van Anujjden, Kantoor en werk
plaats Kethelstraat 21. 68707
Woonhuis WestfrankelandBchestraat 64b. 68757
Kuypers en Kloppers, Villastraat 88.
J. DE WAARD, Buitenhavenweg 94.
Aannemer van sloopwerken, handel in
afbraak. 68951
APOTHEKERS.
J.H. Evers, Lange Haven 81. 68242
Fa. A. Gonka, Hoogstraat 29. 68030
Pa. A. Gonka, en Co., Hoofdstraat 29. 68035
BEHANGERS EN STOFFEERDERS.
RflnbenJe en Van Hoek, Hoogstraat No. 32.
BEURTSCHIPPERS OP AMSTERDAM.
P. de Hos en F. W. Bon Ji., kantoor Oude
Sluis No. 11Beurtveer Schiedam-Amster
dam. Vertrek Maandag,Woensdag,Vrijdag 68456
BEURTSCHIPPERS op 'i-GRAVENHAGE.
Gebr. Goudappel, Emmastraat 15 en Beier-
landsche str. 33, dagelijksche Motordienst
van Schiedam op Delft, Den Haag en
Omstreken, ligplaats Ooievaarsbrug.
Varekamp's motoibootdlenst. Dagelijksche
dienBten, naar Delft, Den Haag, Leiden
Amsterdam en Zaanstreek, met directe
doorvoer met „Alkmaar Packet" naar
AlkmaarenOudeLemmerbootnaarGronin-
gen.R.Rutgers, Agent, Buitenhavenwegl. 68361
BLOEMENMAGAZIJNEN.
„Rosa", Hoogstraat 110. Het beste en goed
koopste adres voor alle soorten Bloem
werken, Grafkransen en Bouquetten.
Enorme sorteering Bloembakken. Dage
lijks verBche Bloemen. 68512
BOEKHANDEL.
J. A. Uilers, Hoogstraat 27. Boekhandel
en Advertentiebureau. Obligatie- en
Loterijkantoor. Kantoorartikelen.
BOEKBINDERIJEN.
M. 't Hooft, Singel 120, Beveelt zich be
leefd aan voor inbinden van Boeken,
schoonmaken van Schilderijen, opplak
ken van platen, enz.
BRANDSTOFFENHANDEL.
N.V. „Schlcdamsche Steenkolenhandel"
Noordvest 13-15-17-19, Tel. 68208 en 68831.
Levering uit voorraad van alle soorten
Brandstoffen, zoowel voor Huisbrand
als Industrie.
Besteladressen A. DIJKSTRA, Ooster
straat 20, A. EIJGENRAAM, Dam 25,
P. B. DE HAAS, Westfr. straat 51,
P. BIJLOO, St. Liduinastraat 52, J
BONEFAAS, Prins Fred. H. straat 1.
BOUWMATERIALEN.
Gebta. van Woerkom, WiIlemskadeNo.il 68075
BROODFABRIEKEN,
N.V. Broodfabriek „De Nijverheid", Nieuwe
Haven 241. 68,8,
Tel No
BROOD- EN BANKETBAKKERS.
Hoenderkamp. Het beste adres voor
Koek, Banket, Chocolade en Suiker
werken, Groenelaan 39. Schiedam.
P. Krommenhoek, Hoogstraat 72, Singel
1£1- 68553 en 68388
"«««on, Vlaardingerstraat 3. 68021
H. Wijsbroek, Hoogstraat 67. Specialiteit
in prima Wellingtons, onze fijne Boter-
speculaas van 12 en 18 ets. is een succes.
Banketsoor ten. 68619
COIFFEURS.
J. Ripperda, Hoogstraat No. 21.
68527
STOOMVERVERIJEN. CHEM. WASSCHERIJEN
EN UFTSTOOMINGSINRICHTINGEN.
„De Pauw", N.V. Stoom-, Wasch- en
Strijkinrichting v.h. M. BIJL Mzn., Stad
houderslaan 1—3. 68625 68161
Filialen Schiedam i Hoogstraat 169 bij
de Groote Markt. 68820
Hoofdstraat 235. 68583
Filialen Rotterdam j N. Binnenweg
no. 127. 14392
Lusthofstraat no. 98.
Afdeeling Fijn goed wasch- en strijk
inrichting.
DROGISTEN.
Drogisterij „de Gaper," Broersvest 71,
A, Scholte Jzn, Schilder en Drogist. 68306
Drogisterij „De Papaver", Drogerijen,
Chemicaliën, Ziekenverplegings-artikelen,
Verfwaren, Lakken, Vernissen, Verpakte
geneesmiddelen. Korte Dam 3. 68810
BINNEN- EN BUITENLANDSCHE
EXPEDITEURS.
P.S.Engering,Hoofdstraat No. 9. 68101 en 68284
Vervoer-Mij. C. Roest Co., N. Haven
49—51. Bootdiensten, Vrachtvaart, Auto-
tractie. Expeditie op elk gebied. 68836—68888
ELECTRISCHE WASCH-EN STRIJKINRICHTING
„De Volharding", firma P, en J.Geul, Groote
Markt 19.Speciaal adres voor het behande
len van uw wasch tevens ook voor che
mische reinigen van alle goederen opper
sen en ontvlekken.
J. B. A. Blaaubocr, Schie 13. Licht- Kracht-
Schellen.Draaistoommotoren tegen scherp
concurreerende prijzen. Electrische appa
raten. Ontvang-inrichting voor Radio
telefonie.
H*t baste adrei voor uw* reparatiin, 68380
STOOM-, WASCH- en^STRIJK- Tel No
INRICHTING
Westvest 76, „de Adelaar".
Het aangewezen adres voor Uwe gezins-
wasch. Minimum slijtage. Nette afwer-
km8- 68892
GENEVER, BRANDEWIJN, ZEER OUDE
GENEVER EN FIJNE LIKEUREN.
Distiüeerderij v.h. Slmon Rijnbende en Zn.,
White Horse Whisky, Cognac Auger,
Noordvest Nos. 30—33. 68030
HEEREN-MODEARTIKELEN.
P. Engering, Hoogstraat No, 161.
68425
GOUDSMEDEN EN HORLOGEMAKERS.
C. verkade, Hoogstraat No. 90.
kleedermakerijen.
Azn, Lange Kerkstraat 17,
Dames- en Heerenkleeding.
KRUIDENIERS.
Kare! L. Bijloo, Boterstraat No. 14. 68030
kurkenfabrieken.
Firma N. J. Thart, Noordmolenstraat No. 26.
L. v. d. Toorn, Schie No. 108. 68196
MACHINEFABRIEKEN.
N.V. Ingelse en Co., N. Haven No. 138. 68079
MACHINERIEËN, METALEN, TOUWWERK.
xi't *1" ^aa'> v-h- «P G. B. Krabbendam,
Westmolenstraat 31. Woonhuis Pr. Fr.
Hendrikstraat, 15a, Handel, In- en Ver
koop.
HANDEL IN BOTER, KAAS, EIEREN, ENZ.
„De Betuwe", Korte Dam 7 en Lange Kerk
straat 16. Uw adre3 voor Boter, Kaas,
Fijne Melanges, Fijne Vleeschwaren, Spek,
Reuzel, Vet, Ham, Worst, Eieren, enz.
Groote omzet. Lage prijzen voor de beste
kwaliteiten.
MELK BOTER, KAAS, EIEREN enz.
H. s. Kcrklaan, Nieuwstraat 10.
Specialiteit in fijne Haagsche leverworst
en Gelderache waren.
J. van Zwet Jr., het beste adres voor Boter
Kaas en Eieren, Hoogstraat No. 7. 68538
Singel 109. Groenelaan 32.
MELKINRICHTINGEN.
N. V. Melkinrichting der Vereenigde Zuivel-
bereiders, Nieuwe Haven 281- 68363
MUZIEKHANDEL (SCHIEDAMSCHE)
B. Hakltavt, Hoogstraat IT, Hat but*
Tel. No
goedkoopste adres voor Piano's, Orgels,
en alle mogelijk® muziekinstrument
onderdeden sus. gg
NAAIMACHINES,
B J. ter Braak, vertegenwoordiger der
Phoenix Naaimachines. Reparaties aan al
le soorten naaimachines. Groote Markt 3
hoek Nieuwstraat. 68770
I Kuipers, Hoogstraat 56, Schiedam en
Eendrachtstraa» 51, Vlaardingen. Uitslui
tend 1ste klasse Naaimachines in de meest
luxe uitvoering. Billijke levering.
OPTICIENS.
H. Ph. Piuym, Hoogstraat 153, Opticiën
Het oudste vakkundig adres
Amerik. Optiek.
PIANO'. - ORGELS - VLEUGELS -
KUNSTSPELPIANO's.
W. A. Houtman A Co., Singel 116. 68371
De beste merken. Billijke prijzen en
conditiën. Langdurige garantie.
SCHILDERS.
Gebr. Dries, Huis- Decoratie- Rijtuig- en
Autoschilders. Telefoon Intercomm. 68737
Werkplaats Westvest 72. WoonhuiB
Villastraat 49.
P. E. Naring, schilder, Schiedam, atelier voor
geschilderd, gebrand glas, glas in lood,
SCHOORSTEENVEGERS.
Pinna Borrani, Lange Achterweg 33, vegen
van Schoorsteenen, Metselaarswerk enz.
SPAARBANKEN.
Spaarbank, Lange Haven 80. 68240
Spaarbank R. K. Volksbond, Lange Haven
(Bondsgebouw.)
timmerlieden en
JALO UZIEMAKERS.
P. J. B. Wouters, Timmerman en Aannemer,
Werkplaats Broersvest 88b.
Woonhuis Broersvest 88.
VLEESCHHOUWERS.
J. G. van Dorp, Lange Kerkstraat 46.
68401
WASCH- EN STRIJKINRICHTINGEN.
G. A. de Winter, Stoomw. „Edel
weiss 1* klas inrichting voor droogwas-
laken, WeaUaoltni treat |QI, 1|—ig, 68519
