mmw
drijvende 2 walsmolens, een verfmolen en een
lier.
Dit verzoek is met de bijlagen op de Secretarie
der gemeente ter visie gelegd.
Op Woensdag, den 17 Maart a.s., des v.m. 11
uur zal te Raadhuize gelegenheid worden ge
geven om bezwaren tegen het toestaan van dit
verzoek in te brengen en die mondeling of schrif
telijk toe te lichten.
Gedurende drie dagen vóór het. tijdstip hier
boven genoemd, kan op de Secretarie der ge
meente, van de schrifturen die ter zake mochten
zijn ingekomen, kennis worden genomen.
Volgens de bestaande jurisprudentie zijn niet
tot beroep op een beslissing ingevolge de Hin
derwet gerechtigd zij, die niet overeenkomstig
art. 7 dier Wet voor het Gemeentebestuur of
een of meer zijner leden zijn verschenen, teneinde
hun bezwaren mondeling toe te lichten.
Gemengd Nieuws.
O n v e r a n t w o o r d e 1 ij k. Maandagmid
dag omstreeks 3 uur is een zware binnenbrand
uitgebroken in het perceel Laakkade 90in Den
Haag, waarin gevestigd is het pakhuis der firma
Van P., handelaren in celluliod-artikelen. liet
pakhuis brandde gedeeltelijk uit de brandweei
bluschte den brand met twee stralen op de wa
terleiding.
De politie heeft in verband met dezen brand
aangehouden de 29-jarige filiaalhoudster dei
firma v.P. wonende in de Frederik Hendrikman.
Zij bekende bij het sorteeren van celluloid-haai -
kammen een sigaret te hebben gerookt en deze
achteloos te hebben weggeworpen. Vermoedelijk
is de brand daardoor ontstaan. Na verhooi is
zij door de politie weggezonden.
De schade is vrij aanzienlijk.
Overreden: Aan den Bloemsingel te
Groningen is de 47-jarige meubelmaker T. Wit,
Van Uithuizen, door een vrachtauto overreden
en gedood-
Verdronken. Het 10-jarig zoontje van
schipper De Haas aan boord van de Goede vei-
wachting, thuis behoorende te Bergen op Zoom
is op de Schelde bij Antwerpen bij het wrikken
uit de roeiboot gevallen en verdronken.
Gist er namiddag omstreeks 5
u u r is de 7-jarige H. S. uit de Jan S teenstraat
op den Zuid-Buitensingel te 's-GraVenhage tegen
een motorrijwiel aangeloopen. Het kind, dat
plotseling van achter een boom kwam en den
rijweg wilde oversteken, werd door den bestuui-
der van het motorrijwiel, wien in dezen geen
schuld treft,, te laat gezien. Het jongetje is met
een hersenschudding en een breuk van het rech-
teronderbeen naar het ziekenhuis overgebracht.
Gistermiddag is te V 1 i s s i n g e n
de 55-jarige werkman B. bij rioleeringswerk onder
instortenden grond bedolven. Hij is er dood onder
te voorschijn gehaald.
De goudsmeltersaffaire. Ten
laste van den te Rotterdam wegens smokkelhan
del in zilver en goud gearresteerden doch later
weer op vrije voeten gestelden Belg. C. is thans,
naar men"uit Brussel meldt, door het parket te
Mechelen, waar C. tot October 1925 verbleef, een
onderzoek ingesteld- C. wordt ervan verdacht,
vroeger [in België) op groote schaal goud- en
zilvergeld te hebben opgekocht, en, na smelting,
als gewoon goud en zilver te hebben verkocht.
Talrijke personen die C. bij dit werk zouden heb
ben geholpen zijn reeds door den rechter van
onderzoek verhoord- Ook is de zoon Van C. in
hechtenis genomen en voorloopig opgesloten.
Andere arrestaties word.cn te Mechelen en om'
streken verwacht.
De vijandige generaals bestrijden elkaar op
leven en dood. Indien deze strijd eindigt in een,
beslissende overwinning voor een der partijen,
is het mogelijk, dat een einde zal zijn gekomen
aan den burgeroorlog.
UIT MAROKKO.
PARIJS, 3 Mrt. (draadloos) De actie tegen
de Riffi is door de Franschen weer aangevat
met groote kracht.
Het bombardement van Tetuan is reeds be
gonnen 2000 manschappen van het Vreemde
lingenlegioen zijn uitgekozen voor den storm
loop.
PROF. VAN HAMEL TE DANZIG.
DANZIG, 3 Mrt. (draadloos) Het s.s. Era
to" aan boord waarvan zich bevindt de hooge
commissaris van den Volkenbond voor de vrije
stad Danzig, prof.dr. v. Hamel, met zijn echt-
genoote en dochter is hedennacht alhier aange
komen.
Hedenmiddag had een bijeenkomst zonder
bijzondere formaliteiten plaats.
HEVIGE AARDBEVING.
MADRID, 3 Mrt. (draadloos) Badajoz en
Jare de Lascavalleros zijn door een aardbeving
geteisterd.
BETHLEN NAAR GENEVE.
BOEDAPEST, 3 Mrt. (draadloos) Graaf
Bethlen is heden naar Geneve vertrokken. Hij
verklaarde aan journalisten dat hij de stormachti
ge debatten in het parlement betreurd heeft.
Mijn bezoek aan Geneve is gewichtig en mijn ge
weten is zuiver.
Laatste Berichten.
Weerbericht.
Verwachting: Stormachtige later af
nemende Z.W. tot W. wind, betrokken tot zwaar
bewolkt met tijdelijke opklaringen, waarschijn
lijk eenige regen, later iets kouder.
Het antwoord aan Mr. Limburg.
Men meldt ons uit den Haag Het dagelijksch
bestuur van den Vrijz. democr. bond heeft een
schrijven gericht tot Mr. J. Limburg in antwoord
op diens bericht van uittreding uit dien bond.
In dit schrijven drukt het bestuur zijn verbazing
er over uit dat mr.Limburg zich met persoonlijke
grieven tegen Mr. Marchant niet tot den bond ge
wend heeft. Het spreekt Verder als zijn meening
uit, dat mr. Limburg door de aanvaarding van
de opdracht tot kabinetsformatie zonder over
leg met eenige partij instantie reeds handelde
tegen het beginselprogram, waarom de heer
Limburg toen reeds had moeten uittreden.
WISSELKOERSEN TE ROTTERDAM.
2 Maart. 3 Maart.
Londen ƒ12 136/, 12.13"/,
Berlijn - 59.49x/2 -59.46
Parijs- 9 19 - 9.31
Be gië -1135 -11,34
Zwitserland - 48 08 - 48 06
Amerika -2.49'/, - 2.49ll/18
Weenen- 35 20 - 35.20
Kopenhagen - 64 87^2 - 64.85
Stockholm- 66.02Va - 66.95
Oslo - 53.85 -53 50.
Madrid -35.19 - 35 22
Milaan -10.03 -10021/a
BRUSSELSCHE KRONIEK.
Vechtpartij aan boord. In
machinekamer van het in de Maashaven
Rotterdam aan paal 8 liggende Engelsche stoom
schip Arizona hebben gistermiddag de 2o-jaiige
tremmer II. M. en de 25-jarige stoker B. D., Ara
bieren, twist gekregen. D. trok zijn mes en ver
wondde M. in horst, huik, rug, linkeroor en lm
kersarm. M. is in het Ziekenhuis aan den Cool-
singel ter verpleging opgenomen. D. is opge
sloten.
Een kasboek verdwenen. Naar
het Dev. Dgbl. verneemt, verkeert, thans de
Deventer Vrouwenarbeidsschool m moeilijk
heden, doordat het kasboek der vereemging
verdwenen is. De oud-gemeente-ontvanger vei
leende aan de schoolvereemgmg diensten als
boekhouder.
Kerknieuws.
Kapelaan P. H. A. Starmans f
Gisteravond om ongeveer half tien is m het
St Franciscus-Gasthuis te Rotterdam, waar hij
sinds eenige weken voor een operatie werd ver-
nloeed in den ouderdom van 27 jaren overleden
de weleerw. heer Petrus Henricus Antomus
Starmans, kapelaan aan de St. Joseph keik
te Rotterdam.
In ruimen kring zal schrijft de ,,Msb. deze
droeve tijding met groote deernis worden ver
nomen.
Den 28en October 1898 te Wognum geboren,
werd kapelaan Starmans na zeer succesvolle
studies op het klein-seminarie „Hageveldm
het groot-seminarie te Warmond, don lOden
Juni 1922 op 23-jarige leeftijd priester gewijd.
Den 19en Augustus d.a.v. werd de neomist be
noemd tot kapelaan te Buitenveldert, waai na
hij den 8en September 1923 als kapelaan aan de
St. Joseph's kerk (West-Kruiskade) te Rotter
dam werd aangesteld. In de ruim twee jaren,
dat hij daar werkzaam was, gaf hij zich met ijver
en werklust aan de hem opgedragen taak. De
Augustinus-bibliotheek in de St. Joseph-parochie
bracht hij opnieuw tot, bloei en van de parochiale
afdeelingen der drie centrale missie-genoot,schap
pen was hij de oprichter. Ook buiten het zuiver
parochieele werk bewoog hij
zich.
Telegrammen.
CHINA.
PEKING, 3 Mrt. (draadloos) Nabij Machang
is een hevig gevecht ontbrand.
Het Bormsvraagstuk. Wat
Borms heeft gedaan.
B r u s s e 1, 24 Febr. '26.
In een vorig schrijven hebben wij uiteengezet
op welke wijze het Bormsvraagstuk hier in het
brandpunt staat van de openbare belangstelling
en wie Borms was.
Sedert deze brief verscheen is de belangstelling
voor de kwestie niet geluwd, integendeel. Een
nieuwe amnestie-actie is ingezet en in de groote
steden van het Vlaamsche land worden meetings
gehouden ten voordeele Van amnestie aan pi-
litieke Veroordeelden, terwijl in talrijke Vlaam
sche gemeenteraden moties worden aangenomen
die de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrij
lating eischen van dr. August Borms. Deze actie
wordt nog ijveriger door Vlaamsche nationalisten
gevoerd daar in de leidende kringen de zekerheid
aestaat dat de gekerkerde Vlaming sedert
Februari 1919 is hij opgesloten in de gevan
genis een geknakte gezondheid heeft, die het,
celregiem vermoedelijk niet laag meer zai t, rot
seeren. Dr. Aug. Borms zelf heeft aan een vriend,
(lie hem in zijn kerker een bezoek mocht bren
gen, medegedeeld dat hij vreesde voor een
beroerte, die een einde aan zijn leven zou stellen.
In elk geval staat het vast dat, de gezondheid
Van dr. Borms verre van goed is. Van bij zijn
opsluiting trouwens is hij aan doofheid beginnen
te lijden die gaandeweg is verergerd.
De behandeling die deze Vlaamsche politieke
gevangene ondergaat, moet wel laten Veronder
stellen dat hij zware misdaden heeft bedreven,
ij (iar(IVochtigheid, waarvan hij het
slachtouer is, zou kunnen wettigen. -
In ons vorig schrijven zeiden wij reeds dat dr.
Borms bij het uitbreken Van den oorlog te Ant-
weipen vertoefde, en toen zelfs een patriotisch
artikel schreet in het Handelsblad van Antwer
pen, terwijl hij jongere vrienden, waarop hij
veel invloed, h.a.0,, annspoorde om vrijwillig dienst
te nemen. De verkoeling van deze patriotische
geestenil kwam echter gauw toen hij, met zoo-
veel Vlamingen, ervaren moest dat de vijanden
van hetVlaamsche volk en van hetNederla'ndsche
den oorlog te baat namen om tegen dit volk en
tegen die taal te velde te trekken als zijnde
Germaansch, dus, zoo redeneerden zij, Duitsch
Van franskiljonsche zijde vóór den oorlog
trouwens de dikste vrienden van de Duitschers
in België werd druk uitgeoefend op den be
zetter om het Nederlandsch te negeeren, wat
dan ook gebeurde, t,ot het activisme werd ge
boren. De Vlamingen voelden dat hun beweging
ging uitgeroeid worden. „Na den oorlog zal men
niet meer van Vlamingen spreken", werd Qi'
gezegd, en zij reageerden. Toen de regeering
onverschillig bleef voor de woorden van de naar
Nederland, Engeland en Frankrijk uitgeweken
Vlamingen, die vroegen dat. aan de talrijke mis
standen in het leger een einde zou worden ge
steld, en de franskiljons in hun Vlamingenhaat
men vergete niet dat liet strijdende leger 80
en zelfs 90 ten honderd Vlamingen telde zou
den worden tegengesproken en tot zwijgen ge
bracht meenden sommigen onder hen dat zij
zich zelf moesten redden. Het oogenblik was
gunstig. De Belgische regeering was in Le lIaVre
en de Duitschers zouden met welgevallen een
beweging Van de Vlamingen, die niet naai' den
zin was van deze regeering, steunen. Er werd
gehandeld en het activisme ontstond.
Dit gebeurde, in zoover wij weten, vrijwel
buiten dr. Borms om. Maar, eens ontstaan, steun
de hij het activisme met overtuiging als het
eenige middel, een beslissend, om de vrijheid.
Bij de eerste uitingen van het activisme trad,
hij óp den voorgrond. Hij onderheekende hef
manifest waarbij aan de Duitschers door d,c
Vlamingen de vernederlandsching van de Gcnt-
sche universiteit werd gevraagd. Dr. van Dijck,
de Duitscher die door gouverneur Von Sissing
met de organisatie van de vernederlandschte
universiteit was belast,, kreeg van dr. Borms
raad, en dr. Borms sprak ook een rede uit bij de
opening ervan. Toen op 25 October 1916 besloten
werd dat voor ieder der diensttakken van het
onderwijs in het ministerie Van wetenschappen
en kunsten een Vlaamsche en een Waalsche
af deeling ingericht werd een maatregel, die
door dr. Kam. Huysmans, den huidigen minister
van dit departement vóór den oorlog reeds werd
voorgesteld werd Borms bestuurder in de
Vlaamsche afdeeling.
Deze maatregelen vernederlandsching van
de universiteit te Gent, en splitsing van het
ministerie, bleken weldra onvoldoende om hei
beoogde doel te verwezenlijken. In het Vlaamsch
Huis te Brussel werd door vooraanstaande
leiders een minimum programma opgesteld,
om de zelfstandigheid van Vlaanderen te be
werken. Borms maakte deel uit van deze ver
gadering, en ook van den Landdag die op 4
Februari 1917 den Raad Van Vlaanderen heeft
gesticht. Wanneer deze, in de eerste vergadering
reeds, besloot, dat, de bestuurlijke scheiding
moest worden uitgeroepen en, om dit te hereiken,
een afvaardiging moest worden gestuurd bij den
generaal-gouverncur, dan maakte dr. Briims
deel uit Van deze afvaardiging. Deze werd ont
vangen maar kreeg van von Bissing bescheid
dat zij naar Berlijn moest gaan indien zij hei
stelsel spoedig in toepassing wou zien. De be
ruchte reis naar Berlijn had toen plaats en Borms
deed ze mee. Zij had het gewenschxe gevolg want
op 21 Maart 1917 werd België in twee bestuur
lijke gebieden verdeeld, volgens de taalgrens.
Deze bestuurlijke scheiding was tenslotte nog
niet het ideaal van de activistische leiders die
Vlaanderen onafhankelijk wilden, om aan zijn
vijanden te kunnen weerstaan, d.i. met een eigen
wetgeving, eigen parlement, eigen uitvoerende
macht, waardoor de regeering in Le H&vre
Vervallen werd verklaard- Een felle propaganda
werd door cle activisten gevoerd en ny> 22 De
cember 1917 riep de Raad van Vlaanderen de
politieke scheiding Van Vlaanderen en Wallonië
uit. Een raad Van gevolmachtigden werd ge
vormd waarvan Borms deel uitmaakte als ge
volmachtigde Van Nationaal Verweer.
De vertegenwoordigers van de Belgische
regeering in het bezette gebied dachten toen te
moeten handelen dr. Borms en dr. Tack werden
aangehouden maar moesten weldra worden
losgelaten door tusschenkomst, Van de Duit
schers.
Aan de meeste werkzaamheid van den Raad
Van Vlaanderen heeft Borms achteraf deelge
nomen als gevolmachtigde voor nationaal ver
weer. Hij gaf een massa voordrachten „ook eenige
in Duilschtand, en schreef in het te Brussel ver
schijnende Vlaamsche Nieuws" niet minder
dan'een 80-tal artikels, die hij allen onderteeken-
de. In deze voordrachten en artikels trachtte hij,
met een overtuiging die instaat, Voor de eer
lijkheid van zijn bedoelingen, de activistische
politiek te verdedigen, als zijnde de eenige die,
met het oog op d.e omstandigheden, hel. heil van
Vlaanderen zou mogelijk maken.
Dat is het voornaamste wat Dr. Borms tijdens
de oorlogsjaren deed, en waarvoor hij werd
veroordeeld door de teruggekeerde Belgische
regeering tof de doodstraf.
Zijn daden dient men natuurlijk te beoordee-
len in het licht Van de beweging der Vlamingen,
die strijden tegen een Verdrukkend staatsregiem,
een regiem dag er op gericht is het Nederlandsch
als taal en het Nederlandsche stam-elëment in
België onder den domper te houden, om niet te
zeggen uit te roeien. Borms en zijn geestver
wanten erkennen dit verfranschende, centrali-
seerende regiem niet en verklaren slechts een
vaderland te hebben Vlaanderen. Zoolang zij
dit natuurlijk vaderland niet verraden achten zij
zich vrij van alle smet. Als zij dus, door acti
vistische (laden te stellen, de wetten van den
Belgischen Staat, waarin zij, huns ondanks zijn
opgenomen, overtreden achten zij dit gerecht
vaardigd en geen verraad.
Alhoewel de geschiedenis van Borms nauw
Verbonden is met de geschiedenis van het acti
visme zelf is het niet onze bedoeling een over
zicht te schrijven van wat het activisme was.
Dit is een wanhopig spel geweest 'waarvan de
inzet alles of niets was net zooals de beweging
van Mazarijck, den huidigen president van
Tsjecho-Slowakije. Deze laatste beweging is
echter geslaagd door het verloop van de oorlogs
gebeurtenissen het eenige waardoor zij zich
van het Vlaamsche activisme, onderscheidt, dat
gerekend had op een vrede door overleg, in welk
geval de steun van DuitschJand de ingevoerde
hervormingen zou hebben kunnen doen bekrach
tigen.
In de roes der overwinning echter gebeurde
er heel wat anders. De Belgische franskiljonsche
pers ontketende een beweging van Vlamingen-
haat die tenslotte alleen door het krachtig op
treden van de teruggekeerde Vlaamsche front
soldaten is geremd geworden. De huizen der
activisten werden verwoest en zij die in de han
den van het Belgisch gerecht vielen tot zware
straffen Veroordeeld.
Dr. Aug. Borms had„ tijdens de bezetting,
gezworen niet te zullen vluchten voor het ge
vaar. Hij hield zijn woord. Tot op 8 Februari 1919
kon hij zich in een huis van de Jerichostraat
te Brussel verborgen houden. Maar toen werd
hij ontdekt en aangehouden. Hij was een van de
weinige vooraanstaande activisten die in het
land waren gebleven om desnoods rekenschap
van hun daden te geven.
Zijn proces gaf een juist.beeld van de tra
gische toestanden die in België voor de Vlamin
gen bestaan. Eenige staaltjes daarvan kunnen
wij nog aanhalen. Als voorzitter van het Hof,
dat Borms ter dood Veroordeelde, zetelde de heer
Gombault. In de akte van beschuldiging noch
tans werd Borms ervan beschuldigd deze zelfde
heer Gombault te hebben aangeklaagd bij de
Duitschers omdat hij de hand zou hebben gehad
in de aanhouding van Borms en Tack, waarvan
boven sprake. De verdediging wraakte den voor
zitter maar deze wraking werd eenvoudig van de
hand gewezen, waardoor men het fantastisch
feit beleefde dat de aanklager tevens zetelde
als rechter. De gronden waarop Borms trouwens
werd veroordeeld worden door hoogstaande
rechtsgeleerden, o.m. door meester Picard, be
streden.
Deze gronden zijn de besluit-wetten door de
regeering speciaal met het oog op de activisten
uitgevaardigd- Toen de verdediging daarover
tijdens het proces Voor het assisenhof van Bra
bant het getuigenis van mr. Picard wou inroepen
- een Waal, die in alle kringen om zijn zedelijke
grootheid fel werd gewaardeerd weigerde
de voorzitter dit, onder voorwendsel dat zulks
de kwestie zelf niet aanging, waarop de ver
dediging, als protest,, van eiken anderen getuige
ten gunste afzag.
Dit kenschetst duidelijk in welke vijandige
atmosfeer dr. Aug. Borms terecht stond.
Intusschen heeft niemand van de beschul
digden
digers van Borms kunnen bewijzen dat hij
profijt gehaald heeft bij zijn activistische hande
lingen. Integendeel. Toen hij werd aangehouden
verkeerden zijn vrouw en kinderen in armoede.
En hij had het makkelijk anders kunnen doen
Zoovêlen hebben op den rug van het volk zich
rijk gewoekerd. Zelfs het openbaar ministerie
getuigde van hem dat hij een eerlijk man was.
Priester Cyriel VerschaeVen, de Vlaamsche
hoogstaande letterkundige, de schrijver van
„Judas de Verrader" hij heeft dus bepaald
Judas moeten bestudeeren, Verklaarde tijdens
het Bormsgeding dat het karakter van Judas
onafscheidbaar is van de 30 zilverlingen. Borms
heeft geen verraad gepleegd, getuigde hij, want
verraad is 't verkoopen van een hoogere liefde
voor een laag doeleinde.
Dat is de sleutel van het gedrag van dr. Borms;
rechtzinnig en eerlijk.
De geschiedenis is het die zijn beteekenis zal
vastleggen, en deze periode van den strijd van
het stamverwante Vlaamsche volk in België.
Maar thans reeds zijn er velen die spreken over
hem als over een tweeden Jacob van Artevelde
Burgerlijke Stand.
Geboren: Febr. 27. Anne Corry d.v. G. M.
Witkamp en G. Maltha, Burg. Knappertlaan.
28. Frank z.v. F. Blok en J. Eijsberg, Burg.
Knappertlaan' Gerardus Johannes z.v. J. C.
van der Meer en E. Tettero, Kinderbuurt.
Mrt. 1- Maartje d.v. M. Eijsberg en K. Nauta,
Rozenburgsehestraat. Jan z.v. A. P. IJ.Prein
en A. J. Keldermans, Middelharnisschestraat.
Maria Petrouella d.v. LI. J. van der Steen en W.
G. van Eijk, Lange Adhterweg.
Overleden Febr. 28. J. M. Maas, oud 93 j.
wed. W. van Pinxteren, Nassaulaan.
Scheepvaart.
Hoog water te Hoek van Holland.
3 Maart. v.m. 4.34 n.m. 4.43
4 Maart. v.m. 5.06 n.m. 5.18.
5 Maart v.m. 5.40 n.m.
6 Maart v.m. 6.18 n.m.
5.56
6.38.
4- N.A.P.
N.A.P.
Gem. Hoogwater 87 e.M.
Gem. Laagwater 77 c.M.
Gem. duur stijging 5 u. 31 m,
G( m. duur daling 6 u. 54 m.
SCHIEDAM, 2 Mrt. Vertrokken Eng.
„Baron Rairly", ledig naar Rotterdam.
Grieksch s.s. „Georgios K. Salariaris ledig
naar Rotterdam.
Deensch s.s. „Auneborg van Aalborg naar
Key West.
SCHIEDAM,,3 Mrt. Vertrokken: s.s. „Hag-
no", ledig naar Rotterdam.
s.s. „Aldebarau, ledig naar Hamburg.
Handelsberichten.
Beurs van Schiedam.
Moutwijn.
SCbIIEDAM~ 3 Maart. Officieele noteering van
de Commissie uit de Kamer van Koophandel.
Moutwijn 46 15.—. „„t«»rme
Namens de commissie voor de noteer ng.
H. J. JANSEN.
Spiritus.
SCHIEDAM, 3 Maart.
Spiritus 100 22.
Spoeling.
Noteering van de Coöp.
Spoelingvereeniging".
Heden 2.40 per ketel.
Men noteert voor
Vereen. „Schied.
•V'Yt
s.s.
