WEEK-REVUE.
DITJES EN DATJES.
DAGBLADWOGü SCHIEDAM
49ste Jaargang.
Zaterdag 9 October 1926.
No. 14679
Bureau s KOEMARKT 4. Telefoon ïnterefimmuaaal 63085 Postbus s 39.
Abonnementsn per 3 maagden 2.70, per week 20 cent, franco per
post f 3.per kwartaal, Afzonderlijke nummers 4 cent. Zaterdagavondnummer
met Officieel Kerkbesicht 10 ets. Postcheque- en girodienst No. 81440.
AdvartEntila! 5 regelï f 1,75, slks rsgs! iasrjboyen 35 at, 3 staal
plaatsen wordt 2 maal berekend, ingezonden medsdeeSlngga 75 o per regel
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvraag
toegezonden. Incassokosten worden berekend.
Gr»tl<UtnS.y.ll.nv.r7.rt.MlB*i 5#6 bij levenslange geheele invaliditeit120» bij verlies vin een h»nj, voei et «oa I 899 irij Mi
toto! 180 bi verlies van een wfrvNW US h, verlies vanetten anderen vlnaer.Da verkering wordt gewaarborgd l'Jl" Ss'fa1.
TWEEDE BLAD.
1 je Express hank-aff ai re.
Binnenland.
In dezen zomer had een aardig stelletje lo
terij-zwendelaars alhier een kantoortje ge
sticht, van waaruit een nieuw gok-systeem
geëxploiteerd zou worden. Er werden agenten
aangesteld, maar reclame werd er niet gemaakt,
we hebben er althans nooit iets van bemerkt.
De werkzaamheid der Express bank, zoo had
den de hoeren hun onderneming gedoopt, viel
ons op, doordat we in enkele steden steeds
grooter groepen gokkers voor allerlei winkels
de lijsten met uitgebreide nummers-ritsen zagen
controleeren. Daaruit begrepen we met een
nieuwe loterij te doen te hebben, maar noch
die lijsten, nog eenig ander raambiljet lichtten
ons verder over deze onderneming in. 't Is
eigenaardig, hoe ontvankelijk de meeste men-
schen over een gokje zijn wie zoo'n zaakje een
beetje handig in elkaar zet, behoeft bijna geen
reclame te maken, want 't gokkers-instinct
schijnt de „kans" al te ruiken voor de zaak
goed en wel in elkaar zit. Toch weet het. publiek
dat de kans in een loterij maar zeer klein is en
dat zulk kansje nog aanmerkelijk gereduceerd
wordt door het feit, dat in ons land van de tien
opgezette loterijen en achteraf minstens negen
zwendel-affaires blijken te zijn. Toch speelt
het publiek, want een kleine mogelijkheid
blijft bestaart, dat, de ondernemers eerlijk zijn.
De affaire was dezen keer op een zeer bijzon
dere leest geschoeid. De bank gaf, voor het
civiele prijsje van een kwartje, coupons uit,
die genummerd waren. Wie door combinatie,
van drie nummers tot een bepaald getal non
komen, kreeg do prijs, daarop gesteld. Op ver
nuftige wijze echter hadden de leiders der
onderneming vastgesteld, welke nummers in
gehouden moesten worden om elke gunstige
combinatie onmogelijk te maken en daardoor
te wetvcen zonder hot ricico der uir,keering van
groote prijzen, öndertusschen kochten de men-
schen maar steeds weer nieuwe coupons voor,
wie weet op wat, overgespaarde kwartjes, in
de hoop toch maar weer eens tot een gelukkige
combinatie te geraken. Er zijn lieden, die op
deze wijze 80100 gulden verspilden, 't Schijnt
dut er ongeveer 200.000 coupons geplaatst
zijn, maar nu heeft de politie er een einde aan
Zoo zijn onze maniere u."
We kennen dit kinderliedje nog wel, niet
waar 't Wordt ook gezongen bij de Financiën
in den ITaag.
„Al die met ons mee wil gaan
Die moet onze manieren verstaan."
Wij verstaan echter niets van de manieren
aan het departement van financiën, kunnen het
dus niet volgen op zijn zendelinge gangen.
Wij verstaan die nare gewoonten van vriend
jes-politiek nietwij houden niet van dat el
lendig meten met twee maten.
Men herinnert zich nog wel de historie van
de Hanzebank, toen die op het punt stond, mee
gesleurd te worden in den val van de Bossche,
maar met weinig hulp te redden was.
Die hulp, een onnoozel crediet van een paar
rnillioen, werd gevraagd aan de regeering en
aan de Nederlandsche Bank.
Minister De Geer stopte echter zijn ooren,
werd nijdig cn de president van de Nederland
sche Bank, loste houten vloeken met zijn maho-
nie-houten bureau-deur.
Een Roomsche bank hulp verleenen zoo
zout hadden ze 'L nog nooit gegeten zoo hadden
ze het nog nimmer op de viool hooren spelen.
Zeker, er waren kapitalen verstrekt aan de
Rotterdamsche Bank, maar dit was een werekl-
instelling niet waar. Daar viel of stond hel pres
tige van den Staat mee al moest men in die
richting met milliarden smijten van wegge
gooid geld mocht men toch niet sproken de
heeren met de hooge hoeden en een ordeteek en
der Vrijmetselaars in den mars', zijn immers de
steunpilaren der maatschappij daar mogen
doodgewone Roomsche middenstanders zich
niet mee vergelijken.
Onze mannen mochten tegen deze mallo-
terij ageeren zooveel ze wilden minister De
Geer en de Bankpresidcnt hielden de touwtjes
strak.
Hot. tweede bedrijf speelt in deze maand.
De toelichting op de begrooting v an financiën
is verschenen en tusschen allerlei gecijfer
verscholen, staat een simpele kennisgevig,n
dat minister Colijn en de president van de Ne
derlandsche Bank in December 1925 zonder
blikken of blozen en zonder iets te zoggen aan
de Kamer een extra-crediet van 10 rnillioen
gave ITollandsche guldens verstrekt hebben aan
de Alg. Cëntrale Bankvereeniging voor den
gemaakt. Waarom zulks niet dadelijk gebeuren
kan, begrijpen we niet.
Bijna allo slachtoffers zijn weer arbeiders.
„Stom, t'is d'r eigen schuld", wordt er natuur-
yk weer door velen gezegd, wier levensomstan
digheden zóó zijn, dat ze geen loterijtje noouig
ïebbeu.. De praktijk van het leven is nu een
maal, dat de grootste groep onzer medemenschen
gedoemd is om tot het einde hunner dagen in
de tredmolen van het leven rond te stappen
werken, weekloon, werken, weekloon. Voor hen
allen blijft, er als voor ieder ander,nog zooveel
te wenschen in het leven. Maar de arbeiders
lehoeven niet te rekenen op het buitenkansje
van een erfenis, de onverwachte stijging van
hun effecten, meegevallen dividenten of tan
tièmes, waaruit iets extra's bekostigd kan wor-
dm. oor hen is de eenige mogelijkheid 'p
gokje uit de loterij.
Nu schijnt 't dat er menschen zijn, die dat
s echt en immoreel vinden, ei^ terwille van die.
groep zijn we gelukkig gemaakt niet de Loterij-
wot, die aan particulieren verbiedt om een
immoreele zaak als een loterij te exploiteercn.
Nochthans is geen wet in staat om iets te onder-
c ïukken, wat in zoo breede volkslagen begeerd
wordt, met het gevolg, dat telkens en overal
ondernemingen opduiken, die een poosje tus
schen de mazen der wet weten door te kruipen,
totdat ze verward raken. Het publiek is dan
aan geld on zwendelaars kwijt geraakt en nieuwe
geldwolven slaan al weer loerende blikken op
hun prooi.
In wezen heeft de loterijwet heel weinig
tegen het loterijwezen uitgerichthet eenige
gevolg is nu, dat politie en justitie gecamou-
eerde gok-zaakjes niet controleeren, omdat
ze oliicieel niet erkend worden en degenen,
oie het publiek willen afzetten, daardoor een
tijd lang vrij spel krijgen.
Een wet, die de loterijen niet verbiedt, maar
ze reglementeert en aan overheids-toezicht
onderwerpt, zou depublieke moraliteit heel
waf meer ten goede komen, dat het huidige
verbod.
Dc exploitanten hebben gister oen groot biljet,
uoen verspreiden, waarin zij allo aan hun adres
gcrichlle beschuldigingen weerleggen. De be
wijzen en feiten welke zij aanvoeren zijn wel
atdoend.
Wij onlleenen aan dit biljet het volgende
„Hel kantoor der Express-bank is gevestigd
m het pand Emmastraat 28 te Schiedam dit
pand heeft een grondoppervlak van 750 vieikar-
Middenstand.
Aan dit berichtje met een leelijk luchtje
zijn een paar regels toegevoegd, waarin de ver
wachting wordt uitgedrukt, dat de strop voor
den Staat wel nooit grooter dan 3 rnillioen zal
worden.
Drie rnillioen is niet veel voor een zoogenaamde
neutrale Bankvereeniging meent de Staat;
dezelfde Staat, die hardnekkig weigerde aan de
Ilanzebank een vierduitsi.uk crediet te geven.
Wanneer we veronderstellen dan een Augias
stal in vergelijkingen met ons departement
van financiën nog een hygiënische inrichting
is geweest, slaan we de plank bepaald niet ver
mis.
Houdt met mij de „heeren" in de gaten.
De Renbaan.
Aan het opschrift zou men denken, dat het
een geschiedenis wordt van Romeinsche wagen-
ïenners, die als een typhoon door de arena wer
velen cn hoekjes nemen met één wiel op hel zand
en het andere in de lucht.
Oordeel niet te vlug, want even verder zult
ge wanen, dat het een sprookje is en wederom
abuis zijn, omdat het rauwe ruwe werkelijkheid
is.
Zoo ging het De firma Levy van Dam
kocht nabij Noordwijk 300 H. A. duingrond
om der speculatie wille eilaas, Levy van Dam
had misgerenend hij „zat er in."
De firma Levy van Dam is echter vinding
rijk en ze zocht naar oen slachtoffer, dat on
noozel genoeg was zich de das te laten omdoen,
die haar als een „strop" benauwde.
Dies werd Hillegom opgezocht en aange
zocht om dit 400 LI. A. duingrond om te
tooveren in een badplaats de firma was bil
lijk in de concilies.
Het nuchtere Hillegom evenwel lachte dc
ïirrna in haar gezicht uit.
Dies werd Noordwijk uitgezocht en de firma
werkte met do belofte van een villapark te
stichten (Noordwijk is al een badplaats) ziet
u, mits er een weg van gemeentewege naar het
terrein gelegd werd.
De gemeenteraad schonk mild 60.000 door
dat doel 'n villa-park nietwaar
't Bleek natuurlijk, dat er nadien geen ge
noegzame liefhebberij was om als aandeelhouder
in een dergelijk zaakje te zilten en de villa's
bleven uil-
Geen nood De firma richtte een N. V. Sport
terrein op. Ze begon met een prachtprospectus
te Meter, behoort in eigendom aan een der fir
marden der Bank en is aangekocht voor 47000.
De 3 automobielen, mede eigendom der fir
manten der Bank zijn in het zelfde pand gestald
De Directie der Bank vermeldt dit in antwoord
aan allen die trachten het kantoor der Bank op
een of andere manier af te breken.
De uitbetalingen der Bank zijn nooit gestaakt
en gaan gewoon door.
Door de politie is reeds verscheidene malen een
onderzoek ingesteld naar ons systeem, zonder
eenig strafbaar feit te kunnen constateercn.
liet eerste proces-verbaal dat opgemaakt werd,
is voorgelegd aan den Ambtenaar van het, Open
baar Ministerie bij het Kantongerecht te Schie
dam, welke Ambtenaar bevoegd is tot oordeelcn
het resultaat daarvan was, dat deze hoeft ver
klaard dat de uitgifte der P.N.C. Coupons niet
in strijd was met de Wet,en geen vervolging kon
worden ingesteld.
De Rotterdamsche Politie, met deze uitspraak
niet tevreden, heeft daarop een nader, zeer nauw
keurig onderzoek ingesteld, waarvoor zij onge
veer een maand noodig had. Na dit onderzoen
heeft, de Rotterdamsche Politie op het Hoofd
bureau aan het Haagsche Veer vers 1 aard, dat
het Systeem van de Express Banif niet irstrijd
is met de Wet en dat de uitgifte non worden
voortgezet.
Thans is door de Politie van Schiedam en
Rotterdam gezamenlijk opnieuw een onderzoen
ingesteld, naar aanleiding van valsche verdacht
makingen, om het systeem der Bank nogmaals
te onderzoeken, waarbij de Directie der Bank
alle mogelijke medewerking verleende.
De bewijsstukken zijn in handen der Politie
gesteld, waaruit ten duidelijkst zal blijken, dat
de Express-Bank zich niet schuldig maakt aan
kwade practijken zoodat in deze een volkomen
rehabilitatie kan worden tegemoet gezien.
Wat we hiervan kunnen'gelooven zal het justi
tioneel onderzoek, dat op 't oogenbliK gaande is,
wel uitwijzen.
Een ongeluk aan den spoorwegovergang bij
Ketheli doode en 1 levensgevaarlijk gewonde
verkeersongeluk bij Delft1 doode, 2 zwaar
gewonden hotelbrand Roermond 2 dooden
auto busongeluk Heerlerheide1 doode, 2 ge
wonden auto in do Waal gereden 3 dooden.
Dat zijn zoo de berichtjes, die men in z'n Krant
te lezen krijgt, en een inensch doet afvragen,
of die typhus-epidemie nu wel zoo erg is, daar
we, dank zij vooruitgang en wetenschap, tech
niek en vooral door den „vooruitgang" van het
weer waren vr geen goedgeloovige geld-
menschen, die hun duiten afdroegen en 't werd
niks.
De firma sjeesde weer naar het Noordwijksch
gemeente-huis en vroeg of Noordwijk niet zoo
goed zou willen zijn, om voor 5 tonnen gouds
van die juweelig'e obligaties te nemen.
De firma praatte zoo mooi, dat de Raad
ook aan 't praten sloeg, praten bleef, maar niet
besloot.
De firma, de vindingrijke firma, kreeg weder
om een plan en noodigde den Raad uit de ren
banen te Parijs op kosten der N. V. te bezich
tigen.
Als dit niet. hielp, hielp niets
Dat voorstel werd direct aangenomen en een
gedeelte der vroedschap toog naar Parijs.
Aan, de grens werd een der edelaehtbarcn be
trapt op het smokkelen van B. Z. K. anders
ging alles best.
Toen de heeren terug kwamen uit 'de licht
stad evenwel, sloeg de Fransche renbaan over
den kop.
Weer ging de raad aan het praten, bleef
pr£ften.
De firma heeft nu burgemeester, secretaris,
raadslid, enz. naar de Milaansche auto-baan
gestuurd want de 400 H. A. duingrond wil
het kwijt de strop knelt zoo.
We schrijven 1926! t
Militaire relletjes.
't Is weer mis geweest met de herhalingsoe
feningen.
't Vorig jaar heihei in Ede en Amersfoort
nu in beide plaatsen en bovendien in Assen.
Liep 't vorig jaar de herrie af zonder groote
ongelukken, nu kostte het een mensehenleven.
Er zal wel een commissie komen.
Stel je voor, dat er in Nederland iets gebeurde
zonder commissie.
Nu is eerlijk gezegd de handelwij ze van een
militaire commissie iets anders dan een bur
gerlijke.
De laatste besluit gewoonlijk, na een serie
prettige vergaderingen om niets te doen, ter
wijl de eerste altijd concludeert dat het wel ver
keerd ging bij de leiding, maar toch puik in
orde was.
Zooiet sals het gezegde van de Brabantsch boe
ren Kaai weer van den'mergen maar tochgoei.
De anti-revolutionaire „Rott rdammer"een
blad, dat men toch waarachtig niet van anar-
verkeer toch wel gauw aan ons levenseinde
zullen komen.
Er kan geen epidemie meer ontstaan of
„uitgevonden" worden, of de verk eersongeval-
lenepidimie behoudt haar record. Toch dreigt
ons nog een groot gevaar. In Gouda is n.l.
iemand aan een vreemde ziekte gestorven,die ook
wel eens epidemisch heerscht en als het dèartoe
in ons land komt, dan is de ellende voor ons
nageslacht niet te overzien. De ziekte heet
n.l. Spiroehaetosis ictero-hemorrhagica. Als ze
onze kinderen later ter wille van de statistiek
zullen vragen, waaraan hun vader gestorven is,
dan zal 't hun niet moeilijk vallen te zeggen
die is overreden of door den trein vermorzeld,
of uit een vliegmachine gevallen
Maar als ze moeten antwoorden die is over
leden aan (zie boven dan zijn ze toch
wel erg te bealagen.
Het heet, dat de ziekte door ratten verspreid
wordt, alleen om don menschen het uitspreken
van dien onmogelijken zielctenaam te besparen,
verdienen al die dieren uitgeroeid te worden.
Nog eenvoudiger lijkt het ons de medische
wetenschap te bewegen om een beetje meer
eenvoud te betrachten in de betiteling van
nieuwe vindingen. Dat is trouwens een levens
belang der dokters, want 't zal heel moeilijk
zijn om Spiroehaetosis ictero-haemorrhagica
even populiar te maken als b.v. de Spaansche
Griep, waaraan elk behoorlijk mcnsch, die met
zijn tijd meegaat, eens per jaar lijdende meent
te zijn.
Buitenlan d.
In Rusland gebeurt iets geweldigs. Daar zijn
enkele communisten opgestaan, die.het gewaagd
hebben om in het publiek te zeggen, dat ze het
niet in alles eens zijn met andere communisten,
die op het oogenblik de leiding hebben. Het
feit, dat zulks als een geweldige gebeurtenis
wordt aangemerkt, spreekt boekdeelen, zegt
alles omtrent de tyiannieke vrijheidsbeperking,
waaronder het Russische volk gebukt gaat.
Zat dit optreden van do oppositie het begin zijn
een democratiseering van het openbare leven
in Rusland
Het moet slechts aan den slaafschen geest
van hot onderdrukte volk geweten worden,
dat de tyrannic zoolang verdragen is. Op geen
enkel gebied is de dictatuur ten zegen geweest.
Schneider, de afgevaardigde der Zwitsersche
vakvereenigingen uit de transport- en levens
middelenbranche heeft na zijn bezoek aan Rus
land zijn bevindingen op papier gesteld en dezer
dagen zijn ze in boekvorm verschenen. Hij
chislische neigingen mag verdenken, schreef
de vorige week nog, van het officieele rapport,
dat naar aanleiding van den beruchlen marsctf
te Maastricht verscheen
„De ontkenning waarmee men begint, en
de conclusie aan het slot, zijn niets dan franje,
flodderig verfrommelde franje, volstrektniet
passend bij de doorloopende veroordeeling van
de legerleidng in deze."
De zaak is zoo klaar als een klontje. Er waren
twee regimenten in Assen 't 9e werd behoorlijk
behandeld en bleef rustig; 't 12e werd afgebeuld
en raakte in verzet.
Voor de legerleiding is en blijft echter alles
duister. Er moet een commissie komen en de
geijkte goedpraterij kan weer beginnen.
Er stond een eenvoudig berichtje dezer
dagen in een groot dagblad van den volgenden
inhoud
„Den commandant van de wacht van liet
9e was door een luitenant bevolen patronen
uit te reiken, hetgeen deze weigerde, terwijl de
manschappen weigerden patronen in ontvangst
te nemen.
Dientengevolge zijn ze gestraft met 14 dagen
zwaar arrest, en 14 dagen nadienen, terwijl zij
te zijner tijd voor dienstweigeren voor den
krijgsraad zullen moeten verschijnen.
Anderen hebben tenslotte wel patronen aan
genomen en in de lucht geschoten mis
schien worden ook zij gestraft.
De heeren vragen zich natuurlijk niet af,
wat of er gebeurd zou zijn, indien de soldaten
in de dichte menigte met scherp geschoten had
den ze zullen allicht niet twijfelen aan de nood
zaak om met den moordenden kogel tegen een
troep overspannen, maar ongewapende menschen
op te treden, en ze zullen evenmin beseffen
dat de ongehoorzaamheid der manschappen,
hun onbedrevenheid gered heeft, maar 't. is de
kwestie of de regeering goed zal vinden, dat der
gelijke mistoestanden blijven bestaan.
Tucht is er noodig in een leger vooral
maar men moet, geen sabel gebruiken wanneer
een gummi-stok voldoende is zelfverdediging
is geoorloofd, dorh men mag zijn tegenstander
niet dooden, als het eigen leven geen gevaar loopt.
Men kan er niettemin zijn beurs op verpanden
dat de militaire commissie verrukt is over het
tentoongestelde beleid en dat majoor van der
Reyden en luitenant Visser weldra promotie
zullen maken. MAASLANDUS.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
T A. TmSefaosi InKiesmmnssa! KRitltk D^,ti.n. on
