DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN 1 Wandgedierte 52ste Jaar^an® Donderdag 11 April 1929 No. 15387 Dit nummer bestaat uit drie bladen STADSNIEUWS De bevolking onzer katholieke scholen. •- DE GROEI ONZER GROOTE STEDEN TENTOONSTELLING „V.O.N.K.'» Laaf nu uw woning zuiveren van W. VAN LOON ZUIVERAARS van gebouwen en schepen Kamerlinijh-Onneslaan 124a,-Schiedam AGENDA KUNST-AGENDA NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM. TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 68085 ABONNEMENTEN: per 3 maanden 3.25, per maand 1.10, per week 25 cent. Franco per post 3.75 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 5 et. Postchèque en girodienst 81440 aDVEK! E.NTIEN; 1—6 regels 1.55. Elke regel meer30 ct. Reclames tuaseben den tekst 60 ct. per regel Kleine adverle nties: 30 woorden 25 ct.. elk woord meer 5 ct lot 'n max. van 50 woorden Kabouter-advertenties 5 regels 050, 10 regels 0.75, 15 regels 1. Incassokosten worden berekend Gratis-Ongevallenverzekering 500 bij overlijden door een ongeval; 500 bij verlies van beide handen, voe »»n <>l oogenf 250 bij verlies van één band, één voel of één oog; 150 bij replies van een duim; 75 bij ver lies van een wijsvinger; ƒ50 twee voorste ledematen alle vingers van een hand; 25 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt. We misgunnen liet openbaar onderwijs zijn nieuwe scholen in het Westen niet; maar de zelfde motieven welke voor nieuwe openbare scholen pleiten wethouder van Velzen deed er goed aan het even vast te leggen de invoering van de schaal 1923 en de 7- jarige leerplicht, gelden ook voor nieuwe Katholieke scholen in de nieuwe wijk. Ouze Katholieke scholen zitten overvol, zoo vol, dat door het jaar geen kinderen meer kunnen worden aan genomen. Het volgende staatje omtrent den toe stand op 1 Januari j.l. bevattend de bevolking van de zes laagste klassen, is leerzaam: Klasse I II III IV V VI "t. Aloysiusschool 48 51 37 21 S. Henricusschool 51 38 38 32 33 25 ri. Josefschool 48 52 48 48 47 33 St. Vincentiusschooi 40 44 44 41 40 34 St. Thomasschool 48 48 45 47 45 40 St. Catharinaschool 43 48 48 46 42 35 St. Jansschool 45 40 43 39 32 32 St. Liduinaschool 50 45 46 48 44 28 St. Mariaschool 29- -20 29- -17 19- -12 St. Willibrordusschool 54 4S 46 45 47 36 De St. Mariaschool telt slechts drie okalen; St. Aloysiusschool is een groeiende school zonder eigen lokalen; de St. Jansschool is een volle school, welke eveneens eigen lokalen mist. We zullen er ons op het oogenblik niet in verdiepen op welke wijze een ontlasting in het Singelkwartier zal kunnen worden verkregen en ons een oogenblik afvragen of in het nieuwe Westen aanleiding tot den bouw van nieuwe Katholieke scholen zou kunnen worden gevonden. Welnu in het nieuwe ge deelte tusschen Burgemeester Knappertiaan, Vlaardingerdijk, Sterrebosch wonen 248 op Katholieke scholen gaande jongens. Stellen we het aantal meisje3 even hoog, dan gaan uit dit nieuwe gedeelte ongeveer 500 Katholieke kin deren naar een ander stadsdeel ter school. Die cijfers spreken voor zichzelf. Wanneer overigens de bouwlust in dit kwartier aanhoudt en er is geen enkele reden om het tegendeel te veron derstellen dan zullen binnen zeer afzien- baren tijd nog wel andere cijfers te vermelden vallen. ORANJEVEREENIGING Het voorjaar is amper in het land we merken er ditmaal zelfs nog niet veel van de aandacht van de Oranjevereeniging gaat si weer uit naar het midzomerfeest, de orga nisatie van de viering van den nationalen feestdag in onze stad. En zoo hield gisteravond het bestuur een vergadering, weike als bijna steeds door zoo goed als alle leden werd bijge woond. In een hartelijk woord herdacht de voor zitter-, de heer J. N. Post, den overleden be schermheer, burgemeester A. J. Gijsen, die steeds van daadwerkelijke sympathie voor de Oranjevereeniging blijk gaf. De voorzitter deelde voorts mee, dat de Verstandhouding met de buu|rtverreenigingen Rozenburgerpledn „Het Centrum" en Broers- veld uitstekend is, en dat beide vereenigingen het dagelijksch bestuur der Oranjevereeniging °P haar feestavonden hadden uitgenoodigd. Na goedkeuring der jaarverslagen van se cretaris en penningmeester werd besloten de algemeene ledenvergadering te houden op Woensdag 24 April. Omtrent Ie plaats zal nog nadere mededeel!ng worden gedaan. Nadat de commitssiebenoemingjen voor de Volksspelen, het middagnummer en het avond- "ummer op 31 Augustus hadden plaats gehad, ^erd onder algemeene instemming besloten een nieuwen burgemeester, den heer H. Stu- h-meijer, te verzoeken, het beschermheerschap dc-n vereeniging te willen aanvaarden. In een geanimeerde rondvraag werden al feeds verschillende wenken, op de viering van Koninginnedag betrekking hebbend, ten beste Segeven. SCHIEDAMSCHE IJSCLUB De vertooning van de in den afgeloopen ginter opgenomen film van de Schiedamsche Msclub, zal plaats hebben op Zaterdag 20 de- zc in de groote zaal van „Musiis Sacrum". AANRIJDING Zij gaven elkaar de schuld Gisteravond tegen half 7 kwamen de wiel- njders M. D. uit Rotterdam en A. H., wonende ®I> den Ouden Dijk op de Koemarkt met elkaar j» botsing. Zij gaven elkaar de schuld, doch •Chslotte beloofde H. een schadevergoeding te 'hllen betalen. EEN FOTO VAN DE ENOELSCHE VLIEGMACHINE, die dezer dagen den tocht LondenKarachi 50 50 mijl volbracht. ANNEXATIE OF SAMENWERKING Lezing van den heer J. de Jong In het gebouw voor Christelijk Sociale Be langen aan de Lange Haven sprak gister avond het Rotterdamsche raadslid, de heer Jos. de Jonge, voor de Christelijke Midden- standsvereenigSng oveir: „De groei onzer groote steden. Annexaibie of samenwerking op den grondslag van artikel 194 der grond wet". Het door spr. te behandelen onderwerp heeft door de beslissing van Gedeputeerde Staten een ander aspect gekregen; de stich ting van een of meer autonome besturen is nu meer op den voorgrond getreden. Na de grondwetswijziging van 1920 Is het mogelijk, dergelijke besturen in het leven te roepen. Ten opzichte van annexatie heeft men speciaal op te passen voor overdrijving, zoowei naai den eenen, als naar den anderen kant. Hen machtsconcentratie als hij de annexatie van groote steden het geval is, noemde spr. niet bijzonder begeerlijk, terwijl ook bezwaren op ethische, geestelijke en moreele overwegingen gebaseerd van gewicht zijn. Spr. wil zoo objectief mogelijk het geval weergeven van de uitbreiding onzer groote steden, waarvan de snelle groei opvallend is. Onwillekeurig vraagt men zich daarbij af: hoe komt dat zoo? En het antwoord daarop ziet spr. in den grooten trek van het platte land naar de groote steden, op het oogenblik niet zoozeer als eenige jaren terug. Het valt niet te ontkennen, dat in de groote stad meer werkgelegenheid isminder seizoem\ erk, dan bij land- en tuinbouw; een betere steunrege ling; terwijl bovendien door het gebruik van landbouwmachines een teveel aan werkkrachten komt op het platteland. Toch is in zeer veel gevallen, voornamelijk door den Imogen le vensstandaard in de groote steden, het voor deel slechts problematisch. Spr. somde achtereenvolgens de verschillen de Rotterdamsche annexaties op die het Rot terdamsche gebied van 700 H.A. op 6246 H.A. brachten. Allerlei vraagstukken die voor het beheer van de groote stad een rol spelen, worden steeds moeilijker: verkeer, ontspanr.ingsge- legenbeid, onderwijs, huisvesting enz., gezwe gen nog van de administratieve mogelijkhe den. Nu is het mogelijk, althans theoretisch, een gemeente uit te bouwen tot de grenzen van haar gebied, al la stadsuitbreiding, niet in een bepaalde richting te dwingen Spr. herinnerde voorts aan de annexaties van Den Haag, dat Scheveningen opgeslorpt heeft en pogingen in het werk stelde om ook Rijswijk en Voorburg te annexeeren. Haarlem, Delft en Breda gingen eveneens tot annexaties over. In het geval van Den Haag wordt reeds een kentering in de opvattingen der hoogcre autoriteiten gevonden, terwijl de annexaties door Haarlem en Breda maar op 't kantje af gingen. Het verzet tegen annexatie Kwam niet in het minst van Christelijke zijde. Anti-Revo lutionairen, C-hristelijk-Historischen en Katho lieken toonden zich tegenstanders. Spr. ves tigde in dit verband de aandacht op de door den Katholieken prof. Struycken geschreven brochure, waarin deze verklaart, slechts als uitersten maatregel tot annexatie te willen overgaan. Er zijn gemeenten, historisch gegroeide oor poratiën, waarvoor men den noodigen eerbied hoort inacht te nemen, hoewel in den loop der tijden dé beteekenis van de zelfstandig heid der steden wel verzwakt is, door gemak kelijker verkeersmiddelen, meer onderling contact, de pers, het belang stellen in andere gemeenten, waardoor de intensieve belangstel ling in plaatselijke belangen verminderde. Er is aanleiding de grenzen uit te breiden, wanneer de bebouwde kommen van twee na burige gemeenten elkaar zoodanig naderen, dat zij ineenloopen; wanneer de gemeentezorg der centrumgemeente zich zoodanig heeft, uit gebreid, dat andere er mee. zijn samengegroeid en wanneer de belangen van de eene gemeente in het gebied van de andore gemeente liggen. Er valt echter niet een bepaald stelsel aan te wijzen om annexatie te rechtvaardigen. In het algemeen wordt weinig lijn gevonden in de motiveering. Dit geldt ook voor het buiten land. Spr. herinnerde aar gevallen van vrij willige samenwerking, als te Berlijn en Brussel. Het algemeen og; n g moet een grensverandering of inlijving eischen. Van de metiveering van hun plannen, door B. en AV. van Rotterdam ziet spr. ongeveer 30 pet. als algemeen belang; de overige 70 pet. zijn een specifiek Rotterdamsch belang. AVel ziet spr. het goed in van verschillende motivearijtgen, in het algemeen gegrond op volkshuisvesting en de mogelijkheid van een goede liaven-ex- ploituatie. Wat de volkshuisvesting betreft, zij opgemerkt, dat men berekent, dat in Rotter dam 550.000 inwoners een oppervlakte van 1524 H.A. bewonen. Het motief dat over 30 jaar een aanwas der bevolking tot 1 millioen berekent, is zeer aanvechtbaar; het is de vraag nog, of de bevolkingsaanwas in hetzelfde tem po zal blijven voortduren. Op den rechter-Maas- oever is 1200 H.A. bebouwd; 1036 H.A. zijn nog beschikbaar. Voor den linker-Maasoever bedragen deze cijfers onderscheidenlijk 324 en 935, zoodat in Rotterdam in totaal 1521 H.A. bebouwd zijn, terwijl nog een oppervlakte van 1971 H.A. beschikbaar is. Op grond van deze cijfers zou men zich kunnen afvragen, of die 1971 H.A. nog voldoende geacht kunnen wor den voor do nog te verwachten uitbreiding der bevolking. Men zal dan tot de slotsom komen, dat de conclusie van Rotterdam, dat minstens nog 10.000 H.A. nood.ig zijn, niet klopt. Ook een algemeene saneering der binnenstad zal door hoogbouw niet zoo'n geweldig gToot ver schil maken. Een ander geval wordt het, wanneer men wenscht de omgeving te beheerschen. Dan krijgen wij het havenmotief. En, nu kan het zelfs een vraag zijn, of de laatste Rotterdam sche havenvergi-ooting zoo dringend noodzake lijk is. De haven van Pernis en het 3-haven- p-lan zullen er aan worden toegevoegd cn de dan verkregen ruimte is zelfs bij toenemend scheepvaartverkeer voor vele jaren voldoende. Erger is echter het parasiteeren op de haven van Rotterdam, die door betere outillage, etc., de grootere kosten draagt. Ook van Rotterdamsch belang gezien, kan spr. de dringende noodzakelijkheid van deze annexatie niet inzien. De tijd van de annexatie procedure zou van dien aaTd geweest zijn, dat in den tusschen tijd de toestanden aan de gemeentelijke grenzen van Rotterdam niet meer voor verbetering vatbaar zouden zijn ge weest. Zoo zou spr. een kleine, snelle annxatie van voor annexatie rijpe gedeelten, practisch het meest geschikt hebben geacht. Ten aanzien van eenheid in het havenbe stuur is het Rotterdamsch annexatieplan veel te klein. Het is noodzakelijk, <Je geheele eco nomische eenheid onder één bestuur te bren gen, wil men hereiken, wat Rotterdam zich met de voorgestelde annexatie voorstelt. Het bereiken van die economische eenheid behoeft niet alleen door annexatie te geschieden, daar artikel 194 der Grondwet bepaalt, dat de wet aan andere dan in de Grondwet genoemde lichamen verordenende bevoegdheid kan geven. Sedert deze mogelijkheid geschapen is, is het noodzakelijk, deze tot de uitster&te consequen tie uit te werken. Nu deze mogelijkheid dus bestaat, wil spr. onder het oog zien het groote bezwaar tegen een algemeen politieke bestuurssamenstelling. Hij acht politieke figuren niet de beste be stuurders voor een bij uitstelt technische aan gelegenheid. Op het oogenblik zien we in Rot terdam daarvan reeds de gevolgen. In een stad als Rotterdam acht spr. meer technische medezeggenschap noodzakelijk. Het havenschap is wel de het meest op den voorgrond tredende oplossing, aangezien door studie de idéé reeds vrij veel geavan ceerd is. Dr. van Lier en Lichtenauer geven er zelfs een schema voor aan. Spr. ziet in het Havenschap echter een eenzijdige oplossing. Us tweede mogelijkheid heeft men het ge westelijk bestuur op de basis van een gewes telijk plan. Op het juridische verschil tusschen beide oplossingen, die beiden als bezwaar in zich hebben een vermindering van de autono mie der gemeenten, ging spr. niet dieper in. AVel noemde hij als een groot bezwaar, dat de uitvoering van elk der plannen ontzaglijke moeilijkheden met zich zai brengen, aange zien hiervoor nog geen bekende procedure be staat. Beide oplossingen gaan tot op zekere hoogte parallel. Uit tactische overwegingen geeft spi\ aan de ontworpen wijziging in de gemeentewet van minister Kan de voorkeur. Op het oogenblik moet in art. 194 volgens Ged. Staten de oplossing wo-rden gezocht. Spr. is bang, dat de figuur, die aan Ged. Staten nog maar slecht voor oogen staat, zich zal richten alleen op het havenschap. Ziet hij het goed, dan gaan Ged. Staten en minister Kan in de richting van het havenschap en spr. heeft het gevoel dat dit zal leiden tot een zekere eenzijdigheid. Tenslotte kwam de heer de Jonge tot deze conclusie, dat het wenschelijk zou zijn ge weest, indien Rotterdam een kleine, snelle ar. nexatie had voorgesteld, waarónder wellicht ook Schiedam had kunnen vallen, dat onge veer met Rotterdam is vergroeid. Intusschen zou men dan via een commissie verdere moei lijkheden «.trachten te voorkomen door een nieuw autonoom havenbestuur in het leven te roepen. Daarbij komt nog, dat het wetsont werp Kan de mogelijkheid zal geven om tot een oplossing te komn. De groote annexatie, ook a! zou zij door Ged. Staten zijn aanvaard, zou jaren eischen, daar het tempo der procedure door de meest tegen strevende partij wordt geregeld. Spr. is er van overtuigd, dat B. en AV. van Rotterdam indien zij de oplossing in een andere richting hadden gezocht, beter het algemeen belang zouden gediend hebben. Na de rede van den heer de Jonge werden nog eenige vragen gesteld, welke door den spreker op duidelijke wijze werden beant woord. De heer B. G. Hoogendam sloot hier na met een dankwoord de bijeenkomst Gisteren geopend In tegenwoordigheid van den heer P. de Bruin, wethouder van onderwijs, leden van de commissie voor de Openbare Leeszaal, verschillende personen uit onderwijskringen en een aantal particulieren had gisteravond de opening plaats van de op initiatief van den heer A. Huksliorn, alhier in de studie zaal van de Openbare Leeszaal georganiseer de Vierdaagsche tentoonstelling van de Ver eeniging Onderwijs en Kunst (V.O.N.K.). De heer Hukshorn sprak een openings woord waarin hij dank bracht aan den wet houder van onderwijs en aan de bibliotheca resse, mej. Bok. Vervolgens gaf de heer Jac. Dam uit Den Haag, voorzitter van „V.O.N.K." een algemee ne verklaring van het tentoongestelde, waarna do aanwezigen zich in twee groepen verdeel den, om onder leiding van de heeren Jac. Dam en J. H. Boon, secretaris der vereeni ging, een rondwandeling langs de tentoonstel ling te maken, waar een duidelijk overzicht wordt gegeven van het ontstaan van de ets, de houtsnede en de litho. Wij komen op deze tentoonstelling nader terug. MUZIEK ZONDER VERGUNNING De tapper J. H. G. aan de OveTscbiesche- straat is gisteravond bekeurd terzake mecha nisch muziek maken zonder- dat hij daar voor een vergunning bezat. DAT Eli HEDEN TEN DAGE nog torenwach ters gevonden worden, bewijst deze foto van het torentje naast de brug van Chelsea te Lon den. De bewaker dezer brug heeft daar nu reeds 25 jaar in gewoond. door de fa. lied. 4215 S 16 lederen Zondag Patronaat SL Dominicu» Godsdienstonderricht en ontspanning in het patronaatsgebouw Emmastraat, van half acht tot negen uur.. 's Maandags repetitie Muziekgezelschap St. Ambrosius 8 uur, R. K. Volksbond. lederen Maandagavond clubavond R. K. Damclub l.D.O. Kath. Kring. Dinsdag bestuursvergadering R. K. Metaal- bewerkersbond „St. Eloy", Gebouw R. K. Volksbond lederen Woensdag Repetitie Konlnkl. man- nenzangvereeniging „Orpheus", gebouw R. K, Volksbond. Aanvang half negen. lederen Woensdagavond vergadering „Kathos 'lek Streven". Gebouw Kath. Kring. lederen Woensdagavond van half acht tof half tien, gelegenheid tot het afhalen van naai* werk bij de Theresiavereeniging aan het bouw van den R. K Volksbond. lederen Woensdagavond van 7 uur tot half negen zitting bestuur Spaarfonds R. K. S. V. „Excelsior" Gebouw Kath. Kring. lederen Vrijdag oefeningsavond van de R. K. E. H. B. O. Gebouw R. K Volksbond. Aanvang kwart over acht lederen Zaterdag Stedelijk Museum, geopend van 2 tot 5 uur. Heden Tentoonstelling „V.O.N.K." studiezaal Open- bare Leeszaal. Donderdag 11 April Solisten-concert Toonkunst. Musis Sacrum. Aanvang 8 uur. Vrijdag 12 April Feestvergadering R. K. Vrouwenbond. Opvoe. ring tooneelstuk „De Reisgeleide" van Joh. Molkenboer. Gebouw R. K. Volksbond. Aanvang 8 uur. Ledenvergadering R. K. Handelsreizigers- vereeniging St. Liduina. Gebouw Katholieke Kring. Aanvang 8 uur. Zaterdag 13 April Feestavond „S. Z. C." gebouw „Musia Sacrum". Aanvang 8 uur. Zondag. 14 Aprpil. St. Jozefgezeilen-Vexeeniging Schiedam I, jaarfeest, te houden in het g (bouw „Musia Sacrum". Aanvang 8 uur. Maandag 15 April Eerste lustrum-avond strijk-orkest „Onder Ons". Gebouw „Musis Sacrum". Aanvang 8 uur. Woensdag 17 April Mandoline-gezelschap „Euphonia". Uitvoe ring, te geven in „Musis Sacrum". Aanvang 8 uur. Dinsdag 23 April Feestvergadering R. K. Bakkersgezellenbond „St. Clemens Maria Hofbauer", ter gelegenheid van het 10-jarig hcsitaan. Toegankelijk ook voor dames. Gebouw R. K. Volkshond. Aan vang half negen. Het bestuur vertrouwt, dat alle leden aanwezig zullen zijn. Woensdag 24 April Jeugdavond voor de jongens van de R. K. Vakcentrale. Lezing met lichtbeelden. Boven, zaal R. K. Volksbond. Aanvang 8 uur. TE ROTI LR DAM 11 April; Groote Schouwburg, Ich küsse Ihre Hand. Madame (Hirsch-Operette)1 8 uur. 12 April: Groote Schouwburg, De ge temde feeks (Nw Ned. Tooneel) 8 uur (voor volwassenen) 13 ApriJ: Groote Doeiezaal, 10e pop. Zaterdagmiddagconcert, Rott Philh. Orkest, 3 uur Groote Nutszaal, piano-avord Dirk Sehafer, 8 uur. 14 April: Tivoli Schouwburg, M'n u-te? en ik (Ned. Ind. Tooneel) 2 en 8 uur (voor volwassenen) 15 April: Groote Schouwburg, Ich küsse Ihre Hand Madame (Fritz Hirsch-operette) 8, uur Groote Nutszaal, piano-récital EtheJ Bartelet en Rae Robertson, 8 uur. Dagelllks: Circus-Schouwburg, 2 om IJ (Stappers-revue) 8 uur (voor volwassenen). Bioscopen: goedgekeurde programma'» tot en met Donderdag 11 dezer ln; Cora» (voor volwassenen); Thaiia (voor volwasse nen); Grand ThéatreCity-theater (voor vol wassenen); Olympia; W. B..theater (voor volwassenen). J

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1929 | | pagina 1