DE MAAGD
VAN ORLÉANS
de overwinnende
MAAGD
HET 5e EEUWFEEST VAN JEANNE D'ARO
sprekend, maar de realiteit ie nog schooner
tafereel. Jeanne is 'beeldschoon met haar trek
ken, welke de rtist hareir deugden hebben. Het
opgeslagen vizier doet het gelaat vol goed- en
wreedheid zien, belicht door de glorie harer
zending. Haar lenige kloekheid is ongehinderd
in het prachtig harnas.
De eerste taak van Jeanne te Orleans is te
gaan knielen in de kathedraal van het H. Kruis
en opnieuw aan Bedford te doen schrijven. Zij
wil den beslissenden dag niet doen aanvangen
voor alle mogelijkheid van vrede voorhij is.
Later zal zij immers hij het eerste treffen nog
den Engelsc'hman op de kanteelen der bastions
toeroepen, ziich over te geven in naam van
„Messire aller aardsche en hemeleche leger
scharen, in naam van Sint Michael, toch geen
bloed te doen vergieten, maar Recht boven ge
weld te doen gaan". Maar het oogenblilt komt,
dat ook de jonge opperbeveïbebster een „allons
y" uitspreekt en in „naam van Karei den
Grooten van den H. Lodewijk" het leger be
veelt: „Voorwaarts".
Het is waarschijnlijk dat Jeanne, die zelf
niet schrijven kon en sleehts met een kruis
teekende, den eersten brief aan Bedford te Poi
tiers reeds, heeft laten schrijven door de doc
tors van de universiteit, die Karei Vil trouw
waren gebleven of door een der bisschoppen.
Het is een fier vertoog do.or de Maagd uitge
bracht. Het dicteeren door Jeanne is onbe
twistbaar. Het is de taal der eenvoudigen, die
door de ongekunsteldheid en de innerlijke zui
verheid de wijsheid in den mond hebben.
De Engelschen ontvingen die sommaties met
scheldwoorden en brachten zelfs de boodschap
pers om, niet eens het advies vau de universi
teit van Parijs, die met hen was, afwachtend.
Het garnizoen van Orleans, versterkt met het
kleine legercorps van Jeanne d'Arc, had intus-
schen op slag een volkomen verandering onder
gaan.
Jeanne die eerst het volk veroverd had, ver
wierf met den snellen opmarsch naar Orleans
bet vertrouwen van het leger. Het moreel was
omgeslagen. De schermutseling bij het bastion
Saint Pouair op den grooten weg naar Parijs,
schermutseling waaraan zedeel ging nemen zoo
spoedig ze vernam, dat Fransch bloed vloeide,
doch waarbij ze last tot den terugtocht gaf, is
geheel buiten haar medeweten bevolen.
Intusschen gaat Jeanne voort met pogingen
om de Engelechen tot aftrekken te bewegen.
Werd zij daarbij ook geleid door de gedachte
daarmede een voorwendsel te hebben om het
ongeduld der troepen wat op te houden Den
leten Mei zendt zij den bastaard uit naar Blois
om het gros van haar eerste legercorps te
halen, dat zij hij de eerste moeilijkheden bij de
Loire naar Blois had moeten terugzenden. De
Engelschen, blijven echter haar vredespogingen
afwijzen en beleedigende antwoorden geven.
Jeanne is zeer teleurgesteld, want ze begrijpt
dat langer uitstellen van den aanval niet moge
lijk is.
Maandag 2 Mei trekt Jeanne, door slechts
een kleine lijfwacht omgeven, uit en gaat de
Engelsche bastions verkennen. Het volk, dat
aan haar bovennatuurlijke zending niet twij
felt, loopt uit en slaat van de hoogten gade wat
gebeurt. Tot ieders stomme verbazing laten
alle bastions Jeanne ongehinderd door. Zij
keert terug om de vespers hij te wonen in de
kathedraal en beveelt aan het geheele leger te
biechten. Veie geestelijken hebben zich als aal
moezeniers bij haar gevoegd en vooral veel
monniken.
Den 2en Mei is het feestdag van de Kruis
vinding. De Kathedraal van het H. Kruis is
dus feestelijk versierd, de groote jaarlijkscbe
processie trekt uit. Nimmer heeft Orleans zoo'n
schoons processie gezien Heel het leger trekt
mee. Jeanne is omringd door al baar kapiteins
en ridders.
De Engelschen zién plotseling een ongewoon
schouwspel, dat hun met verbijstering slaat.
De Maagd van Orleans rijdt naar buiten in volle
wapenrusting, blinkend in <-eri echoonen dag,
haar standaard ontplooid. De geheele geeste
lijkheid der stad, het „Venl Creator" zingend,
volgt. Een kwartier buiten de etad, tegenover
de Engelsche bastions wacht Jeanne haa.r leger.
Van den tegenovergestelden kant rukt in
slagorde het leger van Blois aan. Voorop rijdt
Pasquerel met de leliënbanier. Dan volgen ook
daar de geestelijken, die de liederen zingen.
Vervolgens een stoet van geharnaste ruiters en
het voetvolk, en de beschermde convooien.
De bastaard van Granville, die op een der
vredesboodschappen van Jeanne geantwoord
heeft met een „maar Wilt ge dan, dat we ona
aan een vrouw onderwerpen?" beschreef de
ontzetting van het Engelsche kamp. Daar was
dus nog een leger in Frankrijk! Dg Engelschen
die reeds lang óver versterkingen beschikten,
bijeengebracht om Orleans stormenderhand te
nemen, zijn in aantal absoluut in de overmacht.
Welk is het geheim, waarom de Engelschen de
vereeniging van Orleans garnizoen en het leger
van Blois toelaten? Heeft Bedford begrepen,
dat eeu beslissende slag moet worden geleverd
en dat hij zich daartoe ernstig" heeft voor Le
bereiden?
A!s het leger tusschen de Engelsche bastions
door Orleans bereikt heeft, werpt Jeanne zich
op een rustbed om een weinig te bekomen van
do vermoeienissen van den da.g. Plotseling
springt ze op. Ze heeft een geweldig leven ge
hoord en begrijpt, dat de troepen slaags zijn.
Jeanne laat zich door de huisvrouw en haar
dochter helpen in het aantrekken van de wa
penrusting. Terwijl zij te paard springt, laat ze
zich door het raam haar standaard aangeven,
geeft haar paard de sporen en rijdt onstuimig
naar de Bourgondische poort. Het garnizoen
van Orleans, dat het laatste convooi had bin
nengehaald, was naar het stadhuis gesneld,
daar de stormrammen, de ladders en de I
steenwerpers gehaald om op eigen houtje t
■JEANNE D'ARC PLAN
Over cnlcele weken gaal Frankrijk
met grooten luister het vijfde eeuw
feest vieren van de eerste groote
overwinning, die Jeanne d'Arc 6e-
haalde en die haar den titel van
Maagd van Orleans deed verwerven.
Onze Parijsche correspondent eet
hieronder het levensverhaal van de
i heilige voort met het weergeven van
L dezen meest glorievollen tijd var'
haar leven.
Orleans was het laatste bolwerk, dat stand
hield tegen den Engelschen overweldiger.
Als Orleans Is gevallen, zal de „kleine
koning van Bourges" moeten uitwijken,
frankrijk zal wellicht voor goed ran zijn
Koning zijn gescheiden en de gewesten zullen
wfgoed zijn van de Engelsche kroon.
Jeanne gaat echter het tweede deel harer
kending vervullen, na onder het volk het heilig
^hhr te hebben ontstoken voor de bevrijding
Jan het vaderland en den nog meer zwakken
^kn jeugdigen koning het vertrouwen in zijn
bloed te hebben teruggeschonken.
Maar koningKarei VII is het niet!
"harvoor ontbreekt de zalving in de kathedraal
Reims. De weg bakent zich dus klaar af
^Oor Jeanne: Orleans bevrijden en den weg
®®euen naar Reims! Eerst daar kan haar
®®ar koning Fransch koning worden.
De eerste etappe Is gelukkig volbracht. Jeanne
"®eft het volk gewonnen, want het ts het on
verstaanbaar vertrouwen des volks dat haar
den koning beeft doen doordringen. Ze heeft
etI Dauphin gewonnen, maar het is een magere
Jhhgst, want een zwakke jongeling, omringd
door een speelzieke bent hovelingen, die eerder
zwakheid wenschen om hun ijdele geneuch-
on en vuige belangen niet bedreigd te zien,
"Oheerscht ook door een parlement en een
Universiteit van Parijs, die hem niet tellen, kan
ahr niet <je bescherming geven van zijn
hiacht.
Jeanne volbrengt haar zending, want haar
bending is bovennatuurlijk.
FOCH OVER JEANNE
Met tweede deel van haar taak is dus militair,
de herderin van Domrémy, aanvoerster
Van het leger, van een overwinnend leger, dat
de langdurige degeneratie en den onophou-
d^ijken tegenspoed oprijst en in den eersten
de beslissing voor de toekomst bereikt,
f16' koninkrijk redt en den hoeksteen legt
:°°r de Fransche eenheid! Waar zou ze de
^'aliteiten van daan halen? Van waar an
dot's dan van een bovennatuurlijke lastge
ving?
jToen 't stoffelijk overschot van maarschalk
I0ch nog op de stervenssponde rustte, heeft
6 Fransche Academie den heer George Goyau
?aar het sterfhuis gezonden om me
touw de weduwe Foch, la mare-
®ha'e, zooais men hier zegt, het eerste
tontp]aar jg overhandigen van de hulde,
'e Foch aan Jeanne bracht om getui-
^Ofls te geven van haar militair genie. En de
achtige studie, waarmee de maarschalk het
®°tiden boek opent, ls een voortdurende beves-
van hare bovennatuurlijke zending.
Dij de ontwikkeling der gebeurtenissen voor
rfkane zullen wij meermalen gelegenheid heb-
j11 ens op het oordeel van maarschalk Foch
troepen.
7 HAAR STANDAARD
JEANNE OP WEG
Zeker is: het volk wil leven. Het heeft ln
groeiende massa Jeanne naar Chinon gevolgd
en het gedrag van de maagd, haar goedheid en
reinheid, ontroeren het volk, dat blijft aan
groeien en volgen wil naar Orleans. De koning
stemt toe zonder kracht en de omgéving wei
felt, werkt tegen.
De dauphin besluit haar te doen ondervra
gen door de geestelijken en het parlement.
Op het gezicht van de eereten. die haar zullen
volgen, springt zij in volle wapenrusting op
een steen, die nog in het museum van Poitiers
wordt bewaard en roept allen op tot moed en
trouw.
Welken weg zal genomen werden Die van
den rechteroever over de vlakte van Beauce,
die beheerscht wordt door vele Engelsche bas
tions en wat aangeraden wordt door de mili
tairen, of die over Sologne veel meer gedekt,
maar die het bezwaar heeft den Loirestroom
twee keer te moeten passeeren. Jeanne wil den
laatste nemen, doch zij meent, als Poch, dat
slechts een vrij-willig geboden gehoorzaamheid
van waarde is voor den bevelhebber, en laat be
gaan als men den Noordelijken weg neemt. De
moeilijkheden zijn zoo groot, dat men weldra
terug'keert. Jeanne heeft trouwens iets anders
in den zin dan slag leveren. Te Blois heeft zij
reeds twee brieven gedicteerd, aan den Engel
schen opperbevelhebber geschreven, om hem te
raden het beleg op te breken, naar Engeland
terug te keeren en den koning zijn rijk te
laten.
Orleans weet, da.t Jeanne komt.
De stad voelt haar bevrijding. En als in een
kleine schermutseling bij het Noordelijk om
trekken Jeanne haar troep door de Engelsche
stellingen heen weet te leiden en ook de stad
bereikt, huldigt heel de bevolking haar hij den
triomfantelijken intocht.
Haar eerste militair succes ls verkregen en
bet is Foch, die verklaard heeft, na zooveel
andere moderne krijgslieden, dat in dien tocht
van Blois naar Orleans, Jeanne zich werkelijk
veldheer heeft betoond. Maar Orleans wordt
nog bedreigd en de groote strijd moet nog
beginnen.
JEANNE TE ORLEANS
Orleans is veel hooger op den Lolre-oever
gelegen, dan bijv. Nijmegen op dien van de
Waal, of Arnhem op dien van den Rijn. De
stad heeft het kleine, maar kloeke legercorps
van Jeanne zien optrekken. Het heeft de pro
viand eerst zien bergen in het haventje van
St. Loup en de uitgchongerden hebben ook
zelf schuiten uitgebracht om de stad van het
eerst noodige te voorzien. De vijand laat vrij
wel begaan; hij lacht om het operette-leger
van de „Juffrouw" en van den machteloczen
dauphin.
Voor Orleans is slechte één ding duidelijk:
Brood en bevrijding
Het volk ziet die naderen en vergeet alle
ellende sinds October geleden, alle verliezen
sinds dien ondergaan.
Orleans jubelt.
Van beide kanten sluipen zoowel verdedigers
als voorhoeden van Jeanne's leger tusschen de
Engelsche kampementen door, die op soliede
bastions steunen. Dunois, de bastaard van Or
leans, is weer hij zijn garnizoen, Jeanne zal
zich weldra, zonder noemenswaardigen tegen
stand van den vijand, met hem kunnen vereeni
gen.
Het volk haalt Jeanne jubelend en wennend
binnen. Het tafereel van Scherrer moge niet
ontkomen aan het beminnelijk romantisme van
alle historie-schildering. Het is duidelijk en
fort Saint Loup te gaan nemen, dat door
Talbotbot met drie honderd Engelschen bec.ct
was, en waarvan de bevelhebber, Thomas
Guerard, afwezig was.
De Engelschen bieden heldhaftig tegen
stand en, op 't oogenblik dat Jeanne komt
aangegaloppeerd, worden reeds veel gewon
den naar Orleans teruggevoerd. Bij den eer
sten gewonde knielt ze neer en ziet door
haar tranen heen het vloeiend bloed. Ze
bidt en herstelt zich en begeeft zich
tusschen de aanvallers. Dunois en vele
anderen komen ook aangerend. Drie uur
duurt de aanval. Jeanne verschijnt op de meest
bedreigde punten. Nu eens te voet, dan te paard.
Maar wat het verrassende ls, ze is werkelijk
de opperbevel hebster, die alles regelt, alles
voorziet, alle leemten stopt, haar krijgers ver
plaatst, waar het noodig is en de bewegingen
doet uitvoeren, die het onmogelijk maken, dat
de garnizoenen van andere bastions de verdedi
gers komen helpen.
Het was den Fransehen gelukt de voorraden
in het fort Saint Loup te vermeesteren en mee
te voeren. Door de verdedigingswerken in brand
te steken noodzaakten zij de Engelschen het
toetje geheel prijs te geven. De omsluiting was
verbroken en deze eerste overwinning ver
sterkte niet weinig het vertrouwen der bevol
king.
De klokken der kerken riepen den volgenden
ochtend de strijders op. iedereen kwam bidden
en Jeanne wilde reeds den volgenden dag den
aanval hernemen. Er was echter braaf gestre
den en'de kapiteins wezen op het geheiligde
van den dag, Hemelvaartsdag. Jeanne aanvaar
de het uitstel en leidde zooveel mogelijk strij
ders naar de H. Tafel.
Gelijktijdig herinnerde Jeanne zich opnieuw
dat boven den oorlog de vrede gaat en wilde
aan den vijand een bloedige nederlaag bespa
ren, door een nieuwe vredesboodschap.
De Engelsohen wezen „de nieuwtjes van de
maagd der Armagnaes" hooghartig af. Ze is er
zeer bedroefd om en overweegt het aanvalsplan
vco'r den volgenden dag.
DE BESLISSENDE SLAG
De nieuwe dag breekt aan en Jeanne hoort
vroegtijdig Mis. Het is pater Pasquerel, die de
Mis leest. Na de Mis trekt Jeanne haar wapen
rusting aan en begeeft zioh naar haar troepen.
(8 Mei).
De kapiteins willen het plan voorkomen en
gelasten de poorten te sluiten, opdat n.emand
Orleans verlaten kan. Gaucourt, die dat bevel
gegeven heeft, wordt door Jeanne geducht af
gestraft, ze is overtuigd dat haar lieden zullen
volgen én laat de Bourgondische poort openen.
Met haar verscHe troepen begeeft ze zich on
middellijk. naar de Loire, om de troepen te
bereiken, die ze er den dag te voren gelaten
heeft.
De jaloersclie kapiteins, die zonder haar wil
den winnen, vreezen dat Jeanne het zonder hen
za! doen. Ze volgen dus.
De Fransohén dalen af in de grachten onder
do boulevards en klimmen tegen die werken
op onder de bescherming van het vuur der mor
tieren en den pij'ienregen der boogschutters. Op
de borstwering der boulevards vinden zij de
Engelechen met hun hakbijlen, hun lansen en
hun looden netten.
Tusschen zes en zeven uur in den ochtend
"eert Jeanne het bevel tot de bestorming. Ze
verschijnt op de meest hachelijke punten, h.aar
zwaard in de eene, haar standaard in de andere
hand.
De strijd duurt voort op de horstweringen, de
verliezen zijn geducht aan helde zijden en
Jeanne bemerkt, dat de borstwering op een be
paald punt het viunigst verdedigd wordt. De
zon staaf reeds in de middaghoogte en aan
beide zijden zijn de strijders op hun plaats ge
bleven.
Opnieuw is zij het, die het initiatief neemt.
Ze laat zich in de graoht terugglijden en be
veelt dat. de ladders geplaatst worden tegen
de hardnekkige plek en dat gestormd wordt.
Als Jeanne een ladder wil beklimmen, trekt
een boogschutter een pijl af en Jeamie is ge
troffen. Het bloed vloeit en zij weent. Waaromf
Haar grenzelooze moed en haar volstrekte zelf
verloochening verbieden te doen gelooven, dat
het uit vrees of om pijn is. Jeanne weent, want
7/i is getroffen juist boven den boezem, op de
plaats, die ze aangeduid heeft en ze weet dat
wat voltrokken wordt, Gods wil le en dus de
overwinning verzekerd is. En die zekerheid ont
roert haar.
Jeanne rukt de pijl uit de wonde en 6taat toe
dat men haar met een doek met zoete olie ver
bindt.
De vermoeide aanvallers wilden den strijd
voor het oogenblik staken. De kapiteins willen
terug naar Orleans. Jeanne schijnt zich eerst
to laten bepraten, vraagt haar paard en gaat
in een wijngaard in de nabijheid bidden. Ze
vraagt Dunois en smeekt bent den aanval voort
to zetten want. de Engelsohen zijn evenzeer op
van vermoeidheid. Ze doet Dunois een oogen
blik rusten, eten en drinken en zendt hem dan
terug om den nieuwen aanval te leiden. De
aanval is nimmer geheel opgegeven, want het
voik vooral voelt waar het om gaat.
Als de strijd weer hevig is, springt Jeanne
op rijdt naar de grachten, werpt zich van haar
paard, neemt haar standaard en zegt tot
d'Aulon, „let goed op. als het einde van mijn
standaard de borstwering raakt dan is de zege
ons."
Van Orleans uit wordt nu ook aangevallen op
den boulevard Belle Croix. De Engelschen zijn
op vele boulevards van elkaar gescheiden,
doordat de bogen der kunstwerken vernield
zijn. Het verschijnen van Jeanue verzamelt op
nieuw de wijkende Franscben en plotseling
verschijnt bij de brug !n den boulevard Belle-
Grois een ridder in voile wapenrusting boven
de borstwering uit. Het is Nicole de Glresme
en het blijkt dus, dat de Engelschen thans van
twee kanten worden aangevallen. Jeanne ver
schijnt aan den anderen kant op den boulevard
en de Engelschen zijn genoodzaakt terug te
trekken op het kasteel van Tourelles, Maar de
lieden van Orleans hebben stroomopwaarts een
boot met brandstoffen gevuld en die in brand
gestoken. Het vuur nadert sneller dan de En
gelschen en de brug in den boulevard gaat
bi and en.
Jeanue is met haar banier op de wallen, de
overwinning is haar t
De avond valt. De vijand op den linkeroever
is gevangen genomen of gedood.
Het is nu de beurt aan den rechteroever.
Maar Talbot, die hier commandeert, is over
tuigd dat de geringe onvoorzichtigheid ook hier
een nederlaag zal beteekenen. Hij besluit iu
goed© orde het beleg op te breken om tenmin
ste zijn leger te behouden. Hij trekt terug over
Beaugency en Meung.
Dien eersten Zondag van Mei is het een geluid
van overwinningsklokken over een bevolking
dio haar heldin viert. „En God weet, met welk
een vreugde zij en haar leger werden binnen
gehaald", zegt Perceval-de Gagny.
Voor de Maagd run Orleans is slechts het
begin haver taak cht. Haar doel is: de
koning te Reimalfd en geteroond. Zil
moet dus naar Rciitis en besluit zonder dralen
tot den nieuwen veldtocht.
HET VOLK VA2J ORLEANS HAALT JEANNE D'ARC JUBELEND BINNEN
