ïlatfjolteken
m bijeen tnn te jubelen
Woenèlag 17 April 1929
Twééde Blad
Pagina 1
t EEN KRAS VOORBEELD.
t NOG EEN VOORBEELD.
ptutengehjotte jfeeötbergaljmng
tc Utricïjt
EEN TELEGRAM VAN DF
OUB-ZOUAVEN
Z. H. PAUS PIUS XI:
De koning van Bulgarije is reeds 35 jaar
oud en zou moeten trouwen. Want, indien
hij sterft, is er geen troonopvolger, daar hij
de eenige in zijn naaste familie is, die be
hoort tot de Bulgaarsche staatskerk.
Nu schijnen er plannen te hebben bestaan
van een huwelijk tusschen koning Boris on
de Italiaansche prinses Johanne. Er werd
zelfs al beweerd en gedrukt, dat de zaak in
orde was, dat de Kerk dispensatie had ver
leend voor het gemengd huwelijk en er
zelfs in had toegestemd, dat de eerste zoon
uit dat huwelijk schismatiek zou zijn. En
men voegde er hij, dat de Paus dit huwe
lijk zou inzegenen!
Wij hebben het niet de moeite waard ge
acht dezen onzin te weerspreken. De libe
rale pers heeft trouwens zelf al deze be
richten in moeten slikken, ai doet zij dat
zoo nu en dan in een zeer eigenaardigen
vorm en al probeert zij dikwijls een reli
gieuse kwestie zooveel mogelijk te verpoli-
tiseeren en het Vaticaan voor te stollen
als een soort koehandelplaats.
Merkwaardig is echter één mededeeling
van den Balkan-correspondent van een li
beraal blad. Hij vertelt, dat ook in Bulga
rije verzet bestaat tegen een katholieke
koningin en.... men kijkt even op, als men
in dit verband leest: „Opmerkelijk zijn de
uitingen van den leider der sociaal
democraten Pastoerkof, die ook van
meening is, dat de tsaritsa pravoslavisch
(schismatiek volgens Bulgaarsche opvat
ting) moet wezen, echter omdat h ij
beducht is voor een toename
van de R oo msc b-K a t ho li ek e
propaganda b ij geval zij tol
de Kerk van Rome zou be
hoor e n".
Een deel der Silesische gociaal-democraten
hebben te Goerlitz vergaderd en een toe
spraak aanhoord van den rijksdagvoorzitter
Loebe, die blijkbaar de roode pantserkruiser-
politiek zoo schoon uiteenzette, dat, met zoo
goed als algemeene stemmen een motie werd
aangenomen, waarin verklaard werd:
De 14 April te Goerlitz bijeengekomen
districtsconferentie van de Duitsche Soc.
Dein. Partij, beschouwt het program inzake
het defensievraagstuk als een bruikbaren
grondslag voor de opstelling van een de-
fensieprogram van de partij. Een door
het Maagdenburger congres op te stellen
defensieprogram zou de conferentie en
kel als een progTam van actie voor de
tegenwoordige werking beschouwen. Dc
oogmerken der partij, alle wapeningen af
te schaffen, een maatschappij te stichten,
die den oorlog voor altijd uitsluit, blijven
onwrikbaar gehandhaafd.
Juist, het ideaal blijft een „maatschappij
Zonder oorlog" cn intusschen bouwt men
kruisertjes en stuurt oorlogsschepen op
bezoek naar Spanje en doel niet mee aan
do internationale soc. petitie-actie aan de
voorbereidende commissie op de zgn. ont-
v ape. dngsconferentie.
Nadat de heeren zoo hun vredelievend
heid hadden uiitgestemd, besloten zij de
tanden te toornen aan het Centrum, dat de
roode broeders zoo pas onder het juk dwong.
Men besprak de te sluiten overeenkomst
met den Heiligen Stoel en de meerderhc.d
nam een motie aan waarin verklaard werd.
„Het congres eischt van de Pruisische
landdagsfractie, dat het concordaat mit
de Itoomsche Kerk geenerlei vermeerde
ring van macht en recht buiten de in de
Tijksgrondwet gewaarborgde rechten zal
verleenen en dat de school- en
opvoedingskwesties in
geen opzicht door het con
cordaat geregeld z li .1 1 e d
worden.
In dan laatsten zin zit het vergif; zij
verraadt de duidelijke bedoeling der roode
broeders om de schoolkwestie niet op
te lossen volgens de eischon der gewetens
vrijheid maar in het kader va n den staats-
dwang.
Hét kan geen kwaad aan deze feiten
van den dag te herinneren; zij bewijzen
boe vol waarheidsliefde de gewezen Bel
gische minister C. Huysmans steekt, die
Vrijdagavond in Antwerpen verklaarde, dat
zLjn socialistische partij „geen enkel voor-
Oordcel koestert tegenover de Kerk en de
Christelijke leer ten volle eerbiedigt".
.Wat men dan eerbiedige onbevooroor
deeldheid noemt!
e
ER plechtige en blijde viering van het heug
lijke feit, dat thans, na zooveel jaren, de
Paus van Rome weer als vrij souverein
erkend wordt, had het bestuur van den „Neder-
landschen Katholiekendaig" een buitengewone
vergadering georganiseerd, toegankelijk voor alle
katholieke, belangstellenden, om uiting te .geven
aan hun gevoelens van blijde dankbaarheid.
Deze bijeenkomst had hedenmiddag te
Utredht plaats in de groote zaal van Tivoli.
Het was een feestelijke bijeenkomst waar
aan een zeer voornaam cachet gegeven werd
door de aanwezigheid van zeer vele kerkelijke
en wereldlijke autoriteiten.
De "bijeenkomst welke onder presidium stond
van Mr. A. I. M. J! baron'van Wijnbergen, werd
om "half twee geopend.
Tijdens het plechtig binnenkomen van den
Pauselijken Internuntius Z.Exc. Mgr. L.
Schioppa werd onder directie van den heer
Joh. Winnubat uiit Utrecht, door een koor
van 200 dames en heeren met begeleiding van
het U. S. O. het „Sacerdos et Pontifex" ge
zongen, een voor deze gelegenheid door ge
noemden dirigent geschreven compositie.
Toen allen gezeten waren sprak Baron van
Wijnbergen
HET OPENINGSWOORD
Doorluchtige Hoogwaardigheden.
Excellenties.
Dames en Heeren.
Het was den 17en December 1888, dat de
katholieken van Nederland bij monde van dr.
Schaapman grootscher
en zaliger gedachtenis
hun waardig krachtig
protest uitspraken tegen
de ontneming der we
reldlijke souvereiniteit
aan den Paus. Aan het
einde zijner heerlijke,
indrukwekkende rede,
sprak dr. Schaeprnan
de woorden, die voor
ons allen, die het voor
recht hadden hem te
hooren, nimmer uit
MR. A. LM. J. BARON het geheugen zouden
VAN WIJNBERGEN gaan:
„Wij staan op dit oogenblik, zij het dan
ook binnen profane wanden, toch voor -den
troon van God. Wij zeggen op dit oogenblik
tot den Allerhoosste: Ziedaar, o Heer, Gij
hebt aan Uwe Kerk. aan Uwen Paus, de we
reldlijke souvereiniteit gegeven. De misdaad
der wereld heeft haar genomen; wij hebben
getracht haar te herstellen; Heere, al wat
wij gedaan hebben, is machteloos.
Nu verschijnt Gij, God dor wonderen, nu
verschijnt Gij, God van waarheid en gerech
tigheid. Nu komt Gij, die de kroon draagt en.
overwinnend uitgaat ter victorie. Nu kom
o Heer, en neem de zaak op voor Uw volk
en Uwen Stedehouder, voor Uwe Kerk en
voor Uwen P8us! Wij hebben ons goud, ons
bloed, onze gebeden gegeven, wij bezitten
niets meer, niets anders dan de stem van
ons hart, dan ons protest, dan de belijdenis
van ons geweten, deze: dat wij vasthouden
aan het recht, dat Gij, o Eeuwige God ons
hebt gegeven, dat wij vasthouden aan het
recht, dat Gij-hebt gewaarborgd eeuwen
lang.
Gij hebt nu, o God der heerlijkheden, ge
zien hoe Uw volk wil trachten, wil streven
naar Uwe doeleinden. Heer, wij vermogen
niets' meer.
Komt Gij, en verricht Uw wonder.
Zoo staan wij hier in de zetelplaats van
St. Willibrordus en verheffen onze stem en
zeggen: in U o God der gerechtigheid is ons
geloof, is onze hope; Uw recht, het recht
yan Uwen Petrus leggen wij aan Uwe voe
ten neder; neem Gij het In Uwe handen,
geef aan Uwe Kerk de vrijheid, aan Uwen
Paus de onafhankelijkheid en bevestig ons
o Heer in Uw heerlijke bevestiging, dat zij,
die in U gehoopt hebben, in der eeuwigheid
niet worden beschaamd".
En thans na 40 jaren, zijn
wederom NeerUnds Katho
lieken saamgekomen, hier in
dezelfde zaal, waar Schaapman
sprak, thans niet om te protes
teeren, maar om te jubelen,
thans om uiting te geven aan
hun gevoelens van vreugde en
dankbaarheid, nu de goede God
Wilde geven wat jarenlang door
de katholieke wereld afgebeden
werd. Toen de mare tot ons
kwam dat de oplossing der
Romeinsche kwestie een feit
geworden was, een oplossing
door den Paus aanvaard en
derhalve onvoorwaardelijk juist
en goed, ging aanstonds de op
roep der Bisschoppen tot het
katholieke volk om saam met
hen te komen vieren deze voor
gans de wereld, in het bijzon
der voor de katholieke wereld,
hoogst gewichtige gebeurtenis,
om het openlijk uit te spre
ken, dat de Nederlandsche
katholieken zoo van ganscher
harte mede jubelen met Hem,
dien zij zoo gaarne „Vader"
noemen om openlijk getuige
nis af te leggen van hun harts
tochtelijke liefde, hun onver
zwakte trouw, hun kinderlijke
gehoorzaamheid jegens den Ninaber van
Paus. -
En wanneer ik de vele geestelijke en wereld
lijke autoriteiten hier aanwezig, van harte wol
kom heet, dan begTijpt gij, dat ik tot één, geheel
in het bijzonder mij richten mag en moet.
Z. EXC. MGR. L. SCHIOPPA,
Internuntius van den H. Vader,
die op deze vergadering Z. H.
den Paus vertegenwoordigde.
Een woord van oprecht welkom tot U, Mon
seigneur Schioppa. Was Uw aanwezigheid op
dén Katholiekendag te Maastricht verleden zo
mer reeds een uitgelezen eer voor ods, wij
waardeeren eveneens op zijn juiste waarde het
groote voorrecht, U op deze bijeenkomst van de
Nederlandsohe Katholieken, onder ons weer te
zien.
Wij begrijpen zoo goed, met welke ontroering
U heeft moeten vernemen, <jat <}e paus. Uw door
luchtige souverein, weer in het bezit zijner
rechten van vrijheid en onafhankelijkheid zou
treden.
De Nederlandsche katholieken zijn gelukkig
aan Uwe Excellentie hun gelukwenschen mot
dit gedenkwaardige feit, dat Uw hart met hei
lige vreugde moet vervullen, aan te bieden.
Wij gelooven graag, dat Uwe Excellentie zich
vermeit bij het denkbeeld, deze wereldgebeur
tenis op den Nederlandschen bodem te vieren,
daar U gedurende Uw verblijf in Nederland
heeft kunnen vaststellen, dat de Nederlandsche
katholieken de trouwe kinderen van den Paus
zijn, in volkomen eenheid met hun Bisschop
pen, en door de Bisschoppen vereenigd met
den Paus.
Teneinde in u allen te wekken heerlijk en
thousiasme zal aanstonds bet woord gevoerd
worden door een onzer meest gevierde rede
naars den heer Laudy, den man die op den
Haagschen Katholiekendag zyn hoorders zóó
zeer te begeesteren wist, terwijl onze stadge
noot, de heer Winnubst, op wien wij hier in
Utrecht zoo trotsch gaan, ij opvoeren tot de
hoogte, waar gij den goeden God zult kunnen
loven en prijzen, gelijk bet op dezen dag be
taamt.
BEGROETING VAN DEN PAUSELIJKEN
INTERNUNTIUS
Namens bet Doorluchtig Episcopaat van
Nederland nana dan Z. D. H. Mgr. H. van de
Wetering net woord, om den Pauselijken In
ternuntius, Z. Exc. Monseigneur L. Schioppa
otfic.it;el te begroeten.
De Aartsbisschop sprak in de Fransche
-ta^L-deze begroeting .uit. waarvan de .verta
ling hier volgt:
Excellentie.
MGR. H. VAN UE
WETERING
E ij ben. Wandbord ter herinnering aan de oplossing van de
Romeinsche kwestie.
Wij wen.sc.heii l* het welkom toein deze
plechtige vergadering, .^opr het ...bestuur der
Nederlandsche Katholiekendagen bijeengeroe
pen, ten einde de oplossing der Romeinsche
Kwestie te vieren, en wij danken U hartelijk
onze uitnoodiging om ze bij te wonen te hebben
aanvaard en zoo den luister van deze vergade
ring te verhoogen door Uwe tegenwoordigheid
als vertegenwoordiger van den persoon des
Pausen.
Excellentie, het is bijna 40 jaar geleden,
dat de katholieken in deze zelfde zaal vereenigd
warefi en diat haar muren toen weergalmden
van de vurigste protesten togen de beleedi-
glng, de rechten van den Opperherder aange.
daan door het overweldigen zijner staten.
De stém van onzen onsterfelijlcen Schaeprnan
die herstel voor de beleediging eischte en door
zijn welsprekendheid zijn geheele gehoor mee
sleepte, die stem is uitgedoofd evenals die van
de meesten van allen, die daarop antwoordden
door de levendigste betuiging van hun diepe
verontwaardiging.
Maar bun.
niet uitgedoofd. Hij i
levend gebleven, die
christelijke en Roomsche
geest, zooals Uwe Ex
cellentie heeft kunnen
vaststellen van den dag
af dat Zij in ons land
de functie van Aposto
lisch Internuntius ver
vult.
Vooral heden zal Uwe
Excellentie het kunnen
constateeren nu de
katholieken van Neder
land, hier, door hun verschillende organisaties
vertegenwoordigd en onder het voorzitter,
schap van hun Bisschoppen, opnieuw hun kin
derlijke gehechtheid aan den H. Vader zullen
toonen door hun blijde geestdrift om het ge
lukkige einde van de ernstige crisis, die sedert
bijna zestig jaren de katholieke wereld ba
droefde.
Mogen wij trouw blijven aan onze roem
rijke traditiedoor ons altijd de verknochte
zonen van den Plaatsbeleeder van Jesus Chris
tus te toonen en zoo In het voetspoor treden
onzer vaderen, die zelfs niet voor het offer
yam hun bloed terugdeinsten, toen het er op
aankwam den godsdienst en de belangen des
Pausen te verdedigen.
HERDENKINGSREDE VAN
ALPH. LAUDY
Als feestredenaar trad op de beer Alph.
Laudy, hoofdredacteur van „De Tijd" aan
wiens rede wij bet volgende ontleeenen:
Doorluchtige Hoogwaardigheden, Excellen
ties, Hoogeerwaarde en Zeereerwiaarde Heeren.
Hooggeachte Heeren, Dames en Heeren.
De hooggeachte voorzitter, die dezen vijfden
Nederlandschen Katholiekendag, indrukwek
kend door doel en deelneming, zoo feestelijk
heeft ingeleid, leidt ook met een persoonlijk
feest den jubel ln, voor welken bij ons in de
kerkelijke hoofdstad van Nederland bijeen heeft
geroepen. Tien jaar geleden heeft hij uit
Utrecht den Katholiekendag als uit zijn oor
sprong laten opvliegen voor de prachtige cul-
tureele rondvlucht door het land, waar hij van
daag terugkeert tot zijn uitgangspunt. Juist
op zijn lustrum komt dus den bezoekers van
den Katholiekendag, de groote vleugelslag
van ons openbaar leven, als
van-zelf de gelegenheid toege
vlogen, om een persoonlijk mo
tief te mengen in onze Te
Deum-stemming. Want wij mo
gen onzen leider dit belang
rijk uur ontmoeten aan den
vooravond van een gedenkwaar-
waardige kwarteeuw. Aan den
vooravond der zilveren herden
king van zijn intrede in liet
Parlement is uw gedachte de
mijne al vooruitgevlogen naar
het zestigjarige, werkzame en
Goddank nog lang niet afge
werkte leven van mr. A. baron
van Wijnbergen, wien Katholiek
Nederland dankbaar hulde
brengt!
Glorierijke herdenkingen
Alsof de geschiedenis haar
glorierijke herdenkingen bijeen
wil spelen in het danklied van
Rome en Nederland, laat zij
in deze vergadering den twee
klank van Kerk en Staat sa-
inenziugen. Want dit voorjaar
i.ateert juist ec-n eeuw, sedert
Zijne Heiligheid de Paus van
Rome en Zijne Majesteit de
Koning van Nederland hun tie
trekkingen' begonnen in het
vaste gezantschap van den H.
Stoel bij ons Hof, Deze
vergadering is er een bij uitne
mendheid, om de bekwaamheid
te eeren, waarmee de ge-
Namens de Nederlandsche Oud-Zouaven werd
heden het volgende telegram voor 'Z. H. den
Paus aan Z. Exc. den Internuntius aangeboden:
Aan Zijne Heiligheid
den Paus
Heilige Vader.
De Algemeene Nederlandsche Zouaveubond,
op dezen dag, waarop Katholiek Nederland
viert het herstel van Uw Koningbchap,
gedachtig aan de Vaderlijke zegeuingen, die
hij op zijne betuigingen van kinderlijke liefde
en trouw zoo ïnèniginadl mocht ontvangen,
voelt zich gedrongen aan Uwe Heiligheid eene
afzonderlijke hulde aan te bieden,
hij verheugt zich over de gelukkige oplossing
van de Romeinsche kwestie en het herstel
van Uw koningschap, waarvoor ook de Neder
landsche Zouaven hebben gestreden in hun
jeugd, en nu in hun ouderdom God danken, dat
„zij dithebben rpogan beleven.
hij. legt ;aan de.voet en van Uwe Heiligheid
neer de grootste dankbaarheid voor de gunsten
en-gaven, dén Bond bewezen, bijzonder voor
de gebeden en H. H: Missen, die Uwe Heiligheid
voor al hun dooden hebt willen opdragen.
De Algemeene Nederlanscbe Zouavenbond
herhaalt vandaag, in Uw Jubeljaar met geest
drift als weleer: Evviva il Papa-Re.
Voor den Algemeenen Nederlandschen
Zouavenbond
B. VAN LEEUWEN
Aalmoezenier
Hillegom (Holland),
schoolde Romeinsche diplomatie dit gezant
schap behartigt en om mét onze eerbiediging
ook onze gelukwenschen te biedep aan Zijne
Excellentie den Internuntius, die over deze
bijeenkomst van het Katholiek Nederland den
glans van het pauselijk Rome werpt!
De jubelvaart van dit machtige jaar over
de Katholieke wereld heeft dus over Nederland
al haar doortocht begonnen.
Sedert een bittere halve eeuw zijn wij den
weg naar de Stad op de heuvelen gegaan met
een gewond kinderhart tot een gevangen Vader,
En als wij binnen het octaaf van ons Neder
landsche Te Deum, dat aanstonds mêt 0113
antwoord de dankbaarheid van een volk gaat
zingen uit de zetelstad van Willibrord den
weg naar de zetelstad van de Pausen pelgrim-
meeren, dan is het niet meer om den Wel
doener van de wereld en van Nederland achter
de grendels van het Vaticaan den troost van
dep kindertrouw uit hot land der Zouaven te
brengen, maar om Petrus-Pius in dit jubeljaar
van zijn gouden priesterfeest te begroeten als
den Paus-Koning in zijn vrije stad en souve-
reinen Staat!
Hier moet Schaeprnan staan i
in dit zegevierend uur
Want een machtige daad der Voorzienigheid
die de lotgevallen der volken ordent, heeft
een wending gegeven aan den gang der Kerk
door de geschiedenis. Hoe wenschtc ik mij,
machteloos als de mond van menschen legen
over goddelijke dingen, de stem van den eeni-
gen Nederlander, onmisbaar in deze historische
zaal en in dit zegevierend uur, om de ontzag
lijkheid der gebeurtenis, die Rome tot ons
luidt, óp te roepen aan de maebt van zijn
beeldende taal en den koperen adem van zijn
woord; hoe liefst zou mijn arme verschijning
terugtreden achter zijn breede schouders, dia
de Kerk van Nederland hielpen dragen. Mijn
woord roept hem aan, uw gedachte ziet uit
naar dezen vollen man-van-den-Paus, die de
Pausen nog bezong als hij hun rechten niet
verdedigde met do bronzen slagen van de stem,
welke zooveel jaren in ons Parlement en onze
volksvergaderingen weerklonk; Mgr. Dr.
Schaeprnan.
Zoo onmisbaar schijnt hij aan deze feestelijke
bijeenkomst, dat onze verbeelding het zou op
nemen als een natuurlijk gevolg van de zich
herstellende historie, indien hij deze zaal 1
waar zooeven de inleiding herinnerde aan den
onvergetelijken doortocht van zijn bliksem
tegen de overweldiging van Rome zou be
treden in dit gouden uur van Rome en Neder
land, om in de gemeenschap van onzen hart
slag de triomf van den Paus te vieren.
Zijn profetie in vervulling gegaan
Gestorven spreekt nog dé mond, zijn ver
leden kan niet zwijgen in het heden, dat op
he-m heeft gewacht, hij moet spreken, hoor,
en hij spreekt: „Ziet, ik verkondig u een
groote vreugde, welke voor het geheele volk
zal zijn". Voor ons van Willebrord gedoopte
volk, maar ook voor de volken, die over do
geheele wereld elkander deze blijde bood
schap voortzeggen: onze jarenlange protesten
zijn van den hemel verhoord, het Rbmeinscha
vraagstuk werd opgelost, de Paus gaat vrij
rond in zijn Stad, overnacht is het groota
wonder geschied. En op de plaats zelf, waar
wij het van den Koning der eeuwen hebben
afgesmeekt, klaroen ik vandaag, luid en vol,
den dank met de onhoudbare geestdrift van
mijn gansohe volk:
„Aan U, o Koning der eeuwen,
„Aan U blijft de zegekroon!"
Indien ons gevoel aan de geschiedenis op
dit keerpunt een bevrediging vroeg, dan
heeft liet. die nu gekregen.
Gods leiding in de geschiedenis
der menschheid
Wij zien hel wonder, wij hooren het ruischen
in de groote schelp der geschiedenis, en toch
ontvliedt het onvatbaar ons gehoor als een
goddelijk zingen in menschelijke dingen. Lan
ger dan een halve eeuw hebben de dwarse
macht van menschen en de samenspanning
van hun overleg dit wonder willen tegen
houden.
Wij zullen geen cavicatuur veronderstellen
van een gewijde gebeurtenis door de vereen-
zelving van Mussolini me>t den Engel, die Pe
trus ontboeide en de Vatieaan-deuren opende,
I om hem het geleide te geven naar de vrijheid
