ALGEMEEN OVERZICHT.
VRIJDAG 10 MEI 1929
DERDE BLAD
PAGINA 2
WAT MOET DUITSCHLAND BETALEN?
DE JEANNE D' ARC-FEESTEN TE
ORLEANS
CONFLICT BIJ DE DUITSCHE
SPOORWEGEN?
DE BERLIJNSCHE POLITIE WORDT
VERSTERKT
DE AANSLAG OP WOLDËMARAS.
TSJECHISCH VLIEGTUIG
VERONGELUKT
DE ONLUSTEN IN BRITSCH-INDIë
DE KERKVERVOLGING IN MEXICO
SNEEUWSTORMEN AAN DE
HUDSONBAAI
EEN STANDBEELD VOOR
PASTOOR LEMIRE
TIEN JAREN GELEDEN KONING
De heeren t» Parijs zijn het nog lang niet
eens over de verdeel ing van de buit, die men,
ln den vorm van te betalen ooriogsachuld,
uit Duitsehland persen wil.
De Amerdkaanache voorzitter zou Frankrijk
50 mil-Uoen francs willen torrennen voor be
strijding der uitgaven, nooddg geworden voor
het herstel, der verwoeste gebieden. Engeland
zou zoo goed ais niets krijgen.
Geen wonder, dat dit Amerikaansch plan
in Engeland hevige verontwaardiging, heeft
gewekt. Engeland weigert beslist ton gunste
van andere mogendheden van de Engels the
belastingbetalers nieuwe offers te vragen.
Volgens de Engelsche opvatting kan er van
een vermindering van Engeland's aandeel geen
eprake zijn.
Men wijst er op, dat Italië, Roemenië, Ser
vië en Griekenland een verhoogtog van hun
aandeel in de Duitsehe schadevergoeding ver
langen in verhouding tot de niet betaaido
schadevergoeding van Oostenrijk, Hongarije en
Bulgarije. Frankrijk heeft een bedrag van 8
milliard Mark voor. vergoeding van de tn den
oorlog geleden schade verlangd. Aangezien
volgens het Amerikaanseh plan dit bedrag
tot ongeveer 5 milliard verminderd moet war
den, is thans het denkbeeld geopperd dat
Engeland in het verschil tegemoet zal komen
door zijn vorderingen te verminderen.
"Waarom, aldus vragen de Engelsohen, zou
Engeland niet op gelijke wijze al3 Frankrijk
worden behandeld, dat volgens het tegenwoor
dige plan de volle vergoeding ontvangt voor
zijn schuldverplichtingen tegenover de Ver.
Staten? Engeland vraagt ook niet meer dan
zijn schulden aan Amerika te kunnen voldoen.
Da diplomatieke medewerker van de Engel -
Hst protestantsche staatshoofd aanwezig
ORLSANS, 8 Mei (Havas) Onder- groote geest
drift en in tegenwoordigheid van den Pause
lijken legaat, talrijke kardinalen, Fransche en
buitenlandsche bisschoppen, president Doumer-
gue, van Poincaré en verschillende- ministers,
van den Engelschen ambassadeur en een aan
zienlijke menigte toeschouwers zijn vandaag de
feestelijkheden ter viering van het vijfde eeuw
feest van de H. Jeanne <T Arc in de schitterend
versierde stad begonnen.
Na een ontvangst op het raadhuis, waar de
kardinaal-legaat president Doumergue kwam be
groeten en met wien hij zich eenige ©ogenblik
ken ophield, bereikte de offlciëele stoet te mid
den van langdurige toejuichingen de kathedraal,
waar kardinaal Dubois Doumergue ontving.
Z. Km. leidde den president op plechtige wijze
naar den op de estrade geplaatsten zetel, langs
de rijen staande kardinalen en bisschoppen, voor
wie de president boog.
De godsdienstplechtigheid was van indruk
wekkende grootschheid.
Aan het einde der plechtigheid dankte en
feliciteerde Doumergue kardinaal Dubois.
Het arbeidscontract opgezegd
BERLIJN, 8 Mei (V.D.) De bij het arbeids
contract betrokken organisaties van ambtenaren
bij de rijksspoorwegen, zoowel administratief
als technisch, hebben het arbeidscontract van
2 Mei 1924, per 31 Juli 1929 opgezegd, aangezien
de direetie der rijksspoorwegen geweigerd heeft,
nret de organisaties in overleg te treden.
lij bewapend met geweren
BERLIJN, 8 Mei (V.D.) In verband met df
teraardibestellln® van de slachtoffers der 1 Mei-
onlusten te Berlijn en de ondanks het poiitle-
verbed door de communisten aangekondigde de
monstraties zijn de politieposten te Neukoelln,
teneinde een weder opvlammen der onlusten
te voorkomen, met eenige honderden manschap
pen versterkt. Het geheele politiepersoneel van
Neukoelln bevindt zich onder de wa,penen.
De dubbel-posten in de Prinz Handjery-,
Ziethen- Hermann-Strasse zijn vanmiddag weer
van karabijnen voorzien. Talrijk-) politie
patrouilles doorkruisen het onrustige gebied.
DE WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND
MINDERT
De verbetering in den toestand op de Duit
sehe arbeidsmarkt heeft ook in de eerste week
van Mei aangehouden. Dank zij het mildere
weer, is de vermindering thans ook in de Ooste
lijke distrieten even groot als in het Westen.
Terwijl verleden jaar op 1 Mei het aantal
werkloozen 729000 bedroeg, is dit thans 1.100.000
Een onderzoek der regeering
KOWNO S Mei (H.N.) Het Litausche minis
terie van binneulandsche zaken heeft een be
looning van 50.000 lit. (21000 gulden) uitge
loofd voor de ontdekking van de daders van
den aanslag op "Woldëmaras.
Naar verluidt volgt de politie thans een be
paald spoor. Men vermoedt, dat de daders rich
irft de voeten hebben gemaakt met behulp van
twee auto's, die op het oogenblik van den aan
slag in coit stille zijstraat in de buurt stonden
te wachten. --
Tot nu toe heeft de regering geen bijzondere
maatregelen tot handhaving van de openbare
veiligheid getroffen, hoewel men algemeen
verwacht had, dat na den aanslag de bestaande
staat van beleg nog verscherpt zou worden.
Het jongste slachtoffer overleden
KOWNO, 8 Mei (V.D.) het acht jarig neefje
van don Lltauschen minister-president Wolde-
mavas, dat bij den aanslag op Woldëmaras
ornstig gewond werd, Is hoewel een onmiddel
lijk na den aanslag geschiede operatie, slaagde,
den volgenden dag aan do bekomen Verwondin
gen overleden,
sell en „Morning Post" wijst er op, dait men
er ln Engelsche regeeringskrlngea niet het
geringste vermoeden van had, dat een derge
lijk plan voor «en nieuwe verdeeling der
schadevergoeding ln de lucht hiing. Indien men
niet zoo overtuigd was van de vriendschappe
lijke gezindheid van president Hoover (dit
meent het conservatieve blad ook niet!) zou
men het vard eeli ngaplan vau O wem Young,
deun Amerikaanschea voorzitter der Parijsche
commissie, als een opzettelijk vijandelijke
daad moeten beschouwen.. Nu dit voorstel
direct door de Engelschen is verworpen, is
het waarschijnlijk onmogelijk geworden, een
nieuwen grondslag voor verdere beraadslagin.
gen te vinden. De toestand Is dus ongunstiger
dan te voren.
Indien geen overeenstemming mogelijk is.
moet te Parijs tenminste overeenstemming
worden bereikt over de prestaties die van
Duitschland, op grond van een voorzichtige
raming van zijn betalingsvermogen, verwacht
kunnen worden.
Dit zon reeds een groote stap voorwaarts
zijn, aangezien het dan mogelijk wordt, langs
den weg van gewone diplomatieke onderhande
lingen het einddoel te bereiken. De flnan.
cleele deskundigen komen Mer toch niet Maar,
meenen de Engelschen.
De andere landen zeggen evenwel, dat de
deskundigen moeten uitmaken wat Duitsch-
land zal betalen en hoe de betalingen onder
de schukleischers verdeeld dienen te worden.
Dat bet kleine België er alles behalve
gunstig schijnt af te komen nu ar weer eens
verdeeld moet worden, kan veilig verwacht
worden.
Vliegenier, mecanicien en passagier gedood
BERLIJN, 9 Mei. Een Tsjechisch vliegtuig,
dat hedenmorgen te 8.20 uur te Praag opsteeg,
en hedenmiddag 5 uur te Rotterdam moest
aankomen, is tussehen 2 en 3 uur bij Kassei,
in "Wëstfalen, bij een poging cun een noodlan
ding te maken, neergestort.
De vliegenier, een mecanicien en een passa
gier kwamen om bet leven. De om het leven
gekomen passagier was een Duitscher.
Ht Tsjechisch vliegtuig schijnt door de mist
de richting verloren te hebben. Boeren zagen
het vliegtuig naar beneden storten en vonden
heit na lang zoeken. Het vliegtuig moet met on
gewone snelheid zijn neergestort. De inzitten
den waren dan ook afgrijselijk Verminkt.
EIGENAARDIG VLIEGTUIG-ONGELUK.
IN SPANJE
Een merkwaardig vliegtuig-ongeval wordt
uit Madrid gemeld. Twee vliegers kwamen met
hun Vliegtuig van een hoogte van 900 M. te
vallen.
Het vliegtuig kwam met de vleugels terecht
op tweo tegenover elkaar liggende huizen van
een amalle straat. De vleugels braken wel af,
doch de val was gebroken en de romp van bet
vliegtuig werd slechts licht beschadigd.
VERGIFTIGE GECONDENSEERDE MELK
IN PARIJSCH ZIEKENHUIS
Vier kinderen overleden
PARIJS, 7 Mei. In het ziekenhuis „Ciaude
Bernard" zijn vier jonge kinderen onder ver
dachte verschijnselen overleden.
Een onderzoek leidde tot het in beslag ne
men van een aantal bussen gecondenseerde
melk, welke de vergiftiging had veroorzaakt.
MEISJES UIT EEN KOSTSCHOOL
WEGGELOOPEN-
Onze Brusselsclie correspondent meldt ons:
Uit Antwerpen wordt gemeldt, dat te St.
Kathelijne Waver twee meisjes uit een kost
school zijn ontvlucht met elk een mannenpak
bij zich. Verondersteld wordt, dat zij zullen
trachten zich te Antwerpen ln te schepen met
bestemming naar de Vereenlgde Staten. De po
litie heeft in verband hiermede haar toezicht
op de schepen verscherpt, maar zij heeft tot
nog toe de vluchtelingen nog niet kunnen ont-
I dekke,n.
FRISCH FINLAND
Vijf misdaden op één dag in de hoofdstad
Uit Ilelslngfors woTdt gemeld, dat In Fin
land in 24 uur tijds zonder eenig onderling
verband vijf misdaden zijn gepleegd, waarvan
drie moorden op echtgenooten. Te Helsingfors
mishandelde een sergeant zijn vrouw zoo ern
stig, dat zij aan de gevolgen overleed. In
Uganloni vergiftigde een hotel-eigenaar zijn
vrouw om met een ander te kunnen trouwen.
Te Ostermark sloeg een man tijdens een twis!
zijn vrouw neer. De dader stak daarop het huis
ln brand, waarbij hij zelf om het leven kwam,
Te Helsinki werd een man tijdens een vecht
partij gewond en te Harmo schoot een 20-jarige
Jongeman uit jaloezie zijn meisje dood, waarop
hij ook aan zijn eigen leven een einde maakte.
LONDEN. 8 Mei. (H.N.) Volgens een bericht
uit Bombay is het in Mangalore tot nieuwe
botsingen tussehen mohammedanen en Hindoes
gekomen.
Er ontwikkelde zich een formeel gevecht, waar
bij aan weerszijden ongeveer 3000 man deel
namen, die elkaar met steenen en messen be
stookten.
Het gelukte de politie slechts na veel moeite
en n ad At verscheidene schoten op de menigte
waren gelost,- de vechtenden te schelden.
Een mohammedaan werd gedood. Het aantal
gewonden moet zeer groot zijn.
EEN BRUILOFT MET VERGIFTIGING
ALS SLOT
PARIJS, 8 Mei. (H.N.) Bij een bruiloftsmaal
te St. Urbain in de Vendée zijn 80 personen
na bet gebruik van een eierspijs onder vergif
tigingsverschijnselen ziek geworden.
Een nieuwe martelaar
De „Osservatore Romano" bevatte dezer da
gen een uitvoerige schildering van het marte
laarschap van den Pater Jesuiet Vertiz, die als
nieuw slachtoffer der Mexleaansche vervolging
wegens het verrichten van kerkelijke handelin
gen zonder vorm van proces werd doodgescho
ten:.
Pater Vertiz was oen bijzonder vreedzaam en
goedhartig man, die uitmuntte in de deugd,
zooals één zijner medebroeders van hem ge
tuigt. Na een langdurig veilblijf ln Spanje was
hij in 1925 naar Mexico teruggekeerd en wed
naar Harras in den staat Coachuila. Hier oefen
de hij met den meesten ijver zijn priesterlijk
apostolaat uit, ondanks alle vervolgingen.
In het jaar 1926 richtte pater Vertiz ln die
stad een klein seminarie op, waar hij zich met
toewijding aan de opleiding der jeugd wijdde.
Uit de rijen dezer jeugd zijn vele martelaren
voortgekomen, die hun leven, voor hun geloof
gegeven hebben.
Ook de strijd tegen den pater zelf bleef niet
uit. Hij werd er van beschuldigd, het hoofd
van een gevaarlijke opstandige beweging te
zijn. Dit was een grove leugen, maar het feit,
dat hij; Katholiek priester en zelfs Jesuiet was,
was voldoende om hem verdacht te maken in
de oogen der regeering
In tussehen vestigde hij zich, met het oog op
den priesternood, ln de hoofdstad van Mexico.
Daar wachtte hem het martelaarschap. Bij een
godsdienstige samenkomst in een particulier
huis werd hij verrast en onder beschuldiging
van misdrijf tegen de wetten van de republiek
naar de gevangenis gebracht, waar hij zonder
vorm van proces ter dood veroordeeld werd.
Met alle teekenen van vreugde aanvaardde de
heldhaftige pater zijn laats ten tocht. Op het
oogenbliit, dat bet onwettige vonnis voltrokken
werd, spreidde hij zijn armen uit om met zijn
lichaam een kruis te vormen en ontving ln die
houding de schoten der soldaten.
Toen pater Pro S.J. indertijd werd doodge
schoten, was de regeering er alles behalve over
te spreken, dat diens heldendood door de be
richten van oo-ggetuigen en het pnbliceeren van
foto's overal bekend was geworden. Ditmaal
weiden er dus door de Mexleaansche autoritei
ten bijzondere voorzorgsmaatregelen getroffen,
opdat een verheerlijking van den pater-marte-
laar Vertiz niet mogelijk zou zijn. Om deze
reden vond do executie in den nacht plaats
en bovendien op de binnenplaats van een gevan
genis, terwijl er geen getuigen bij mochten zijn.
Nog denzelfden nacht werd het lijk op het
terrein, bij de gevangenis behoorend, begraven.
Daardoor bleef de marteldood van pater Ver
tiz een tijdlang geheim.
Wil president Gil vrede met de Kerk?
LONDEN, 8 Mei. (H.N.) President Gil moet
verklaard hebben, dat bij bereid is, om met
da geestelijkheid te onderhandelen over bijleg
ging van het conflict en Iedere oplossing zal
goedkeuren, welke tot het welzijn van het Mexl
eaansche volk zal bijdragen.
Honderden menschen van de buitenwereld
afgesneden
LONDEN, 8 Mei. (H.N.) Naar de Engelsche
bladen melden, wordt het gebied van de lïud-
sonbaal door buitengewoon hevige sneeuwstor
men bezocht; zoodat het verkeer bijna geheel
stil ligt. Op verschillende plaatsen heerscht ge
brek aan levensmiddelen.
NEW-YORK, 8 Mei. (V.D.) Het Zuidelijk deel
van Manitoba 400 Mijl ten N.W. van Winnipeg
i3 geteisterd door de hevigste sneeuwstormen,
die sedert tientallen jaren boven dit gebied zijn
voorgekomen.
Vooral langs de Hudsonbaai zijn aanzienlijke
verwoestingen aangericht.
Driehonderd arbeiders die op weg waren
naar Churchill en honderd reizigers, op weg
van de Hudson-Baai naar Winnipeg zijn van
de buitenwereld afgesneden en bevinden zich
wegens gebrek aan levensmiddelen in een be
narde positie, doordat het treinverkeer stop
staat.
Men is er nu met vliegtuigen en met paarden
en honden bespannen sleden op uitgetrokken,
teneinde te trachten de geïsoleerde personen
te bereiken, alvorens het gebrek aan levens-
midcU'en nijpend wordt.
ROOVERSIINVAL IN CHINEESCHE BANK
Uit Peking wordt gemeld dat te Kalgan zwaar
bewapende roovers het filiaal van een groote
Chineesche bank binnengedrongen zijn, waar
zij den kassier doodschoten en ook den com
mandant van de militaire wacht, nadat de wacht
ontwapend was.
De roovers maakten zich meester van con
tant geld en kostbaarheden ter waarde van
100.00,0 dollar. Zij ontkwamen in een gereed-
staanden auto.
Wandelenile diamantmijnen.
In de Kalaharl-woeSïijn wordt thans door
negers en blanken jacht gemaakt op struisvo
gels, niet om 9e mooie veeren, maar om de dia
manten, die deze beesten vaak ln hun maag
blijken te hebben.
Men weet, dat struisvogels van alles naar
binnen werken en dat bun maag ook alles kan
verdragen, tot glas en spijkers toe.
Als men nu nog weet, dat in de Kalahari-
woestijn hier en daar de diamanten zoo maar
aan de oppervlakte liggen, is het duidelijk,
dat struisvogels als bet ware wandelde dia
mantmijnen zijn.
Deze gelukkige en fortuinlijke omstandig
heden werd ontdekt door eenige jagers uit
Pretoria.
Op een dag schoten ze twee struisvogelhanen
en vonden ln hun magenzeventig diaman
ten. Bij den ëénen drie en vijftig, bij den ande
reu zeventien.
Toen het meer bekend werd, ging ledereen
op jacht en elke vogel, ook al was het geen
struis, moet het ontgelden, met het gevolg, dat
de struisvogels diep de woestijn introkken.
Gelukkig voor de wandelde diamantmijnen
worden ze door de wet beschermd. Elk jager
mag er maar een bepaald aantal per jaar
neerschieten. Anders zou het'er voor de struis
vogels leelijk uitzien en.ook voor de Jagers.
"Want het zou tenslotte een herhaling wor
den van de geschiedenis van de kip en de
gouden eieren.
Doode struisvogels verzwelgen nu eenmaal
geen diamanten.
„De geest van liefde en broederlijkheid
woonden waarachtig in hem"
Velen zullen zich een oogenblik de
oogen hebben uitgewreven, toen zij verna
men, hoe op Zondag 14 April, onder groote be
langstelling van kerkelijke en burgerlijke auto
riteiten te Hazebrouck een standbeeld werd op
gericht voor dén, op het eind van het vorig jaar
overleden Franschen afgevaardigde, pastoor Le-
mlre.
De Fransche minister van arbeid Loueheur
onthulde het monument en opende het park, een
der laatste door den pastoor tot stand gebrachte,
sociale voorzieningen. Onder leiding van mgr.
Bouchedomme, vicaris-generaal en vertegen
woordiger van den Bisschop van Rijssel, droeg
de burgemeester van Hazebrouck eerst een stuk
grond van 5000 vierkante meter over aan de,
door abbé Lemire gestichte vereeniging voor
landverschaffing en hulsvesting. Negen gezin
nen konden worden gehuisvest op dezen grond,
als erfenis nagelaten door den overleden pries
ter voor zijn parochianen.
In zijn rede zei minister Loueheur o.a: „Ik
ben een vrije", aldus pastoor Lemire, en- daar
mee verstond hij allereerst, dat hij dé vrijheid
nam priester te zijn, geloovige te wezen, zijn
godsdienstplichten openlijk te vervullen, zoodat
wij hem, in de enkele oogenblikken rust die zijn
arbeid hem gunde, dikwijls geestelijke rust za
gen zoeken ln zijn brevier.
„Een vrije zijn, dat wilde ook zeggen, dat hij
niet alleen eerbied eischte voor den godsdienst,
maar dat hij het beeld was van den vrijen bur
ger onder een democratisch regeerstelsel. Dat
beteekende voor hem te leven voor wie werken,
zwoegen en lijden. Hij verdedigde liun rechten
en verhief zich tegen elke wettelijke onrecht
vaardigheid. Hij wist dat van nature niet alle
menschen gelijk kunnen zijn en zijn priester-
ziel begreep nog beter, dat men niet streven
kan naar zotheden maar hij wilde, dat alle bur-
gers in stad en land de mogelijkheid bezaten
zich te kunnen opwerken tot de hoogste ran
gen der democratie".
Dit is zeker een merkwaardige getuigenis
van een ongeloovige over een priester. Zij dekt
ook voor een groot deel de waarheid over den
man, die vijftig jaar als priester arbeidde en
vijf en dertig jaar zetelde in het Fransche par
lement.
Tijdens rijn lange leven is deze priester, die
de Fransche driekleurige sjerp uitdagend over
zijn zwarte toog droeg, dikwijls een teeken van
tegenspraak en zelfs van ergenis geweest.
Dat een priester republikein was, dat hij
politiek optrok met republikeinen, dat hij streed
tegen geloofsgenooten, die vasthielden aan den
monarchalen regeeringsvorm en dikwijls wars
waren van sociale wetgeving, kan geen verwon
dering wekken als men bedenkt, dat Lemire
optrad in Frankrijk in de dagen, dat de lucht
er glansde van het licht, dat Leo XIII er over
schitteren liet door zijn „Rerum Novarum" en
zijn „Nobilissima Gallorum Gens".
Men weet, hoe de meeste Franschen Leo's
raadgevingen in dén wind sloegen; het tragische
ln Lemire's leven was, dat hij als het ware de
Fransche tweespalt ln zich belichaamde: als
priester wilde hij in de vervulling van zijn
plichten voor niemand onder doen, als afgevaar
digde in de Kamer behield hij zich het recht
voor, zich op den bodem van de republiek te
plaatsen.
Een oogenblik dreigde zelfs bet gevaar, dat
de priester zou ondergaan in den radicalen poli
ticus: in 1914 werd pastoor Lemire door het
Kerkelijk Gezag geschorst en tegelijk door zijn
mede-afgevaardigden tot onder-voorzitter van
de Kamer gekozen.
Men meende, dat de priester verloren was,
maar men vergiste zich. Zonder zijn staatkun
dige overtuiging prijs te geven, onderwierp hij
zich aan de hem opgelegde straf van zijn Bis
schop. Hij woonde dagelijks de Heilige Mis bij,
die hij niet mocht opdragen,, terwijl hij 't presi
dentschap van de Kamer aanvaardde om te too-
nen, dat hij als priester alle burgerrechten voor
zich opelschte. Toen hij echter merkte, dat men
dit laatste feit zoo uitlegde alsof hij daardoor
zijn minachting voor zijn bisschop wilde too-
nen, legde hij de eere-functie iii de Kamer da
delijk neer. Hij deed een beroep op den H. Stoel
en Paus Benedictus XV hief de schorsing op. De
tactvolle houding die zoowel de H. Vader als
Lemire zelf aannamen tegenover den Bisschop,
liet toch geen twijfel over of het Vatïcaam al
keurde liet niet in alle onderdeelen Lemire's
optreden goed verzette zich toch ook niet te
gen diens sociale en politieke overtuiging. Ja,
in zekeren zin kan men zeggen, dat Lemire's op
vattingen te verwerkelijken bleken zooals be
wezen de feitendat Frankrijk weer toenadering
zocht tot den H. Stoel, dat Paus Pius XI met
rle regeering ook een regeling op kerkelijk ge
bied wist te treffen, dat een deel der Combis-
tische wetten werd Ingeslikt en dat er een be
sliste schelding kwam tussehen „Action Fran-
gaise" en katholicisme.
Onstuimig begon abbé Lemire rond 1897 zijn
sociaal en politiek werk; helaas mislukten de
eerste, te Lyon begonnen pogingen ter verza
meling van katholieke democraten: de ongeluk
kige uitslag der verkiezingen in 1893 maakten
de baan vrij voor de anti-kerkelijke wetten van
1901 en 1905 waartegen Lemire, hoe alleenstaand
ook als republikein, krachtig zijn stem verhief.
Hij beschouwde dit tijdperk als ontaarding
van het republikeinsch bewind en, in 1910
weer in de Kamer gekomen, probeerde bij, als
afgevaardigde der linkerzijde een brug te
slaan tussehen de Combistische wetgeving en
de eischen der Kerk, hetgeen, dank zij Pius XI,
pas onlangs voor een deel gelukt is.
Ongelukkig genoeg werd Lemire's werk ver
ijdeld door hen, die in één stormaanval tegen
de door atheïsten geregeerde republiek, natio
nalisme, monarch isme, conservatisme en Ka
tholicisme vereenzelvigden, Lemire Is een der
genen geweest, die het slachtoffer werd van
een tijd waarin de strijd om, wat men later
„het geestelijke voorop" ging noemen, dikwijls
meer wolken en rumoer dan juist begrip en
resultaten bracht.
Na den oorlog zat Lemire weer in de Kamer
als links-republikein, zijn liooge ouderdom en
persoonlijke onkreukbaarheid verzekerden hem
de algemeene achting, toen bij rustig stierf,
juist voordat hij ten negende male candidaat
werd gesteld.
Wij Katholieke Nederlanders, gewend in één
partij op te rukken op het politiek terrein, ver
wonderen ons over de eigenaardige plaats, die
deze priester in de Kamer meende te moeten
innemen. Maar de omstandigheden verklaren
hier veel.
Men vergete niet, dat de Firansche „Vrije
Volkspartij", de katholieke staatkundige orga
nisatie, die iin. 1902 de Mun's werk wilde voort-
En nu failliet verklaard
Onze Egyptische medewerker .schrijft ons:
Z. M. de ex-koning van den Hedjas, el Hussein
ibn Ali bewoont sinds vier jaren het eiland
Cyprus.
Hét leven van dezen man lijkt een roman.
Groote shérif en emir (prins) van Mekka, ver
klaarde hij den heiligen oorlog aan de Turken
door zijn proclamatie van den 25sten Chaaban
1334 na de vlucht van Mahomed (27 Juni 1916)
en den 6den October van 't zelfde jaaT riep hij
■zich tot koning van den Hedjas uit en werd liij
onmiddellijk door de geallieerden als zoodanig
erkend.
Doch in October 1925, werd ex-koning Hus
sein door zijn zuidelijken buur, den vijand van
den orthodoxen Islam, den emir van Nedjit en
hoofd der Wahabieten Abd-el-Azyz Ibn Saud
verslagen.
Na da inneming van Mekka deed Hussein af
stand van den troon ten voordeele van zijn
zoon Ali, dia naar Djeddah gevlucht was. Maar
All werd eveneens genoodzaakt om Arabië te
verlaten. Nu leeft Hussein in den ouderdom
van 80 jaren teruggetrokken op 't eiland Cyprus
met zijn vrouw, die vijf jaar jonger is dan hij.
Zijn ex-koninklijk hof bestaat uit een jonge
dienstbode en een ouden knecht. Zijn residentie
is uit vier kamers samengesteld, waarvan er
slechts twee. gemeubileerd zijn, wijl hij ver
plicht ls geweest de meubels der twee andere
kamers van de hand te doen, om in de kosten
van zijn onderhoud te voorzien. Dit feit heeft hij
onlangs aan de rechtbank van Cyprus meege
deeld, die zijn ex-majesteit failliet verklaard
heeft. En hij voegde er aan toe: „Mijn schuld-
eischers willen mij gedurende de laatste dagen
van mijn aardsch bestaan met verbittering ver
vullen, maar Allah ls groot en barmhartig".
De rechtbank heeft dit faillletvonnis onder de
volgende omstandigheden uitgesproken:
Eenigen tijd geleden kwam een bankier uit
Bagdad te Cyprus, vergezeld van twee getuigen.
Deze bankier begaf zich onmiddellijk naar den
ex-koning van den Hedjas om van hem een
schuld van 22 Engelsche ponden, oip te eischen.
Volgens de verklaring der twee getuigen, werd
de bankier zeer onhartelijk ontvangen. Het
schijnt, dat Hussein, de ex-koning, sinds zijn
vestiging in Cyprus, 'n handelshuls gesticht had,
dat artikelen naar Europa uitvoerde. De zaken
liepen evenwel niet goed, de onderneming
moest opgeheven worden en de gekroonde han
delsman bleef met groote schulden zitten.
Behalve de bankier van Bagdad eischen vele
andere leveranciers de regeling van hun reke
ningen bij den ex-koning. Een Abyssiniër b.v.
vraagt hem twee duizend Engelsche ponden
voor bewezen spionnagediensten. Een schoen
maker, eischt den prijs van drie paar schoenen
van hm.
De ex-koning daarentegen weigert deze schul
den te erkennen, bewerende, dat zijn opvolger
op den troon der Heilige Plaatsen de schulden
van het koninklijk hot moet betalen en dat hij
in hoedanigheid van souverein van den Hedjaz
deze schulden gemaakt heeft. Doch de slimme
schoenmaker beweert voor de rechtbank van
CypTU3, dat niet de hoedanigheid van zijn
cliënt de schoenen gedragen heeft, doch zijn
persoonlijkheid.
zetten, ver af stond van Lemire's sociale denk
beelden en voor een groot deel niet republl-
kelnsch was.
De democratische volkspartij ontstond
eigenlijk te laat voor den vergrijsden politicus
ofschoon het zeker is, dat zij zijn sympathie
had.
Maar bovenal, was daar Lemire's onafhan
kelijk temperament. Meer Vlaming dan
Franschman, had hij al een even onbuigbare
wilskracht als zijn broer, die als missionaris
stierf in Nieuw-Zeeland. Hij was de boerenzoon
en de boeren-afgevaardlgde, die gedragen werd
door het onbegrensd vertrouwen van de kiezers
uit zijn district en weinig maalde om pro
gramma's partijen, scholen of lijsten.
Zijn ideaal was kort en goed: „een stukje
land voor eiken Franschman, een vrije hoeve
die als vrucht van arbeid bezit kon blijven voor
een geslacht".
Hulsgezin en klein grondbezit, dat waren de
eigenlijke fundamenten waarop bij een sterk
volk wilde beuwen. Hij gruwde van de ruste-
loos-trekkende proletarische massa, en wensch-
te eigen land, waarin elke familie wortelen
kon. Hem zweefde het ideaal van een orga
nische democratie voor oogen, 'n Kamer geves
tigd op den grondslag der familie en een
Senaat gebaseerd op het beroep. Misschien
heeft deze oer-boer niet begrepen, hoe moei
lijk zijn idealen, die zooals Italië heeft bewe
zen een omverwerping van de geldende staats
inrichting (beteekeniden,, te verwezenlijken
waren in de groeiende groot-industrie.
Maar, hij heeft als parlementslid hard gestre
den voor zijn idealen, vooral waaT wetten, de
familie rakende, in behandeling kwamen. In
tegenstelling met anderen, die ook wel de or
ganische staatsopvatting met het gezin als
grondslag voorstonden, waagde Lemire het er
op zoo bij de behandeling der wet om hu
welijken op jeugdiger leeftijd om, waar de
Kerk dit toestond, deze gemakkelijker te ma
ken. Van de in Frankrijk aanvaarde ideeën
over het tradioneal-geldende ouderlijk gezag
week hij, volgens landgenooten onnoodlg ver
af.
Zoo stemde hij ook voor de wet-Loucheur,
die tweehonderdduizend bezitters van eigen
hoeven beoogde te scheppen. Deze maatregel
werd door veel Katholieken evengoed als ver
derfelijk staatssocialisme bestempeld als Le
mire's voorstel in 1905 om 500 millloen francs
te besteden tot aankoop van groote goederen,
die onder boeren en arbeiders moesten worden
verdeeld.
Voor Lemire gold Lacordaire's woord: „Als
sterken en zwakken tegenover elkaar staan,
is het de vrijheid die slaaf en de wet die vrij
maakt." Niet dat hij in. de wet een al-voor-
zienend middel zag, daarvan getuigen de ver.
eeniglngea die hij oprichtte.
„De geest der liefde en der broederlijkheid
woonde waarachtig in hem", verklaarde de
socialistische Kamer-voorzitter na zijn dood
en zelf sprak de pastoor in zijn laatste preek
te Hazebrouck op 4 Maart 1928: „Als wij de
eeuwigheid in gaan, kunnen wij niets beters
doen dan onze goede werken vooruit sturen,
zoowel daar als bier zijn zij onze beste aan
beveling".
Twee dagen later gaf pastoor Lemire zijn
ziel aan God terug. Moge Hij den priester, bet
kamerlid, den socialen apostel, na een leven
vol werk, waarin veel droefheid was ook en
waaraan menschelijke feilen niet hebben ont
broken, .bet eeuwig loon hebben geschonken
vóór menschen zijn nagedachtenis ln steen
hebben geëerd.
