DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
PRACHTIGE PROPAGANDA-MIDDAG SN DEN D0ELE-TUIN TE R'DAM
52ste Jaargan®
Maandag 27 Mei 1929
No. 15424
dit nummer bestaat uit drie bladen
EEN DEELNAME VAN RUiM TWEE DUIZEND PERSONEN
PASTOOR MöLLERS REDE
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
BUREAU! KOEMARKT 4, SCHIEDAM- TELEFOON INTERCOMMUNAAL NO. 68085
ABONNEMENTEN: per 3 maanden 3.25, per maand 1.10, per week 25 cent. Franco
per post t 3.75 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 5 cL Postchêque en girodienst 81440
aUV EKTENTIEN; 15 regels 1.55. Elke regel meer 30 ct. Reclames tussehen den tekst 60 ct.
per regel Kleine adverte ntles: 30 woorden 25 ct., elk woord meer 5 ct tot 'n max. van 50 woorden
Kabouter-advertenties 5 regels 050, 10 regels 0.75,15 regels 1, Incassokosten worden berekend
gratis-Ongevallenverzekering 500 bij overlijden door een ongeval; 500 bij verlies^ van beide handen, voo e„ 0f oogen: f 250 bij verlies van één hand, één voet of één oog; 150 bij verlies van een duim; 75 bij ver»
es yan een wijsvinger; ƒ50 twee voorste ledematen alle vingers van een hand; ƒ25 bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt
ENCYCLIEK HERDENKING DOOR DEN VOLKSBOND
spreker het soldatenleven" aan het front in
zijn ontstellende bruutheid. De menseh zinkt
er terug in een toestand van halve barbaarsch-
heid. Alle kultuurvernis valt van hem af. Hij
denkt aan geen ideaal, aan geen toekomst
aan geen waarom; hij martelt zich niet met
problemen. Hij leeft in het oogenblik met een
albeheerschend instinct van zelfbehoud; hij
werpt zich in het gevaar met de wilde onbe
dachte drift van het dier, als onder den zweep
slag van een onverbiddelijk noodlot. Daarmede
tracht hij. zich staande te houden; hij wil niet
kennen de spanning van het fijnere geestesle
ven van normale verhoudingen. De jaren die
komen zullen hem niets meer afnemen, want
zij kunnen niets meer afnemen.
Hij voelt zich alleen en heeft alle verwach
ting opgegeven. De strijd heeft alle idéaal to
taal stukgeslagen. Een generatie van jonge
menschen is door den corlog vernield, ook als
ze aan zijn granaten wist te ontkomen.
Dit pessimistische boek van'onbarmhartige
en sombere werkelijkheid dat geen aanklacht
wil zijn en geen beschuldiging en geworden
is een tot kunst gestyleerde weergave van het
eenmaal beleefde, tilt de lichtzijde der
menschenziel niet omhoog.
Ook zonder oorlog en huiten oorlog van vol
keren leven, er duizenden in de onchristelijke
samenleving der 19de en 20ste eeuw zonder
idealen, omdat zij in de geestelijke verwarring
en in tien jammer van onverdiend menschen-
leed de lichtzijde van leven en menschenziel
niet vermogen te zien.
Noch in dien strijd der volken, noch in den
strijd der klassen gedeit het fijnere geestes
leven. Op den vrede heeft God onze ziel ge
stemd. De rust der orde, dat Is de vrede. En
waar deze is verstoord, daar Minken ons in
alle landen vooral in de literatuur en in de
kunst, tegemoet ontstellende kreten, die roe
pen om opstanding en herstel. Generaties van
jonge menschen zijn door den klassenstrijd ver
nield.
In Zijn Vaderlijke Voorzienigheid beeft God
aan het menschdom van dezen geestelijk-ver
warden en zedelijk-ontaarden tijd Pausen ge
geven, die als kerkvaders gravende in de schat
ten van katholieke wijsbegeerte en theologie
den uitweg wijzen uit de ontreddering naar
een nieuwe toekomst.
Maar zelfs onder ons, kinderen der Katho
lieke Kerk wordt het ideaal, dat zij ons voor
houden: den vrede van Christus in het rijk
van Christus te weinig gekend en te weinig
beleefd.
Onder deze wegwijzers moet door geheel de
arbeidend* wereld met eerbied worden genoemd
de naam van
Leo XIII
Vijf jaren nadat Hij den stoel van Petrus had
beklommen, getuigde Windhorst in den Prui-
sischen Landdag van hem: de zedelijke autori
teit van het Pausschap is in geen periode der
wereldgeschiedenis grooter geweest". En
Roomsoh en onroomsch moest hij zijn dood
na een 25-jarig Pontificaat getuigen, dat hij
het zedelijk gezag der Kerk had doen erken
nen door velen, die buiten de Kerk staan.
Wat wilde Leo XIII?
Hij wilde geen nieuwe ideeën en derhalve
niet de vrucht van nieuwe ideeën maaien.
Maar hij wilde de leiders van volkeren en
klassen dwingen te luisteren naar de oude
Ideeën van het christendom, die hij met apos
tolische moed en wijsheid aan de wereld voor
hield en toetste op het moderne leven.
Hij wilde het Kuituurprimaat der H. Kerk
herstellen, omdat Zij ls de waarachtige en
werkdadige bevorderaarster van de ware be
schaving en den waren vooruitgang. De ICerk
bestTijdt de ontwikkeling der menschheid niet.
Integendeel zij stuwt deze. Zij bestrijdt niet
anders dan wanorde en ondeugd, die, onder
groote en schijnsohoone woorden bedekt, door
ketterij en ongeloof worden gepropageerd. Hoe
heilzaam zou het voor geheel de menschheid
zijn, als volkeren en volk de ware beteekenis
van Kerk en Pausschap opnieuw erkenden en
begrepen, dat de zending door Christus aan Zijn
Kerk toevertrouwd is tot heil van geheel de
maatschappij, ook tot heil van het burgerlijk
leven, omdat Zij heeft de belofte van dit en van
het toekomende leven.
De opkomst der autonomie
Tot zijn eersten staatssecretaris zijn vertrou
weling en vriend zeide Leo op den dag na Zijn
keuze; ik wil voeren een groote politiek. Wat
Hij hiermede bedoelde was niet duister voor
hen, die zijn bisschoppelijke brieven kenden.
De Paus, die geheel het Europeesche leven
kende, wist, dat opgeld deed hij de regeeringen
en volksleiders, in de universiteiten en bij de
massa deze godslasterende beschuldiging, die
in alle toonaarden wordt gezongen: de bescha
ving kan geen vruchten dragen ln een maat
schappij, die leeft van den geest van Jesus
Christus.
Alles roept om vooruitgang. Alles roept om
den nieuwen tijd. De menschen zeggen, dat zij
de kinderschoenen hebben uitgedaan en als
volwassenen willen staan in bet volle en nieu
we leven. De ontdekkingen der techniek zijn de
menschen in het hoofd geslagen. In de handen
ven betrekkelijk weinigen zijn de rijkdommen
gelegd. Een nieuwe klasse van leidende bur
gers, maar helaas weinig wijsgeerig geschoold,
is ontstaan. En deze zweren hij de vrijheid als
het hoogste goed. Maar hun vrijheid is emanci
patie uit elk gezag, dat buiten en hoven hen
staat, is autonomie. Alles roept om vooruit
gang en hernieuwing.
De kapitale vraag, waarmede ledereen zich
bemoeit en welke de houding van een ieder
ten opzichte der Kerk bepaalt, is deze; kan er
vooruitgang zijn in een maatschappij, die van
den geest van Christus leeft, of moet men, om
in 't land der belofte te komen eerst de Katho
lieke Kerk den rug toekeer en? Met ontsteltenis
vroeg Leo zich af: „als Europa deze vraag ten
nadeele der Kerk beantwoordt, als professoren
en staatslieden en schrijvers en kunstenaars
en volksleiders en volk gaan meenen, dat men
met Christus en de Kerk eerst heeft te breken,
om te komen in den nieuwen tijd, hoe kon dan
de afval der massa worden gestuit?"
Het was reeds erg, dat mede door de nala
tigheden van Katholieken deze schrikwekkend®
vraag aan de orde werd gesteld.
Maar het zou aan Leo niet liggen, om op deze
vraag het eenig afdoende antwoord te geven.
Hij ziet de maatschappij lijdende aan groote
rampen en nog grootere rampen staan voor
de deur. Hij ziet de menschelijke samenleving
ondergraven door talrijke ziekten en nog groo
tere geestelijke epidemieën hingen Europa ho
ven het hoofd.
De bron van rampen en ziekten is de ver-
zwakldng van het gezag van Paus en Kerk, de
hoogmoedige verheffing van de menschelijke
rede tot hoogste wetgever en eenige kenbrojl
der waarheid.
Hoe heeft men het kunnen hereiken de Kerk
na de glorieuze daden, die Zij aan alle volken
van Europa heeft verricht, de Kerk en het
Pausdom te verzwakken. Schandelijke laste
ringen hebben de Kerk voorgesteld als vijandin
van beschaving en vooruitgang.
Ook in vroegere eeuwen leefde de Kerk in
Na deze met een krachtig applaus begroete
openingsrede, deelde de voorzitter o.a. mede,
dat er van een van de bestuursleden van de
katholieke werkgeversvereniging bericht van
verhindering was ingfokomen met de boste
wenschen voor het slagen van deze meeting.
Spreker wekte voorts allen op het bloempje
te koopen waarvan de opbrengst bestemd is
tot vorming "van een fonds voor uitzending
van het zwakke kind, welke fonds bij het ju
bileum van de afdeeüng aan haar zal worden
aangeboden.
Een overzichtsfoto van de vele in de n Doeletuin vergaderde meetinghouders.
Het strijdlied
Na een voorspel door de Harmonie „St. Fran
ciscus" van de af deeding Delft werd door al
len het strijdlied van den hond gezongen.
Vervolgens kwamen de Vereenigde Kerkzan
gers met hun dirigent, den heer Jan v, f .eeu
wen uit Tilburg op het podium om op waar
lijk uitstekende wijze het prachtige „Tu es
Petrus" xen gelioore te brengen, met bege
leiding door den organist, den heer J. Verhoe
ven, van de St. Ellisabethkerk alhier.
Hierna kwam het woord aan den ZeerEerw.
spreker pastoor J. B. W. M. Maller, dia een
geestdriftige
Apostolische rede
hield.
In zijn bekend boek „lm "Westen nichtfl
Neues schildert Remarque, aldus de Eerw.
Met vanen en banieren trok men na afloop in stoet naai- de Westzeedijkkerk
dezen voor onze beweging zoo van onscliat
bare beteekenis Pauselijken Zendbrief?
Hebben al onze leden diit boekje als hun ca-
teehismus voor den socialen arbeid bestu
deerd
Wij vinden dikwijls gelegenheid om te con-
stateeren, dat, al is het dan gelezen, het bij
velen niet geheel is doordrongen.
En als in deze dagen van herdenking van
het verschijnen der „Rerum jfovarum", d,e
jubel in ons op-stijgt, dian wordt de vreugde
dikwijls getemperd door <le -wetenschap, dat
aan velen de oproep der encycliek, na 38 jaar,
nog is voorbijgegaan.
Die nog niet hebben begrepen, dat dit ka
tholieke feest van den arbeid ook hen geldt.
Die nog niet hebben ingezien, dat het voor
de verwezenlijking van de gedachten in de
encycliek neergelegd, noodzakelijk is, dat al
len zonder onderscheid medewerken, reden
naar eigen kunnen en gave.
O zeker, er is door 't werk onzer arbeiders
beweging veel veranderd, er is machtig veel
verbeterd. De stoffelijke positie der arbeiders
is bij 38 jaren geleden, enerm vooruitgegaan.
Hun invloed in de samenleving is ontzettend
gestegen en toch durven we de volgende
vragen stellen;
Is er in den geest, die net economisch le
ven beheerscht, veel veranderd?
Is het materialisme verminderd?
Is het kapitalisme in zijn plutocratische
uitingen getemperd?
Is de winst-economie minder de drijfveer
gewerden in het productieproces?
Zoo zouden we kunnen doorgaan met het
stellen van vragen, die we niet gaarne be
vestigend zouden willen beantwoorden, maar
die toch op den duur hun bevestiging moe
ten vinden, willen ze tenminste voldoen aan
de -taak ons door den grooten en oruste-rfelijken
Paus Leo XIII opgelegd.
Het is dan ook goed, dat we ons telken jare
op het katholieke feest van den arbeid herin
neren, welk een machtige maar ook heerlijke
taak we te vervullen hebben.
Machtig is onze taak, want wij moeten het
ten troon verheven materialisme van zijn voet
stuk stooten. In onzen tijd immers is het bezit
van materieele dingen veelal de graadmeter
geworden, waarnaar Iemands eer, aanzien,
kennis en beteekenis worden afgemeten. Ter
wijl lichaamskracht, behendigheid en lenig
heid als een andere uiting ran stofvergoding
in onzen tijd sterk op den voorgrond dringen.
Dit is alles te veranderen en weder terug te
brengen tot hun werkelijke waarde met be
trekking tot des menschen eindbestemming in
de machtige taak, die we als katholieke be
weging hebben te vervullen.
Heerlijk is onze taak, omdat wie door ons
werk medewerken aan de roeping der Kerk,
n.l. alles in dit leven geschikt te maken om
mede te werken aan de verwezenlijking van
de idealen van het katholicisme, dat is Chris
tus in te dragen in de samenleving en Hem
te erkennen als Koning van alles wat leeft
en aanzien heeft en bestemd is, den mensch
te brengen tot God als zijn eeuwiig einddoel.
„Omnia restaurare in Christo"
„Alles herstellen in Christus".
Dat is het feest van den arbeid voor ons
katholieken en daarvoor is „Rerum Novarum"
ons geschonken.
De groote Encycliek-herdenking, welke op
initiatief van het gewest Rotterdam van den
Kederlandschen R. K. Volkshond Zondagmiddag
den Doeletuin en in de St. Ignatiuskerk is
Behouden, mag a-ls een belangrijke, geslaagde
Propaganda voor de levende waarheden van ons
Katholiek geloof beschouwd worden.
Begunstigd door het prachtigste lenteweer
Vas de Doeletuin een ideale verzamelplaats
v°or de drommen Volksbonders, die hier waren
samengestroomd.
Be meeste Rotterdamsche georganiseerden
vau alle vakgroepen, ook die van de afdeeüng
i'I'eijeinoord", de laatste met haar muziekkorps,
v'aren opgekomen, terwijl de opkomst van de
a'deelingen Schiedam, Overschie, Vlaardingen,
Maassluis, Delft, Oud-Beijerland en Dordrecht
Cvoneens belangrijk was te noemen.
Ouder de genoodigden merkten wij o.a. op
den heer H. W, D. Hellebrekers, namens het
rjhuité „Katholiek Rotterdam", mevr. A. Meijer,
Tweede Kamerlid, verscheidene R. K. Werk
gevers, ledeu van het bestuur van de R. K.
1 uitten stan cis vereeniging den heer Jansen,
Joorzitter van de sociale groep van „Katholiek
Rotterdam" en natuurlijk den algemeenen a-a-
Hsour van den Volksbond, Rector Kerkvliet.
,Er waren vier muziekkorpsen n.l. „St. Fran-
cus" uit Delft, de Harmonie van Padua, het
flildegardis-co-rps en St. Caecilia uit Dor
drecht
nu bijna aiie onderafdeeiingen was het vaan-
doi meegebracht, zoodat. het geheel een kleu
men aanblik opleverde.
Beven het podium waren luidsprekers aan-
So-'racht door de Bell-telephone uit Den Haag.
Be muziek Jiet zich af en toe boor en, ieder
'°cg een goede plaats, want de sprekers zou-
Bi
overal goed te verstaan zijn.
Te ongeveer kwart over twee kwam de keer
Spit, uit Den Haag, lid van het Centraal
^ostuur en voorzitter van het gewest Rotter
""i als eerste spreker naar voren en heette
"dat de christelijke groet' was gebracht, allen
e'kom, in het bijzonder den zeereerw. spreker
au dezen middag, Pastoor Möller uit
ohiedam.
Bastoor Möiler's naam als spreker op sociaal
e"'ein waarborgt, dat de kost aan de duizen-
eri die hier verzameld zijn, inderdaad zal zijn
at wij kunnen verlangen, aldus de voorzitter,
e verder in het bijzonder de afgevaardigden
„Katholiek Rotterdam" verwelkomde, die
°r hunne aanwezigheid toonen te begrijpen
Sroote beteekenis van deze herdenking van
g u'tkomen der encycliek „Rerum Novarum",
^cciaai werd ook het Twued-e Kamerlid,
wl.r MeBer' verwelkomd, alsmede de ver-
ge-nwoordigers van de R. K. Middenstands-
''«eniging.
Berna richtte spreker zich tot de leden
ti-pi aWeelingen uit het gewest, die in be-
0tl( "tol ijk grooten getale waren opgekomen
Katxal<lus sPrekPf, met ons te viereu het
Vl feest van den arbeid. Spreker
op dank aan de regeld ngsco-mm issie die
uitstekende wijze gezorgd beefl. dat deze
•'Ug !a den mooien Doele-tuin p-laats kon
De feestredenaar pa-stoor Möller aan het woord
hebben. Niet in het minst gaf hij uiting aan
dankbaarheid jegens O. L. Heer, Die gezorgd
heeft voor dit prachtige Meiweer. Deze
meeting wordt thans in Rotterdam gehouden,
hoewel dit jaar Dordrecht eigenlijk was aan
gewezen, omdat de afdeeüng Rotterdam dit,
jaar haar 40-jarig bestaan herdenkt. Een
woord van we-lko-m aan de afdeeüng is dan
ook wel op zijn plaats. Moge deze dag voor
de werkersstad Rotterdam het begin zijn van
een zich krachtig ontwikkelen,de Katholieke
arbeidersbeweging. Want er is hier in Rotter
dam nog veel te bereiken. De problemen van
de grootstad dringen hier met onweerstaan
bare kracht naar voren en bij de oplossing
hebben ook de arbeiders groot belang. Maar
om op deze oplossing invloed uit te oefenen
moeten de Katholieke arbeiders georganiseerd
optreden.
Niet met een groote mond, maar met de
Kath-o-lieke daad!
Om dit feest, aldus vervolgde spreUer, zjn
wij als gewest naar Rotterdam gekomen, om
te vieren het
Katholieke feest van den arbeid
Thans herdenken we de wereldschokkende en
het voor de arbeiders zoo belangrijke, in zijn
beteekenis niet te omschrijven feit, dat vódr
38 jaren de machtige stem klonk van Paus
Leo XIII z.g., die de wereld en vooral de
katholieke wereld verrijkte met het scherpzin
nige en logische betoog over het sociale pro
bleem onzer dagen, den encycliek „Rerum No-
vairum".
Kent u thans na 38 jaar den inhoud van
