DINSDAG 27 AUGUSTUS 1929
TWEEDE BLAD
PAGINA 2
XHIe NEDERLAND SCHE
LITURGISCHE WEEK.
HET NEO-MALTHUSIANISME IN
ECONOMISCH OPZICHT
Inleiding Prof. Dr. Ch. Raaymakers SJ.
Het N.-M. wordt in economised opzie üt
hoofdzakelijk verdedigd, omdat anders binnen
korten tijd overbevolking te duchten is. Of het
Zedelijk toelaatbaar is of niet, is bijzaak, daar
naar wordt' niet gevraagd.
Dit stelsel van „het doel heiligt de midde
len", huldigen wij. Katholieken, niet. Het
N.-M. is intrinsiek kwaad en dus kan het nim
mer zedelfjk goed worden, welke ook de ge
volgen mogen zijn op economisch gebied. Wat
prof. Kohlbrugge zeide met het oog op het
enerveerende karakter van het N.-M., zeggen
wij hem met veel dieper overtuiging na, met
het oog op' het zedelijk ongeoorloofde ervan:
„liever oorlog, ziekte, sterfte, proletariseering,
hongersnood, dan neo-malthusianisme."
Evenmin als het geoorloofd is zwakke kin
deren, invaliden, krankzinnigen en ouden van
dagen te dooden, daar het economisch beter
zou zijn, evenmin is het geoorloofd op tegen
natuurlijke wijze geboorten te voorkomen, om
dat anders de welvaart zou afnemen.
Dit dient vooropgesteld, om objectief de
vraag te kunnen bezien of het N.-M. zuiver
sociaal-economisch beschouwd te verdedigen
is, dus enkel en alleen uit het oogpunt van
de volkswelvaart. Privaat-economisch be
schouwd is de zaak zeer eenvoudig, een nuch
ter rekensommetje.
Sociaal-economisch nu is het N.-M. niet te
verdedigen. Wel kan tijdelijk een daling van
het geboortecijfer een zekere welvaartsverhoo-
ging ten gevolge hebben, maar op den duur
moet het zfch onverbiddelijk wreken, het on
dermijnt immers de grondslagen van de volks
welvaart. Het doodt op de eerste plaats den
godsdienstzin. Voor Katholieken spreekt dit
vanzelf, maar bij niet-katholieken moet de
godsdienstzin ook schade lijden, wanneer te
gennatuurlijke praktijken de plaats gaan Inne
men van het vertrouwen op Gods Voorzienig
heid.
Vervolgens moet ook de moraliteit van bet
volk afnemen, wanneer het geloof aan God
vermindert, de arbeidslust, de offergeest, de
spaarzaamheid en het krachtig initiatief plaats
maken voor gemakzucht, indolentie en oogen-
blikszorg.
Statistisch is dit alles niet te bewijzen,
maar voor den mensch met normale denk
vermogens spreekt het vanzelf, dat geboorte
beperking doodend zijn moet voor de volks
welvaart.
Economisten, voorstanders van het n.m. ge
ven dit zelfs geheel of gedeeltelijk toe en er
kennen de groote gevaren aan de toepassing
van het stelsel verbonden: zij meenen echter,
dat wij zonder geboorte-beperking zullen ko
men tot onhoudbare toestanden tengevolge van
overbevolking.
Bestaat er nu werkelijk zulk een dreigend
gevaar voor overbevolking? Hierbij moeten wij
goed onderscheid maken tusschen relatieve en
absolute overbevolking.
Absolute overbevolking is pas aanwezig, wan
neer op geen enkele wijze de noodige bestaans
middelen voor de bevolking meer te verkrijgen
zijn. Dit is een hersenschim.
Relatieve overbevolking is mogelijk en kan
tijdelijk tot groote moeilijkheden aanleiding
geven, maar heeft naast haar schaduw- ook
haar lichtzijde. Zij is herhaaldelijk voorgeko
men en is bij een gezonde Christelijke opvat
ting van het huwelijksleven ook te verwachten.
Kan een gezonde opvatting van het huwelijks
leven leiden tot relatieve overbevolking, het N.
M. leidt op den duur tot onderbevolking en
misschien tot ondergang van het heele volk.
Heeft het stelsel van kunstmatige geboorte
beperking eenmaal ingang gevonden, dan be
staat er groot gevaar, dat tenslotte het geboor
tecijfer daalt beneden het sterftecijfer en het
volk gaat uitsterven, vooral wanneer de mensch
eenmaal zijn verantwoordelijkheid vergeet te
genover God, waardoor het verantwoordelijk-
heidsgevoel tegenover de volksgemeenschap als
van zelf weg valt. Dan ontstaat in plaats van
een bevolkings- een ontvolkingsprobleem, 'dat
thans reeds, vele ernstige denkers met schrik
vervult.
Nu ligt de opwerping voor de hand, dat voor
de productie niet enkel arbeid, maar ook me
dewerking van de natuur vereischt wordt. In
het bijzonder voor den landbouw is een zekere
bodemoppervlakte noodig, welke niet toeneemt
met de bevolking, terwijl eenzelfde stuk grond
bij toenemenden arbeid wel meer, maar niet
naar evenredigheid meer producten oplevert.
Slechts in twee gevallen kan van absolute
overbevolking sprake zijn, n.l. wanneer men
abstractie maakt van elke tijdsbepaling (maar
dergelijke theoretische bespiegelingen zijn op
het oogenblik van geen belang) en in de twee
de plaats, wanneer men een meer geisoleerden
staat veronderstelt, waarin niets van buiten
naar binnen kan komen en niets kan wegtrek
ken. Dwaas is het van absolute overbevolking
te spreken! Als alle menschen der wereld eens
bijeenkwamen voor een meeting in Nederland,
miniem stipje op de wereldkaart, had iedere
man, iedere vrouw on ieder kind nog 17 M2.
om te kampee'ren. En dan roept men van over
bevolking!
Er zijn er velen, die een beroep op Gods Voor
zienigheid niet wetenschappelijk vinden. Het
zij zoo! Maar vergeten we dan niet, dat de weg
der wetenschap overzaaid ligt met dwalingen
en vergissingen, terwijl het woord van God on
feilbaar is.
Meer zekerheid dan welke wetenschap ook
geeft ons de belofte van Gods eeniggeboren
Zoon: „Weest niet bezorgd, zeggende, wat zul
len we eten, wat zullen we drinken, of waar
mede zullen we ons kleeden? Naar dat alles
vragen de Heidenen. Uw Vader weet, dat gij
dat alles noodig hebt. Zoekt dan eerst het Rijk
Gods en Zijn gerechtigheid en dat alles zal
U worden toegegeven".
Niet overbevolking Is de oorzaak, waardoor
gebrek geleden wordt, maar een tekort aan
gerechtigheid, een tekort aan vertrouwen In
Gods liefdevolle Voorzienigheid.
De stellingen van dezen spreker luidden als
volgt:
1. Voorop dient gesteld, dat Neo-Malthusiaan,
sche practijken, welke ook de gevolgen mogen
zijn op economisch gebied, altijd ongeoorloofd
zijn en blijven.
- ,2; Dlt yoor(>P gesteld, kan niet ontkend dat,
het overige gelijfe zijnde, de leden van een
klem gezin het privaat-economisch beter kun-
;enn hebben dan die van een groot gezin. De
rest is echter gewoonlijk niet gelijk.
3. Een volk, dat het Neo-Malthusiansime ln
toepassing brengt, moet op den duur econo
misch achteruit gaan, omdat het Neo-Malthu-
sianisme de grondslagen der volkswelvaart
(godsdienstzin, moraliteit, arbeidslust, spaar
zaamheid, ondernemingsgeest, enz.) ondermijnt.
4. Abosl'ute overbevolking is een hersenschim.
Dicht bevolkte landen zijnvop de wereld, wat de
groote steden zijn In een land. Bij doelmatige
welvaarts politiek, zoowel internationaal als
nationaal, is ln afzlenbaren tijd, absolute over
bevolking niet te duchten.
5. Relatieve overbevolking kan bij geringe,
evengoed als bij talrijke bevolking voorkomen.
6. Aan de sombere voorspellingen van som.
mlge economisten valt niet de minste waardo
te hechten. Van de factoren, welke de bevol
kingstoename bepalen,, en van de veirmeer-
deringsmogelijkheid der bestaansmiddelen,
weten wij zoo goed als niets. De economische
geschiedenis leert, dat wij ook voor de toekomst
veilig op Gods Voorzienigheid moigen ver
trouwen.
Tot zoover de eminente Jesuiet-Hoogleeraar.
Aan debat waagde zich tot op heden nog
niemand.
Alvorens een oogenblik te pauzeeren bracht
de voorzitter de ontvangst van een telegram
van gelukwensch van den Aartsbisschop van
Utrecht ter kennis van de vergadering.
Daarna was het woord aan den jongen Drs.
J. de Boer, Rector van het R.K. Lyceum voor
'meisjes te 's-Gravenhage.
HET N. M. EEN GEVAAR VOOR DE
OPVOEDING VAN HET JONGE
GESLACHT
Rede drs. J. de Boer
Het N. M. doet ontstaan of verergert een
aantal omstandigheden van economischen en
socialen aard, die gevaarlijk geacht moeten wor-
den voor de lichamelijke en zedelijke opvoeding
der jeugd.
Kinderrijke gezinnen worden in de eerste
plaats slachtoffers van de Crise dn logement.
Vooral ln de groote steden ontstaat een nijpend
gebrek aan woningen voor groote gezinnen.
Te kleine bewoningen brengen naast gevaren
voor «de eerbiediging der huwelijkswet bij de
ouders, ook gevaren mee voor de lichamelijke
en zedelijke gezondheid der kinderen.
Het toenemende gebrek aan personeel ver-
zwaart bovendien de opvoeding uitermate.
Deels komt dit op rekening van de vraag naar
vrouwelijk personeel in de Industrie, maar
van den anderen kant wordt het kwaad in niet
geringe mate verergerd door het groote kwan
tum zgn. gemakkelijke diensten, welke de licht-
zinnige opvattingen over de huwelijksplichten
helpen creëeren.
Geen ruimte om de kinderen op gezonde
wijze onder te brengen, geen hulp cm de klei-
nen op te voeden.
Aan dergelijke wantoestanden een einde te
maken is de plicht van Staat en gemeente en,
mochten deze te kort schieten, wat te vreezen
is, de plicht van ons Christenen onderling.
Maar dan moet het uit zijn met onderlinge
tegenwerking, dan moet geen R. K. Werklie-
denvereeniging meer weigeren samen te wer
ken met een afdeeling van den R. K Bond voor
Groote Gezinnen, onder het eeuwige voorwend
sel, dat deze op het terrein van de standsor
ganisatie komt; dan moeten er ook Katholieken
zijn, die zich tevreden stellen met een matige
rente van hun gelden hier beneden en met
een ruime aflossing hiernamaals!
Moeilijker op te lossen is het dienstboden-
vraagstuk; ik mag in verband hiermee wel
even doen opmerken, dat ook hier de Staat
zich weinig bezorgd heeft getoond ten op
zichte van het gezinsleven! Hulde moet ik
hier brengen aan den R. K. Vrouwenbond
vooi' wat zij op dit gebied reeds gepresteerd
heeft.
Ook in financieel opzicht zijn de gezinnen
met veel kinderen gehandicapt. Als de werk-
nemer met een wat Muckermann noemt
Naturtreue Groszfamilie hetzelfde inkomen
heeft als zijn collega met twee kinderen, dan
bedreigt de eerste een armoede en een ellende,
welke hij niet heeft verdiend aan de maat
schappij.
Ten slotte komt nog op rekening van het
N.-M. het overcompleet aan intellectueels of
z.g. intellectueele werkkrachten en een tekort
aan armen en handen in industrie en land
bouw.
Maar behalve deze noodlottige economische
gevolgen, zal dit nageslacht een tekort oen-
stateeren aan deugden, welke moeilijk aange
kweekt kunnen worden in het natuurlijke,
kleine gezin.
Zelfs daar waar de ouders uit hoogere mo
tieven en door strikte onthouding hun gezin
beperken, is de opvoeding van het eenige of
van twee kinderen uiterst lastig. Maar wee
het kind dat geboren wordt uit Neo-Maltliu-
sianistische ouders!
Ook de liefde dezer ouders kan onder deze
omstandigheden niet oprecht zijn.
Intusschen stelt zich de vraag in groote
hevigheid en bittere actualiteit: wat moeten
wij doen om onze jeugd te stalen tegen de toe
nemende gevaren, welke nu en later haar weer-
stands vermogen tegen de verleiding in alle
gedaanten dreigen te ondermijnen.
Nog niet lang geleden bleek zonneklaar door
een enquête, welke door het „Alg. Handels
blad" was gehouden, de paedagogische armoede
van het kleine gezin. De opvoeding is daar te
slap, de kinderen krijgen daar meer materieels
voordeelen mee dan hun ziel kan dragen. Bo
vendien werkt het aanstekelijk, zoodat de
ouders van groote gezinnen zich door het
voorbeeld van anderen laten beïnvloeden, bun
kinderen niet achter willen laten blijven en
daardoor soms ten koste van de zwaarste ma
terieels offers een belangrijk gedeelte opof
feren van de moreele voordeelen, die voor hun
kinderen verbonden zijn aan hun gelukkige
geboorte in een groot gezin.
Strenge en sobere opvoeding in de school,
tegengaan vai> al dat opdrijven van overbodige
en luxe uitgaven, bij alle extra uitgaven zich
laten leiden door de draagkracht van 't groote
gezin met den gemiddelden welstand, ziedaar
eenige practische wenken aan de opvoeders in
de school.
Aan de ouders zou ik verder willen zeggen:
voedt uw kindereu zoo streng mogelijk op.
Strengheid sluit voor de kinderen geen levens
vreugde uit, integendeel. Altijd bezig, altijd
zoekend naar afleiding voor de geweldige ver
leiding van onze dagen, zöd moet onze jeugd
zijn.
De ontevredenheid van de jeugd begint pas
bij de verwenning. Daarom' vrage men bij d«
ontspanning zelfs steeds inspanning en zelf-
beheersching.
De beste opvoeding van da mannelijke jeugd
vermag tenslotte niets om den springvloed van
het kinderschuwe getij tegen te gaan, indien
het jonge meisje niet de goede voorbereiding
vindt voor haar toekomstige taak als moeder.
We zijn heusch niet blind voor de omstan
digheden in onze moderne maatschappij, die
noodig maken, dat menig jong meisje op on
afhankelijke wijze haar brood verdient, maar
wij moeten er tegen protesteeren, dat hierbij
roekeloos wordt ingeslagen de weg, die het
gemakkelijkst lijkt en die maar al te vaak
het meisje afvoert van haar ware bestemming,
tot haar eigen ongeluk en tot vermeerdering
van de ellende op deze wereld.
Als we aan alle meisjes gelijke rechten ga
ven als aan den jongen man, een gelijke Intel
lectueele ontwikkeling haar garandeeren, en
bovendien in staat zouden zijn, haar een ge
lijke en onafhankelijke positie te waarborgen
in de maatschappij, dan zou nog alles verloren
zijn, indien de moeder van het groote gezin
aan haar lot zou worden overgelaten, indien
de zieken en ouden van dagen geen andere
hulp zouden vinden dan die welke evenredig
is aan de harde motieven van den struggle for
live, indien vooral bij de jonge moeder ver
loren zonden zijn gegaan de deugden, welke
de sterke pijlers zijn van het Christelijk gezin.
Als leiders en leidsters op sociaal gebied
hiernaar streven, dan zullen van hun kant
school en gezin moeten samenwerken, met
alle krachten en met een scherp Inzicht in het
hoogste doel, om bij het jonge meisje aan te
kweeken die deugden en bekwaamheden, en
haar die kennis te geven, welke onontbeerlijk
zijn voor de vruchtbare vervulling van de ver-
hevenste opdracht, welke de Schepper haar
heeft gegeven.
Als de voorspellingen van zekere denkers
waarheid bevatten, dan zal de westersche we
reld aan dit kwaad ten onder gaan. Voeden
wij onze kinderen op in de vreeze des Heeren
en in vertrouwen op Zijn Voorzienigheid, dan
zal Hij ons nageslacht sparen, zooals Hij eens
het gezin van Lot gered heeft uit den onder
gang van Sodoma en Gomorrha.
De stellingen van dezen spreker luidden als
volgt;
1. Het Neo-Malthusianisme doet ontstaan of
verergert een aantal omstandigheden van econo
mischen en socialen aard, die gevaarlijk geacht
moeten worden voor de lichamelijke en zede
lijke opvoeding der jeugd.
2. Het Neo-Malthusianisme helpt een sfeer
scheppen ln huis, school en maatschappij, welke
ongunstig is te noemen voor de zedelijke vor
ming van de jeugd.
3. Het Neo-Malthusianisme heeft een verder-
fehjken invloed op de opvoeders der jeugd,
d.w.z. zoowel op de eerste opvoeders, de ouders
als op hen en haar, die uit hoofde van hun
beroep de aangewezen medehelpers en mede
helpsters zijn hij het opvoedingswerk.
4. Bij de huidige jeugd dienen scherp bestre
den te worden de ondeugden, welke, eenmaal
vastgeworteld, de volwassenen afkeerig maken
van de door God gewilde consequenties van
het huwelijksleven.
Soberheid, solidariteit, offervaardigheid en
vlijt dienen zoo veel mogelijk bevorderd te
worden.
5. Bij de opvoeding van het meisje dient zoo
veel mogelijk alles vermeden te worden, wat
in strijd Is met haar natuurlijken aanleg en be
stemming, en wat daardoor ongunstig kan In
werken op haar toekomstige geschiktheid voor
haar taak als moeder, of althans voor haar
opvoedende en verplegende taak.
6. In verhand met deze laatste twee stellin.
gen, dient gewezen te worden op het zoo ge-
wenschte innige verband tusschen Godsdienst
en onderwijs in onze scholen.
7. Waar noodig dient hulp verleend te wor
den aan de ouders van groote gezinnen bij de
opvoeding hunner kinderen.
Een warm applaus dankte den inleider voor
zijn litterair hoogstaande en goed gedocumen
teerde rede.
Met een sympathiek dankwoord aan het
adres van den jongen Lyceum-rector sloot de
voorzitter de interessante middagzitting.
Gisterenavond heeft in de Volksvergadering
de Weleerw. Pater H. de Greeve S.J. te 's-Gra
venhage een rede gehouden, getiteld: „De gru
wel der verwoestinggen"; na afloop daarvan
bood het bestuur der Afd. Nijmegen van den
R. K. Bond voor Groote Gezinnen in den tuin
van „De Vereeniging" een concert aan.
Heden werd het congres weder voortgezet
nadat om 9 uur In de Augustinuskerk door
Z. D. H. Mgr. A. F. Diepen een H, Mis was
opgedragen voor de congressisten.
Om 10 uur begon de ochtendzitting, waarin
achtereenvolgens het woord gevoerd werd door
dr. E. Hoelen, uit 's-Hage, dr. M. A. v. Bouw
dijkBastiaanse uit Rotterdam en dr. A w.
Ansems uit Utrecht.
De stellingen van deze sprekers laten wij
hier onder volgen:
DE INVLOED VAN DE
NEO-MALTHUSIANISTISCHE PRAKTIJK
Rede Dr. E. Hoelen
1. Do invloed der Neo-Malthusianistische
practijken op het zenuwstelsel is in vele ge.
vallen ongunstig.
2. Deze ongunstige invloed is afhankelijk:
a. van het ernstige religieuze conflict, dat
door deze practijken in het leven wordt ge
roepen.
b. van de versterking, die het minderwaar
digheidsgevoel, waaraan sommige psychopa-
tische persoonlijkheden lijden, ten gevolge
dezer practijken ondergaat.
c. van de onvoldoende bevrediging, die in
het bijzonder de coitus interruptus meebrengt.
3. De sexueele ascese, die in bepaalde ge
vallen in de plaats der Neo-Malthusianistische
middelen moet worden geadviseerd, is in j,et
algemeen onschadelijk voor het zenuwstelsel.
DE MISLUKKING VAN HET NEO-
MALTHUSIANISME IN MEDISCH-
HYGIENISCH OPZICHT
Rede dr. M. A. van Bouwdijk-Basfiaanse
1. Zwangerschap, baring en kraambed zijn
in het algemeen onschadelijk voor da moeder.
2. Er is geen enkel voorbehoedmiddel, dat
zeker altijd onschadelijk is.
3. Als mogelijke nadeeiige gevolgen van
voorbehoedmiddelen kunnen gelden: ontstekin
gen van baarmoeder en omgeving, onvrucht
baarheid. zelden de dood. Herhaaldelijk worden
ook complicaties, die tijdens de haring optre
den, aan toepassing van voorbehoedmiddelen
toegeschreven. Vermoedelijk wordt ook de kans
op het ontstaan van baarmoederhalskanker
door het gebruik ervan vergroot.
4. De enorme toename van de afdrijving Is
bet directe gevolg van de kunstmatige geboor
tebeperking. De schadelijke gevolgen van dit
laatste moeten dus ook aan de debetzijde van
het Neo-Malthusianisme worden geboekt.
5. Do afdrijving is uiterst gevaarlijk. De
sterfte tengevolge ervan moet gesteld worden
op minstens 2 pet. Bovendien zijn er nog vele,
zoowel tijdelijke als blijvende, nadeeiige ge
volgen.
6. De gevaren voor de gezondheid, en even-'
eens voor het leven van de vrouw, hetzij
direct, hetzij indirect aan het Neo-Malthusianis
me verbonden, overtreffen verre de gevaren
verbonden aan zwangerschap, baring en kraam
bed.
7. Wat betreft een verbetering van den ge
zondheidstoestand en een vermindering van d^
sterftekans van de moeder kan zeker van een
volkomen mislukking van het Neo-Malthusia
nisme gesproken worden.
DE VIER VROUWENTYPEN, HAAR G^ZlN
EN HET ïnTEUW-MALTHUSIANISMS
Rede Dr. A. W. Ausems
1. Het nieuw-malthusianisme ls niet iD staat
gebleken bij te dragen tot een goede oplo®8*0®
van het bevolkingsvraagstuk. Immers a'gê*
zien van zijn directe en indirecte geneesku0'
dige nadeelen werkt het stelsel ruw, zondw
oordeel des onderscheids zuiver quantitatle' 80
niet qualitatief, werkt zelfs anti-selectie' m?.
het zich bij voorkeur richt tot de pycn!ïc&%
de volwaardige moeders, die aan de
schappij het beste nakroost leveren.
2. De Christelijke idee met haar natuur?®"
trouw huwelijk geeft de goede oplossing; y°oTi>
ook, omdat zij naast het lichamelijke ook een
geestelijk vader- en moederschap erkent en
bevordert.
3. Alleen het groote gezin is door zijn bi0'0"
gische beteekenis, niet het minst ook door z™
tweevoudig ouderschap, geroepen voor ee?
harmonische instandhouding der maatscbaPP
te zorgen.
DE DERDE DAG
(Van onzen hijzonderen verslaggever).
Brugge. 22 Augustus 1929.
Het gesproken woord in den eeredienst.
De derde dag was geheel gereserveerd voor
de liturgie van het woord (gesproken en ge
zongen)
Een bijzonderheid was in dit verband de
eerste les door Teo de Witte, woordkunstenaar
te Den Haag, die, zoolang deze weken wor
den gehouden, voor het eerst het onderwerp
behandelde: „EK>t gesproken woord in den
eeredienst".
Het heeft spreker altijd verbaasd, dat de in
terpretatie van het woord van Paus Pius X:
Het is mijn verlangen, dat mijn volk in schoon
heid bidt, zich tot nu toe uitsluitend bepaalde
tot verdieping der heilige handelingen, doel
matiger constructie der kerken, en passender
vormenspraak harer symboliek in glas, steen
en verf.
Ook de zang kreeg haar kundige vorsehers
en praktische beoefenaars. De herziening van
het gesproken woord in dezen tot hoogere
schoonheid opgevoerden eeredienst werd tot
heden angstvallig gemeden.
Toch acht spr. het raadzaam dat de litur-
gisten ook hun gewaardeerde oplevende be
langstelling zullen gaan schenken aan dit on
derdeel, wil deze verwaarloozing niet voeren
tot een disharmonie, die heel gemakkelijk kan
worden vermeden.
Twee voorname redenen vond spr. tot sta
ving dezer desiderata: eigenbelang en onbe
rekenbaar heil tot meerdere eer van God.
Uit den aard der zaak is de priester ver
plicht, zijn leidinggevende taak in hoofdzaak
door het gesproken woord te volbrengen.
Aan altaar en communiebank zegt en zingt
hij de gebeden. Op den preekstoel richt hij
zijn leerend of vermanend woord tot de ge-
loovigen of gaat hij hen voor in gebed. In
den biechtstoel is hij uren verplicht op ge-
dempten, liefst fluisterenden toon, zijn heil
zame adviezen te geven, bekroond met het
verlossend „Ego te absolvo".
Een menschenleven lang wordt van den
priester een aanhoudende werkzaamheid van
zijn st.'immiddelen geëischt.
Wat i3 logischer, billijker, raadzamer dan
dat bij alle voorzorgsmaatregelen neme, opdat
het resultaat van dit stemgebruik zoo rijk mo
gelijk, het verbruik zelf zoo economisch mo
gelijk zij?
Achtereenvolgens behandelde spreker de
ademhaling, stemvorming, resonansoefenihg
en adembeheersching. Na een grondige bestu
deering der primaire maatregelen tot zelfbe
houd, trede men in het tweede stadiumde een
voudige bestudeering van het eenvoudige ge
sproken woord, met andere woorden het leeren
lezen".
De doorvorsehing van het geschrevene en de
omzetting van het mentaal ervarene in een taal,
die aan logische eischen van woord- en zinsvor
ming voldoet.
In dit verband moet liet spv. van het hart,
hoe weinig aandacht er soms geschonken wordt
aan een vruchtbare en waardige vertolking van
epistel en evangelie.
Spr. gaat uitvoerig in op de door de maat
schappij tct bevordering van woordkunst ge
voerde actie in deze en ontvouwt het plan,
BloemeKrul om to komen tot een landelijke
commissie, die een algeheel herstel «van het
gesproken woord via het onderwijs beoogt.
Op verlangen van den voorzitter wil de in
leider zich niet verdiepen in het vraagstuk van.
den vorm der preeker.
Slechts kan hij onderstreepen, wat Mgr. Cal-
lewaert en pastoor van Beukering nog op deze
congresdagen hebben betoogd: de wenschelijk-
heid van klare, korte, dus positieve uiteenzet
tingen der heilige handelingen.
Tenslotte gaf spr. nog enkele opmerkingen
ten beste over het algemeen gebed.
Spr. vroeg aandacht voor langzaam, duide
lijk en met eerbied uitgesproken gebeden van
den priester.
In het lof worde het rozenhoedje langzaam
en met begrip gebeden.
Het duurt wat langer, maar is verre te ver
kiezen boven het ongodsdienstig gebrabbel.
Spr. illustreerde zijn uiteenzetting met het
voorlezen van epistel en evangelie van den
15en Zondag na Pinksteren en besloot met een
voordracht uit de fragmenten van Wies Moens'
Celbrieven.
Ten slotte gaf de heer de Witte op verlan
gen van Pastoor Zoetmulder een practische les
in het rozenhoedje-bidden.
De Gregoriaansche muziek
In den ruimen refter hield rector E. H. Vul-
llngs uit Haelen (Ned. Limb.) een voordracht
met demonstraties over de Gregoriaansche
muziek en de Ward-methode.
Wegens den korten beschikbaren tijd bepaalde
spr. zich tot een beknopten uiteenzetting van
de Voorschriften van de „Constitutio aposto-
lica'' van December 1928 aangaande de Litur
gische muziek.
Z. H. de Paus schrijft kort en krachtig, dat
de toekomstige priesters van hun jeugd af,
zich moeten verdiepen in den Gregoriaanschen
zang.
Verder wenscht de H. Vader in elke parocb
een geschoold 'jongenskoor, en dat de
loovigen de gezangen vooral: van het Kyri0\
willen meezingen. Om dit te bereiken moet OV
alle scholen ook seminaris zoogoed als da?
lijks zangles gegeven worden. m>
Dit alles is volgens spr. alleen mogelijk.
dien op de scholen de leerlingen bekwaam
maakt worden, om ze later als geloovigen zel
standig te laten zingen.
De kinderen moeten dus leeren zing®0 e
zelfstandig leeren zingen.
Nog lang werd over deze zeer geslaagd® u'
voering van gedachten gewisseld.
In den middag werd per autobus eeo 00
stapje gemaakt naar de Abdij van Sint And*,e
(Lophem).
Kerkelijke Liturgische volkszang
Hierna voerde professor W: KerssemakerS v00
St. Michiels Gestel het woord over: Kerke'Ö1"3
Liturgische volkszang.
Na de eischen en voordeelen van den gem®®0
schappelijken zang breedvoerig te hebben
schouwd en den terugslag ervan op den ?r0®
der liturgische beweging te hebben gescb®ts
bracht spr. enkele bezwaren over de prakt®
van dezen kractotigen stimulans naar een 06 r'
oplevende volksliturgie naar voren.
De objecties werden telkens gevolgd do®
zeer logische weerleggingen. Spr. verkoos
stichting, het krachtige middel tegen de v®r'
veling der geloovigen, boven de enkele felJe*1'
die het zuiver zingen zouden aankleven.
Ten slotte geeft spr. enkele practische
wijzingen, hoe men door gedegen zangoa0®0'
richt op de scholen ln de toekomst kan kom®
tot een rijk bloeienden volkszang.
De redenaar wees tenslotte op den ste®®
dien een goed geschoold jongenskoor e®n
trainde afdeeling var mannen- ot vrouwe"-®00,
gregatie kunnen verschaffen en wees op 00
groote succes, dat hiermede in Tilburg was
liaald.
De vespers werden voorafgegaan en gevoi=''
door een Bach-recital, uitgevoerd door den b®®
Weitz, organist van de Westminster-katbedi*8
ta Londen.
DE SLOTZITTING
1929'
Brugge, 23 Augustus -
Met enkele vroegelingeu trokken we ter Pe'"
grimage door het stille, nu werkelijk nog slit'
pende Brugge, dat ons tijdens de rondva8{
onder de bogen, tegen paarsdoorschoten '0C.d'
ten haar door eeuwen verdiepte schoon^1
ontvouwde.
Tegen tien uur wandelden we echter
naar het gastvrije groot-seminarie, welks -
pathieke praeses Mgr. Dr. Callewaert
spreken over:
De keuze der liturgische lezing, speciaal ()e'
lezing van de Vasten en Goede Week
Spr. ging uitvoerig en diep in op de
gie der Mis van Palmzondag, en toonde 00
de hand der lessen en gebeden aan, boe
daar in het kort vindt samengevat zooW®'
geheele geschiedenis der mensehwording
verlossing, als het persoonlijke lijdensl®*®
van den Christus.
Vervolgens ging spreker na, boa men s'0
vroege tijden het Evangelie uit het proPrl
der Mis steeds als het voornaamste deel
schouwde, zoodat de Missen er naar ff®r' z,
genoemd: Mis van den Goeden Herder
Hieruit sproot de gewoonte voort, de Pr0t
te maken tot den uitleg van deze teksten-^
Spreker ziet in deze opvatting eeu du
gevaar. Eerstens om de belangrijke beteek®
der overige veranderlijke gebeden. Ten 80 eIi'
omdat het zich uitsluitend bepalen tot
poging tot verklaring van de vaak zeer
tere plaatsen in epistel en evangelie roet
mee kan brengen, dat men de persoonlijk®
vatting doet doorgaan voor den eenig mof®'
ken uitleg der objectieve feiten. ,:1e
Met meerdere knappe vondsten werd
stelling geïllustreerd.
Talrijke voorheelden geeft spreker, ho® 0 jt
het algemeen de lezing baar hoogtepunt v
in den laatsten zin. hflje
Na het opzetten van een korte hyP°*"\Jj.
over het ontstaan van het hedendaagscb®
saai. constateert spr. met blijdschap, 0oC.ief
met nieuwe ijver aanvaarde studie tot 3°'
begrip heeft geleid.
Spreker wekt ten slotte de aanwezig®0
vooral den geest, de ziel der gebeden, d'L
en dieper te doorleven.
Dom Krebs O.S.B. loofde de onpersoon^
zuiver methodische, ongekunstelde, OP t,rt,
gebaseerde voordracht van Mgr. "KT-
Dom R. Schutte O.S.B., uit de Al W (1.
Oosterhout, was de laatste spreker en b®
delde:
De Consecratie
Het Is niet spr.'s bedoeling, het wezen g
H. Mis opnieuw te gaan bediaputeeren.
taak was van praetischen aard: een wij®®0 ldiK
den afgrond van genade, die op het ooge0,,,it.
der H. Consecratie voor de wereld oP®nb'
id®
Met enkele wenschen, dat deze welgo3130,!),
week vruchtdragende uitwerking zou be
een dankwoord tot Mgr. Cailewaert Dlj-
zijn professoren, de ambtenaren van be'
reel, de Zusters, en den .Eerwaarden
English voor zijn omvangrijken arbeid.
de voorzitter, pater Verwijst, met gebed
Nllle Nederlandsche Liturgische Weer-
Pasto®r van Beukering huldigde de enl
te leiding van pater Verwilst.
