Woensdag 4 September 1929
Tweede Blad
Pagina 1
beslissing
t AMEE1KAANSCHE
Z. EM. W, KARDINAAL
VAN ROSSUM.
Vile MISSIOLOGISCHE WEEK TE
LEUVEN.
15e LITURGISCHE DAG.
De audiëntie bij h. m. DE koningin
kapelaan f. a. m. koop vuns.
DE MOORD IN HET PARK ZORG
VLIET TE 'S GRAVENHAGE.
STAKING TE LEIDEN.
HET VERSLINDENDE VUUR.
-
DE ALASTRIM.
ALG. BOND VAN ARBEIDERS IN
HET BAKKERSBEDRIJF
ARBEIDSVOORWAARDEN DER
MIJNWERKERS j
DE CONCESSIE NIET VOLDOENDE
DE STAKING IN HET HOUT
BEDRIJF TE ZAANDAM
hooggerechtshof van Zuid Dakota in
00 Ver. Staten heeft onlangs een, voor ka-
'kolieken, zeer gewichtige uitspraak ge-
-II. Het wetboek van den Staat luidt:
l.' L- WO tJÜVCJV -
"Geen sectarische leerstellingen mogen ge
leerd of onderricht worden in een der
st»atsscholen; de Bijbel mag gelezen worden
2°nder sectarischen uitleg".
Een aantal katholieken leerlingen was
ke toegang tot een hoogere sitaatsschool
°ntzeg(i omdat zij geweigerd hadden een
lezing uit de protestantsche vertaling van
"eh Bijhei bij te wonen.
Het beroep vain dan vader van één der
Herlingen op den plaatselijken schoolraad
v°lgde en toen dit niet hielp, beriep de va-
öet zich op het hooggerechtshof.
Hit laatste beslistte, dat het een inbreuk
de godsdienstvrijheid was, katholieke
kinderen te dwingen protestantsche Bijbel-
'özingen op school te aanhooren. Het hof
Baf een omschrijving van godsdienstvrijheid
011 zei:
»Tot het wezen van godsdienstvrijheid
kehoort dat iemand niet alleen vrij is te
Unbidden volgens ingeving van zijn gewe-
teh. maar ook te leven naar zijn godsdienst
eri dlien te leeren. De Staat kan dit recht
biet weg nemen en daaruit volgt dat zulk
°hderwijs alleen behoort aan de daartoe
Vtlijvviliig gevormde gemeenschappen. De
Staat als opvoeder moet zich daar buiten
kouden en dit vooral in openbare scholen,
^aar het kind niet volwassen is, geen
vaste godsdienstige overtuiging bezit en do
gewetensvrijheid der ouders hier toezicht
"eoet uitoefenen en niet de voogd(de
Staat)
Daarbij werd herinnerd aan de uitspraak
opperrechter Wilson in het hoogge
rechtshof te Minnesota, diie, inzake het le-
2eh van de protestantsche Bijbelvertaling,
Joide: „Katholieken meenen niett gerechtigd
'e zijn voor hun kinderen Bijbellezingen to
E>ten houden zonder kerkelijke voorlichting
daarover. Voor katholieken is dusdanig
bijbelgebruik in school een protestantse n.
Misbruik en een terzijdestelling van de
katholieke beginselen. Is dit de godsdienst
Vrijheid waarborgen volgens de grondwet?
'k geloof het niet. Wordt het gewetensreehl
'et aangetast alis in onze scholen een Bij
kelvertaling wordt voorgelezen in de dn-
'eiding waarvan de Paus wordt aangeduid
.4e man der zonde" en waarin hij
wordt beschuldigd (zooals in bedoelde En-
ëelsche vertaling hot geval is) het volk
hi onwetendheid en domheid te houden.
V°lgens mij volgt (grond wctssc.henn.ds) hier
kfslist. Anders heeft, deze taal geen zin".
Men begrijpt dat zulke 'uitspraken mor
de Katholieken In Amerika, die overal nog
geen eigen scholen hebben, belangrijk
Hjn.
Hier wordt ten minste de liberaliteit eer
lik en trouw toegepast. Waar dit geschiedt,
heeft men van de fc«tv>oiieken .waarlijk niet
v°el last.
De tweede en de derde dag
DE WEEK GESLOTEN
In de namiddagzitting van den tweeden dag
hield de E. P. Van de Walle, der missionarissen
ivan Scheut een interessante rede over de Phi-
lippijnen. Na in korte trekken de geschiedenis
der missie te hebben geschetst, gaf hij een uit
eenzetting van de talrijke moeilijkheden die de
miss'ionneering belemmeren.
Da daarop zeer levendige bespreking sloeg
ook op het verslag 's morgens gegeven door E.
P. Boonen van Mill-Hill.
Het tweede verslag door het programma voor
zien was van E. P. Nicolas der Paters van Sion,
over hat „Zionisme".
Na de lezing van een telegram van den H.
Vader wordt een belangrijke bespreking gehou
den over het gebruik der talen in de missiege
bieden. De tijd liet niet toe dieper in te gaan
op dit hoogst belangrijk onderwerp. Misschien
kan het in een volgende Missiologische Week
verder ingestudeerd worden.
Dan kreeg de eerwaarde heer J. Declerq
(Alger) het woord en handelde over den „Mid-
den-Islam". Hij onderzocht achtereenvolgens
zijn „leer" en zijn „leven".
De tweede spreker van den ochtend, pater
Henri Charles, handelde over Syrië en zette de
verandering der missioneeringsvoorwaarden
sinds den oorlog uiteen.
Bij het openen der middagvergadering werd
een mededeeling van E. P. Dubqjp over het „in
stituut voor het instudeeren van Afrikaansche
talen te Londen gedaan.
Dan neemt de E. P. Guilcher het woord en
spreekt over dan Islam In Tunis.
Na de onderbreking sprak de E. P. Overmans
S.J. redacteur van de „Stimmen der Zeit en
professor der Duitsche literatuur aan de kei
zerlijke universiteit en aan de Katholieke uni
versiteit te Tokyo, over de moeilijkheden die de
missioneering tegen komt onder de ontwikkel
den in Japan.
Na een mededeeling van mgr. Sak over de
A. P. van Hoog-Loeapala geeft E. P. Pichon der
Paters van den Heiligen Geest een zakelijk ver
slag over het pauperisme in Kameroen
Na onderbreking spreekt E. P. Houben C.S.S.
R. over de negerbevolking. Hij wijst op de ge
weldige crisis die de Bakongos doormaken.
De E. P. van den Eynde der Witte paters van
Afrika bevestigde de uitlatingen van dit ver
slag door zijn ondervinding in de Tanganika
streek
Do E. B. Gabriel, der Broeders van Liefde
van Gent, handelt over de scholen in Congo en
onderzoekt haar tekorten van standpunt der
missioneering bij den inboorling, bij den olan *e,
bij de opvoeders zelf.
De E. P. Ulrix der Witte Paters, voorzitter
der Missiologische Week sprak de slotrede uit
en de vergadering ging uiteen na gezamelijk
gebed en de oratie voor den Paus.
OP HET LOO
Zooals wij gisteren reeds meldden, is
2Sm. Kardinaal van Rossum gisterenmiddag
ten paleize Het Loo door H. M. de Koningin,
E- K. H. Prins Hendrik en H. K. H. Prinses
hliana in gehoor ontvangen.
In aansluiting daaraan kan nog het volgende
^°rden gemeld:
De Kardinaal arriveerde met zijn gevolg op
Eet Stationsplein te Apeldoorn juist toen de
trein van 3.49 uur uit Amsterdam het station
Ehinenreed. Het publiek verwachtte algemeen,
öat Z.Em, met dezen trein zou aankomen, zoo-
^at een talrijke menigte op het plein aanwezig
^as, die den Kardinaal, zoodra men hem in
fl6h auto bemerkte, hartelijk toejuichte.
Terstond stapte het gezelschap over in de
6'de hofauto's, welke voor het station gereed
8'°hdeu.
Daarna reed men naar het paleis Het Loo,
^aar z.Eminentie op den stoep van de cour
Derd ontvangen door Hr. Ms. opperceremonie-
l'eester, J. H. F. Graaf Du Monceau.
De audiëntie duurde van vier uur tot kwart
°ver vijf. De Katholieke leden van het hof
personeel hadden zich intusschen verzameld
ontvingen voor zijn vertrek den zegen van
etl Kardinaal.
Te ruim half zes vertrok het hooge gezel-
8chap in
de hofauto's naar het Stationsplein,
^aawaar hot met de particuliere auto's naar
histerdam terugkeerde.
i De Weleerw..Heer F. A. M. Kojomans, ka-
®s'aan der parochie O. L. Vrouw tm Hemel-
I Reining te Utrecht is van de H.H. Sacra-
°hten der Stervenden voorzien.
TWEE JONGE MENSCHENLEVENS
VERNIETIGD
In het Bisdom Haarlem
TE ALKMAAR GEHOUDEN
Alkmaar viel dit jaar de eer te beurt de
vele priesters uit Haarlem's Bisdom binnen
haar veste te mogen ontvangen, die deelnemen
aan den 15en liturgischen dag, uitgaande van
de liturgische vereeniging ia het bisdom
Haarlem.
De dag werd begonnen met een plechtige
Hoogmis, opgedragen in Alkmaar's oudste
parochiekerk, die van den H. Laurentius aan
het Verdronkenoord, die eenige maanden ge
leden het kerkelijk middelpunt vormde van de
luisterrijke viering van het vijfde eeuwfeest
van het H. -Bloed-Mirakel te Alkmaar.
Naar aanleiding immers van de succesvolle
opvoeringen van Calderon's mysteriespel „de
Geheimen der II. Mis" in deze feestweek, nam
het bestuur van de liturgische vereeniging het
besluit den eerstvolgenden liturgischen dag te
Alkmaar te houden en daaraan de weder-op-
voering van het Calderon-spel te verbinden.
De plechtige Hoogmis werd opgedragen door
den Zeereerw. heer E. P. Rengs, deken en
pastoor te Alkmaar, daarbij geassisteerd door
de Weleerw. heeren Th. Vugt, kapelaan te
Oudorp als diaken en Th. Dekker, theologant
van Warmond als sub-diaken. De overige func
ties werden vervuld door theologanten van
Warmond, allen uit het dekenaat Alkmaar.
Toen het kerkgebouw met priesters en ge-
loovigen gevuld was, zette het koor de In-
troitus in van de Votiefmis van het H. Bloed,
Onder leiding van den heer A. Klooster werd
verder gezongen de achtste Gregoriaansehe Mis
„De Angelis".
Naar aanleiding van de tekstwoorden: „Re-
demisti nos Domine in Sanguine Tuo" hield
de Zeereerw. heer W. L. v. Adrichem, pastoor
te Kwintsheul, een predikatie over het Pries
terschap van Christus, dat voortgezet wordt
in den priester, die de middelaar is tusschen
God en de menschen. De gewijde redenaar
wijdde uit over de beteekenis en over de groote
genade van de H, Mis, waardoor God Zijn
Genade aan het menschdom schenkt.
Wegens loongcschil
VELEN WEER AAN 'T WERK GEGAAN
Bij de N.V. Metaal Preserven te Rotterdam,
die in opdracht van de Nederlandsche Spoor
wegen vlak bij het station van Leiden werk
zaamheden verricht, bestaande in het preser
veeren van masten, bestemd voor den boven
bouw van het te electrificeeren baanvak Haar
lem—Alkmaar, is staking uitgebroken, omvat
tende 25 arbeiders, meerendeels Leidenaars.
De staking is ontstaan wegens loongeschil.
Maandag hebben 15 arbeiders 't werk hervat.
De 10 anderen, die weigerden het werk te her
vatten, zijn ontslagen.
De verdachte tot 5 jaar gevangenisstraf
veroordeeld
De vacantiekamer der Haagsche Rechtbank
heeft gister den student U de CV., die in den
avond van 13 Mei j.l. in het park Zorgvliet
een meisje van het leven beroofde, wegens
doodslag veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf.
De rechtbank overwoog in haar vonnis o.m.
dat door de verklaringen van verdachte en die
van de getuigen en deskundigen wettig en
overtuigend bewezen is, dat verdachte opzette
lijk, ten einde haar van het leven te berooven,
uit een met 6 scherpe patronen geladen revol
ver drie schoten heeft gelost op mej. A. B. en
zulks op een afstond van hoogstens 3 c.M.
Voorts heeft de rechtbank het verweer van den
verdediger, dat verdachte hierbij onbewust zou
hebben gehandeld, verworpen. Wat de op te
leggen straf betrof heeft de rechtbank hierbij
eenerzijds rekening gehouden met den ernst
van het door verdachte gepleegde misdrijf,
waardoor een jong menschenleven werd ver
nietigd en anderzijds, met het blanco verleden
en de verminderde toerekenbaarheid van ver
dachte.
Tenslotte overwoog de rechtbank dat er geen
reden is om te voldoen aan het verzoek om
verdachte te plaatsen in een bijzondere straf
gevangenis.
„NEDERLAND"-EXPRESS.
1 Ij asentsehap der N. V. Stoomvaart-Mij.
j herland", de fa. Kuyper, van Dam en
C6r Rotterdam, meldt, dat de boottrein
J. het s.s. „Koningin der Nederlanden", het-
van Genua zal afvaren, Donder-
ieMl0rg6n' 5 dezer, zal vertrekken van Rot-
dam (Maas) te 8,20 uur en van 's-Graven-
e (S.S.) te 8,47 uur.
v-,
HET EINDT
..l.UONE EREN TIE. Minister Beelaerts van
...rheid van den Belgischen minister Jaspar.
Blokland neemt
Tot en met 31 Augustus 237 aangetaste
personen, onder wie vier sterfgevallen
BOSCH EN HEIDEBRANDEN.
Te Haaren zijn ruim 2 H.A. bosschen van
Jhr. van den Bogaerde achter het Kasteel de
Namelaar afgebrand.
Op de grens van Knegsels en Hoogeloon
zijn honderden H.A. heide alsmede dennen,
toebehoorende aan de gemeente Hoogeloon en
Vessem c.a. afgebrand.
Te Dedemsvaart is de landbouwschuur van
C. Schmal afgebrand. Mede verbrandden 30.000
K.G. hooi, de oogst, landbouwwerktuigen, vee
wagens, 8 varkens en 70 kippen
De woning van den veehouder P. de Jong te
Pingjum is een prooi der vlammen geworden.
Er is weinig gered. Verzekering dekt de schade
Te Berlicum zijn de woningen van de fa
milie G. te Oss, bewoond door N. v. d. V. en
v. R., afgebrand. De brandweer van Berlicum
kon niets uitrichten, die uit Den Bosch heeft
het vuur gebluscht en de boerderij van L. K.
die reeds had vlam gevat, behouden. Een
schuurtje ging mede verloren. De huisjes wa
ren verzekerd, de inboedels niet.
OVERREDEN EN GEDOOD
De 12-jarige v. L. is gisterenmiddag in het
Achterom te Delft met zijn fiets onder een
vrachtauto van de Verkadefabriekea geraakt.
Het slachtoffer was onmiddellijk docd.
VAN 25 TOT EN MET 31 AUGUSTUS VIJF
GEVALLEN VAN ENCEPHALITIS
NA INENTING.
In de week van 25 tot en met 31 Augustus
1929 werd afgeleverd door de entstofinrichting
te Amsterdam koepokstof voor 173.277 personen,
Rotterdam koepokstof voor 28.426 personen,
(waarvan 883 vaccinaties en 12174 revaccinaties
in de koepokinrichting)Groningen koepokstof
voor 1.419 personen. Totaal voor 203.122 per
sonen,
In de maanden Augustus 1928 en 1929 werden
de volgende hoeveelheden koepokstof door de
drie inrichtingen verstrekt: Augustus 1928:
Amsterdam 8027 personen, Rotterdam 574 per
sonen, Groningen 19 personen. Totaal 8620 per
sonen.
Augustus 1929: Amsterdam 311.927 personen,
(Rotterdam 236.424 personen, Groningen 2.924
personen. Totaal voor 551.275 personen.
In de week van 25 tot en met 31 Augustus
1929 werden vijf gevallen van encephalitis na
inenting ter kennis van het Staatstoezicht op de
Volksgezondheid gebracht.
In de week van 25 tot en met 31 Augustus
1929 zijn in de gemeente Rotterdam waargeno
men 22 gevallen, terwijl in de ziekenhuizen al
daar werden aangetast 9 personen van het per
soneel en 2 patiënten. Totaal 33 personen.
Sterfgevallen kwamen niet voor.
Sedert het waarnemen der ziekte te Rotter
dam zijn aldaar gemeld 206 ziekte- met 4 sterf
gevallen. (De oude man, vermeld ln de opgave
over de week van 4 t.m. 10 Augustus 1929, die
aan een andere ziekte is overleden, werd van de
statistiek afgevoerd).
Voorts zijn in genoemde week de volgende
.gevallen ln andere gemeenten waargenomen:
Hilversum 1, Leusden 1, Scherpenzeel 1, Delft 1,
Hillegersberg 2, Valburg 1, en Eindhoven 1.
Totaal-generaal 237 gevallen met 4 sterfge
vallen.
Weer twee gevallen te Delft
Bij twee kinderen, een jongetje en ten meisje
uit het gezin van D. in het nieuwe Agneta-
park te Delft is alastrim geconstateerd. De
kinderen zijn in het gasthuis opgenomen.
In den komenden winter een sterke opleving
verwacht, als de ziekte vóór October niet
gestuit is
Men meldt ons uit Amsterdam:
De heer L. Heyermans, directeur van d^n
Gemeentelijken Geneeskundigen en Gezond
heidsdienst, die verleden week een reis naar
Engeland heeft gemaakt ten einde daar de
alastrim-gevallen te onderzoeken, heeft Maan
dag van zijn ervaringen verteld.
De heer Ileijermans is tot de conclusie ge
komen, dat het ziektebeeld in Engeland pre
cies overeenkomt met dat te Rotterdam. In
Engeland was men algemeen de meening toe
gedaan, dat slechts door de epidemie krachtig
te bestrijden, een ernstige uitbreiding zal kun
nen worden voorkomen. Slaagt men er niet
in, aldus meent men in Engeland, voor Octo
ber de uitbreiding der ziekte te Rotterdam te
stuiten, dan mag in den komenden winter een
sterke opleving worden verwacht.
Blijft men zich in Rotterdam krachtig te
weer stellen, dan is het mogelijk dat de epide
mie tot deze stad beperkt blijft.
Tot nog toe hebben zich in de hoofdstad
geen gevallen van alastrim voorgedaan.
KATHOLIEKENDAG TE FREIBURG. De Duitsche Katholieken-dag 1929 wordt in Freiburg
gehouden. Nuntius Paeelli, pauselijk vertegenwoordiger, werd door den Vicaris dr. Seeter
begroet. Nuntius Paeelli verlaat met den Vicaris het station.
Een bondsvergadering uitgeschreven
De door de mijnondernemers gedane conces
sies ten aanzien der verlofregeling en loonen,
maakten een punt van bespreking uit in da
hoofdbestuursvergadering van den Alg. Ned.
Mijnwerkershond.
Alhoewel het hoofdbestuur erkende, dat da
gevoerde actie en onderhandelingen een betee-
kenende verbetering der verlofregeling en 5
pet. loonsverhooging tengevolge hebben gehad,
was men toch van oordeel, dat onder de ga-
geven omstandigheden de gedane concessies
niet als voldoende kunnen worden beschouwd.
Naar de meening van het hoofdbestuur
diende het verlof voor jeugdige arbeiders ver
der te worden uitgebreid en behoorden de loo
nen met minstens 10 pet. verhoogd te worden,
om althans een deel der in de crisisjaar toe
gepaste belangrijke loonsverlagingen, ongedaan
te maken.
De eischen voor doorbetaling der christe
lijke feestdagen en vergoeding voor de ver
voerkosten der mijnwerkers, meende men on
verzwakt te moeten handhaven en met alle
daartoe ten dienste staande middelen naar ver
wezenlijking daarvan te streven.
Alvorens een definitieve beslissing te nemen,
besloot het hoofdbestuur om op Zondag 8 Sep
tember een bondsraadsvergadering te beleggen,
aan wier oordeel de onderhavige kwestie zal
worden onderworpen.
VOORSTELLEN DER WERKGEVERS
AFGEWEZEN
Het collectief ccntract niet aanvaard
Da bondsraad van den Algemeenen Neder-
landsclxsn Boud van Arbeiders(sters) in het
Bakkers-, Chocolade- en Suikerbewerkings-
drijf heeft het beleid van het bondsbostuur,
ter zake de onderhandelingen met de werk
gevers in het bakkersbedrijf nopens het col
lectief contract voor de groote s Leden goed
gekeurd. Met algemeene stommen word vast
gesteld, dat de collectieve arbeidsovereenkomst
niet kan worden aanvaard omdat de werkgevers
o.m. niet wenschen in te gaan óp de voorstellen
der arbeiders tot loonsverhooging voor alle be-
drijfsgenooten en beperking van arbeidsduur,
voor de broodbezorgers.
ingevolge deze beslissing zal ten spoedigste
overleg plaats hebben met de oesturen en met
de leden der betrokken afdeelingen.
Met bijna algemeene stemmen
Door de besturen der samenwerkende orga
nisaties in het houtbedrijf is gisterenmiddag
in de ledenvergadering verslag uitgebracht om
trent de gevoerde bespreking met de werkge
vers. Waren de werkgevers den vorigen keer
niet bereid geweest hun aanbod te verruimen,
thans wilden zij gaan tot 1% maal per keer
voor de losse arbeiders en 50 ets. per week voor
de drie laagstq klassen van vaste arbeiders en
25 ets per week op de contractloonen der overi
ge vaste arbeiders. De werknemersafgevaar
digden gaven hun teleurstelling over deze ge
ringe tegemoetkoming te kennen en meenden,
dat hun leden deze als onvoldoende zouden
qualificeeren. In dit stadium opende men de
besprekingen over de eventueele liquidatie van
de staking.
Het resultaat is ten slotte vervat in een brief
der werkgevers van 2 September, waarin om
trent dit punt werd gezegd:
„Hoewel een deel onzer leden zich sterk
maakt, dat binnen een maand na de hervatting
van den arbeid, de bedrijven weer op normale
wijze zullen functionneeren, willen toch uic'
allen zich aan dezen termijn binden. Immen
sommige bedrijven zijn geheel afhankelijk var
binnenkomende orders. Wij kunnen u evenwe'
de stellige verzekering geven, dat een ieder
mede in zijn eigen belang, alles in het werk za
stellen, om de bedrijven zoo spoedig mogelijk
normaal te laten werken. Mede door den langer
duur van het co iet zijn verschillende bedrij
ven intern gereorganiseerd, hetgeen tot gevolj
heeft dat voor 17 arbeiders geen werk meer is
Bovendien zijn reeds vaste arbeiders in diens
genomen, tengevolge waarvan de plaatsen vai
41 arbeiders bezet zijn, waarvan er bij de N.V
W. Pont dadelijk een 12-tal in lossen dienst ii
werking kan worden gesteld. Ten slotte zijn e"
nog 4 arbeiders, welke om zeer bijzondere an
dere redenen niet meer aangenomen kunnei
worden".
De ledenvergadering der werknemers veree
nigde zich met het standpunt der bestuurders
gelijktijdige oplossing van het conflict met d
bootwerkersvereeniging „Eensgezindheid". Vei
der sprak deze vergadering haar teleurstellini
uit over het genoemde aanbod betreffende ai
beidsvoorwaarden, hetgeen naar haar oordee
niet tot een bevredigende oplossing der stakin
kan leiden. In geen geval meende men echte
te kunnen bewilligen in een wijze van liquidatl
der staking zooals de werkgevers zich di
voorstellen. 'Bit wordt als een onoverkomelijk
beletsel voor de oplossing van het conflict b'
schouwd.
Met 695 stemmen tegen 7 stemmen blanc
besloot de vergadering dan ook op do voorste
len der werkgevers niet in te gaan.
