n
MAANDAG 14 OCTOBER 1
929
TWEEDE BLAD.
PAGINA V
HET MEISJE SCHOOT OP
HAAR BROEDER.
DE SPREKENDE MM
DRAMA'S TE SANTPOORT
t ONNASPEURLIJKHEDEN.
it NAAR DEN AFGROND.
VELDWACHTER TREFT TWEE
GEBROEDERS MET EEN
REVOLVER.
DE AANRANDER KREEG EEN
HEVIGE SLAG....
HET ONGELUK MET DE REVOLVER.
- 1
Pornografie en kindermoord
HET CONFLICT TE HENGELO.
IN
DE LANDARBEIDERSSTAKING
GRONINGEN.
HIJ WAS „DE GEZOCHTE."
DOOR DEN TREIN GEGREPEN
DOOR DEN STROOM GETROFFEN
AUTO RIJDT DRIE WANDELAARS
AAN.
OOK DE RUSSEN GAAN KLANK
FILMS MAKEN.
VERPLEGER DOOR 'N PATIëNT
AANGEVALLEN.
r
Dr. L. J. van Hoik, remonstrantsch predi
kant te Utrecht, maakt voor het houden van
lezingen een reis door Nederlandsch-Indië.
Ais publicist heeft deze bedienaar des
Noords zich alree doen kennen als 'n taster
en zoeker, zich bij voorkeur bezig houdend
'het buiten-werkelijkheid en vage fanta
sieën.
Wat hij in een persgesprek met een journa
list van de „Sumatrapost" als zijn meening
gaf over de tegenwoordige geestelijke stroo-
mingen in Nederland en Europa, komt dien
indruk bevestigen.
m. roerde hij, volgens een verslag in
genoemd blad aan: de verhouding van religie
en techniek.
Het technisch en mechanisch karakter
heeft, men aanvankelijk gevoeld als volstrekt
onverzoenlijk met alle religie. Maar nu heeft
®en veeleer gekregen een besef, dat, wil men
kerkelijk levend mensch zijn, wil men wer
kelijk staan in eigen tijd, men het religieuse
en technische moet verstaan als elkaar vsort-
stuwende krachten. Men heeft daarvoor
eigenlijk nog geen oplossing gevonden, maar
men zoekt.
°ok hier, naar ons begrip althans, weer
l°uter onnaspeurlijkheden.
Wat religie en techniek in den grond der
*aak met elkander uitstaande hebben, is ons
onoplosbaar raadsel. Al ontwikkelt zich
techniek tot de hoogst mogelijke perfectie,
'h de verhouding van het schepsel tot zijn
Schepper zal zij nooit de geringste wijziging
'Wanen brengen. Van den anderen kant
blijft het dan ook voor ons onbegrijpelijk, hoe
®*6t religieuse en het technische als zoodanig
°°it zullen kunnen worden verstaan „als
^kaar voortstuwende krachten".
Een oplossing heeft men oo,k volgens dr.
*an Holk nog niet gevonden en dit is het
eenige wat ons in zijn diepzinnige bespiege
lingen duidelijk voorkomt. Wij vreezen in-
*hsschen dat hij al zoekende toch niet vinden
«al.
In Londen haxl zoo pas het congres plaat3
„Wereldliga voor sexueele hervorming",
«en organisatie, die in hoofdzaak allerlei
extravagante ideeën en practijken propa-
Keert op het gebied der sexueele ethiek.
Onder de leden en geestverwanten van
deze liga treft men de namen van menigen
'ha® envrouw, die op dit terrein (en
°°k daarbuiten) in de huidige ontkerstende
Gereld den toon aangeeft. Wij lezen ze uit
het verslag samen: Gerhart Ilauptmann,
Thomas Mann, Einstein, Freud, Forel, Bar-
husse, Vïctór Marguerïtte, Wells, Havelock
Êllis, Lindsey, Mary Stopes, Hirschfeld, Ber
nard Shaw, Ottessen—Jensen, etc.
Dominant van het congres was wel de
^opaganda voor het neo-malthusianisme,
daarvan deze moderne misleiders der
fhbaschheid zich als de schaamtelooze ver
dedigers opwerpen.
Het culminatie-punt in de beraadslagin
gen over deze natuur-verkracbtende cam
pagne vormde ongetwijfeld de mededeeling
van den Russiscben medestrijder, Gensz uit
Moskou, die de verblijdende tijding bracht:
■>dat men in Rusland iedere vrouw na
hare bevalling ofwel na een vrucht
afdrijving, spontaan en systematisch op de
hoogte brengt met de anti-conceptioneele
htfddelen en aldus beproeft, den op' zich
^ettelijk geoorloofden abortus door de een
voudiger en hygiënische methode der voor
koming overbodig te maken".
Zeggen wij te veel met de bewering, dat
v°or het verblinde Europa, hetwelk achter
2ulke voorlichters der menschheid zou aan
hollen, een peillooze afgrond gaapt?
HET GEVAL MARIA ORSKA
De tooneelspeelster herstellende
De Weensche tooneelspeelster, Maria Orska,
thans zoover hersteld, diat zij Zaterdagmor-
<ie psychiatrische kliniek kon verlaten. Zij
a®ft zioli, door een gezelschapsdame begeleid
ar Weenen begeven.
'1'. L. VAN WAGTENDONK f
Ia den ouderdom van 74 jaar is in de Maria-
''chting te Haarlem overleden, de heer T.
71; van Wagtendonk, luitenant-kolonel buiten
|Uenst en oud-commandant van het landweer
"'strict Haarlem.
Reeds eenige dagen liep
zij met een revolver
DRAMA NA HET AVONDETEN
In de spoorw-egwachterswoniing aan de lijn
MiddelburgGoes ónder Noord-Kraaiert, be
woond door de weduwe M. met haar aöht kin
deren, heeft zich Donderdagavond een drama
afgespeeld.
Tijdens het avondeten was twist ontstaan
tusseken de 20-jarige dochter des huizes, Cor
nelia M., en haar 23-jarigen broeder Jan M.
Toen het meisje van tafel' opstond, trok zij
een revolver en loste een schot op haar broer,
die hem in de maag trof. Het slachtoffer zakte
hevig bloedend ineen. Dr. Beil uit APnemuiden
oordeelde overbrenging van het slachtoffer
naar het gasthuis te Middelburg noodzakelijk.
Het 20-jarige meisje is door de politie aan
gehouden en voor den rechter-commissaris te
Middelburg geleid. Het meisje liep al eenige
dagen met oen geladen revolver rond.
DE CAFéHOUDER MOEST ZIJN CAFé
SLUITEN
Toen waarschuwingen niet hielpen
Zaterdagmiddag omstreeks vier uur bevon
den zich in het café van den heer M. te Dok-
kumemieuwerzijlen (Fr.) de gebroeders H. en
O. Toen het sluitingsuur sloeg, verzocht de ca.
fëhouder om te vertrekken, aan welk verzoek
echter niet werd voldaan. De beide mannen
namen een dreigende houding aan en haalden
messen te voorschijn.
De heer M. riep daarna de hulp in van den
rijksveldwachter M., die juist ter plaatse was.
De beide mannen volhardden in hun weige
ring om het café te verlaten en richtten hun
messen op den rijksveldwachter. Deze laatste
trok toen zijn revolver.
In antwoord hierop werd naar den politie
man gestoken, gelukkig echter zonder te raken.
De veldwachter loste daarna een schot ter
waarschuwing.
Toen dat niet hielp, lostte hij uit zelfver
dediging drie schoten, welke de gebroeders Z.
troffen.
Twee ervan troffen O. Z. dn het dijbeen bo
ven de knie, terwijl H. Z. een schot in het been
onder de knie kreeg.
Beide getroffenen werden per auto naar hei
Diaconessenliuis te Groningen vervoerd.
Ongewenschte ontmoeting
in een bosch
In de Heezer bosschen tegenover Sterksel,
stapte de heer J. G. uit Asten even van zijn
flets om zijn pijp aan te steken, toen een hem
onbekende man, die zijn hoed diep in het ge
zicht had gedrukt, hem naderde en trachtte te
bewegen tot afgifte van zijn geld.
De heer G., die zeer kalm bleef, bukte naar
zijn fiets, richtte zich plotseling op en gaf den
onbekende een hevigem slag.
De aanrander trok hierop een mes en er ont
stond een hevige vechtpartij. De heer G. trach-
te de aandacht te trekken van een in snelle
vaart passeerenden motorrijder, hetgeen hem
niet gelukte.
De aanrander trachtte intusschen in de bos
schen te ontkomen. De heer G. bekwam slechts
enkele lichte verwondingen, terwijl zijn klee
ding door messteken vernield werd.
De politie stelt een onderzoek in.
De getroffene is er gevaarlijk aan toe
De toestand van den persoon uit Heerarends-
kerke, die door zijn zuster met een revolver,
welke zij bezig was schoon te maken, bij onge
luk is geschoten, is levensgevaarlijk.
AUTO TEGEN EEN BOOM
i
De bestuurder ernstig gewond
Onder Klein-Dongen (gem. Dongen) is Zon.
dagmorgen de luxe-auto van den heer C. K„
meubelfabrikant te Waalwijk, toen de auto
met kinderen van genoemden heer op weg
was naar Breda, om de Zeppelin te zien, ge
slipt en in volle vaart tegen een hoorn gereden.
De auto werd geheel vernield; van de inzit
tenden werd de bestuurder ernstig gewend.
WW/,;.;:
mmtm
Waar de politie zich
mee bezig houdt?
,DE DAG VAN DEN ONDERGANG VAN
ONZE VOLKSMACHT IS NABIJ"
Heel ons land, Rotterdam in de eerste plaats,
is diep onthutst over de afschuwelijke mis
daad op de kleine argelooze Marietje van Os
gepleegd.
Mocht 't gebeuren, dat de politie werkeiijs
den laffen moordenaar achterhaalt, en wordt
deze voor de rechtbank gedaagd, dan zal hein
natuurlijk ambtshalve een verdediger worden
toegevoegd, een die hem, zooveel mogelijk te
ontlasten heeft van de afgrijselijke misda-id,
welke eigenlijk geen verschooning verdraagt
Dan zullen wij hooren, hoe deze ongelukkige
wederom een product blijkt van de omstandi
heden, welke alleen aan de voosheid onzer
samenleving en maatschappij te wijten zijn.
Een „dégénéré!" zullen de intellectueelen
voornaam zeggen.
„Een der voor de misdaad voorbestemden'
Maar de beklagenswaardige ouders van het
onschuldige Marietje zullen hun leven lang
het leed hebben mede te dragen over den af
schuwelijken aanslag op hun lief kind gepleegd.
En de andere moeders zullen in den eersten tijd
niet ophouden hun kinderen te waarschuwen
vooral toch niet mee te gaan met mannen, die
hen op straat aanspreken en trachten mede te
lokken.
Tot dat het leven weer doorgaat, en het leven
weer vergeet.
Wij hebben in onze groote stad een leger
van politie, politie te voet, politie te paard,
politie op den motor, politie per auto en rijwiel,
politie met sabels en revolvers, met gummi
stokken en zaklantaarn, electrische flitslich
ten, waarmede zij in de donkere schuilhoeken
speuren, en in het open veld en achter de opge
schoten struiken aan de peripherie onzer stad.
Maar wat zij, groot en menigvuldig in getal,
en nog zoo voortreffelijk en modern uitgerust,
maar niet schijnen te kunnen ontdekken, dat
zijn de pestholen, waar de afgrijselijke misda
den van deze soort en dit slag, als waarover nu
stad en land in schrik en afschuw staan, stel
selmatig en ongestraft worden gekweekt.
En dat zijn de openlijke pornografiewinkel
tjes, die den laatsten tijd in onze drukke volks
buurten weer als paddestoelen uit den grond
rijzen.
De étalages liggen boordevol met de gemeen
ste pornografie in woord en beeld.
Lummels van jongens, opgeschoten meisjes,
ook kinderen nog staan zich vrijelijk en onge
geneerd te vergapen aan de geheimen van sa
disme, masochisme, flageilantisme, en hoe al
dat liederlijke van abnormaal sexueel leven
moge heeten.
Met prent en gekleurde plaat waardig ge
ïllustreerd.
Hier worden de beestmenschen en de moor
denaars van een Marietje van Os gekweekt.
Maar onze politie te voet en op de fiets, onze
politie met gummistokken en zaklantaarns, die
wel een rijwiel aanhouden zonder licht, en een
jongen bekeuren die achter in plaats van voor
zijn wagen loopt, zien van al deze ongerechtig
heden niets, denken er niet aan met hun gum
mistok de lummels die te genotteren staan voor
deze vuilnishokken eens gezond weg te ram
melen.
Marietje van Os werd lichamelijk vermoord
door een der slampampers, die voor deze pest
holen van pornografiewinkels ter vrije-hoogc-
school gaan: maar duizenden andere Marietjes
in onze stad worden zedelijk vermoord, als zij
dagelijks argeloos op hun weg naar school of
atelier nieuwsgierig en hegeerig voor deze
schandzaken blijven staan.
De poliMe ziet lijdelijk toe, alsof de wet-
Regout al reeds tot de historie behoort.
Och, wij weten nu immers uit boek en blad
dat wij tegenwoordig te doen hebben met een
noodzakelijke verwildering van de na-oorlog-
sche jeugd.
Een probleem, waarvoor wij geen oplossing
meer zoeken, dat wij maar gewoon laten uit
leven.
Dagelijks schrijven wij met ijver de kranten
vol over de tekortkomingen van de Rijksfilio-
keuring, helaas de eenige censuur, die zich hier
te lande laat gelden, maar over het andere,
thans door ons gesignaleerde kwaad, kikt in 't
publiek geen mensch.
Maar als onze jeugd, onze kinderen naar de
bioscoop gaan, dan moeten die vertooninger
nog voor hen toegankelijk zijn verklaard, <?an
moeten zij nog entrée betalen, 'dan moeten
meestal de ouders, althans zij, die hun kinderen
nog controleeren, daar kennis van hebben.
Maar voor de schandelijke en meest schun
nige pornografie in woord en beeld langs den
openbaren weg hebben onze kinderen onbe
schermd en onbewaakt gratis toegang en vrijen
kijk.
De Rijksfilmkeurig waakt, dat geen affiches,
prenten, foto's ten toon worden gesteld, die niet
geschikt zijn voor de oogen van het. kind.
De gewetenlooze, winstgrage handelaars van
pornografie in woord en beeld stallen onge
stoord, ongestraft hun vuilnis vrijelijk uit.
Maar onze politie ziet naarstig toe, of een
jongen beneden zestien jaar zich geen si ga
retten aanschaft in een tabakswinkel, of dat
Mientje en Dientje beneden de jaren voor vader
geen boodschappen doet in een slijterij.
Toen kort voor den gr'ooten wereldoorlog
Lord Londown, Minister van Defensie, een zc
merréis maakte door het oude Duitschland, en
hij op de perrons bij toeval de brutale lectuur
aan de boekenstalletjes inspecteerde, sprak lui
de. historische 'woorden: „Nu -is de dag der
revanche en groote Kladeradatscli heel dicht
nabij!" Dit woord was een profetie. Wij zijn
tegenwoordig wars van den oorlog, maar als
een onbevangen man tegenwoordig bij ons te
lande onze Aufklarungs-winkels beziet, bij
mij in de buurt tel ik er al drie dan zal hij
beamen: de dag van den ondergang van*onze
Volkskracht is nabij!"
De moord op de Marietjes van Os zal zich
herhalen.
P. H. H.
Staking aan de gasfabriek
gaat heden in
In de Vrijdagavond gehouden vergadering
van de arbeiders van de gasfabriek te Hengelo
(Overijssel), voor zoover deze lid zijn van den
Alg. Nederl. Bond van Overheidspersoneel, is
besloten heden in staking te gaan.
L\' xac, u.i J.. Zo A K D.-J SLEEPBOOT W o'L H.' I MN" waar! ij, zoo
iiUen weet, de kapitein verdronk; Van. der i laat's Berging-maiatscliappij heeft jde boot
geliubt.
Milu..!, l-il—I -li m I i_.
IjJafcl mé'
Nog niet algemeen opgeheven
Groepen landarbeiders in Beerta, N. Beerta,
Drieberg, N. Sehans en Finsterwolde besloten
heden den arbeid niet te hervatten, omdat bui
ten de leden om tot opheffing der staking werd
besloten.
EEN ECHT-OUDERWETSCHE KAASDAG is Vrijdag te Breukelen gehouden, tegelijk met de
Najaarsmarkt. We zien op onze foto de zelf-kazende veehouders bij bun producten.
Niet genoeg aan
één vrouw
EEN TREFFEND WEDERZIEN MET
„GEVOLGEN"
De Tilburgsche politie heeft een bigamist
opgespoord. Zekere P. J. W. uit Raa'.te, trad
aldaar in 1904 in het huwelijk. Kort na de
voltrekking van dit huwelijk verliet hij zijn
jonge vrouw. Hij is toen het land ingegaan en
heeft zich in 1923 te Apeldoorn opnieuw in
den echt laten verbinden, zonder dat het hu
welijk met de eerste partij gerechtelijk ont
bonden was. Eenigen tijd na dit tweede huwe
lijk is deze tweede vrouw komen te overlijden.
De man is toen weer op stap gegaan en kwam
in Teteringen bij Breda terecht, waar hij in
1926 opnieuw in het huwelijksbootje stapte.
Nadien vestigde hij zich met deze vrouw te
Tilburg. Een zuster van 's mans eerste vrouw
had intusschen in de courant gelezen, dat W.
zich metterwoon te Tilburg had gevestigd,
weshalve zij derwaarts ter onderzoek uittoog.
Zij beeft den man al spoedig in Tilburg gevon
den en herkende hem als den eersten man van
haar zuster. De man in kwestie beweerde ech
ter bij hoog en bij laag, dat hij te Raalte nooit
gehuwd was geweest en zelfs toen de politie
er hij gehaald was, hield hij dat vol. Vergezeld
van de Tilburgsche recherche is de man toen
op transport gesteld naar Raalte, waar hij met
zijn zoogenaamde eerste vrouw werd gecon
fronteerd. Toen deze laatste W. zag, herken
de zij hem aanstonds en kreeg van emotie een
flauwte. Toen scheen W. het niet langer meer
te kunnen uithouden en hij bekende de ge
zochte man te zijn.
Hij is op transport gesteld naar Breda, om
voorgeleid te worden voor den Officier van
Justitie aldaar.
Onbekende man gedood
Zaterdagmorgen werd bij de tunnel van den
Crailooschen weg te Bussum een man over
reden door den sneltrein 342, die om 9.37 uur
het station Bussum passeert. Den ongelukkige
was het hoofafgereden. Zijn naam is nog niet
bekend.
EEN MAN OP SLAG GEDOOD
Zaterdagmorgen werd de 24-jarige arbeider 3.
Kooy, uit Krommenie, bij het verrichten van
werkzaamheden aan een electrische boormachi
ne in de gortpellerij „Mercurius" van de Gebr.
Laa te Wormer, dbor den stroom getroffen en
op slag gedood. De man laat een vrouw en een
kind achter.
EEN DOODE EN TWEE GEWONDEN
Gistermiddag had de heer S. te Wageningen,
toen hij met zijn auto den Wageningschen Berg
opreed ter hoogte van huize Belmonte het. on
geluk, doordat hij voor 'n anderen auto moest
uitwijken, komende uit de richt'ng Arnhem,
een drietal wandelaars aan te rijden.
Het waren nl. de heer A. en zijn verl-oofde
mej. K. en mej. van B., allen uit Wageningen.
Do heer A .werd op slag gedood.
Mej. K. werd in aorgwekkenden toestand
naar Ziekenzorg overgebracht.
Mej. B. liep eenige lichte kwetsuren op en
kon tevoet verder gaan.
GOEDERENTREIN DOOR EEN
STOOTBLOK GEREDEN
Weinig schade, geerf* ongelukken
Zaterdagmorgen reed te Veenendaal op het
stationsemplacement, een goederentrein, tij
dens het rangeeren door een stootblok. De wa
gons schoten nog eenige meters door, verniel
den het hek langs het trottoir van den weg en
bleven toen steken door het flinke optreden van
den rangeerder Van Veldhuizen, die met ge
vaar voor eigen leven de remmen had aangezet.
De materieele schade is gering en persoon
lijke ongevallen kwamen niet voor.
TWEE ERNSTIGE AANRIJDINGEN
Te Delft
Zaterdagavond omstreeks half 8 is de 33-
jarige opperman H. L„ uit den Haag, op den
Rotterdamschen weg nabij de lijmfabriek te
Delft aangereden en van zijn fiets over den
weg geslingerd. De auto reed met snelle vaart
verder. Het slachtoffer heeft een ernstige
hoofdwonde bekomen en werd aan het been
verwond. Hij is door de politie naar het Gast
huis gebracht en ter verpleging opgenomen.
Op denzelfden weg nabij den Overslag kwa
men om 9 uur een Ford-vrachtauto uit Rotter
dam, die zonder licht reed, en een luxe-auto
met elkaar in botsing. De chauffeur van de
Ford verloor zijn stuur en reed tegen de afras
tering. Hij werd ernstig aan de borstkas ver
wond terwijl de naast hem zittende door de
voorruit werd gestooten en door glasscherven
aan het gelaat gewond werd. De auto is door
een kraanwagen van J. de Graaf weggevoerd.
Ill (Slot).
NIEUWE METHODEN EN
NIEUWE MIDDELEN
De twee voorgaande artikelen hebben eenigs-
zins een inzicht gegeven in hetgeen er cp het
oogenblik rond de sprekende film te doen is.
Een voor de hand liggende conclusie lijkt wel
dat de stomme film naast de sprekende film
zal blijven voortbestaan, evenals het tooueel.
Dit laatste zou zelfs bij de sprekende film ge
baat zijn, volgens sommigen, want het opent
voor de tooneelspelers een goede gelegenheid,
er in de talkie een flinke gage bij te verdienen.
Men meent, dat zij uit liefde voor hun vak op
de Bühne zullen blijven, terwijl er altijd nog 'n
voldoende groot publiek zal worden gevonden,
dat de tooneelspelers in levenden lijve voor zich
wil zien en geen genoegen neemt met de film,
al is die dan ook sprekend, zingend, musicee-
rend, gekleurd en stereoscopisch.
Zooals bereids werd opgemerkt, zal de
klankfilm haar veroveringstocht voortzetten,
alleen reeds om het kapitaal, dat er in gesto
ken is. En redelijk gesproken zit er ook veel
toekomst in. In Duitschland houdt men er re
kening mede, een afzetgebeid te/vinden in
eigen land, in Oostenrijk, Zwitserland, Luxem
burg, een groot deel van Scandinavië en Ne
derland, terwijl men voorts nog de Duitsche
bioscopen in de internationale centra meetelt.
Dat de sprekende film na verloop van kor
ten tijd weer zal verdwijnen, is dan ook niet
waarschijnlijk. Intusschen zitten de filmmen-
schen voor geweldige problemen, waarvan ze
de primaire nog slechts overwonnen hebben.
Aan het opnemen van een klankfilm, het
is reeds gezegd, zijn groote moeilijkheden ver
bonden. Om den lezer er eenigszins een idee
van te geven, ontleenen we hier het een en
ander aan een artikel van Paul Köhner te
Hollywood uit de „Illustierte Filmzeitung".
Terwijl vroeger voor eiken bezoeker het
filmatelier openstond, en heele karavanen
toeristen er hun nieuwsgierigheid bevredig
den, is het thans een oord, dat angstvallig door
strenge portiers bewaakt wordt. Zelfs met heel
goede aanbevelingen is het nu bijna onmoge
lijk, in een atelier te komen, waar een klank
film wordt opgenomen. En ook met een spe
ciale permissie blijkt het binnentreden niet
over rozen te gaan. Wanneer het sein is gege
ven, dat met de opnamen begonnen is, moet
ook het geringste geluid vermeden worden en
elke bezoeker is dan een gevaar. De eisch van
absolute stilte heeft reed3 aan tallooze aneo
doten het aanschijn gegeven, die thans de tal
looze filmbladen onveilig maken en een nieuwe
vorm van reclame zijn voor de, vaak nieuwe,
filmsterren.
Behalve de noodzakelijkheid van absolute
stilte bestaan er echter nog andere redenen
voor het hermetisch sluiten der klankfilm
ateliers. De heeren van Hollywood en elders
zijn nog steeds bezig met experimenteeren en
alle vorderingen, alle verbeteringen en uitvin
dingen worden angstvallig voor den concur-
rent verborgen gehouden. De spionnen, die ook
bij de stomme filmen hun werk deden, wor
den thans beslist buitengesloten. Daarom is
liet ook niet gemakkelijk, een juist en verhel
derend oordeel over den huldigen stand van
zaken te krijgen en men moet zich voorioopig
bij zijn oordeel over de klankfilms beperken
tot hetgeen op het oogenblik wordt afgedraaid,
maar wat in zekeren zin reeds verouderd is, en
minder geperfectionneerd.
Het is alles behalve gemakkelijk, precies
te weten te komen, wat er in de klankfilmstu
dio's geschiedt. Alle er aan verbonden krach
ten zijn contractueel verplicht, er het stilzwij
gen over te bewaren.
Uiteraard lekt er echter wel het één en an
der over uit. En al liooren we niet het fijne
van de zaak en blijven we gespeend van tech
nische details, er vallen toch wel eenige inte
ressante bijzonderheden te vertellen.
In plaats van plankenvrees hebben de ster
ren nu microfoonvrees. Die microfoon biedt
ook tallooze moeilijkheden, terwijl elke stem
er een ander effect in maakt, weshalve iedere
klankfilmspeler zich aan een „voice-test" moet
onderwerpen, een stemprpef. Menige ster van
de stomme film heeft voor de microfoon een
volledig fiasco gemaakt. En sommigen zijn zoo
bang voog een échec, dat ze zich niet eens aan
een proef wagen. Het schijnt, dat Charley
Chaplin behalve zijn artistieke bezwaren een
desillusie in de sprekende film-vreest. Hij'ge-
looft niet, een nieuwe, sprekende figuur te
kunnen scheppen. Technici beweren echter, dat
zijn stem door de microfoon heel goed za!
worden weergegeven.
Een gevolg van het falen van vele sterren
is geweest, dat het tooneel ontvolkt werd. Vele
regisseurs wilden niet wachten, tot hun artis-
ten zich op de één of andere school te Holly
wood een behoorlijke stem en een dragelijke
uitspraak van het Engelsch hadden aange
schaft en engageerden tooneelspelers wier
Engelsch ecihter ook allesbehalve fraai is. Het
Times Square te New York (het New York-
sche theaterdistrict) liep leeg. Behalve de too
neelspelers, togen ook de regisseurs en de
auteurs naar Hollywood, zoodat de theaterdi
recteuren met de handen in het haar zaten.
Hun verlegenheid was echter van betrekkelijk
1 orten duur, want de menschen in de film-
stad hadden de kunst vlug afgekeken. Bovendien
stonden de auteurs van theaterstukken voor
WEER TWEE ONGELUKKEN
IN HET ZIEKENHUIS
- Een tweetal ernstige ongelukken heeft in de
afgeloopen week in het Provinciaal Ziekenhuis
te Santpoort plaats gehad, In beide gevallen is
een verpleger aangevallen door eem der patiën
ten, die op het aardappelveld aan het werk
waren.
De verplegers waren zwaar gewond en hun
toestand is ernstig.
In verband met een en ander heeft de orgar
nisati-e van verplegers een conferentie met den
geneesheer-directeur aangevraagd.
moeilijkheden, die ze slecjjts met steun der tech
nici van de klankfilm konden oplossen. Men
bemerkte spoedig, dat ook de klankfilm film is
en geen tooneel.
Het is thans bekend genoeg, dat de klank
film de geheele filmindustrie gerevolution-
neerd heeft, van het scenario tot het weergave-
apparaat. De repetities zijn thans schier ein
deloos geworden en en feillooze opname is
een vereischte. Alles moet op de minuut af
kloppen, In verband met de muzikale hegelei
ding.
De acteur moet speciale aandacht aan de
microfoon wijden, want het geluid verschilt bij
elke beweging, die bij maakt, hetgeen ook bij
elke sprekende film te contateeren valt. Wan
neer de acteur de microfoon te dicht nadert,
zwelt het geluid machtig aan, terwijl het bij
een achterwaartsche beweging soms zöö ver
zwakt, dat de woorden onverstaanbaar wor
den.
De regisseur is stom geworden. Zijn instruc
ties moet hij door middel van lichtsignalen
geven. De klankfilm heeft ook een nieuw soort
technicus op de wereld gebracht, de „monitor",
die de geluidsterkte moet controleeren en rege
len. Hij heeft eveneens een speciale code tot
zijn beschikking, om zijn aanwijzingen te ge
ven. Het opnemen der geluiden geschiedt niet
in het atelier, maar in een aparte ontvangka
mer, die telefonisch met het atelier verhonden
is.
Welke moeilijkheden de klankfilm en vooral
de sprekende film nog te overwinnen zal heb
ben, is in de voorgaande artikelen uiteenge
zet. Eén ding is zeker, n.l. dat ze geen voorbij
gaande verschijning is. Het waarom werd
reeds gezegd. De kapitalen, die in de nieuwe
uitvinding zijn belegd, moeten hun geld op
brengen. Vermoedelijk zullen de programma's
der bioscopen in de toekomst zoowel stomme
als spiekende films bevatten en aan de laatste
zal nog meer dan aan de eerste het karakter
van amusement worden opgelegd. De film
heeft de massa veroverd, is er zooals de
aesthetici zeggen aan opgeofferd en moet er
de gevolgen van dragen. Kunst is nu eenmaal
geen massaproduct en het ziet er naar uit, dat
ze het in deze ongebreidelde maatschappij
nooit zal worden. En de sprekende film zal
zich ook naar de massa moeten regelen. Ze is
er zelfs mede begonnen.
Ten spijt van kunstminnaars gaat de nieuwe
uitvinding denzelfdeij weg op, dien de nu al
weer oude is opgegaan.
Het lijkt ons zeer de vraag, of goed bedoel
de pogingen op den duur succes zullen hebben.
Het ontbreekt ernstlgen werkers overigens
niet aan vertrouwen. Dat bewijst „Land oline
Frauen", met welke sprekende film men iets
bijzonders heeft willen geven. En ook de Russen
bewijzen het. Die gaan zich eveneens op de
sprekende film toeleggen. vKort geleden is te
Moskou een conferentie gehouden, waarin het
vraagstuk van de klankfilm besproken werd.
Vertegenwoordigd wgren de Sowkino, de
Meschrapom, de Wufkii en andere belangheb
benden. Er werd besloten tot een klankfilm
productie in „grooten stijl", waartoe de regee
ring de noodige financiën toezegde.
De sprekende film, thans nog een nieuwig
heid, zal binnen afzienbaren tijd tot de ge
wone dingen op dit ondermaansche gaan be-
hooren.
In Rusland
Een V. D.-telegram uit Moskou meldt:
De demonstratie van die sprekende film in
Leningrad heeft een buitengewoon groot succes
gehad. Binnenkort zullen imstallatiias voor spre
kende films worden aangebracht in een groot
aantal steden in Rusland. Men stelt zich voor
100 millioen roebel, uit te trekken voor het
monteeiren van sprekende films.
PROV. STATEN VAN ZUID-HOLLAND
Subsidie kinderverpleging in herstellinga-
en vacantie-oorden
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben prae-
advies uitgebracht over de in de tweede gewone
Staten-zitting van 1928 door mevr. De Vries c.s.
ingediende motie, waarin werd voorgesteld,
Gedeputeerde Staten uit te uoodigen, in over
leg met het Centraal Genootschap voor kinder-
herstellings- en vacantie-lcolonies, een nieuwe
subsidieregeling te ontwerpen, waarbij een Loo
ser bedrag wordt toegekend voor de winterver-
pleging.
Gedeputeerde Staten merken op, dat bet ba-
treffende subsidie der gemeente thans bedraagt
25 cents per verpleegdag. In de hoogere directe
kosten van de z.g. winterverpleging ligt naar
hun oordeel op zichzelf seen voldoende motief
voor verhooging van het bestaande provinciaal
subsidie. Voor verhooging van dit subsidie ter
aanmoediging der winterverpleging achten Ged.
Staten evenmin aanleiding aanwezig omdat de
tegenzin, die vroeger tegen de uitzending van
zwakke kinderen in koloniehuizen gedurende
den winter mocht hebben bestaan, thans geheel
overwonnen is.
Naar het Ged. Staten voorkomt, gaat de pro
vincie met ^ïaar steun van 0.25 per verpleeg
dag reeds zeer ver, vooral wanneer daarmede
vergeleken wordt hetgeen tot dusver op dit ge
bied door Rijk en gemeenten werd gedaan. Het
ligt h.i. op den weg van de vereenigingen, welke
koloniehuizen exploiteeren, om zich ter ver
sterking harer inkomsten te wenden tot de ge-
meetebesturen.
Ged. Staten geven daarom in overweging de
motie van mevr. de Vries c.s. niet aan te ne
men en op de verzoeken van het hoofdbestuur
van het Centraal Genootschap om verhooging
van het provinciaal subsidie afwijzend te be
schikken.
Subsidie geiten fokkerij.
Gedep. Staten van Zuid-Holland stellen aan
Prov. Staten voor, over 1929 een subsidie van
1750 toe te kennen aan de Provinciale Com
missie ter bevordering van de geitenfokkerij
in Zuid-Holland ten behoeve van den Provin
cialen n den R. K. Bond van geitenfokvereeni
gingen in Zuid-Holland.
