FEUILLETON
:- •- -
PF. VALSCHE MUNTER.
DE CULEMBORGiCH*
MOORDZAAK
2 A
irtC
Uti>
ZATERDAC 2 NOVEMBER 1929
HOOGST BELANGRIJKE
VERKLARINGEN
i a'-
R. K. STAATSPARTIJ
INTERN. TENTOONSTELLING
TE LUIK
VERDRONKEN.
NEDERL. 3PAARVERZEKERING
VOOR KATHOLIEKEN
DE POSTVLUCHTEN NAAR INDIE
DE STAKING IN OOST-GRONINGEN
VAN DEN BERGH'S FABRIEKEN.
EEN HINDOE-TEMPEL ONTDEKT
V
1
LRDWENEN PROCESSTUKKEN
,Het Volk" schrijft in verband met de Cu-
lemborgsehe moordzaak o.m. het volgende:
..De beide verdedigers, die in de Culemborg-
sche moordzaak voor de onschuldig verdachten,
Sweeris en Vroege, zijn opgetreden, mr. Roo
bol en mr. van der Goes van Naters zijn op
bepaalde oogenblikken tot de ontstellende ont
dekking gekomen, dat een aantal belangrijke
processtukken in het dossier ontbraken.
Wij achten het in het belang van het onder
zoek gewenscht, de processtukken, die op on
naspeurlijke wijze uit het dossier verdwenen
zijn. of daaruit langen tijd verdwenen zijn ge
weest, hier te noemen en op de beteekenis dier
«tukken de aandacht te vestigen.
Reeds werd gewezen op het uiterst belang
rijke proces-verbaal, dat door den rijks-recher
cheur Heyting en den (vroegeren) agent var
politie De Roode is opgemaakt van een verhoor,
dat deze politiemannen hebben afgenomen aan
mejuffrouw H., een nicht van de Collé's.
Djt proces-verbaal bevat, na aanvankelijk ont
kennen, haar bekentenis, dat zij, na den moord
te Culemborg, een geldkiBtje van de familie
Collé in bewaring had gekregen, welk kistje
na geruimén tijd weer aan de Collé's was terug
gegeven,
Dlt proces-verbaal was bij de stukken van
het moord-dossier niet te vinden.
Indertijd, toen te Ttel mr. Kortenbout van
der Sluis als rechter-commissaris fungeerde,
■werd door dezen de heer G. B- bij proces-vefbaal
gehoord. Het verhoor van den heer B. In het
kabinet van den rechter-commissaris liep over
het feit, dat het hem bekend zou zijn, dat ze
kere C. van der L. te Culemborg ln dronken
schap aan Auke O. (den Intimus der Collé's)
heeft verweten, dat deze „er" ook bij zou zijn
geweest.
Dit proces-verbaal der instructie was bij de
«tukken niet aanwezig.
Een hoogst belangrijke verklaring ls die,
wélke indertijd gerelateerd is in een door den
agent van politie H. J. Vroege opgemaakt pro
ces-verbaal. Dit proces-verbaal betrof een ge
sprek, dat in tegenwoordigheid van zekeren
Willem Kregten en Jelle van Baayen Is gevoerd,
uit welk gesprek zou zijn komen vast te «taan,
dat C. van der L. op den avond van den moord
op de Van Wiggens, den ex-rechercheur Have-
maö en Auke O. over de rivier de Lek had
geroeid.
Dit proces-verbaal van den agent Vroege is
ha de inzending aan den officier van justitie
zoek geraakt. Het heeft althans zeer geruimen
tijd aan het officieel dossier ontbroken. Eerst
esnigen tijd nadat de moordzaak voor het Arn-
hemsche hof was behandeld en de verdachten
Sweeris on Vroege waren vrijgesproken, is
dit proces-verbaal weder „gevonden", zoodat het
zich thans weer in handen van dé justitie be
vindt.
Er is nog een ander waardevol processtuk
spor loos verdwenen. Door mr. M. S. Kalma te
A_jtj. die destijds de raadsman was van de
weduwe Haveman hij haar pogingen om in
het genot te worden gesteld van weduwenpen-
sioen Was op 4 September 1926 tot den rechter
commissaris mr. Hofdijk een schrijven gericht.
De weduwe Haveman was toen kroongetuige
in de Culemborgsehe moordzaak (contra Swee
ris en Vroege) In bedoelden brief deed mr.
Kalma den rechtercommissaris mededeeliüg van
zijn bevinding: „dat juffrouw Haveman hem
in zeer overspannen toestand, geheel eigoner
beweging was komen verklaren, dat zij telkens
onjuiste verklaringen in de moordzaak had
afgelegd en nog aflegde, daartoe gedwongen
door de haar verhoorende rechercheurs en
daarna door den rechter-commissaris; dat zij
deze verklaringen wilde herroepen, doch
door dreigementen gedwongen werd deze ver
klaringen te geven en dat zij zich in een zoo-
danigen toestand voelde, dat zij elke verklaring
en eiken zin, welke men haar ln die omstandig-
helden zou eischen, zou afleggen".
Deze brief, d.d. 4 September 1926, was een
jaar later bij de behandeling van de zaak tegen
Sweeris en Vroege voor het Gerechtshof te
Arnhem in het dossier, zooals dit den verdedi
gers vanwege het parket werd ter hand ge
steld, niet aanwezig.
Men moet zich eens indenken welk een groo-
t.e beteekenis ds aanwezigheid in het dossier
van dit processtuk voor de verdedigers zou
hebben gehad. Zij toch hebben zich alle moeiten
gegeven om aan te toonen, dat de verklaringen
van mejuffrouw Haveman niet op normale
wijze waren tot stand gekomen.
De brief van mr. Kalma waarvan de verdedi
gers eerst maanden later n.l. In verband met
de meineed-procedures Collé's—wed. Havekamp
hoorden, zou voor hen dus het belangrijkste
processtuk zijn geweest.
Van de drie eerstgenoemde feiten is Indertijd
door de verdedigers mr. van der Goes van Na
ters en mr. Roobol mededeeling gedaan, zoo-
DE MEISJES VAN DE LOXDESSCHE HUISHOUDSCHOOL oefenen zich nu reeds in het
bereid-en van de beroemde Christmas (Kerstmis) pudding.
Adviseerend lid benoemd
Als advieeerend lid van den Partijraad der
Katholieke Staatspartij is naar „Sancta Marta"
meldt voor het Seminarie te Hoeven aangewe
zen Prof. dr. W. Koenraadt.
(Reeds geplaatst ln een deel der vorige oplaag).
BURGEMEESTER MR. G. VAN BAREN
Bij een val zijn rechterbeen
gebroken
Donderdag heeft de burgemeester van Delft,
mr. G. van Baren, doordat hij het ongeluk
had nabij zijn woning aan de Nieuwe Plantage
uit te glijden, en te vallen, zijn rechterbeen ge
broken boven den enkel.
JHR. MR. L. E. M. VON FISENNE
25 jaar Statenlid
Gisteren herdacht het lid der Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland, jhr. mr. L. E. M.
von Fisenne, den dag waarop hij 25 jaar gele
den lid der Provinciale Staten werd.
De heer von Fisenne ontving in den loop
van den ochtend reeds tal van schriftelijke ge-
lukwenschen met dit Jubileum. Gistermiddag
kwamen velen hem te zijnen huize persoonlijk
getukwenschen.
O.m. is de jubilaris gecomplimenteerd
door den Minister van Staat, Commissaris der
K-oningin in Zuid-Holland jhr. mr. dr. H. A.
van Karnebeek, terwijl van het college van Ge
deputeerde Staten de leden H. J. Borghols en
mr. A. C. Crena de long, alsmede de griffier
der Staten, jhr. mr. B. W. Th. Sandberg hunne
gelukwenschen kwamen aanbieden.
De heer W. C. J. J. baron van Voorst tot
Voorst, president van de R.K. Statenfractie
feliciteerde jhr. von Fisenne namens de fractie.
Namens den Hoofdraad van de St. Vincen-
tiusvereeniging in Nederland, welke een schit
terend bloemstuk had gezonden, ontving jhr.
von Fisenne. die president van dezen raad is,
bezoek van den heer F. N. V. Quant, vice-
president en de herren B. Drabbe en jhr.
F. van Nispen tot Sevenaer, secretarissen.
De R.K. Statenfractie zal den verdienstelij
ken regent op 19 November, wanneer de Pro
vinciale Staten ter zitting bijeen zijn, aan eon
maaltijd, welken zij hem aanbiedt, huldigen.
wel aan den officier van Justitie te Tiel als
aan den procureur-generaal te Arnhem waarbij
zij opheldering nopens dit vreemde gebeuren
hebben gevraagd. Een verklaring hiervan heb
ben de verdedigers echter nimmer ontvangen
i_ „.ailatie van de Ned. Commissies
De Minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid heeft in een der zalen van zijn departe
ment de bij K. B. ingestelde commissies voor
de deelneming van Nederland aan de Inter
nationale tentoonstelling van Industrie, Wa
terschappen en hare toepassingen, welke in
1930 te Luik zal worden gehouden geïnstal
leerd. In zijn rede wees de Minister er óp dat
zoowel de tentoonstelling in Antwerpen als die
in Luik voor Nederland een gelegenheid moet
zijn om te laten zien, wat wij als nabuurstaat
kunnen presteeren en wat wij als goede huur
voor het land; dat ten Zuiden van ons ligt.
voelen. Het moet een gelegenheid wezen van
een edelen wedstrijd en het moet een gelegen
heid zijn, die wij met twee handen aangrijpen,
om onze gevoelens van goede nabuurschap aan
België te toonen.
De rede werd door den voorzitter der Cen
trale Commissie, den heer mr. dr. W. F. J.
Frowein, directeur, voorzitter der Staatsmijnen
in Limburg beantwoord.
IKONOGRAPHISCHE DOCUMENTATIE
Nederlandsche Commissie ingesteld
Bij beschikking van den minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen is inge
steld eene Nederlandsche Commissie voor Iko-
nografische Documentatie, en zijn benoemdi
tot lid en voorzitter van deze commissie prof.
mr. R. Fruin;
tot leden jhr. mr. dr. E. A. van Beresteyn,
dr. H. E. van Gelder, dr. N. Japikse, prof. dr.
W. Martin, dr. W. Moll en P. Visser, en tot
secretaresse mej. W. C. Smelt, allen te 's-Gra-
venhage.
OORLOGSSCHADE VAN DE NEDERL.
ZEEVISSCHERIJ
De commissie voor de verdeeling
der Britsche vergoeding ontbonden
De Minister van Buiteniandsche Zaken heeft
den vice-admiraal b.d. H. G. Surie, mr. Th.
A. Fruin, mr. K. A. Rombach en mr. H. J. Kie-
wiet de Jonge, resp. voorzitter, leden en secre
taris van de door hem ingestelde commissie
voor de vcrdeeling van de Britsche regeering
ontvangen vergoeding van bepaald8 door de
Nederlandsche visscherij in den zomer van
191G geleden schade, op hun verzoek ontheven
van deze functie en hun zijn dank voor de hij
de vervulling van hun opdracht bewezen be
langrijke diensten betuigd.
De gehuwde timmerman H. Hoesmau is in
het Buiten A-Kanaal hij Loudermarlte verdron
ken.
EEN VRIENDELIJK VERZOEK
Er is zooveel te doen
(Ingezonden.)
Ondergcteekende moet bij dezen een beroep
doen op alle belanghebbenden en wil beleefd,
maar dringend verzoeken hem thans niet las-
ig te willen vallen met verzoeken om inlich-
ingen. Laat allen toch bedenken, dat een brief
toet gelezen cn somtijds moet beanwoord wor-
len.
Het lozen kost tijd, evenals het openen, enz.
Ook het beantwoorden kost tijd en er zijn on-
eveer 12.000 belanghebbenden. Wanneer allen
lat doen, dan gaat een groot deel van mijn
werktijd daarmee heen en hoe kom ik dan aan
-'.en tijd om de uitdeelingslijst in eikaar te zet-
en
Daaraan wordt thans gewerkt en ik mag wel
zeggen, ongeveer dag en nacht. Dit duurt reeds
vele weken en zal nog een 4 5 5 weken moeten
voortduren.
Ik moet zorgen, dat op liet tijdstip, dat ik de
itdeeliugsiijst ga deponoereu, ook alle brieven
an allen, die meedeeien, gereed heb en voorts
cn cheque voor een ieder. Ik heb nooit gewe
en, dat het zoo'n ontzettend werk zou zijn om
ailk een massa tegelijk gereed te maken. Die
massa eiseht zulk een geweldige controle; dat
•net de contróle wellicht evenveel werk en tijd
verloren gaat ais met het gereed maken van de
brieven en de cheques zelf.
Ik gebruik postcheques en het Bestuur is zoo
welwillend geweest goed te vinden, tegen een
garantie -mijnerzijds, dat ik de cheques stem
pel in plaats te onderteekenen. Dit spaart een
massa tijd. Doch toch kost het controleeren van
de dóór anderen ingevulde cheques mij 1 mi
nuut per stuk (gemiddeld gerekend) en dat be-
teekent, dat do 10 a 12 duizend cheques alleen
reeds mij aan contröle-uren zullen kosten 10 a
12.000 minuten, d.i. 166 5 200 uur. Dat is 16 5
20 werkdagen van 10 uur.
Dat controleeren omvat het vergelijken van
de cheque met den brief en met de uitdeelings
lijst. Daarna volgt de stempeling.
En dit controleeren der cheques is slechts
een klein onderdeel van de algemeene contróle,
die noodig is, terwijl die algemeene contróle
ook weer slechts een klein onderdeel is van het.
geheele werk. Deze reuzenarbeid neemt, het
blijkt wel uit het verhaal zelf, mijn geheelen
tijd in beslag. Dit hindert niet, het is mijn
plicht en het is mij een groot genot te heden-
ken, dat de uitkeérlng aan duizenden, die er op
zitten te wachten als een hoogst Welkom Sin
terklaasgeschenk vreugde zal brengen in dui
zenden gezinnen.
Maar het hindert mij geweldig te moeten on
dervinden, dat velen, die van den gang van za
ken in een faillissement geen begrip hebben,
mij met hun brieven lastig vallen; sommigen
zijn er zelfs, die den E.A. Heer Rechter Com
missaris gaan lastig vallen, in plaats- van rus
tig af te wachten en te lezen wat er over dit
faillissement zoo af en toe door mij is gepu
bliceerd. Mij dunkt, het ingezonden stuk, door
mij kort geleden in niet minder dan 83 bladen
geplaatst, had een ieder belanghebbende een
aanleiding moeten zijn om mijn taak niet on-
noodig te verzwaren en mij geen onnoodig
werk te verschaffen.
Met dankzegging voor de plaatsing, noodig
ik andere bladen beleefd uit tot overname.
Mr. J. J. VAN DEN DRIES,
Curator.
AMSTERDAM, 29 October 1929.
PENSIOENBOND INDISCHE AMBTE
NAREN
Donderdagmiddag had in de Oranje Sociëteit
te Den Haag een druk bezochte algemeene ver
gadering plaats van den Pensioen-bond van
Indische Ambtenaren.
Voorzitter en bestuur, werden met groo-te
meerderheid van stemmen herkozen, nadat de
vergadering zich tegen uitbreiding van het aan
tal bestuursleden had uitgesproken. Herkozen
werden ook de twee afwezige bestuursleden, de
heeren van der Sprong en Jhr. L. de Stuers.
Aangaande de maandelijksche uitbetaling der
pensioenen verklaarde het bestuur de ministe-
rieele beschikking te willen afwachten op het
door hem ingediend rekest betrekking hebben
de op de maandelijksche uitbetaling der wedu
wen-pensioenen.
Sommige leden drongen ei bij het bestuur
op aan, om te ageeren voor een spoedige verbe
tering der weduwen- en weezen-pensioenen.
De vergadering machtigde het bestuur om den
vijftienden verjaardag van den bond den 28 Juli
a.s. feestelijk te herdenken.
Nadat bij de rondvraag nog eenige punten
door eenige der aanwezige leden naar voren
werden gebracht en de voorzitter de aanwezi
gen voor hunne belangstelling had bedankt,
werd de vergadering gesloten.
Het vijffde vliegtuig trof
slecht weer
IN WEENEN GELAND
Het Donderdagochtend van Schiphol naar Ned.
Indië vertrokken postvliegtuig is des avonds
om 16v50 uur plaatselijken tijd te Weenen aan
gekomen. De bestuurders zagen zich door
slecht weer gedwongen een omweg te maken
via Maagdenburg. Daar werd om 11 uur vlot
geland. Men heeft daar de bui afgewacht en is
om 12.50 naar Wéenen vertrokken.
Wat bet vijfde vliegtuig medenam
Het is voor de directie van de K. L. M. en
vöor hét postbestuur zeer verheugend, dat het
publiek zich door de "mislukking van de vierde
postvluch-t niet heeft laten afschrikken. De
hoeveelheid post toch met het Donderdagmorgen
vertrokken vliegtuig medegegeven is onder
deze omstandigheden zeer bevredigend te noe
men.
Verzonden wérden 29 zakken luchtpost met
een totaal gewicht vaii 194,85 kg. bruto en
185.7 kg. netto.
De zending bevatte 8466 brieven, 1005 brief
kaarten, 36 drukwerken, 22 postwissels en twee
monsters, totaal 9531 stuks. Hiervan werden
aangeteekend verzonden 631 brieven, 14 brief
kaarten en één monster, totaal 646 stuks.
Een blijvende gezonde samenwerking zal de
nog bestaande moeilijkheden zeker kunnen
overwinnen. Het 5e vliegtuig zal het tweede
retourvliegtuig waarschijnlijk heden te Boeda
pest ontmoeten.
De K. L. M. meldt nog:
Ten tweede male is het K. L. M. postvliegtuig
F.H.-A.E.Z. Donderdagmorgen naar Indië ver
trokken.
De eerste maal ging het op 12September
met eersten bestuurder Smirnoff, als tweeden
bestuurder Boekman en .als werktuigkundige
Veenendaal. Thans was eerste bestuurder
Beekman, tweede bestuurder van Dijk en werk
tuigkundige Buitenhuis.
Het toestel zal in Constantinopel dr. Jong
bloed aan boord nemen, die aldus toch zijn
opdracht, om langs de Amsterdam—Batavia-
route den hygiënischen toestand te bestudee-
ren, zal kunnen uitvoeren.
Het vertrek was ditmaal in plaats van op 6
uur, op 6.30 gesteld. Het vertrek van het vol
gende vliegtuig op 14 November zal plaats heb
ben om 7 uur. De bemanning zal dan als volgt
zijn samengesteld: eerste bestuurder Smirnoff,
tweede bestuurder Hondong en werktuigkun
dige Kotte.
De PHAEN in Boedapest
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen, dat 't
2e retourpostvllegtuig Donderdag om 6 uur uit
Constantinopel is vertrokken en om 12,06 te
Boedapest is aangekomen.
Onmiddellijk nadat het toestel was geland
en de heeren Fryns, Soer en Dunk het toestel
verlaten hadden en door hun familie verwel
komd waren, tnad da heer Plesman, directeur
der K. L. M. naar voren om de vliegers toe te
spreken en hun in het bijzonder hulde te bren
gen voor het feit, dat zij twee dagen zonder
mecanicien hebben gevlogen. Spr. verzocht ten
slotte den aanwezigen een driewerf hoera uit
te bréngen op de bemanning van de P. H.-A.
E. N., een verzoek, da* door de omstanders met
enthousiasme werd ingewilligd
Het tweede retourvliegtuig op
Schiphol geland.
Het tweede retourvliegtuig der K. L. M.
P.H.-A.E.N., bemand met de piloten Fryna en
Soer en den mecanicien Dunk is gisteren
middag te 2.55 uur vlot op Schiphol geland,
waarmede de vlucht in elf dagen is volbracht.
Het vijfde vliegtuig in Boedapest.
Bij de K. L. M. is bericht ontvangen, dat
het vijfde postvliegtuig gisteren te 12 uur uit
Weenen vertrokken is en te 13.30 uur te Boeda
pest is geland.
De stakers uitgesloten van
werkverschaffing?
VRAGEN GESTELD AAN DEN MINISTER
Het Tweede Kamerlid de heer Van der Heid®
heeft aan den Minister van Binnenlandse»
Zaken en Landbouw de volgende schriftelij»
vragen gesteld:
le. Is het waar, dat in de gemeente Odoor
de werkverschaffing is opengesteld bebaU
voor die arbeiders, die in dit voorjaar aan ee»
staking hebben deelgenomen
2e. Mocht het antwoord op bovenstaand
vraag bevestigend luiden, wil de Minister d*
mededeelen, welk verband er is tusschen
plaats gehad hebbende staking en het feit va
de uitsluiting der voormalige stakers
3e. Wil de Minister deze uitsluiting ten spo®'
digste opheffen
Gevolgen voor de Rechtbank
ZES VERDACHTEN WEER IN VRIJHEI»)
GESTELD
In een aparte zitting der arr.-rechtbank
Winschoten stondeh Donderdag terecht de ge
tineerde landarbeiders Frederik van der
Hendrik R., Luppo B., Berend L., tebo H-
Willem K., allen te Beilingwolde, beschuldig
van openlijke geweldpleging, subsidiair nil
handeling en vernieling, afzonderlijk of in ve
eeniging gepleegd op 15 Augustus j.l. aan
Rhederweg aldaar tegenover Duitsche wef
willige arbeiders.
De officier van justitie eischte drie maa
den gevangenisstraf met aftrek preventief vo°
alle verdachten behalve voor den laatstgenoem
de voor wien vrijspraak werd gevraagd.
De heer Mr. J. Weersma uit Groningen
pleitte nietigverklaring der dagvaarding, ?ulf
sidiair een clemente straf en voorts onmidde
lijke invrijheidsstelling van alle zes verdacht»'
Na in raadkamer te zijn geweest, deelde
president, mr. Cluijsenaer, mede, dat het v?
zoek was ingewilligd. Alle zes verdacht»
werden in vrijheid gesteld.
DE A. P. C. TE BUSSUM
Kwestie opgelost
EEN BEVREDIGEND RESULTAAT
De conferentie die de Vereeniging van be°'
zinedepothouders te Bussum Dinsdag met d
directie der American Petroleum Company \e
Den Haag heeft gehad, heeft tot een bevredi
gend resultaat geleld Woensdagochtend zijn oV
verzoek van het bestuur der Vereeniging a"
A.P.C.-benzinepompen weder geopend.
Onveranderd interim-dividend Cert. v. Aand. A»
Gemeld wordt, dat op de certificaten vad
gewone aandeelen A een interim-dividend va»
7 pet (onv.) zal worden uitgekeerd.
Belangrijke vondst bij opgravingswerk
Aneta seint ons uit Soerabaja
Het Soerabajasch Handelsblad verneemt, dal
nabij Bangil, waar de Oudheidkundige Dienst
belangrijke opgravingen gedaan heeft, thans
weer nieuwe vondsten aan den dag zijn geko
men, die er op wijzen, dat op de betreffende
plaats vermoedelijk eertijds een Hindoetempel
heeft gestaan. Gevonden werd een Ganecabeeld
alsmede een fragment van een tempel-relief.
Men vond muren van baksteen, welke vermoe
delijk overblijfselen van den tempel zijn, tot
een hoogte van ongeveer anderhalven meter.
De Oudheidkundige Dienst zet de opgravin
gen voort.
DE WERKLOOSHEID IN AUGUSTUS 1929-
Hieronder volgen do indexcijfers van de werk
loosheid, zooals deze berekend zijn door het C«n
traal Bureau voor de Statistiek. Deze cl;
weergevende het percentage werkloosheidsdage
van het aantal dagen dat gewerkt had kunne
worden, indien geen werkloosheid ware voorge
komen, z(Jn in hoofdzaak berekend uit opgave'
van gesubsidieerde werkloozenkassen.
Indexcijfers der
werkloosheid.
Aug. '29 Aug. '28 Juli '2®
Beroepsgroepen.
Aardewerkindustrie enz.
Diamantindustrie
Drukkerbedrijven enz.
Bouwbedrijven enz.
Houtbewerking enz.
Kleedingindustrie
Lederindustrie
Steenkolenmijnen
Metaalindustr., scheepsbouv
Textielnijverheid
Voedings- en genotm.-bedr
w. o. tabak- en sigarenind.
Landbouv. bedr., veenderij
Visscherij
Handelsreizigers
Verkeerswezen 1)
Handels- en kantoorbed.
Overige groepen
Totaal
1) Onvolledige opgaven.
0.4
0.3
0.6
20.7
20.1
20.7
3.3
4.6
3.1
2.4
6.-
1.8
3.2
5.7
2.8
7.2
10.1
5.2
3.4
5.5
3.2
0.01
0.1
O.0!
2.-
3.-
2.1
1.7
2.6
1.6
3.3
4.4
3.3
4.5
6.-
4.3
0.8
1.2
1.1
0.5
1.9
0.2
0.6
0.4 1)
0.6
2.-
3.9
2.3
3.3
3.7
3.1
1.8
3.2
1.»
2.5
4.1
2.4
LAND- EN TUINBOUWTENTOONSTELLING
ïn den muziekzaal te Wanssum (L.) word'
van 36 November a.s. een land- en tuinbouw
tentoonstelling gehouden, georganiseerd doo'
de vereeniging van jonge boeren.
Door it. DOMBRE
Vertaald door A. VERSCHUUR.
'i
Juliette be2rocp wat hij beJoalde; zij sloeg
haar cogsn r.;sr cn moest inwendig bekennen
dat bij gelijk hal.
Tar.to blijft u kwaad op mij? vroeg Made
leine, gebroken door d:« scène. O zeg me
dat u mij vergeeftLaat me zóó niet lmen-
gaan.
Mevrouw Valécourt antwoordde niets, maar
Hot toe dat liet molsje haar hand nam en die
kuste.
U kunt er verzekerd van zijn dat ik op
recht van u houd. tante.
Zo'fs zóóveel dat je ons voor een vreemde
verlaat, was hot bittere antwoord.
Madeleine ging daar niet op in; waar was
dat good voor? Alleen voegde ze er bij:
Stel u voor dat mijn vader nogmaals iets
overkwam en door iedereen verlaten was, zoudt
u het dan niet onmensehelijk vindon als zijn
eigen dochter zich niet over hem ontfermde?
Ik zou me zoo iets nooit vergeven kunnen
Vendor kan ik wel zeggen dat we niet ln Parijs
blijven, maar waarschijnlijk naar Marseille
gaan, wear die good? dokteT Méra'.do woont.
Daar zal vader rustiger en veiliger kunnen
werken.
Ga jij ook wj-koa
Ik zal pa helpen al» dut noodig is: i".i
ieder ssva.' zal ik het huishouden doen.
Dienstbode gaan spelen.
plezier doen, dat ligt niets vernederends in.
pleizre doen, daar Ugt niets vernederends in.
Dat kind is krankzinnig, zei mevrouw
Valécourt tot haar man, terrwijl zij zich van
haar oudste nicht afwendde
Madeleino verliet de kamer gevolgd door
haar zuster, om haar kofter te gaan pakken.
Bij voorkeur koos zij de -eenvoudigste kleding
stukken.
MijnheeT Valécourt bleef nadenkend aan zijn
snor draaien, zuchtte even, zet dan tot groote
verbazing van zijn vrouw:
Je bent wat te hard geweest voor haar,
vrouwlief. Mij dunkt dat de nicht die we weg
sturen, nog het moeste van ons houdt.
XIV.
NIEUW LEVEN.
Da vroege morgenzon brengt eon bijna fees
telijke stemming in de kamer. Madeleine alleen
is opgestaan. Zelfs is ze reed3 naar da Mis
geweest in de dicht bijgelegen kerk. En nu
heeft ze de rustigste oogenblikken van den
dag.
Zacht opant ze het raam om haar vader niet
wakker te maken cn ©enige oogenblikken blijft
za near buiten Blaren over da huizengroepen
hc~n tot ver over zoo.
Zoo vaak reeds sinds ze in Marseille is,
heeft ze vol bewondering genoten van dat ver
gezicht en nog steels voelt ze daarbij haar
ziel vol stroomen van een gelukkigmakenden
vrode.
In de verte op liet glinsterende watervlak,
teekenen zich de gelo vlekjc3 van eenige zeilen
af tegen het heerlijk blauwe firmament. Er
komt bewogiDg op het strand en hier en daar
klinken kreten ln de ijl® ochtendlucht.
O die weldadige morgenstonden wanneer het
hart, zonder eenlgen rimpel van droefheid, ge
spannen staat van loven, liefde en vreugd. Ma-
dololm 13 gelukkig.
Straks zal haar vader die nu nog van een
\v lverdiende rust geniet, haar weer met zoo
veel hartelijkheid goeden movgen kussen en
zich zoo innig tevreden en dankbaar toonen,
dat geen bestaan haar heerlijker schijnt dan
hetgeen zij zich gekozen heeft.
Daar staat vader klaar om zijn dagtaak be
beginnen. Vooruit dus naar den winkel in
de Ruo St. Ferréol!
Lobreige heeft zijn woonhuis op het Joliette-
plein want hij wil in de nabijheid van Dr.
Méi-alde blijven. Zij hebben elkaar vaak noodig
is hot niet voor besprekingen betreffende de
samen opgerichte zaak, dan om hun oude en
mooie vriendschap tc onderhouden.
Mijnheer Méralde beeft slechts weinig geld
behoeven to icec-cn.
Da eucalyptu: pastilles hebben veel aftrak;
de verdiensten vermeerderen het Inkomen van
den doktor en stellen vader en dochter in staat
c-e-n onbezorgd leven te leiden.
Om acht uur verlatsn Lebreige en Madeleine
hun huis cm zich naa,r den winkel te begeven
waar zij geheel den verderen dag blijven.
In die beschoide zaak worden de pas bekendè
ho:s':pastilles verkocht en tevens bonbons van
Oostarschen oorsprong, die eveneens veel succes
hebben.
Madeleine houdt de boeken bij, zorgt voo-r
de étalage, bedient do klanfra. Haar vader
fabrlccsrt de koopwaarin het vertrek achter
den winkel.
Haar boa oor! ijk voornaam uiterlijk, trekt be
grijpelijkerwijze voel koopers en Dr. Méralde
zegt soms lachend aan het meisje, dat hij zijn
petekind noemt:
Jouw tegenwoordigheid brengt ons een
dubbel geluk. Sinds jij je met den verkoop
belast zijn de verdiensten minstens tweemaal
zoo groot geworden. Ja vader is gelukkig als
een vlschje in 't water en ik verdien meer in
den handel dan met mijn ziekenbezoek.
Waarop Madeleine dan glimlachend laat
volgen:
Dat wil nog niets zeggen voor een dokter
dlo hij voorkeur armen verzorgt on bijna niets
vraagt.
En, vervolgt Méralde zónder op haar ant
woord in te gaan, waar ik een zuinige man
ben, daar zal het door mij opgestapelde geld
jou eens ten goedo komen.
Dank u wel, peetoom, maar ik heb veel
liever dat u leven blijft.
Stel je maar gerust kind, Ik verzorg me
zooals het behoort, al was dat maar om jou
nog langer te zien en je op een goeden dag
als een prinses ultgedoscht aan je pleegouders
en aan ja zuster te toonen. Want ik wil je
later getrouwd zien.... zooals je dat verdiend.
O, riep Madeleine lachend uit, nog iets
dat u nooit beleven zult, peetoom.
Waarom niet? wilde deze vragen.
Maar hij legde zich nog bijtijds het zwijgen
op en verliet dat gevaarlijke, teere punt....
Zag hij misschien in dat het huwelijksleven
voor Madeleine niet toegankelijk was?
Hij begTeep dat zij niet zou willen trouwen
met. iemand zonder opvoeding of eenige ontwik
keling. Van dén anderen kant, welke mab van
stand zou zoo onafhankelijk en moedig zijn
de dochter van oen gewezen dwangarbeider te
huwen?
Men begrijpt dat menig klant het meisje met
oen bij zond ere aandacht aankeek. Zij was echter
zóó gereserveerd in haar woorden en geheele
manier van doen, dat iedereen eerbied gevoelde
voor dat edele meisje.
En wanneer de esn of andere fat wat langer
dan wemschelijk was met zijn vleiende compli
menten aan bleef dringen, dan riep ze een
voudig en kalm naar den achterwinkel:
Vader!
De bejaarde man verscheen dan aanstonds en
zijn ernstig gezicht en witte haren legden den
overmoedig9 het stilzwijgen op.
Soms viel het Madeleine wel eens zwaar heel
den dag klanten te bedienen en geld op te
strijken. Haar jeugdopvoeding had haar daar
allerminst op voorbereid en zoo dacht zo nog
wel eens terug naar den tijd bij haar pleeg
ouders doorgebracht!
Doch, spijt had zij nle. -an levensver
andering en een enkels dankbars
blik van haar goeden va iloemle om
dia kleine veikjes voor h: verdrijven.
Lebrsiga leefde slecht v n dochter;
zijn eenige zorg was alle o onheil van
haar af te wenden en zoo? rln slaagde
was hij overgelukkig.
Zij kende dat streven van haar vader, wist
hoe innig zijn geluk aan het hare verbonden
was. Daarom beijverda zij zich steeds met een
frisch, opgewekt geizicht voor hem te verschij
nen.
Haar nieuwe leven had bovendien nog meer
voldoeningen dan die welke zij smaakte door
baar vader gelukkig te maken.
Het gezelschap der beide verstandige, goedige
mannen haar vader en mijnheer Méralde
was voor haar een onuitputtelijke bron van
diepo vreugde.
Het leven bij hem was voorzeker veel aan
genamer dan haar vroeger bestaan in de Ruo
d'Assas bij de trotsche, materialistische familie
Valécourt on haar zelfzuchtige zusiter die alleen
maar aan zichzelf en haar plezier dacht
XV.
DE VERLOOFDE VAN JULIETTE.
Beste Madeledne,
Wat eigenaardig zoo lang nu reeds bijna
twee jaar van elkaar gescheiden te leven,
na zooveel jaren hetzelfde bestaan t.e hebben
geleid.
Maar 't eigenaardigste ls dat, terwijl jij
aan allerlei slag meimschen hoestpastilles ver
koopt, den geheelen dag ln een winkel staat,
ik mij vermaak uitga en complimentjes
ontvang.
O 't doet me pijn, jou in dien toestand
te zien.
Ik behoef het je niet te verbergen dat lk
tegenwoordig meer uit ga dan ooit. Natuurlijk
zorgen tante en ik well dat er niets aan
mijn toilet ontbreekt.
Onder de jongelui die we ontmoeten (er
zijn er heel wat) bevindt zich een Jonkheer
dien je reeds in Parijs gezien hebt, je weet
we!, do knappe vreemdeling die zoo uitste
ken! tennist. Eu je moet hem zien dansen!
Vroeger dachten we dat hij Fuèntes heette,
maar zijn eigenlijke naam is Jayme do
Flguérès.
Dat deftige jongmenscli heeft bijzondere
attenties voor mij; ja, laat ik het maar da*
delijk zeggen: wij hebben elkaar lief en
zal niet lang meer duren of Juliette wordt
markiesiin de Flguérès. Ik ben nu ook
bijna negentien jaar, dus mag dat wel.
Ik ben er blij om dat lk afstand zal kuf"
nen doen van den naam Valécourt die
mijne niet is en na door 't huwelijk met
een anderen begiftigd te zijn, behoef lk onzen
eigenlijken familienaam niet meer te vreczen.
Zooals jij je herinneren zult, groette JayW19
me al toen wij hier naar het plantsoen gingeO
en terwijl ik daar naar het tennissen keek»
zat jij te praten motdien pastiHosfaWt"
kant.
Zeg Madeleine ik neem het onzen vad<®
eigenlijk een beetje kwalijk dat hij Jou U*3"
zich alleen houdt.
Op dit beslissende oogenbllk van mijn lev®
ben lk zonder vriendin, zonder vertrouw®*
Wnge
Oom ia nog altijd wel goed voor mij, hoe
wel hij mij dlikwijla berecht wijst, o
vaker dan toen Jij hier nog was, en ik vraa»
me af hoe dat komt T®ch zou hij niet will09
dart ik ©en streek uithaalde zooals jij.
Wat tante betreftoch laat lk het n"»'1®!
ronduit bekennen, dat wij lang niet altfl
goed met elkaar op kunnen schieten. H»8*
humeur la heel wat veranderd; ze ts bij»9
nooit meer opgewekt. Dat la waarsohijd'!
een gevolg van haar ziekte, want ik h®
Je nog vergeten te zeggen, dat tante er nU
zoo goed aan toe ls. Ze sukkelt nog alt Ij 8
met haar been en heeft allerlei malaises
wel eens tot een ernstige ziekte kunn®0
leiden.
Zocals je ziet heb ik dus ook mijn zorge»
cn narigheden. Gelukkig dat de trouwdag
spoedig onafhankelijk zal maken.
Het ga je goed Madeleine.
E,:.n kus voor jou en vado-
Je Juliette-
P.S. Zoo-als van zelf spreekt ook de gro«*
ten aan den dokter en aan tante Beatri**
(Slot volgt),
U.
Tra
K'ai
'Ui
Wa
hav
^>2..
Va
Co
Va-
