een der merkwaardigste figuren
OP DEN STOEL VAN SINT PETRUS
VURIG PRIESTER EN VURIG PATRIOT
Vrijdag 20 december 1929
TWEEDE BÏ.AD.
PAGINA
m
DE BESCHEIDEN MAN VAN GROOTE WETENSCHAP
th;
Z. H. PAUS PIUS XI IN ZIJN WERKKAMER, WAAR HIJ MET VOORLIEFDE IN DE EERSTE UREN VAN
DEN NACHT WERKT.
Bij het gouden Priesterjubileum van Z.H. Paus Pi us XI
Paus Pius XI, wiens gouden priesterju
bileum morgen vreugdevol herdacfit wordt
toag wel één der merkwaardigste figuren
^orden genoemd in de rij van hen, die in
•ton loop der tijden op dein Stoel van Sint
Petrus hebben plaats genomen.
Van den begin af aan bleek de jonge
^hille Ratti bijzondere kwaliteiten te bezit-
ton, die gelukkig reeds door zijn eersie leer-
toeesters werden ontdekt en ontwikkeld.
Zijn ouders waren eenvoudige vrome men-
®chen, wonende in Desio. een plaatsje gele
ten langs den weg van Lugano naar
Milaan. Een indrukwekkend kerkgebouw
toet achttiende eeuwschen gevel domineert
t dorp.
De jonge Achille Ratti, die op 31 Mei 1857
tos vierde kind van Francesco Ratti en
Teresa .Galli geboren werd. groeide op. zoo
tos zijp levensbeschrijver Novelli zegt mei
bard brood en met wat God verder aan de
tornen schenkt: zon, frissche lucht en vrij
heid.
Zooals gezegd, trof hij leermeesters, die
«in gaven spoedig opmerkten. Zijn eerste
Onderwijzer was een priester, een man met
Voor dien tijd moderne opvattingen over
Onderwijs en opvoeding. Don Guiscppe
^olontieri hield 43 jaar lang een school, toen
zorg voor het lager onderwijs nog niet
^ettelijk aan de gemeenten was opgelegd.
2ijn leerlingen mochten gewoonlijk niet
to-nger dan een jaar bij hem blijven en leer
den dan het allernoodzakelijkste, maar de
besten hield hij bij zich. Onder die besten
bevond zich ook de kleine Achille Ratti
Deze slaagde er onder zijn leiding in, op
tien-jarigen leeftijd tot het seminarie van
Öen II. Petrus Martelaar te Milaan te wor
den toegelaten.
1 De herinnering aan den priester-dorps-
Schoolmeester zal Achille Ratti steeds bij-
t»Ti]ven. Hij is het. die in 1884 bij den dood
'an Don Guiseppe hem in het openbaar
huldigt in een toespraak tot de bewoners
van Desio.
Er was nóg een priester, wiens aandeel in
de opvoeding van 'den toekomstigen Paus
bijzonder groot was.
Bij Don Damiano Ratti, zijn oom, bracht
de jonge Achille Ratti zijn vacanties door.
Bat was te Asso. Don Damiano, een vroom
toian, was daar de bijzondere beschermer der
to'men, voor wie hij o.a. een hospitaal bouw
de. Hij stichtte tevens een kinderhuis en
Verpleegde zelf de slachtoffers van de
cholera. Een merkwaardige figuur. Vurig
Priester en toegewijd aan de Kerk. maar
tovens vurig patriot, een hartstochtelijk
Vaderlander.
Achille Ratti heeft veel van zijn oom ge-
e?rd. Diens levenswijze raadgevingen heb-
•ton hem in menig moeilijk oogenblik voor
den geest gestaan.
Bij Don Damiano leerde Achille Ratti den
toenmaligen aartsbisschop van Milaan ken-
ben. Mgr. Luigi Nazari dei Conti di Cala
ö,atia Diens opmerkzaamheid was spoedig
°1' hem gevestigd en het bleek den prelaat
toi-as. dat hij hier met een meer dan gewoon
to-'ent te doen bad.
Dp jonge Ratti sprak als een oud en
«"varen man. zoodat de aartsbisschop hem
8Poedig schertsend „ii giovane vecchio" (den
'0ngen oude) noemde.
^an Milaan ging Achille naar Monza, om
Vervolgens weder te Milaan terug te keeren,
Voor de voltooiing van zijn studies.
Bij heit klimmen der jaren ontplooiden
«rh langzamerhand de kenmerkende karak-
toteigenschappen van den priester-student
Bij is ijverig als geen ander, goed, maar
ev«ns energiek en militant celoovig
Mgr. Talamoni, professor in de ^jteschiede
tos aan het seminarie te Monza, bereidde
'tob altijd duchtig op zijn lessen voor.
Müdent Ratti kon hem immers het vuur na
de schenen leggen, een ontwikkeling
toonend. waarvan deze ervaren leeraar soms
bkf stond. Maar tegelijkertijd onderwees de
^hge geleerde, terwijl hij zich op het pries
torschap voorbereidde, zijn medestudenten,
toe de eerste wijdingen hadden ontvangen,
toet groote overgave rekenkunde en latijn
Batti's zin voor de studie trok de aandacht
Bjtier superieuren, die hem naar de univer
siteit van Turijn wilden zenden, om daar In
mathematica te doctoreeren. Er kwam
'Nukkig niets van. Mgr. Gaffuri, professor
to Monza zeide eens, dat Ratti dan op een
°<>d spoor zou zijn gekomen en wellicht
ans nog op den katheder zou staan.
De aartsbisschop zond hern als diaken
ar Rome, naar het Collegio Lombardo. dat
jaar^tevoren weder géopend was. na
toöiis 1870 gesloten te zijn geweest.
Bome
Een grootsc.h moment in het leven van
'hilie Ratti. een moment, dat een periode
erd, die in belangrijkheid misschien slechts
b°or die van het huidige Pausschap over
aten wordt.
Borae trekt vooral de jonge menschen, die
"tob in dienst stellen van de Moederkerk.
Rome is voor hen het aardsehe paradijs,
waar de vervulling van de mooiste wenschen
nabij is.
In den tijd, dat diaken Achille Ratti naar
Rome kwam, was de Eeuwige Stad wel in
bijzondere mate in staat, den blik, maar
vooral den geest te boeien.
Hier, in een woelig tijdvak, rijpte Rafti's
geest, stelde hij zich mannelijk tegenover het
tijdelijke en het eeuwige.
Het waren bewogen dagen. De student
maakte gebeurtenissen mede, die een voor
bode schenen te zijn van een ineenstorting
van datgene, waaraan hij zijp leven, al zijn
kunnen en krachten wilde wijden.
Hij beleefde dien woesten, onzaligen nacht
van 13 Juli 1881, toen het lijk van Pius IX
door het razende plebs bijna in den Tiber
werd geworpen. De strijd der geheime mach
ten tegen het Vatikaan bereikte daarna een
hoogtepunt.
Kenmerkend voor zijn doorzicht het zij
hier even opgemerkt is wel, dat de pries
ter Ratti zich door alles, waarvan hij oogge
tuige was, na jaren niet liet meevoeren naar
de rijen der intransigenten, die met alle go-
weid een herstel der wereldlijke macht van
den Heiligen Stoel wonschten, geprikkeld
door de onmacht der regeering, die aan het
drijven der vrijmetselaars etc. geen paal en
perk vermocht te stellen.
Naar den geest behoorde Achille Ratti
toon reeds tot de minderheid van ervaren
en verlichte mannen, die, verlangend, de
eenheid van den Italiaanschen staat te be
waren, do mogelijkheid zochten van een
eerlijk vergelijk tusschen de twee machten.
En het zal hem buitenmate verheugd heb
ben. dat Leo XIII het aanzien van de Kerk
tijdens Zijn voorspoedig pontificaat zoo bui
tengewoon gelukkig wist te versterken.
Deze merkwaardige winst na het verlies
van de wereldlijke macht moet hem wel het
vertrouwen in de Voorzienigheid hebben bij
gebracht, dat hij thans als Paus zoo vaak
tentoon spreidt
Diaken Achille «Ratti was in October 1879
te Rome gekomen en op 20 December van
hetzelfde jaar ontving hij de priesterwij
ding. Den volgenden dag droeg hij zijn
Eerste II. Mis op. Zijn vader en zijn broeder
Fermo waren bij de plechtigheid tegenwoor
dig, die plaats vond in de kleine barokkerk
van San Carlo op het drukke Corso.
Na dezen bijzonderen, dag kwam er weder
om een tijd van studie. Don Achille Ratti
bezocht de Gregoriaansc.he universiteit, waar
hij kanoniek recht studeerde. In het derde
jaar van z-jn verblijf te Rome doctoreerde
hij in het kanoniek recht, in de theologie en
in de philosophie. Den laatsten titel behaalde
hij aan de kort tc voren door Leo XIII ge
stichte Academie van Sint Thomas.
De drie Romeinsche jaren waren buiten
gewoon vruchtdragend geweest Door zijn
kalme opmerkingsgave en sterk analytisch
vermogen was Don Ratti in staat geweest,
het gebeuren om hem heen mot kennis van
zaken te volgen en er de grootste leering uit
te trekken.
Zijn werken had intusschen zóó de aan
dacht op hem gevestigd, dat Leo XIII hem
met zijn boezemvriend Lualdi (inmiddels
overleden als aartsbisschop van Palermo) in
particuliere audiëntie ontving. De II. Vader
wenschte de twee vrienden speciaal geluk
met hun uitstekende Thomistische studiën,
hen aanmoedigend er hot hunne toe bij te
dragen, om de door Hem in het leven geroe
pen beweging ten gunste van het Thomisme
omhoog te stuwen.
Te Milaan teruggekeerd, doceerde Don
Ratti in het groot-seminarie aldaar de wel
sprekendheid en dogmatische theo'ogie.
Zijn leerlingen waren enthousiast over
hem, bewonderden zijn geleerdheid en den
arttstieken smaak, dien hij in zijn lessen
over de welsprekendheid demonstreerde. Uit
alles bleek echter, dat de geleerde in hem
den kunstenaar overtrof.
Het verwonderde daarom niemand, dat
Don Ratti. na vijf jaar gedoceerd te Rebben,
bij een vacature aan de Ambrosiaansche
b'bliotheek naar de vacante plaats dong. Hij
werd direct aangenomen en veroverde wel
dra een plaats onder de geleerden van deze
bekende wetenschappelijke instelling.
Toen begon de tijd van, vooral historische,
studies en die van de publicaties in ver
schillende tijdschriften. Het terrein, dat door
I)on Ratti bestreken werd, was veelomvat
tend. Hij schreef over bibliografie, politiek,
kunst, middeleeuwsche literatuur, liturgie
en archeologie. En dit alles had als uitgangs
punt en centrum Milaan, de Stad. die den
geleerden publicist zoo na aan het Hart las
Don Ratti toonde zu-n een ondernemend
ouderzoeker, een expert tevens, die zijn ver
schillende onderwerpen volkomen beheersch-
te. Zijn energie was enorm.
Met zijn noesten arbeid streefde hij doel
bewust een plan na. Hij droomde van een
nieuw, in wetenschap uitblinkend Italië, dat
zich speciaal moest gaan toeleggen op de
4
studie van het Pausdom. Dit laatste vooral
hoopte Don Ratti, nadat hij kennis had ge
nomen van de studies van een professor van
Göttingen over de Pauselijke diplomatie.
Hij stond met vele Europecsche geleerden
in connectie. Velen hunner ontvingen de
uitvoerigste inlichtingen van hem en daar
hij de voornaamste vreemde talen kende,
kon hij hen in vele opzichten van dienst zijn.
Zijn bereidwilligheid tegenover iedereen
betoonde hij te allen tijde, zoowel te Milaan,
in de Ambrosiana, als later in de Vatikaan-
sche bibliotheek. De grootste geleerde was
even welkom als de onervarenste student.
Door studie en bergsport kv.am Don Ratti
in deze jaren in vriendschap met den heil:
gen geleerde Contardo Ferrini. Ook met Don
Bosco kwam hij in aanraking.
Naa^t geleerde bleef hij tevens priester.
Zijn priesterlijk leven is even vruchtdragen 1
als dat van den man van wetenschap. Te
Milaan blijkt Don Ratti een toegewijd verzor
ger van de Zusters van O. L. Vr. van het
Cenakel, die daar in 1882 een klein huis
openden. Verder koesterde hij steeds warme
en daadwerkelijke belangstelling voor de be
schermelingen der Zusters: de kleine Mila-
neesche schoorsteenvegers, die hij tot de
Eerste Heilige Communie voorbereidde.
Daarbij hield hij jarenlang predikaties, spe
ciaal over de Maria-vereering en gaf hij
cursussen en apologetische lessen, terwijl
hij ook als biechtvader zeer gezocht was
Voor iemand, die toch reeds zooveel om han
den had, waren z'n prestaties bewonderens
waardig. Bovendien was hij een graag ge
ziene gast bij vele Milaneesche families, die'
in hem hun geestelijken pater familias
zagen. En Don Ratti interesseerde zich voor
alle wederwaardigheden van zijn groote en
kleine vooral kleine vrienden. Wanneer
er iets gewichtigs in een familiekring ge
beurde, was Don Ratti steeds aanwezig Van
partijen en feestmalen had hij echter een
zekeren afkeer. Als hij een uitnoodiging hier
voor ontving, zond hij meestal een weigerend
antwoord. Dat gebeurde niet uit een gebrek
aan medeleven. Integendeel, in de huiskamer
gaf hij zich geheel en al en meermalen
maakte hij bij gelegenheid verzon, die hij
dan zelf voordroeg.
Don Ratti had oog en oor open voor alles
wat er rondom hem, in stad en land en in de
wereld voorviel. Menigeen die slechts den
boekenwurm in hem zag, bemerkte tot zijn
verbazing, hoe de bescheiden geleerde vaak
van de kleinste bijzonderheden eener kwestie
op de hoogte was.
Hij volgde, gelijk wij zooeven reeds gezegd
hebben, met gr do te blijdschap het werk
van Leo XIII. Deze trad na den ongelukkigen
veldtocht in Erythrea (de aan de Roode Zes
gelegen Italiaansche kolonie) ten behoeve der
Italiaansche krijgsgevangenen bemiddelend
op bij keizer Meneük van Abessyniö, aldus
een eersten stap zettend tot een vriendschap
pelijker verhouding tusschen den II. Stoel en
de Italiaansche regeering. De toenmalig*
minister-president Di Rudini had den Paus.
hem „aller Vader" noemend, openlijk hulde
gebracht voor deze menschlievende daad.
Don Ratti toonde bij deze gelegenheid weer
eens zijn objectiviteit, toen hij stelling nam
tegen de extremistische Katholieke bladen
die de woorden van den minister eenvoudig
verzwegen, in hun ijver, om de daden van
Leo XIII te verheerlijken. De ijver voor de
rechtvaardige zaak speelde dien Katholieken
bladen parten!
Merkwaardig of eigenlijk heelemaal niet*
merkwaardig is de wijze, waarop Don Achille
Ratti. thans de Paus der Verzoening, zich
reeds toen onbevooroordeeld op een zakelijk
standpunt wist te stellen. Zijn doorzicht
menschenkennis en historische scholing
brachten hem In dien weinig klaren tijd tot
een rustig en onpartijdig beschouwen. Het
waren eigenschappen, welke hem in zijn
^diplomatieke loopbaan van nut zouden zijn
en heden ten dage den Paus sieren, Die er in
geslaagd is, de brandende Romeinsche kwes
lie op te lossen
Deze Don Ratti was wel de man, die menig
dwalende tot de Kerk kon terugbrengen en
hij slaagde er ook in, de opheffing van het
„non expedit" te verkrijgen voor een politiek
candidaat, een Romeinsch patriciër en braaf
Christen. Onder zijn leiding keerden een
groep jongelieden, verbonden aan een tijd
schrift voor philosophisehe studiën, dat ver
boden was en een jongeman, wiens boek
nogal opzien had gebaard en op den
index was geplaatst, naar het Vaderhuis
weer.
En onder al die bedrijven door vond de
priester-geleerde tijd voor de zwaarste werk
zaamheden.
Verschillende reizen met belangrijke op
drachten, o.a naar Oxford en Parijs en reizen
naar Weenen, Lourdes etc. gaven eenige af
leiding in dit van werken vervulde leven.
In het jaar 1894 werd de aartsbisschoppe
lijke zetel door den beroemden kardinaal
Ferrari bezet. Deze zag in den jongen ge
leerde van de Ambrosiana spoedig één van de
beste priesters van zijn diocees. Hij droeg
hem de organisatie op van het godsdienst
onderwijs in de gemeente-scholen. Don Ratti
slaagde er in, meer dan honderd geestelijken,
die zich vrijwillig voor het mooie werk had
den aangeboden, op de scholen te plaatsen.
En een jaar later wist hij te bewerken, dat
het godsdienstonderricht kon worden voort
gezet, toen politieke meeningsverschillen het
met den ondergang bedreigden.
Don Ratti werd de dikwijls geraadpleegde
adviseur van Kardinaal Ferrari, die hem
noode naar Rome zag gaan, om daar aan
de Vatikaansche bibliotheek te gaan werken.
De bibliothecaris der Vaticaansche bibiio
theek, Ehrle, begon aan rust te denken. Goed
zei Pius X, maar zorg zelf voor een geschikte.i
opvolger. Ehrle wees toen den prefect der
Ambrosiana aan.
Ook hier in Rome ontplooide Don Ratti
weder een zeldzame activiteit. Hij interesseer
de zich voor alles.
Van onderprefect werd Don Ratti prefect
van de Vatikaansche bibliotheek, waar hij
eeris als eenvoudig doctor van de Ambro
siana bij de werklieden in de leer was ge
gaan, om in het atelier voor het restaureeren
van manuscripten etc. de practijk van het
vak door eigen ervaring te leeren kennen.
Zijn werk in de Vatikaansche bibliotheek
was baanbrekend en veelomvattend. Doch
als steeds bleef hij trouw aan de studie en
van zijn geleerdheid gaf hij in de Pause
lijke Academie voor Archeologie herhaaldelijk
bewijzen.
Aldus ontwikkelden zich steeds meer zijn
bijzondere gaven van leider en geleerde, een
leider, die door heel zijn omgeving werd
hooggeacht en een geleerde, wiens kennis bij
elkeen respect afdwong. Het spreekt van zelf,
dat Don Ratti's verdiensten ter bevoegde
plaatse werden opgemerkt. Op 14 September
1914 werd hij in het kapittel der kanunniken
van Sint Pieter opgenomen, in October d.a.v.
tot pronotarius apnstnlicus „sopranumerario*
benoemd, terwijl hij sinds Maart 1907 al
Huisprelaat van Z. H. den Paus was.
Kanunnik van Sint Pieter bleef hij tot ?5
Juni 1919. toen hij tot nuntius in Polen werd
benoemd
Mgr Ratti werd nuntius, nadat hij den
Paus in Polen reeds eenigen tijd als aposto
lisch visitator had vertegenwoordigd.
Zijn benoeming tot visitator geschiedde
naar aanleiding van een verzoek van het
episcopaat van het pas herstelde Polen, een
Polen, dat nog onder vreemde bezettingen
zuchtte
De Poolsche bisschoppen, die zich
eindelijk vrij konden bewegen, vroegen aan
Paus Benedictus XV een vertegenwoordiger,
die bij het herstel van het godsdienstig leven
de kerkelijke autoriteiten met raad en daad
zou kunnen bijstaan.
Benedictus XV koos Mgr. Ratti voor deze
zending uit. Niemand in diens omgeving ver
wonderde zich er over. Men had conclusies
getrokken uit de talrijke bezoeken van Kardi
naai Gasparri aan den prefect
Mgr. Ratti kwam fcij den H. Vader met
allerlei tegenwerpingen. Maar Deze vroeg
eenvoudig: „quando parte?" (wanneer ver
trekt u?) en den geleerde bleef niets anders
over, dan zich zoo goed mogelijk voor te be
reiden op de zware taak, die hem wachtte.
In Mei 1918 vertrok hij naar Polen, te
Milaan afscheid nemend van zijn moeder, die
hij niet meer zou zien en te W&nen een
bezoek brengend aan den kanselier, voor een
geheime opdracht in verhand met de te Rome
gesignaleerde vredespogingen.
Mgr. Ratti werd door de Polen vol geest
drift verwelkomd. Hij kon zijn taak aanvaar
den met de zekerheid, dat hem overal de
grootste medewerking zou worden verleend.
Paus Benedictus had gemeend, dat het een
missie van slechts enkele maanden zou zijn.
Maar het werden jaren en veelbewogen
jaren.
Mgr. Ratti, apostolisch visitator van Polen
en Litauen, (deze titel werd kort daarop ver
anderd in apostolisch visitator van de tot het
Russische rijk behoord hebbende landen;,
maakte de stichting van den Poolschen staat
mede.
Op 11 November 1918 werden de Duitschers
bijna zonder slag of stoot uit Russisch Polen
verjaagd en drie dagen later droeg het
onpopulaire regentschap de regeeringsmacht
aan commandant Pilsoedski over In Decern
her stond Posen tegen de Duitschers op en in
Januari arriveerde te Warschau de beroemde
Paderewski. Dgze patriot werd met ongeloof
lijk enthousiasme begroet en hij vormde met
Pilsoedski een coalitieregeering.
In 1919 werd Pilsoedski president van de
Poolsche republiek, die in den oorlog tegen
de bolschewiki en de Oekrainers overwinning
op overwinning behaalde.
Mons. Ratti erkende op 30 Maart in n'aarri
van den Paus Polen de jure, waarop de
Poolsche regeering aan den H. Stoel de instel
ling van een nuntiatuur vroeg en als eersten
nuntius Mgr. Ratti. Aldus geschiedde. In Juli
bood Mgr. Ratti aan president Pilsoedski zijn
geloofsbrieven aan, terwij) de aartsbisschop
van Warschau, Mgr. Kakowski hem tot titu
Iair aartsbisschop van Lepanto consacreerde
Het was een grootsche plechtigheid, waarbij
talrijke autoriteiten en het corps diplomati
que tegenwoordig waren.
In Warschau is Mgr. Ratti een uiterst ge
ziene figuur. Dok hier blijkt iedereen welkom
en menig nieuw aangekomen diplomaat zoekt
den deken van het corps op en niet alleen
uit beleefdheid.
Hij reist heel Polen rond, natuurlijk niet
nalatend, overal de musea en bibliotheken
te bezoeken. Ook de verschillende heiligdom
men en bedevaartplaatsen worden bezocht
Het valt te begrijpen, dat er in een nieuwen
staat op kerkelijk gebied heel wat te regelen
viel. Daarbij kwam, dat Mgr. Ratti tevens
benoemd werd tot apostolisch visitator van
de Orden en Congregaties in Polen, als hoe
danig hij wel een delegaat benoemde, doch
welke functie eveneens vee! arbeid met zich
bracht
Ds politieke moeilijkheden in kerkelijke
kwesties waren niet gering. In de door een
gemengde bevolking bewoonde gebieden
moesten allerlei gevoeligheden worden ont
ziön. Hier werden aan zijn tact en diplo
matie hooge eischen gesteld-.»
En deze overbelaste Pauselijke diplomaat
leefde uiterst sober en eenvoudig. Slechts
wannéér hij den Paus officieel moest ver*
tegenwoordigen, deed hij dat met den daar-
voor noodigen luister en passende waardig*
heid, geheel in overeenstemming met wat
Benedictus XV hem bij zijn vertrek naar
Polen had gezegd.
Een reis naar Litauen vond onder de moei
lijkste omstandigheden plaats, maar Mgr,
Ratti kon er veel ten goede uitrichten. Als
apostolisch visitator van Rusland slaagde hij
er niet in, dit land binnen te dringen. De
bolschewistische autoriteiten gaven niet eens
antwoord op een verzoek tot toelating, voor
een reis naar Petrograd.
In Galicië, waar een burger-oorlog woedde,
trachtte hij tusschenbeiden te komen. Later
slaagde Mgr. Ratti er in, repressaille-maatre-
gelen te doen verzachten, terwijl hij steeds
geijverd heeft voor de krijgsgevangenen en
geïnterneerden, het geld goed bestedend, dat
de Paus bem daartoe geschonken had.
In den winter van 1920 had in Polen ds
bolschewistische inval plaats, waardoor de
jonge republiek aan den rand van den onder*
Kang werd gebracht. Warschau werd ernstig
bedreigd en pas voor de poorten van de Pool
sche hoofdstad keerde de krijgskans.
Mgr. Ratti, bij wien de vertegenwoordigers
der groote mogendheden eiken dag bijeen
kwamen, om den toestand te bespreken,
wenschte tot het laatste oogenblik in de be
dreigde stad te blijven, zelfs, wanneer ze door
de bolschewisten genomen zou worden, docht
de Paus gaf hem bevel, de regeering te vol
gen. Men weet, dat de Polen er ten slotte in
slaagden de Russen terug te drijven. De kran
ten brachten na de overwinning hulde aan
den nuntius, voor de wijze, waarop deze in ds
gevaarlijke oogenblikken aan Polen trouw
was gebleven.
Na de algemeene dankbaarheid en erkente
lijkheid leerde Mgr. Ratti ook door eigen
ervaring, dat uiets zoo vergankelijk is als da
volksgunst en tevens, hoe moeilijk het is, als
scheidsrechter op te treden.
Teen hij tot Hoogen Commissaris voor
Kerkelijke Zaken van Opper-Silezië was be
noemd, hoorde hij van de Polen het verwijt,
dat hij pro-Duitsch was en de Duitschers
nSmen hém zijn vermeende pro-Poolsche ge
voelens kwalijk.
In de geschillen tusschen Polen en Litauen
kon Mgr. Ratti de Poolsche eischen niet in
hun geheei steunen. Hij keerde terug naar
Rome en in 1921 maakte Benedictus XV zijn
terugroeping hekend. Polen verleende hem
niet de gebruikelijke onderscheiding. Toen
echter na den dood van Benedictus XV de
vroegere nuntius aanstonds als zeer ernstig
p a p a b i I e werd genoemd, haastte Polen
zich om aan dezen het Groot Kordon van den
Witten Adelaar te verleenen. De Poolscha
gezant Skrzynski kon dit nog juist over-
•eiken voor het begin van het conclaaf-
Dat Benedictus XV tevreden was over zijn
nuntius in Polen bewees diens benoeming,
tegelijk met zijn terugroeping uit Polen, tot
aartsbisschop van Milaan en de onmiddel
lijke verheffing tot kardinaal
In de Lombardijsche metropool werd deze
benoeming met ongemeene vreugde begroet,
evenals zijn spoedige verheffing tot kardi-
naaL
Mgr. Ratti had deze eer niet in het minst
gezocht en hij onderwierp zich slechts aan
het bevel van den Paus.
In Augustus van het jaar 1921, dus in
hetzelfde jaar, dat hij tot aartsbisschop was
verheven, toog Mgr. Ratti met een groep
italiaansche pelgrims naar Lourdes, om daar
den zegen van de II. Maagd te gaan vragen,
Bij het vertrek der Italiaansche pelgrims
herinnerde Mgr. Schoepfer, bisschop van
Lourdes er aan, dat Benedictus XV eenige
maanden vóór zijn verkiezing tot Paus het
genadeoord ais pelgrim had bezocht De
goede Fransche Mgr. zag er voor kardinaal
Ratti een gunstig voorteeken in, naar hjj
schertsend verzekerde.
Het volgend jaar reeds zag Mgr. Schoepfer
zijn schertsende voorspelling bewaarheid.
Toen na den dood van Benedictus XV het
conclaaf zou worden gehouden, ontving kar
dinaal Ratti vele vrienden, tegenover wie hij
zich in bewogen woorden uitliet over de
zware taak, die hem wachtte, n.L die van het
mede kiezen van een nieuwen Paus.
En toen één hunner hem verliet, juist voor
dat het conclaaf begon, zeide hij berustend;
„Kd ora andiamo in gabbia" (en nu gaan wa
de kooi in. Mgr. Ratti bedoelde den streng
afgesloten conclaaftijd). Die woorden kwa
men anders uit dan hij vermoedelijk had ge
dacht Doch toen Z. H. Pius XI op de loggia
van de Sint Pieter verscheen en een daad
stelde tegen de traditie in, was deze daad de
eerste stap voor de bevrijding uit de „kooi".
In den aanvang hebben we gezegd, dat
Paus Pius XI wel één der merkwaardigste
figuren mag worden genoemd in de rij van
hen, die in den loop der tijden op den Stoel
van Sint Petrus hebben plaats genomen.
Merkwaardig om Zijn persoonlijkheid en
Zijn gaven, die Hem zoo uitermate geschikt
maakten voor een zending, die Hij zoo schit
terend volbracht door de oplossing van de
Romeinsche kwestie, op een wijze, welke de
bewondering van de heele wereld afdwong.
We gelooven, dat deze korte en vluchtige
'levensschets de waarheid onzer woorden wel
heel duidelijk heeft doen zien. En het is door
die persoonlijkheid en die gaven, dat Achille
Ratti's levensbeschrijver, Novelli, aan wiens
boek „Pio XI" deze bijzonderheden grooten-
deels zijn ontleend, het volgende zeggen kon:
„Het is niet veel voorgekomen, dat een Paus
keuze zoo algemeen met vreugde begroet
werd, als het geval was bij de verheffing van
Mgr. Achille Ratti tot Opperhoofd der Chris
tenheidc 8. J
