Uit de donkere Novemberdagen van 1918
INSCHRIJ V1NGS LUST
NEDERLAND EN BELGIË
donderdag 2 januari 1930
TWEE!
T AD.
Moordaanslag op Oudejaars
avond.
PAGINA U
V WAAROM?
H. K. H. PRINSES JULIANA
LOHMAN TRAD OP EN COLIJN
MOEST TERUGKOMEN
Een belangrijke rol gespeeld, waarvan maar weinig
naar buiten is gekomen
DE ONTVLUCHTING UIT DE
STRAFGEVANGENIS
INGEHOUDEN SALARISVERHOO-
GINGEN VAN BELASTING
AMBTENAREN
Het Visscherijbedrijf
DE REEDERS UIT DRIE PLAATSEN
HEBBEN EEN LOONRAAD
GEVORMD
DE GEARRESTEERDE VERDACHTE
ONTKENT
KINDERLIJKJE OPGEHAALD
MENSCHEN EN MEENINGEN
VOOR HET NEDERLANDSCH
COLLEGE TE ROME.
De dood in de mijnen
ïn „De Amsterdammer" schreef II. Ame-
link een artikel over: het waarom der
christelijke vakbeweging, We kunnen dien
gedaohtengang geheel en al overnemen.
Vooreerst als hij zich do vraag stelt:
waarom niet allemaal hij elkaar in 6c.a
bond; dat zou toch beter zijn.
Inderdaad zou dat beter zijn, als het
maar kon, als het maar mogelijk was, als
£>he menschen over alle dingen maar het
zelfde dachten
Doch we moeten bukken voor de feiten:
die eenheid bestaat niet. Wat zou het prach
tig zijn, als alle menschen over godsdienst
hetzelfde dachten, hetzelfde wilden, hetzelfde
nastreefden. Als ze eenzelfde opvatting hal-
den over den mensch, het gezin, den Staat,
de plaats en de verplichting van den gods
dienst, het doel van het leven, en de geoor
loofde middelen, dat doel te bereiken.
Doch we kunnen niet hard genoeg roepen
helaas, die eenstemmigheid bestaat niet.
Daarom hooren de menschen niet bij elkaar;
daarom gaan ze noodzakelijk uiteen. Daar
om bestaan er verschillend soorten bonden,
omdat er zoon diepgaand verschil bestaai
onder de menschen.
Zeggen, dat het „vak", het „werk" toch
voor allen eender is, geeft alleen blijk van
een opvatting, die de zaak niet doorziet
Het gaat over de mensehen, de plichten en
rechten van de menschen, de verhouding
dier menschen tot- andere menschen, cn de
houding door die menschen aan te nemen
ten opzichte van de middelen, die men wi'
gebruiken.
„liet principieel verschil tusschen voor
standers van christelijke en voorstanders
van niet-christelijko vakbeweging, ligt niet
hierin, dat beide hetzelfde willen, maar dii
bij ons dan het geestelijke voorop gaat,
maar het verschil ligt hierin, dat wij de op
lossing der maatschappelijke vragen wil
len trachten te verkrijgen door de toepas
sing van de beginselen van Gods Woord
in het maatschappelijk levenMen
meent daar wel buiten te kunnen; erger,
men meent, dat Gods Woord ons ten dien
opzichte niets te zeggen heeft".
Wij zouden het op een andere manier
zeggen, doch staan op volkomen denzelfden
grondslag. Het gaat er inderdaad niet om,
of anderen er zich niet mee inlaten, zich
met dat godsdienstige in zijn breedste bo-
teekenis, ook met zijn invloed op het maat
schappelijk leven, niet bemoeien, dat huiten
berekening willen laten blijven.
Want, wij kunnen dat juist niet. Wij
moeten daarmee rekening houden, we zit
ten aan dien invloed vast. Hoe welwillend
men zich dus voordoet en zegt: ga naar de
Kerk, biecht, communiceer, vast en geef
aalmoezen, dat moet ge zelf weten, we vra
gen je niet daarnaar.
Dan krijgen ave een geval als met een
gemengde verkeering: ook dan wordt er ge-
ze^: blijf, w-at ge wilt, ik vraag er niet
nafcr, maar trouw met me.
De katholieks partij moet er juist wél
naar vragen, om den invloed, die het geloof
heeft en moet hebben op het leven, op zoo
veel daden, die voorkomen. Daarover sputle
ren helpt niets.
En dat sputteren beteekent in den grond
der zaak, hoewel dikwijls onwetend eo
dus onbedoeld niets anders dan een spijt,
een hekel aan dien groeten invloed van den^
godsdienst, en een aansporing om zelf uit
te maken, hoever men zich wil laten ver
plichten door zijn godsdienst. Wat, natuur
lijk, beelemaal niet gaat.
Van verloving voorloopig
geen sprake
EEN OFFF1CIEELE MEDEDEELING
De minister va.n Buitenl. Zaken, Jlir. mr.
Beelaerts van Blokland ontving dezer dagen
in tegenwoordigheid van den perschef van den
Buitenl. Dienst, mr. Plemp van Duiveland, den
leider van de Buitenlandscho Persvereeniging
om mede te deelen, dat het aan het Koninklijk
Huis zeer pijnlijk ia, telkens berichten aan te
treffen ln buitenlandsche bladen over een ver
loving van prinses Juliana.
Voorloopig is van een verloving geen sprake.
MOEDERHUIS URSULINEN TE
BERGEN
Inw ijding van de nieuwe kapel
Dinsdagmorgen is door Z.D.H. Mgr. J. D. J.
y.en'^enent Plechtig ingewijd de nieuwe kapel
an het Moederhuis der Eerw. zusters Ursulinen
te Bergen. (N.-H.)
Maandagavond was Mgr. Aengenent in de St.
Jozefstichting gearriveerd en werden de plech-
t'ge Lauden en Metten, gezongen van de Mar
telaren van Gorcum, wier reliquieën ln het
altaar van de nieuwe kapel berusten.
Om half eif wer(] in de njeuwe kapel een, pon
tificale H. Mig opgedragen waarbij tal van
geestelijken uit den omtrek tegenwoordig
waren.
Door bet Zusterkoor werd de solemneele Gre-
goriaansche Mis gezongen.
Aan het einde van de II. Mis hield Mgr. Aen
genent een korte toespraak waarin bij uitweidde
over de liturgische Wijdingsplechtigheden, die
baar hoogtepunt bereiken in de bewierooking
van bet altaar, wanneer de celebrant de woor
den uitspreekt: omnis terra adorat Te/ heel de
aarde aanbidt U.
Mgr. wees op bet groots voorrecht van bet
bezit van een altaar, dat voor een communau-
telt een bron van zegen en genade beteekent.
Tijdens de receptie na de II. Mis, waarbij o.a
B en W. van Bergen tegenwoordig waren, hield
de Zeereerw. heer G. P. J. van den Burg, di
recteur der congregatie der Zusters Ursulinen,
eer hartelijke toespraak, waarin hij Mgr. dank
bracht voor het verrichten van de wijdings-
Plechtigheden en de overige geestelijken voor
het verleenen van assistentie. Dank bracht spr.
voorts aan burgemeester van Reenen voor de
Medewerking bij de voorbereiding van de bouw
plannen; den architect den heer J. Leijen felici
teerde spr. met de totstandkoming van het
•choone bouwwerk.
Het orgaan der Chr.-Hist. te Rotterdam „Ne-
derlandsch Weekblad" publiceert een en ander
over het optreden van Jhr. de Savornin Lob
man in November 1918, toen Troelstra zijn
greep deed naar da macht.
Lobman heeft in die dagen ook een rol ge
speeld, een zeer belangrijke rol, al is het een
stille geweest, waarvan weinig naar bulten is
getreden, omdat hij ziek thuis was, aldus het
Weekblad". De zaak, waarom het in die en
kele dagen ging, was dat men een paraat mid
del moest hebben, een organisatie, een middel
punt, waarheen zich de loyale burgers zouden
kunnen begeven, en elkaar zouden kunnen
vinden. Want vele individuen op zichzelf mo
gen neg zoo loyaal zijn en de meerderheid
vormen, zij leggen het af tegen een georgani
seerde revolutie poging, ook ai zijn de revolu
tionairen sterk in de minderheid. Elke revolu
tie is begonnen met een kleine kern, zooals
Je Russische en de Duit-sche, welke in de eer-
sta plaats uitgingen van de matrozen van de
oorlogsvloot
Nu meende men in 1918 hier te lande, te-
vecht of ten onrechte, dat leger en politie niet
geheel betrouwbaar waren en daarom werd be
toogd, dat het noodzakelijk was den Vrij willi
gen Landstorm te mobiliseeren. Voor dit doel
begaven zioh eenigen naar* den zieken Lohman,
die aan den heer Colijn seinde, die voor voed-
selonderhandelingen in Londen was: „In de
hoogernstige omstandigheden op dit oogenblik
acht ik Uw spoedige overkomst zeer noodig in
's lands belang."
Het is misschien wel eens interessant, mede
te deeleu, op welke wijze de heer Colijn naar
Nederland is teruggekeerd. Hij kon niet on
middellijk weg, omdat deze onderhandelingen
met de Geassocieerde Mogendheden nog niet
ten einde waren. Dooh toen de betreffende
overeenkomst tusschen Nederland en de Mo
gendheden ln die dagen werd geteekend, heeft
hij met opzet daarin laten bepalen, dat die over
eenkomst liep, niet tusschen de Geassocieerde
Regeeringen en de Nederlanidsdhe Regeering,
doch tusschen de Geassocieerde Regeeringen
en de Koninklijke Nedierlandsche Regeering
(Royal Dutoh Government). Toen deze arbeid
klaar was, heeft hij een Engelsohen torpedo
jager ter beschikking gekregen, die hem van
Dover naar Calais bracht. Verder kon de En-
gelsche Regeering niet garandeeren, dat hij on
gehinderd naar de Hollamidsche grens zou kun
nen komen, dooh zij gaf -hem iaarbij -toch alle
faciliteiten. In Frankrijk vond hij een Engel-
scben auto met natuurlijk een Engelsohen sol
daat als chauffeur, die hem naar de grens van
Zeeuwsch-Vlaanderen zou brengen, doch de
Engslsche officier, die hem hierbij vergezelde,
verbond hieraan de voorwaarde, eerst Iemand in
Brugge op te zoeken, dien die officier moest
spreken. Dat nam eenige uren en het was reeds
Een vermoedelijk helper aan den
tand gevoeld
In \eiband met de ontvluchting van Dijk-
mans u;t de Scheveningsche strafgevangenis
■\ernemen wij, dat Maandagavond omstreeks
tien uur op verzoek van commandant Kramer
door de politie te Rotterdam is aangehouden
de 36-jarige W. g., ZOnder beroep, als verdacht
van hulpverleening bij de uitbraak van D.
Bij bet onderzoek naar sporen van de ver
dwijning D. in het gevangenisgebouw
kwam de politie ter oore, dat een van de „bur-
ren" van D. in den nacht van Zaterdag op
Zondag j.l. iets geboord had dat zijn aandacht
had getrokken, waarhij hij had hooren zeggen-
„Willem, help."
A. DIJKMANS, die wist te
ontsnappen
Op grond van deze uitlating was de politie
gaan zoeken in de richting van iemand, die
Willem heet en die tot den kring van bekenden
van Dijkmans kan hehooren. Zij bevond toen
dat Willem B., die evenals D. 'n Rotterdamnier
is en voor soortgelijke feiten als D. door de
Rotterdamsche Rechtbank destijds tot onge
veer vier jaren gevangenisstraf was veroor
deeld, op 12 dezer uit dezelfde gevangenis, waar
hij een cel had dicht bij die van D., was ont
slagen, nadat de straf was, uitgezeten.
Er was dus wel aanleiding om verhand te
zoeken tusschen dezen Willem B. en het feit,
dat D. hulp van buiten af moet zijn verschaft.
Vandaar het verzoek van den Haagschen poli
tiecommissaris aan de Rotterdamsche politie
om B. aan te houden, welke aanhouding ge
schiedde in B.'s kosthuis, te Rotterdam, van
waar B. direct naar Den Haag is overgebracht.
Bij zijn verboor, Maandagavond, had B. een
alibi opgegeven, dat door de Rotterdamsche po
litie in samenwerking met de Haagsche is on
derzocht. B. had nl. een paar café's opgenoemd,
waar hij Zaterdagavond zou zijn geweest, om
vervolgens naar zijn kosthuis te zijn gegaan.
Ook Dinsdagochtend, toen Willem B opnieuw
aan een verhoor werd onderworpen, is het niet
gelukt, iets anders van hem te hooren dan zijn
alibi en de verklaring, dat hij niets uitstaande
heeft met D.'s ontsnappinig uit de gevangenis.
Daar in gevallen als het onderhavige de po
litie iemand niet langer dan zes uren kan
vasthouden (de uren, voor nachtrust bestemd,
niet medegeteldi Is W. B. Dinsdag tusschen 13
en één aar weer ia vrijheid gesteld.
pikdonker, toen men aan de H llar.dsche grens
aankwam. De wachthoudende Kollaadsche sol
daten konden geen telefonische verbinding met
hun commandant krijgen, zoodat het ook nog
geiruimen -tijd duurde, alvorens de Engel sc-he
chauffeur de grens mocht passeeren. Bij de
Schelde lag een HollandsChe torpedo-jager
klaar voor Vlisslngen, terwijl de heer Colijn
de bedoeling had om met een loss© locomotief
naar Den Haag te gaan, doch dat was niet
meer noodig, omdat middelerwijl het revolutie-
gevaar was geweken.
In dien tusscfkentijd waren de pogingen van
Lohman voortgegaan om den Vrijwilligen
Landstorm te doen mobiliseeren. Er was daar
voor aan hem door bovenbedoelde personen een
nota voorgelegd, waarin werd gevraagd, den
Vrijwilligen Landstorm in kazernes te mobili
seeren. Hiervoor was de heer Lohman ln con
tact getreden met regeerlngspersouen, o.a. met
Minister Idenburg. Eenige zeer informeele bij
eenkomsten tusschen eenige ministers en be
trokkenen waren hiervan het gevolg en ln den
nacht van Maandag 11 op Dinsdag 12 November
werd de Vrijwillige Landstorm in de Konink
lijke stallen te 's-Gravenhage opgeroepen, zoo
dat de kern van de organisatie van de loyalen
toen bestond.
De reactie van het Nederlandscho volk, en
voornamelijk van dat der rechterzijde, was
daarmede gelijktijdig. Door den voortreffelijken
arbeid van den heer Duymaer van Twist kwa
men de Friesche Vrijwilligers naar de Residen
tie. Ook de Limburgers lieten zich niet onbe
tuigd. De situatie was gered. Toen echter eeni
ge jaren daarna door onbescheidenheid iets
van den arbeid, die rondom Lohman en met
hem als centrum was verricht, openbaar werd,
kon „De Nederlander" hier niet anders over
schrijven dan als over het werk van zenuw
achtige fascisten.
Het is wel eens goed om daartegenover den
geest van Lobman te laten spreken. Deze
schreef aan de betrokkenen: „Toen de aanslag
op onze goede Instellingen zich openbaarde, en
ook ln mij de gedachte opkwam: „laat ons
handelen", was ik nog ziek, en gevoelde ik mij
geheel geïsoleerd. Daarom verblijdde ik mij
zoo, toen gijlieden uit eigen beweging mij
kwaamt opzoeken Dat bewijs van vertrouwen
beb ik zeer gewaardeerd. Zoolang er nog krach
ten ln ons land zijn. bereid om op eigen ver
antwoordelijkheid te handelen en flink op te
treden, wanhoop ik nog niet aan onze toekomst.
Gijlieden hebt een stillen arbeid verricht niet
om daarmede te geuren, maar eenvoudig, als
Vaderlandslievende mannen, en als mannen
van stavast. Uw stille arbeid heeft wel degelijk
goede vruchten gedragen. De toekomst is nog
verre van rooskleurig. Maar er is toch eenig
leven in onze burgerij ontwaakt en daaraan
hebt ook gij kraohtig medegewerkt."
DE STAAT IN HET ONGELIJK GESTELD
De Haagsche rechtbank beeft Dinsdag uit
spraak gedaan in het 'door mr. Duys namens
den Centralen Nederlaudscheii Ambtenaarsbond
tegen den Staat gevoerde proces over uitbeta
ling van ten onrechte ingehouden salarisver-
hoogingen van belastingambtenaren tot een
bedrag van 46.000.
De rechtbank wees de vordering toe on ver
oordeelde den Staat in de kosten.
PATER NICOLAAS VAN HASSEL O.P. t
Te Utrecht in het Sint Joannes de Deo-
gestlcht is Dinsdag in den leeftijd van 73 jaren
overleden de zeereerw. pater Nicolaas van
Hassel, van de Orde der Predikheeren.
BOND VAN LEERAREN BIJ HET
HANDELS- EN NIJVERHEIDS-AVOND-
ONDERWIJS.
Bovengenoemde bond hield zijn algemeen©
vergadering in hot Hotel de l'Euroipe te Utrecht
onder leiding van den heer van Kuipers, te
Utrecht. In het openihkswoord merkte deze op,
dat voor hot Nijverheidsonderwijs bij ie
Kamerleden een vermeerderde belangstelling be
staat, blijkende o.a. uit de j.l. gehouden debat
ten. Het stemt hoopvol, dat 500.000 meer werd
uitgetrokken voor het Nijverheidsondierwijfi.
Spr. ging dan de kwe-stie na van organisatie bij
de Ned. Vakcentrale om op die wijze invloed
te krijgen op de regeering en besprak vervol
gons o.m. de salaris- en pensioenwenschen.
Nadat de begrootlng voor 1930 was vastge
steld en twee aftredende bestuursleden B. I.
van Milaan en J. J. Buirma waren herkozen,
vond een geanimeerde bespreking plaats over
bet onderwerp „Tentoonstellingen aan de avonJ-
nij verhei dsschole u'
Een aangename discussie volgde, nadat de
hoeren de Raad en van Tertholea hun pro- en
contra naar voren hadden gebracht. De voor
zitter was van meen-lng, dat door het werken
voor een tentoonstelling teveel van den onder
wijstijd zou worden afgenomen. Indien alleen
bet eerlijke werk zou worden tentoongesteld,
moet dat zeer zeker hij de vak-technici waar
deering vinden, terwijl het voor een tentoou
stelling klaargemaakte werk wel publiek trekt
doeh bij de oollega's dikwijls cri-tdek ontlokt
omdat teveel de hand van den meester erin
wordt ontdekt.
Daarna werd de vergadering gesloten.
STREVEN NAAR EEN UNIFORME
LOONREGELING
Zal er nog overeenstemming
bereikt worden?
De staking in de Scheveningsche haringvis-
scherij, die verleden jaar het bedrijf geruimen
tijd heeft stilgelegd, is voor de Scheveningsche
reeders aanleiding geweest te streven naar een
uniforme loonregeling voor Scheveningen
IJmuiden en Vlaardingen. Wanneer er dan on-
eenigbeid mocht komen over de loonen, dan
geldt die over de gebeele lijn. De reeders uit
deze drie vissobersplaatsen hebben ter berei
king van hun doel een loonraad gevormd, die
nu onderhandelt over deze nieuwe regeling
met vertegenwoordigers van de werknemers
bonden, nl. den Centr. Bond van Transportar
beiders, den Bond van Chr. Fabrieks- en Trans
portarbeiders en den Katholieken Bond, in
welke laatste vooral Vlaardlngsche visschers
georganiseerd zijn. Deze bonden nu hebben het
standpunt ingenomen, dat het beter is de
trawlvisscherij-regeling afzonderlijk te hou
den, zooals tot nog toe de gewoonte was. De
reeders willen alle arbeidsvoorwaarden, voor
beide takken van visscberij aan het begin van
ieder jaar geregeld zien. Bovendien zijn er
nog eenige ondergeschikte punten, waarover
men het nog niet eens is.
Aan beide zijden is men zeer optimistisch
gestemd ten aanzien van het bereiken van
overeenstemming.
In verband met de gerezen moeilijkheden in
't visscherijbedrijf hbebea dezer dagen verschil
lende besprekingen plaats gehad van de werk
nemersorganisaties onderling en in den boezem
van den loonraad der reeders.
Hoewel men optimistisch gestemd blijft is
gisteren nog geen overeenstemming bereikt.
In bet nieuwe jaar worden de onderhandelin
gen voortgezet.
EEN VROUW IN T SPEL
De aangevallene Is reeds meermalen
gewond geworden
Op Oudejaarsavond heeft zich tegen 11 uur
op den Vakweg te Apeldoorn een ernstig dra
ma afgespeeld, waarbij een vrouw een belang
rijke rol speelde,
De 39-jairige J. S. hield ven-blijf in het lo»
gement van den heer M. K-, Vakweg 3. Eeni
ge weken geleden vestigde zich in het loge
ment van G. T., Vakweg 15, dat slechts eeni
ge perceelen van het eerstgenoemde verwij
dert is, zijn gewezen hulsvrouw, waarvan J.
S. sedert 3 jaar gescheiden was. Zij leefde
thans met den 36-jarigen R. S.
Oudejaarsawond zaten de logeergasten van
het. logement K. gezellig bijeen om de jaarswis»
seling af te wachten. Omstreeks 11 uur begaf
S. zich even naar buiten. Ternauwernood had
hij de deur achter zich gesloten, of hij opende
die weder en de andere logeergasten zagen
hem in de deuropening staan. Hij riep: ,,Ze
stoken mij dood", en zakte onder het uitroepen
van den kreet in elkaar. De andere gasten snel
den toe en droegen hem naar binnen. De eige
naar van het logement waarschuwde de po
litie. Een inmiiïdols ontboden geneesheer
constateerde dat S. een diepen steek ln het
onderlijf was toegebracht, vermoedelijk met
een lang mes. Per ziekenauto werd hij naar
het ziekenhuis vervoerd. Tijdens het vervoer
heTkreeg hij even het bewustzijn en noemde
als den dader R. S„ die in den Vakweg op
ao. 15 verblijf hield met zijn gewezen vrouw.
De bediende van het logement IC., de heer
A. B. was onmiddellijk na den moordaanslag
naar buiten gesneld en zag een persoon, die
zich snel begaf naar perceel no. 15.
Een en ander was voor de politie reden
om zich naar het perceel te begeven, waar
ze inderdaad den man vond, die door den
verslagen© als de dader was aangeduid Hij
werd gearresteerd en door den commissaris
van politie aan een verhoor onderworpen.
Hij ontkende iets met den moordaanslag uit
staande te hebben.
Volgens „De Courant" is de verslagene
reeds driemaal aangevallen en door messen
verwond, telkens door personen, die zich met
zijn vroegere vrouw inlieten.
Misdrijf in het spel?
Uit den Rijn bij Alphen hebben schippers
het lijkje van een pasgeboren kind opge
haald.
Het was blijkbaar met een zakdoek ge
wurgd.
BOOTTREIN NV. STOOMVAART MIJ
„NEDERLAND"
Het Agentschap der N.V. Stoomvaart-Mij
„Nederland", de Firma ICuyper. van Dam L
Smeer te Rotterdam, meldt, dat de boottrein
van bet ss. „Johan de Witt" hetwelk 3 Januari
a.s. te Genua verwacht wordt, Zaterdagmorgen
4 Januari, te 9u.52 aan het Maasstation te
Rotterdam zal aankomen. Aankomst te 's-
Gravenhage (S.S. station) 9u.45.
I
DE MADIOEN VLOT.-
Naar wij vernemen is het Dinsdagmorgen
gelukt het s.s. „Madioen" van den Rotterd.
Lloyd, dat in de Roode Zee op een rif was
gelpopenj vlot te slee pen.
Antwerpen een zeehaven en
geen Rijnhaven
DE DELTA GEEN EENHEID
Voor den Geographischen Kring heeft Prof.
L. van Vuuren behandeld het huidige aspect
van het Nederlandsch—Belgische vraagstuk.
Hij stelde daarbij op den voorgrond, dat bet
noch geographisch, noch historisch juist is de
Delta als een eenheid te beschouwen.
Het wil spreker voorkomen, dat deze een
heidsgedachte ook heeft voorgezeten bij bet
ontwerpen van het verdrag van 1926, dat ten
slotte door de Staten-Generaal, verworpen is.
Deze eenheidsgedachte immers impliceert het
begrip Antwerpen—Rijnhaven. Het is een ge
dachte die vooral minister van ICarnebeek be
zield heeft, zelfs zoodanig, dat hij reeds daarom
alleen meende, dat men eerlijkheidshalve ge
dwongen was aan de Belgische eischen toe te
geven. Nu is deze eenheidsgedachte èn histo
risch en ên geografisch volmaakt onjuist. Het
bekken van de Schelde met al baar zijrivieren is
volkomen gescheiden van bet Rijn Maas del
ta-gebied.
Brugge en Antwerpen kwamen door de indus-
trieele ontwikkeling van Vlaanderen en de
nauwe betrekkingen (vooral van Antwerpen)
met de Italiaansche koopsteden al vroeg tot
ontwikkeling als zeehavens. De ontdekking van
Amerika, voorafgegaan door de verovering vau
Constantinopel door de Turken, waardoor de
Italiaansche koopsteden ondergingen en het
daarmede nauw verbonden vinden van den zee
weg naar Indië, stelden Antwerpen in staat
gedurende de geheele zestiende eeuw (toe 15S0)
de voornaamste zeehaven te worden van West-
Europa. De verovering der Zuidelijke Neder
landen, door de Spanjaarden maakte een einde
aan deze bloeiperiode. De Staten sloten de
Schelde; de Zuidelijke Nederlanden waren nu
eenmaal Spaausch en met Spanje bleven de
Noordelijke gedurende 80 jaren in oorlog. Bij
de eindelijke overwinning handhaafde de vrede
van Munster die afsluiting.
Pas het Haagsch verdrag van 1795 opende
de Schelde voor Antwerpen en het is voldoende
bekend welk strategisch object Napoleon in
Antwerpen zag om te begrijpen, dat bij Ant-
werpens positie in alle opzichten trachtte te
bevoordeelen. Zoo was de toestand toen door
het Weener Congres de heide Nederlanden ver
eenigd werden. Rotterdam, dat in de zestien
de eeuw ver bij Antwerpen achterbleef, ont
wikkelde zich reeds in de achttiende eeuw als
overslaghaven voor West-Duitschland, Na den
Franschen tijd echter werd Rotterdam de groote
Rijnhaven, tot handhaving van welke positie
het kosten noch moeite gespaard heeft. Bij de
vereeniging nn was het streven van onzen Ko
ning Willem I erop gericht zoowel Antwerpen
als Rotterdam van de voordeelen dier vereeni
ging te doen genieten. Antwerpen leerde vooral
gedurende dien tijd de voordeelen van de ver
binding met den Rijn door de tusschenwateren
kennen en het behoeft niet te verwonderen, dat
onder den aandrang van België in 1S32 die
verbinding behouden bleef.
Antwerpen heeft intusschen heel duidelijk
ingezien, dat bet na 1830 evenals in de 16e eeuw
steunen moest als zeehaven op de belangrijke
industrie-gebieden in eigen land, die zi'ch dank
zij Koning Willem zoo schitterend begonnen te
ontwikkelen, Antwerpen heeft begrepen, dat het
daartoe zich moest verzekeren van goede land
verbindingen met die industriegebieden, vooral
ook voorkomen moest, dat het Luiksche bek
ken, waarvoor Koning Willem reeds de bekende
Zuid Willemsvaarts had laten graven, langs de
Maas op Rotterdam georienteerd zou worden.
Behalve over voortreffelijke verbindingen
per spoor met de binnenlandsche industrie
gebieden, beschikt de zeehaven over even goede
lijnen naar Luxemburg, Zuid-West-Duitschland
Elzas-Lotharingen, Noord- en Oost Frankrijk en
Zwitserland. Een moderne organisatie (sedert
7 Augustus 1926 „gemengd bedrijf") veroor
looft verder de toepassing van uitnemend inge
richte en scherpzinnig uitgedachte tarieven,
vooral bij vervoer over groote afstanden naar
Antwerpen.
In schrille tegenstelling daarmede staat de
ontwikkeling van de waterwegen. Terwijl het
totale net van slecht verzorgde kanalen en be
vaarbaar gemaakte rivieren in 1925 een lengte
bereikte van 1.990 K. M. waren er niet
minder dan 5.031 K. M. spoorlijn ongerekend
de 4.359 K. M. buurtspoor. De binnenscheep
vaart concentreert zich dan ook feitelijk op de
Schelde en de daarmede verbonden rivieren
en kanalen, die tezamen kuim 2/3 van het bin-
nenscheepvaartverkeer dragen, slechts 1/3
komt voor rekening van Maas-Sambre.
Bovendien werden op alle gekanaliseerde
fivieren en kanalen rechten geheven, zoodat de
binnenvaart zich onmogelijk ontwikkelen kan,
Ongeveer 90 pet. van de Belgische kolenpro-
ductie wordt per spoor vervoerd, hoewel zoo
wel de mijnen als de plaats van bestemming te
water bereikbaar zijn. Dit heeft dan ook ten
gevolge gehad, dat b.v. de geheele industrie van
het Luiksche hekken georienteerd is op het
landtransport. Het is den Walen nooit gelukt
behoorlijke verbindingen te water te verkrij
gen, noch een behoorlijke inrichting van de
rivier voor industrieele doeleinden. Het toe
komstbeeld dat men op een programma voor-de
komende feesten van 1930, die ons land en Indië
tezamen twee millioen gaan kosten, geteekend
heeft, is nog verre van vervuld. Natuurlijk niet.
De natuurlijke afvoerweg te water zou geleid
hebben langs de Maas naar den Rijn en Rotter
dam en daarmede zou Antwerpen een deel van
het monopolie als nationale haven verloren
hebben.
Tot dan toe dacht Antwerpen dan ook niet
over een Rijnvaart, het had geen vloot, anderen
betaalden het onderhoud van den weg naar zee
en de landverbindingen met de haven, zoowel
als de verbindingen met Rotterdam en het is
er zeer wel bij gevaren.
Spreker behoeft hier niet uit te weiden over
de surtaxe d'entrepót en d'origine en cl? daar
mede verbonden kostelooze sleepvaart van Ant
werpen naar Dordrecht (Accord Franco Beige
van 23 Februari 192SL Het voornaamste is dat
Antwerpen thans wel beschikt over een Rijn
marine, die het in 1830 niet bezat, het zijn
de door Duitscbland uitgeleverde schepen, die
de herstelkolen vervoeren en daarin een goed
bestaan vinden, en die gesleept worden door de
„Soeiété frangaise de remorquage sur le
Rhin" langs door anderen verbeterde en be
taalde waterwegen. Zoo ziet men ook in dat bet
delta^bied geen eenheid is.
XLVII.
De Japansche zangeres Yovita Fuentes
Oud-jaar cn Nieuwjaar! Wat denkt ge
daarvan? Een zalige avond: van 't oud in
het nieuw vieren, met een spelletje pandoer
cn een glas warme punch; op klolulag
twaalf wat burengerucht maken, elkaar
een prettig, een gelukkig Nieuwjaar toe
wenschen, nog eens een keer klinken en
drinken en dan slapen.
Daarna weer het gewone doen van ieder
jaar.
Want is er iets gauw oud, en lijkt er iets
op het oude jaardan wel het nieuwe. Wijs
geerig-aangelegde menschen meenen aan
hun wijsheid verplicht te zijn om ie bewe
ren: dat het dwaasheid is zoo'n dag te vie
■ren, onzin. Ze kunnen immers even goed
iederen dag Nieuwjaar vieren! Dezelfd:
menschen zeggen ook, dat je even goed
iederen dag kunt verjaren, wat een heel
rare meening is.
We moeten wat dieper graven
Ook een katholiek kan op zijn manier
oud-en-nieuw vieren: ze doen het ook.
Een gezellige avond bij elkaar. Zoo'n avond
brengt de menschen als vanzelf dichter bij
elkaar. Het is of dan de diepe genegen!ie
den hun werkzaamheid ontplooien, bijna
onbewust. Ook Kerstmis is zoo'n feest. Dan
voelt een katholiek, dat er iets bestaat en
iets gebeurt, dat zoo innig vereenigt ali
maar denkbaar is.
Als het twaalf uur wordt, gaan se 't jaar
sluiten. Met een gezamenlijk gebed. Terwijl
ze danken voor het verleden cn vragen om
zegen voor het toekomende, gaan de slagen
der klok over hunne hoofden heen. Ook over
hun zieleen. Die slagen spreken en worden
begrepen. Op zoo n oogenblik voelen allen
zich in Gods hand, de hand van den Vader,
die leidt cn regelt in liefde.
Met die gevoelens wenschen ze elkaar
een Zalig Nieuwjaar! En beginnen opnieuw
met blijdschap en moed aan de dagen, die
komen, aan de dagen die hun gegeven wor
den, die ze mogen bestijgen als even zooveel
treden van toekomstig geluk.
Zalig Nieuwjaar!
Dat Zeggen Katholieken. En ze schijnen
weer zonderling te doen, want de goede en
oude Post- en Telegraafdienst kent tal van
wenschen met Nieuwjaar: doch dien van
Katholieken niet!
Wie weet in hel nieuwe jaar: waar leven
is, daar is nog hoop op beterschap.
En daarom: een Zalig Nieuwjaar.
EEN ARM VERBRIJZELD.
In de glasfabriek van de fa. Meursing te
Nieuw-Buinen is een ernstig ongeluk gebeurd.
De arbeider Duursema kwam onder een zwaar
gewicht waardoor een onderarm met de hand
verbrijzeld werd.
De patient is naar het Academisch ziekenhuis
te Groningen vervoerd.
',De gouden keten, die Rome en
Nederland bindt, zal door het
Nederlandsch priester-college te
Rome in glans en hechtheid
nog toenemen
Paus Pius XI in Zijn toespraak
tot de Nat. Nederl. Bedevaart.
Giften worden aan ons kantoor te Rotterdam
en aan onze Etjlcantoren te Amsterdam. Den
Haag, Dordrecht, Schiedam, Gouda en Pretoria-
laan Rotterdam, tegen kwitantie gaarne in
ontvangst genomen, alsmede per giro onder
no. 11735 Rotterdam.
Vorig bedrag 31.892,83
Schaalcollecte Parochiekerk H.
Joannes de Dooper, Waalwijk- 70,36
Schaalcollecte Parochiekerk te
Waarland 25,30
Schaalcollecte Parochiekerk te
Milllngen 20.15
N. N. te Reeuwijk 1.
P. B. te S5
J. P. te Noord Kraayert 2.50
N. N. te U, uit dankbaarheid ter
eere van de H. Theresia, H. An-
toniufe, H. Gerardus Majella 7.50
Ch. F. M. v. H., ter eere van de
II. Theresia v. h. Kindje Jesus,
tot verkrijging eener genezing 2.50
N. N. N., Bosch 5.
N. B. Valkenswaanjl 25.—
A. van G„ Gouda, uit dankbaarheid
ter eere van het H. Hart en de
H. Theresia 2.50
D. A. te RI'
ll. E. R'dam 10.—
N. N. ter eere v. d. H. Theresia 1-
IC. R'dam I-
Totaal f 32.075,78
WAT HET AFGELOOPEN JAAR
WEER OPEISCHTE
In het afgeloopen jaar waren er op de Staats
mijnen acht en op de particuliere mijnen 22
ongevallen met doodelijken afloop. De cijfers
zijn gunstig, vergeleken bij het jaar 1928 toen
er in totaal 41 doodelijke ongelukken waren,
waarvan 35 op de Staatsmijn en 9 op de parti
culiere mijnen.
BIJ HET BAKKEN VAN OLIEBOLLEN...
De vlam in de olie
Dinsdagochtend is een zware binnenbrand
ontstaan in de bakkerij van den beer B. aan
de v. d. Neerstraat te 's-Hage.
In de achter den winkel gelegen bakkerij
was het per *oneel bezig met het bakken van
oliebollen, waarvan men met het oog op den
oudejaarsavond een extra-voorraad wilde
maken.
Plotseling sloeg de vlam echter in een der
potten met olie. Het vuur greep nogal Enel om
zich heen, maar gelukkig kon men het spoe
dig beperken. De brandweer werd gealarmeerd
en met één straal op de waterleiding was ds
brand spoedig gebluscht. De schade is betrek-
kelijk gering.
