KUNST EN WETENSCHAPPEN IN 1930
pepermunt
VRIJÏMtë JANUARI 1931
Werkloosheid enrelletjes
Handelsovereenkomst
Geneve 1930
De Vlaardinger tollen
ïfcil
De tollenkwestie
Na de Merapi-uitbarsting
werkloosheidsbestrijding
HOLLANDSCHE DRAKA
-
TOCH NOG OPGEHEVEN
DE GEDISTILLEERD-ACCIJNS
RIJKSKLINIEKEN TE UTRECHT
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN
DROEVIG ONGEVAL
Te Haarlem
ER ZIJN KLAPPEN GEVALLEN
Dinsdag hebben zich te Haarlem weer
incidenten tusschen werkloozen en politie
voorgedaan.
Een groep werkloozen, onder leiding van het
communistische gemeenteraadslid O., trok
's middags door de- stad en demonstreerde
voor het stadhuis en voor de woning van een
der wethouders, waarbij de „Internationale"
gezongen werd.
Omstreeks drie uur was de stoet op de
Groote Markt, toen daar juist aan het stadhuis
de door ons vermelde proclamatie van den
burgemeester inzake werkloosheidsbestrijding
werd aangeplakt.
De werkloozen wilden allen deze proclamatie
lezen en drongen op. Eenige agenten, meenen-
de, dat zij het stadhuis wilden binnengaan,
trachtten hen te keeren.
Een der werkloozen wierp daarop een rijwiel
tusschen de beenen van een agent, waardoor
deze viel. Men ontrukte hem zün sabel en sloeg
hem daarmede, waardoor hij aan den arm werd
gewond. Inmiddels waren meer agenten ter
plaatse gekomen, die de menigte met de blanken
sabel uiteendreven. De werkloozen kwamen
daarna nog op enkele andere plaatsen in de
stad bijeen, doch zijn telkens door de politie
verdreven.
Woensdag wilden de werkloozen opnieuw
demonstreeren op de Groote Markt en in de
aangrenzende straten. De politie maande ge
regeld tot doorloopen aan, doch toen daar geen
gevolg aan werd gegeven, moest zij op de Groote
Markt de demonstranten uiteen slaan. Daarbij
zakte het communistisch raadslid Overstegen
ineen. Hij werd in een huls aan de Groote Hout
straat binnen gedragen en vandaar per zieken
auto naar het St. Elisabethsgasthuis gebracht.
Hier bleek dat hij geen lichamelijk letsel had
bekomen, zoodat hij onmiddellijk weer naar
huis kon gaan.
De politie ontkent ten stelligste dat O. bij
de charge is geraakt en is van oordeel, dat hij
slechts van schrik is flauw gevallen.
Waardeering voor het werk van dr. Colijn
Te Haarlem
MGR. AENGENENT VOORZITTER VAN
HET PLAATSELIJK COMITÉ
Men meldt ons uit Haarlem
Het dagelijksch bestuur van het comité
tot bestrijding van de werkloosheid is aldus sa
mengesteld Mgr. J. D. J- Aengenent, hisscho-p
van Haarlem, voorzitter prof. dr. A. A. van
Schelven, hoogleeraar, Vrije Universiteit, 2de
voorzitter A. Mars, voorzitter Haarlemsche
Bestuurders-bond, secretaris Jhr. J. C. Mol-
lerus, secretaris K. v. IC. F., 2de secretaris
en W. ICorvinus, lid Voogdijraad, penningmees
ter.
Geen inkrimping van het bedrijf
DE ORDERS ONDERGAAN GEEN
VERDERE UITBREIDING
Naar aanleiding van geruchten omtrent ont
slag van arbeiders bij de Hollandsche Draad
en ICabelfabriek vernemen'wij, dat reeds op
1 November een werkweek van 5 dagen is in
gevoerd, hetwelk echter uitsluitend een gevolg
was van rationalisatie-maatregelen. De pro
ductie bleef op peil en het aantal arbeiders
ook.
Weliswaar ondergaan de orders op bet oogen
blik geen verdere uitbreiding, doch van in
krimping van het bedrijf is geen sprake.
De eenige maatregel, welke in deze richting
genomen is, vormt het ontslag van 40 meisjes,
die na de Kerstdrukte overbodig zijn gewor
den.
EEN NIET GUNSTIG OORDEEL VAN
DE TWEEDE KAMER
Aan het Voorloopig Verslag der Tweede Ka
mer over het ontwerp tot goedkeuring van de
handelsovereenkomst van Genève van 24 Maart
1930 met bijbehoorend protocol wordt ontleend,
dat men algemeen waardeering betuigde voor
de wijze, waarop de heer Colijn als lid der
Nederlandsche delegatie, maar vooral als voor
zitter en ondervoorzitter van de door de con
ferentie te Genève benoemde commissies, zich
van zijn zware taak heeft gekweten.
Opgemei'kt werd voorts, dat de in het onder
havige ontwerp behandelde aangelegenheid,
zoowel van uit internationaal als van uit na
tionaal oogpunt, kan worden gekarakteriseerd
als een goed begin en een poover einde.
Sommige leden merkten op, dat de overeen
komst reeds op 31 Maart 1931 eindigt, zoodat
liet de moeite niet loont nog op het laatste
oogenblik tot ratificatie over te gaan.
Verscheidene leden betoogden, dat dit ver
drag in menig opzicht het échec van den Vol
kenbond op economisch terrein demonstreert.
Vooreerst wezen zij op den korten looptijd van
het verdrag. Voorts beteekent dit verdrag een
zeer zwak surrogaat van hetgeen overgebleven
is van de poging om tot een tarievenbestand
to geraken.
Zooals de zaken te Genève en in Europa
geloopen zün, beschouwden deze leden de con-
sidérans der overeenkomst voor verdere acties
als ironie. Zij meenden, dat bet prestige van
den Volkenbond beter wordt hooggehouden
door een volslagen échec ruiterlijk te erkennen
en door betere tijden af te wachten dan door
schijnmanoeuvres toe te passen, die slechts
kunnen dienen om de mislukking te verber
gen. De oprechtheid eisebt, naar hun meening,
deze conventie niet goed te keuren.
Wat Nederland zelf doet, zoo meenden som
migen ten opzichte van maatregelen als de
steun aan den tarwebouw en wat verder nog
in uitzicht is gesteld, moge met de woorden
van de Geneefsche resoluties niet strijden, zij
doen dit wel met den geest daarvan.
Bovendien, zoo werd nog opgemerkt, heeft
de Ned. Regeering zelf in Genève een weg
aangewezen om tot meer handelsvrijheid te ge
raken, die lijnrecht ingaat tegen het type van
conventie, waarvan de onderhavige een speci
men vormt. Nederland keert zich n.l. af van
de multilaterale methode en zoekt zijn toe
vlucht in bilaterale overeenkomsten. Hiernaast
past de onderhavige conventie in geen enkel
opzicht. Afgescheiden daarvan achtten de hiér
aan het woord zijnde leden deze conventie on
aanvaardbaar. Men moet thans de handen vrij
houden en zoo noodig de gelegenheid hebben,
beschermende rechten te heffen.
Andere leden, die toegaven, dat de indruk
van hetgeen te Genève bereikt is, niet gunstig
is, zouden niettemin gaarne medewerken tot
ratificatie, omdat daardoor het vrijhandels-
standpunt in het internationaal verkeer zou
worden gesteund. Deze conventie kan een alge-
meene ontspanning eenigermate bevorderen.
Vele leden waren van oordeel, dat zonder
ratificatie van Duitschland, Frankrijk en Bel
gië naar sommiger meening ook van En
geland en van Italië bet tractaat voor Ne
derland niet van genoegzame beteekenis zou
zün en dat door Nederland de medewerking
-van deze landen als voorwaarde voor de in
werkingtreding zou moeten worden gesteld.
ONDER MEDISCHE CONTROLE
Reel. 504-5 11
i'j
Bemiddeling van den Minister
van Waterstaat
Onze correspondent te Vlaardingen meldt
ons:
't Is ten slotte toch nog gelukt de opheffing
van de tollen rondom Vlaardingen tot een vol
dongen feit te maken. Hoewel door het ge
meentebestuur van Vlaardingen met de bestu
ren der omliggende gemeenten en met de Rijks-
tollenoommissie en bet bestuur der Provincie
een volledige overeenstemming was bereikt en
de Vlaardingsche gemeenteraad met algemeene
stemmen tot opheffing had besloten, dreigde
op het laatste oogenblik de regeering of.
beter gezegdde minister van financiën, als
„spelbreker" op te treden. Volgens een van
dezen Woensdagmorgen ontvangen schrijven,
weigerde Z.Exc. het overeengekomen bedrag
van 28.500 toe te staan.
Hierop is door den burgemeester van Vlaar
dingen getracht den minister tot andere gedach
ten te brengen, doch toen zulks niet gelukte,
werd beslaten, niet tot opheffing over te gaan,
tenzij de minister het bedrag alsnog 20U toe.
staan.
Hierna is Woensdagmiddag door de burge
meesters van Schiedam, Vlaardingen en Maas
sluis nogmals in een audiëntie bij den minister
van financiën gepoogd Z.Exc. tot toegeven te
bewegen. De minister bleef echter op zijn inge
nomen standpunt, waarop de medewerking is
ingeroepen van den minister van Waterstaat.
En dank zij diens welwillende medewerking
besloot minister de Geer, de door de Rijkstollen-
commissie toegestane bijdage alsnog te verlee-
nen. Zoodat dus van Woensdagnacht twaalf
uur af de vier Vlaardingsche tollen tot het ver.
lcdene bebooren.
iSSSIW
i'-vïif.:'-
DE BEKENDE ARCHITECT EN KERKEN-
BOUWER NIC. MOLENAAR, is op 80-jarigen
leeftijd te 's Gravenhage overleden
Adres aan de Eerste Kamer
INTREKKEN OF... VERWERPEN!
De Centrale Vereeniging voor den Gedistil-
leeidhandel heeft een adres aan de Eerste Ka
merleden gezonden, waarin ze verwijst naar de
redevoeringen, die omtrent het wetsontwerp
o er looging van den accijns in de Tweede
Kamer der Staten.Qeneraal gehouden zijn, en
waarin door bijna alle sprekers op zakelijke
gronden dit wetsontwerp werd ontraden, als
mede naar de bezwaren, door" zeer vele Kamers
van Koophandel tegen alt wetsontwerp uitge
bracht.
Naar de vaste overtuiging yan adressant had
de Minister deze accijnSVer door de
gnomen gekregen,
indien Z.Ex. met voor dit n.„
portefeuillekwestie had gesteld
Waar door industrie, landbouw en handel
in deze ongekend moeilijke ti*
steun aan de Regeering wordt sevraa-d grieft
het adressant diep, dat de MinisterB -mist
den groot-, tusschen- en kleinhandel in KedisU1
leerd nieuwe ernstige moeilijkheden tn den
wil leggen, met als gevolg ^berekenbare
schade, terwijl adr. vast overtuigd is, dat Z.Ex
ziju doel, 4.000.000 meer accijns, niet zaï
reiken. De vereeniging wijst er op. dat aan liaar
bonafide-handel in de jaren 1920/1928 door on
juist regeeringsbeleid een schade is toegebracht
den Minister zelf op 10 milUoen gul-
accijns per jaar wordt geschat, aan
6 sroote onrechtvaardigheid eerst sedert
lni 1 'A jaar een einde was gekomen. Zij
l°opt daarom, dat de Minister dit wetsont
werp alsnog zal intrekken. Mocht dit niet het
geval wezen, dan verzoekt zij de Eerste Kamer
- wetsontwerp te verwerpen.
cv-
-VER. DRAADFABRIEKEN.
Richt een filiaal op in de V. S.
ERN LABORATORIUM TE NIJMEGEN
N. V. Vereenigde Draadfabrieken te Nij
n overweegt een filiaal-fabriek in Amerika
richten ter vervaardiging van Wolfram-
1 voor electrische gloeilampen,
oprichting van deze filiaal-fabriek is het
g van de verhoogde invoerrechten in* de
snigde Staten, waardoor deze vennootschap
ongen wordt een gedeelte van haar bedrijf
'rleggen.
Nijmegen zal een modern gloeilampen-
'atorium in de fabriek ingericht worden,
'door de afnemers zelf de kwaliteit der
ucten kunnen beoordeelen.
ARBEIDSBEMIDDELING HOTEL-,
CAFé- EN RESTAURANT-PERSONEEL
De Minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid heeft in de commissie van advies voor de
arbeidsbemiddeling voor het hotel-, café- en
restaurant-personeel herbenoemd voor het tijd
vak 1 Januari 1931 tot en n:et 31 December
1931:
a. tot leden-werkgevers: J. Ph. M. Mühl-
staff, lid van het bestuur van den Ned. Bond
van Koffiehuis-, Restauranthouders en Slijters,
te 's-HertogenboschH. Teitsma, lid van het
hoofdbestuur van H.O.R.E.C.A.F., te Dordrecht
en J. M. van Tiel Sr., lid van het bestuur van
de vakgroep le rangs- en grootbedrijf van
H.O.R.E.C.A.F.;
b. tot leden-werknemers: J. van Bijsterveld,
vice-voorzitter van den Ned. R. K. Bond van
Hotel-, Café- en Restaurant-geëmployeerden
„St. Antonius", te 's-Gravenhage; J. C. B. van
Hilst, secretaris-penningmeester van den Bond
van Hotel-, Café- en Restaurantpersoneel in
Nederland, te Amsterdam, en H. Koopman,
voorzitter der afdeeling 's-Gravenhage van de
Ned. Koksorganisatie, te 's-Gravenhage.
BOND VAN BEDRIJFSVEREENIGINGEN
Onder voorzitterschap van den heer de Ko
ning (voorzitter van de Onderlinge Omslag-
vereeniging voor de Bouwbedrijven) werd te
Utrecht de definitieve oprichtingsvergadering
gehouden van den Bond van Bedrijfsvereeni-
gingen voor Ziekengeldverzekering te Utrecht.
Als oprichters fungeerden een vijftal bedrijfs-
vereenigingen tot de uitvoering van de Ziekte
wet terwijl plannen tot toetreding van meerdere
in een vergevorderd stadium van voorberei
ding zijn.
Bij de bestuursverkiezing werd bij acclamatie
tot voorzitter benoemd de beer W. de Koning
te Velp terwijl als secretaris penningmeester
werd aangewezen de heer A. P. van Halen,
(Maliebaan 127 Utrecht).
Het dagelijksch bestuur bestaat voorts uit
de heeren Bonga (N. Holl.), Roodveldt (Be-
drijfsvereeniging Bouw en aanverwante vak
ken Rotterdam), Scharff (Slagersbedrijfsver-
eeniging Samenwerking te Amsterdam).
WONINGBOUW
de volgend
e cijfers mede
omtrent de
bouw-
bedrijvigheid in
Nederland.
I
II
III
IV
October
1930
4.447
4.749
568
4.181
September
M
4.319
4.303
594
3.709
Augustus
Juli
J»
3.818
4.060
5S2
3.478
4.421
4.314
436
3.878
Juni
4.242
4.345
622
3.723
Mei
5.138
5.308
761
4.547
April
4.564
4.878
852
4.026
Maart
n
4.662
4.502
661
3.841
Februari
5.827
3.555
617
2.938
Januari
4.713
4.097
580
3.517
December
1929
2.715
4.767
517
4.250
November
1
3.594
5.069
545
4.524
October
3.777
5.792
601
5.191
Te Berg en Dal
DE OFFICIEELE OPHEFFING
Woensdag werd op Berg en Dal bij Nijmegen
de tol op de Kleverbaan officieel opgeheven.
Op initiatief van de V. V. V. was de tol ver
sierd. De opheffing ging met eenige feestelijk
heden gepaard.
De nieuwe beheersvorm
OPRICHTING VAN DE STICHTING
„ACADEMISCHE KLINIEKEN".
Door den Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen is in het leven geroepen de
stichting „Academische klinieken". Deze stich
ting heeft ten doel om ten behoeve van het
universitair medisch onderwijs te voorzien in
ziekenhuisverpleging en wat daarmede ver
band houdt, alsmede het beheeren en exploi-
teeren van zieken- en onderwijs-inrichtingen,
waarvan het beheer en de exploitatie ingevol
ge een met den Staat der Nederlanden te slui
ten overeenkomst aan haar is opgedragen.
Ingevolge deze bepaling zal met ingang van
1 Januari 1931 het beheer van de heelkundige
en vrouwenkliniek, alsmede van de psychia»
trisck-neurologische kliniek der rijksuniversi
teit te Utrecht aan genoemde stichting worden
opgedragen. De exploitatie van genoemde in
richtingen geschiedt door het bestuur der
stichting: de geneesk-undige behandeling van
de zieken, berust bij de betrokken hoogleera
ren.
Op genoemd tijdstip eindigt de taak van de
tijdelijke commissie van beheer voor de heel
kundige en vrouwenkliniek.
De minister heeft het bestuur der stichting
samengesteld als volgt: dr. C. Hoitsoma, di
recteur van 's Rijks Munt te Utrecht; dr. J.
F. J. ten Berge, directeur van het R. K. Zie
kenhuis aan het Westeinde. te 's-Gravenhage;
H. Botterweg, wethouder van Utrecht; mr. B.
J. L. baron de Geer van Jutphaas, secretaris
van het curatorium der Utrechtsche Universi
teit; dr. A. H. Schmidt, medisch adviseur der
Ned. Spoorwegen, te Utrecht; en B. J. J. Wey-
kamp te Baarn, lid van Ged. Staten van
Utrecht. Als voorzitter zal optreden de heer
Hoitsema, terwijl het secretariaat zal worden
waargenomen door dr. L. Leydesdorff, die te
vens voorloopig het directoraat der stichting
op zich zal nemen.
Tegen den aanvankelijk voorgesteiden nieu
wen vorm van beheer, zijn destijds ernstige
bedenkingen ingebracht door de hoogleeraren,
wier dagelijksch werk in deze klinieken ligt,
daar zij vreesden, dat het dragen der medische
verantwoordelijkheid voor hen te bezwaarlijk
zou worden.
I. Met den bouw begonnen.
II. Gereedgekomen woningen.
III. Onbewoonbaar verklaar de, gesloopte en
aan haar bestemming onttrokken woningen.
IV. Netto-vermeerdering.
VERSCHILLENDE STREKEN ONTRUIMD
Het achtste vliegtuig
Het 8ste postvliegtuig is Woensdag 8.20 uur
uil Mersamatru vertrokken, 10.35 uur te Cairo
aangekomen, 12.32 uur vandaar vertrokken en
14.27 uur te Gasa geland.
Het zesde retourvliegtuig
Het 6e retourvliegtuig is Woensdag te 6.45 u.
uit Jodhpur vertrokken, te 9.56 uur te Karachi
geland, te 11.05 uur vandaar weer opgestegen en
te 15.19 uur te Djask aangekomen.
LEON GOVAERTS t
Te Brussel overleed Woensdag in den ouderdom
van 70 jaar, een der beste Belgische architec
ten, Léon Govaerts.
LUIT.-GENERAAL W. G. F. SNIJDERS f
In den ouderdom van S3 jaar is Woensdag te
'a-G rave-nlhage overleden de gep. luitenant-ge
neraal W. G. F. Snijders, oud-inspecteur der
Infanterie.
Nog talrijke lijken gevonden
De Moraipi is thans rusitig, de laharstroomen
zijn dit eveneens. De opzichter van den Vul-
canologisehen Dienst, Kroon, die gisteren over
de laliar naar Maron liep trof daar nog een
groot aantal menischen- en dierenlijken aan.
Hedenmorgen had een conferentie plaats met
den plaatsel ijken militairen commandant te
Moentilan, ter bespreking o.m. van het eventu
eel zenden van een patrouille om Maron af
te branden, aangezien de teraarde bestelling
van de thans gedurende tien dagen boven aarde
liggende lijken welhaast ondoenlijk is.
Gletereinoohtend is nog overgegaan tot ont
ruiming der vijf gehuchten, ten Noorden van
Semowo, in verband met het geconstateerde
feit dat de Merapi blijkbaar weer bezig was
met de vorming van een spleet, zooals die waar
uit eertijds verschroeiende luchtstroomen wer
den uitgestooten. Voorts werd ontruimd de
streek ten Zuiden van Batang, wegens de nog
bestaande la/hardreiging.
AMOKMAKER AAN BOORD VAN
EEN STOOMSCHIP
Twee personen gestoken
TANDJONG PRIOK, 30 Dec. (ANETA).
Aan boord van de „Van Cloon" der Kon.
Paketvaart-Mij, heeft een Javaan, boos over
een schrobbeering van den stuurman, den
heer Velly, dezen met een mes o.a. in den
buik gestoken. De vierde stuurman, de beer
Slgie, kreeg steekwonden van minder ernsti-
geu aard. De kapitein, de heer De Weerd,
wist den amokmaker te overmeesteren. De
gewonden werden naar het hospitaal gebracht.
Hier bleek, dat de heer Velly ernstig gewond
was en operatief ingrijpen noodzakelijk was.
De toestand van den eersten stuurman
niet zoo ernstig
Do toestand van den stuurman van de „Van
Cloon", die door een amokimiaker awaax ge
wond werd. den heer Gedily (niet Vei'ly) is niet
zoo ernstig als aanvankelijk werd gedacht.
A. DA COSTA t
Het hoofd v. d. Afd. Comptabiliteit v. h.
Dep. B.O.W., de heer A. «t* G»st« Maandag
Zichzelf gered en toen overleden
Zooals we Woensdag reeds meldden
is Dinsdagmiddag tengevolge van een aanva
ring ter hoogte van het Julianadok te A'dam
een 9-jarig zoontje van den schipper van een
dekschuit te water geraakt en verdronken.
Het dreggen door de havenpolitie dat zelfs
tot Woensdag nog geen resultaat heeft ge
had, werd circa 9 uur onderbroken, door een
bericht, dat de 14-jarigo zoon van den schip
per van cl o „Johanna" in de Nieuwe Houthaven
door onbekende oorzaak te water was geraakt
en verdronken.
De havenpolitie spoedde zich naar de Hout
haven, maar ook hier slaagde men er niet in
het knaapje te vinden. Woensdag evenwel
heeft men het lijk van den knaap op den Dijk
langs de nieuwe houthaven gevonden. Naar
alle waarschijnlijkheid heeft de jongen zich
zelf zwemmende gered en is aan den kant uit
geput blijven liggen en daarna overleden.
VALSCHE HANDTEEKENING-KWESTIE.
Letteren en Kunst
Heit jaar 1930 was lang tevoren aangekon
digd als het Gezellejaar en het is een Gezelle-
jaar geweest Uit de reeks van herdenkingen
en huldebetuigingen zijn ons twee monumenten
gebleven: het monument dat de geboortestad
Brugge heeft opgericht en dat andere, de criti-
sdhe uitgave van de volledige werken, waarvan
het eerste deel reeds versoheen Ook Noord-
Nederland droeg een feestgeschenk b'j van blij
vende waarde: de prijsvraag van „De Noord
star" heeft tot resultaat gehad, dat de mono
grafie van Bernard Verhoeven werd bekroond.
Het toevallig samentreffen der data heeft er
toe geleid, dat nog een ander dichter werd her
dacht, in enkele opzichten aan Gezelle verwant:
de Noord-Nederlander Johannes Stalpaert van
der Wielen, van wiens dood In 1630 het derde
eeuwgetij Is gevierd.
Nog ln een ander opzicht is 1930 het Jaar
der dichters geweest: er zijn vele goede ver
zenbundels uitgekomen van katholieke auteurs
als Genard Wijdeveld en Jan Engelman, Anton
van Duinkerken en Willem ten Berge. Theun de
Vries kreeg den Dom-prijs voor poëzie. Het al
tijd nog 8chaarsche proza van jonge Katholie
ken vond een verheugende en verdiende erken
ning in de bekroning van Antoon Coolen door
de Maatschappij der Nederlandsche Let
terkunde.
De zeventigste verjaardag van Frederlk van
Eeden heeft nog eens gelegenheid gegeven den
ouden dichter te huldigen.
Eenige nieuwe tijdschriften dienden zich aan.
We noemen de „Vondel-kroniek", „De Paal"
(bien étonnés de se trouver ensemble) en „De
Kunst der Nederlanden", „De Gemeenschap"
vierde het eerste lustrum en „Vlaamsche Ar
beid" het zilveren jubileum. „De Stem" ver
loor zijn redacteur Just Havelaar en ook Jac.
van Looy is van ons heengegaan, met wien we
een groot schrijver en tevens een schilder ver
loren.
Voor de schilderkunst was 1930 overigens
een jaar van enkele belangrijke tentoonstellin
gen Jongekind, Rodin en Van Gogh hebben
elkaar opgevolgd. Vincent van Gogh is nog op
andere wijze herdacht, n.l. door een gedenk
steen in het huisje te Nuenen, waar hij ge
werkt heeft tijdens zijn z.g. tweede Hollandsche
periode. Jeroen Bosch heeft in 's Hertogenbosch
een standbeeld gekregen. Een groot kenner van
de oude Hollandsche kunst, speciaal van de
17de eeuw, is heengegaan in Dr. C. Hofstede
de Groot.
Op muesum-gebied was er opgewekt leven
»We herinneren aan de actie voor het nationaal
fonds van een millioen, dat aankoopen in den
vervolge zal vergemakkelijken. Het Rijksmu
seum Twenthe is plechtig overgedragen aan
den Staat der Nederlanden, het nieuwe gebouw
van het Rijksprentenkabinet werd geopend, de
eerste steen werd gelegd voor het nieuwe ge
bouw van het Nederlandsch Openluchtmuseum
te Arnhem en vcor den nieuwen bijbouw van
het Bisschoppelijk Museum te Haarlem.
Behalve dat er gebouwd is, is er ook veel
over de architectuur gestreden. Dudok voltooide
zijn „Bijenkorf", te Rotterdam, maar met zijn
ontwerp voor het Leidsche Raadhuis zal hij
een zwaren dobber hebben. We herinneren
voorts aam den strijd over bepaalde projecten
van den rijksbouwmeester te Maastricht. Alge
meen was de teleurstelling over het nieuwe ge
bouw van de R.K. Universiteit, te Nijmegen. In
het jaar, dat voor den aartsvader van de nieu-
were architectuur, Dr. P. J. H. Cuypers, te
Roermond een monument werd onthuld, kon in
Haarlem de voltooiing van de nieuwe „St.
Bavo"-kathedraal plechtig worden gevierd.
Dat de toestand in ons muziekleven verre
van gezond is. was reeds eerder bekend, maar
het trad toch in 1930 bijzonder aan den dag
door het verval van het instituut der concer
ten, vooral die der solisten. Eenige oude zang-
vereenigingen jubileerden „Zang en Vriend
schap" te Haarlem, en „Cecilia", te 's Graven
hage, bestonden honderd Roermond's Man
nenkoor vijftig jaar. De R.-K. Kerkmuziek-
school te Utrecht vierde haar eerste lustrum.
Tooneel
In de tooneelwereld, waar schraalhans nog
altijd keukenmeester is en geducht de concur-
Verdacht van meineed vrijgesproken
De Vierde Kamer der Amsterdamsche Recht
bank deed Woensdag uitspraak in de strafzaak
tegen den 22-jarigen bankwerker D. J. T., die
■terecht had gestaan verdacht van oplichting.
De moeder van verd. wilde bij de Nationale
Volksbank te Rotterdam een leening van 150
aangaan. Zij wilde haar man niet in het geval
kennen en haar zoon, D. J. T. teekende het aan
vraagformulier, waarin de gegevens stonden
vernield betreffende zijn vader. Door stagnatie
in de aflossing kwam de zaak uit en de Bank
diende een aanklacht in. De Rechtbank veroor.
deelde verd. tot een geldboete van 30. Het
O M. had 60 boete geëischt.
Volgens moeder en zoon was het formulier
onderteekend ten huize van L. de B., vertegen
woordiger dar Bank te Amsterdam, de B. zou
van de valsche handteekening op de hoogte zijn.
geweest. Voor den politierechter voor wien de
zaak aanvankelijk had gediend, had de B. ont
kend, dat het formulier bij hem thuis door T.
was onderteekend.
Hij had zich, verdacht van meineed, voor de
Rechtbank te verantwoorden die hem Woensdag
vrijsprak. Het O. M. had zes maanden gevange
nisstraf geëischt.
rentie wordt ondervonden van de zich meer
en meer perfectioneerende geluidsfilm, terwijl
bovendien de smaak van het groote publiek
zich al meer richt op het amusements genre,
trok in hoofdzaak de aandacht de strijd om den
Amsterdamschen Stadsschouwburg, tegelijk met
het ter ziele gaan van het Oost-Ned. Tooneel,
de aanleiding tot nieuwe combinaties in de
hoofdstad, welke daar aan het prestige van de
Nederlandsche tooneelspselkunst ongetwijfeld
zijn ten goede gekomen.
In Mei overleed Jhr. A. W. G. van Riemsdijk,
oud-voorzitter van liet Ned. Tooneel verbond;
in Juli de populaire acteur Nhp de la Mar.
Ter gelegenheid van haar SOsten verjaardag
werd mevr. Theo MaunBouwmeester een bij
zondere hulde bereid. Bij het Rotterdamsch
Hofstadtconeel herdacht Louis van Gasteren
zijn zilveren ambtsjubilé. F-enzelfde feest vierde
ook Cor Ruys.
Wetenschappen
Voor het herdenkingswaardige op weten
schappelijk gebied gaan natuurlijk onze gedach
ten allereerst uit naar onze Carolina als cen
trum van Katholiek wetenschappelijk leven.
In de plaats van den ten vorigen jare over
leden prof. dr. Huijbers trad dr. J. D. M. Cor-
nelissen in de rij als geschiedenis-hoogleeraar.
Zoowel prof. baumstark als prof. Roels verlie
ten de Nijmeegsche Universiteit. De laatste De
cemberdagen brachten daarentegen het ver
blijdende nieuws, dat dr. F. J. M. de Waele zich
als hoogleeraar definitief aan de Katholieke
Alma Mater binden deed. Nog een tweetal lec
torsbenoemingen hadden plaats, waaronder die
van prof. dr. A. Mulders voor het vak missio-
logie.
Aan de R.-K. Handelshoogeschool zagen wij
mede twee nieuwe lectoraten ingesteld. Dr. ir.
H. Gelissen werd er half Juli tot buitengewoon
hoogleeraar benoemd.
De Vrije Universiteit, de bekende stichting
van dr. Abr. Kuyper, vierde dit jaar haar zil
veren jubilé o.m. werd de heer H. Colijn eere
doctor. Als bijzonderheid bij een barer prijs
vragen werd een kloosterzuster eervol ver
meld.
Ook de Techn. Hoogeschool herdacht haar 25-
jarig bestaan, bij welke gelegenheid drie eere
doctoraten werden uitgereikt.
Aan de Leidsche Universiteit promoveerde
H. IC II. Prinses Juliana tot eere-doctor. In de
plaats van prof. Jelgersma trad daar op den
katheder dr. E. Carp, terwijl pater dr. J. Bern-
sen O. F. M. als assistent werd toegevoegd aan
prof. Dubois.
De Utrechtsche Universiteit, die zich met een
modern physiologisch laboratorium verrijkt zag,
kreeg een nieuwen bijzonderen hoogleeraar van
wege de St. Radboud-Stichting in den Rijsen.
burgschen professor dr. I. J. M. v. d. Berg,
ten einde de taak over te nemen van mgT. prof.
dr. J. Th. Beysens, wiens emeritaat dit jaar is
ingegaan.
Nog een tweede bijzondere hoogleeraar trad
te Utrecht in functie en wel dr. A. Smijers, die
er de muziekwetenschap ging doceeren.
Onder de mutaties zij gestipuleerd het in
functie-treden van prof. dr. ir. J. Schmutzer,
terwijl we hier even memoreeren het overlijden
van de oud-hoog-leeraren, mr. D. Simons en dr.
C. Eykman, prof. dr. H, Zwaardemaker, die na
zijn overlijden, nog werd gehuldigd door de Sor-
bnnne, te zamen met den hoogleeraar Zeeman
van de Stedelijke Universiteit van Amsterdam.
Aan deze laatste hooger-onderwijs-instelling
ontviel prof. L. Bolk, terwijl de benoeming van
prof. De Hartog de noodige pennen in beweging
bracht.
Vermeldenswaardig zijn ten slotte nog de
benoeming van p. dr. J. Stein S.J., tot direc
teur der Vaticaansche Sterrewacht die van
dr. R. Post tot tijdelijk historisch medewerker
aan het Ned. Hist. Instituut to Rome die van
prof. v. d. Veldt O. F. M. als hoogleeraar aan
het college der Propaganda de inwijding van
het nieuwe Philosophicum te Warmond de
eere-promotie van dr. C. D. A. de Kat Angelino
aan de Ned. Handelshoogeschool en het uit
treden uit de redactie der „Studia Catholica"
van mgr. prof. dr. Jos Schrijnen.
WEGENS MOORD-AANSLAG
Vijf jaar gevangenis geëischt
De Officier van Justitie bij de Rechtbank te
Arnhem eischte Dinsdag tegen J. A. te Arnhem
vijf jaar gevangenisstraf wegens moordaanslag
gepleegd op een caféhouder in de Weverstraat
te Arnhem.
N.V. DE LICHTSTRAAL
Faillissement ook in hooger beroep geweigerd
Voor het Gerechtshof te 's-Gravenhage
diende Woensdag het hooger beroep, door den
officier van justitie aangeteekend tegen de
beslissing van de Haagsche rechtbank, waar
bij de vordering van den officier van justitie
om de' N.V. de Lichtstraal in staat van faillis
sement te verklaren, op gronden, aan het
openbare belang ontleend, werd afgewezen.
Na een zeer uitvoerig verhoor van verschil
lende getuigen en van de directie der Licht
straal, die werd bijgestaan door mr. Tj. Mo-
bach, concludeerde de procureur-generaal tot
bevestiging van hét vonnis der rechtbank.
Het Hof heeft overeenkomstig deze conclu
sie geweigerd het faillissement der Lichtstraal
uit te spreken en het vonnis der rechtbank
bevestigd.
VERBREEDING SCHIEDAMSCHE DIJK
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend tot verklaring van het algemeen
nut der onteigening, noodig voor de verbreeding
van den Schiedamschen Dijk in de gemeenten
Vlaardingen en Vla-ardinger-Ambacht.
VERDUISTERING DOOR EEN GEMEENTE
ONTVANGER.
Het onderzoek niet volledig verklaard
ln de zaak van den gewezen gemeene-ontvan-
ger van Papendrecht, C. A., die door de recht
bank te Dordrecht, tot één jaar gevangenisstraf
was veroordeeld, wegens verduistering van gel
den uit de gemeentekas, en tegen wien in hoo
ger beroep door den procureur-generaal bij het
Gerechtshof te 's-Gravenhage drie maanden ge
vangenisstraf voorwaardelijk met één jaar
proeftijd was geëischt, verklaarde het Haagsche
Hof, het onderzoek niet volledig en verwees de
zaak terug naar den Rechter Commissaris te
- Dordrecht ter nader onderzoek.
TIJDELIJKE SLUITING VAN EEN
MACHINEFABRIEK.
Weer 70 personen werkloos
Van heden af zal de constructiewerk-
plaats van de Kon. Ned. Machinefabriek v.li.
firma Begeman te Helmond zeer waarschijnlijk
tot. half Februari worden gesloten. Hierdoor
zullen ongeveer 70 personen werkloos worden.
DE STEENOVENS IN MAAS EN WAAL
Naar we vernemen zal met het oog op werk
verschaffing begin van dit jaar met het werk
op de steenovens in Maas en Waal een aan
vang worden gemaakt.
EEN HANDIGE OPLICHTER.
De politie te Tilburg heeft Woensdag zekere
mej. G. v. D. uit die Noordstraat aangehouden,
die door het opigeven van gefingeerde orders,
waarvan zij provisie genoot, een Amsterd un-
sdhe firma voor een bedrag van ƒ300 wist op
te lichten.
