VAN AMSTERDAM NAAR AMSTERDAM, VIA NAPELS
DONDERDAG 15 JANUARI 1931
DE LIBERALEN EN DE REGEERING
DE STAKING IN Z.-WALES
EEN GRANAAT OP WIELEN
DE HANDEL IN NARCOTICA
AMERIKAANSCHE INTERMEZZI
AMERIKAANSCH KAPITAAL
VOOR BORNEO
VIJFDAAGSCHE KOORTS
HET WETSONTWERP OP DE
ARBEIDSGESCHILLEN
Onderschatten de liberalen hun
aanhang in het land?
(I an onzen correspondent.)
Londen, 9 Januari 1931
In een „open brief" heeft mr. Ramsay Muir,
de voorzitter der liberale partij-organisatie, de
betrekkingen zijner partij ten opzichte van de
beide partijen als volgt geformuleerd:
„Terwijl het labour-regime volstrekt om»
vredigend is, kunnen de liberalen niet de ver
antwoordelijkheid op zich nemen ,de conserve-
tieve partij op den troon te brengen".
Dit is het standpunt, dat in den loop de
laatste maanden meer dan eens verkondigd is
door mr. Lloyd George, en dat waarschijnlijk
door de groote meerderheid der liberale poll
tici gedeeld wordt. De waarheid, die er achte
steekt, is deze dat de liberalen tot eiken, of
tot bijna eiken prijs algemeene verkiezingen
vermijden willen, zoolang de kieswet niet op
zoodanige wijze herzien wordt, dat de partijen
meer dan thans in verhouding tot het op el
harer uitgebrachte totaal-aantal stemmen in
het parlement vertegenwoordigd zullen zijn.
Zelfs indien de liberale partij, door de labour-
partij nog gerulmen tijd aan het bewind te
laten, een groot aantal stemmen mocht in
boeten, zou zij met een kleiner totaal aantal
stemmen waarschijnlijk veel meer zetels krij
gen dan zij thans inneemt. Daarentegen neemt
men aan, dat algemeene verkiezingen, onder
het bestaande kiesstelsel gehouden, haar nood
lottig zouden worden. Hierbij wordt evenwel
geen rekening gehouden met een verschijnsel
dat zich ook reeds bij tusschentijdsche verkie
zingen voorgedaan heeft, n.l. dat klaarblijke
lijk zeer veel kiezers, die in 1929 op den labour-
candidaat stemden, thans hun stem uitgebracht
hebben op den liberaal, en niet op den conser
vatief.
De algemeene verkiezingen van 1924, waarbij
de conservatieven en liberalen min of meer
samengingen tegen de labours, hadden niet
alleen een zware nederlaag van laatstgenoem
den, maar een nog zwaardere nederlaag van
de liberalen ten gevolge, 't Waren alleen de
conservatieven die van de overwinning profi
teerden, en rijkelijk 1 Maar er is een groot
verschil tussehen het heden en ruim zes jaren
geleden. Het is mogelijk, dat de labour-regee-
ring zich even onpopulair gemaakt heeft als in
1924 (al moet men rekening houden met de
rol, die de vermaarde brief van Zinovieff toen
gespeeld heeft), maar terwijl toen de conser
vatieven, na in 1923 zwaar geslagen te zijn,
hun populariteit in verwonderlijk korten tijd
herwonnen, is van een zoo sterke zwenking
der openbare meening in de richting van mr.
Baldwin's partij ditmaal heel weinig, en in
leder geval veel minder, te bespeuren. Meer en
meer gaat men zich afvragen of de liberale
leiders hun aanhang in het land niet sterk
onderschatten. Zou bun partij, bij thans ge
houden algemeene verkiezingen, niet op zeer
veel stemmen kunnen rekenen, die onder de
in 1924 bestaande omstandigheden op de con
servatieven uitgebracht werden
Het ten val brengen der regeering zou, van
liberaal partijstandpunt bezien, thans een ge
waagde onderneming zijn, maar wanneer één
leider den moed en de avontuurlijkheid bezit
iets dergelijks te riskeeren, dan is het mr.
Lloyd George. En in dit verband rijst een
andere vraag in ons op: is deze staatsman, die
sterk was door zijn eeuwige jeugd, niet meer
de oude, d.w.z. de jonge Lloyd George, die zich
steeds aangetrokken heeft gevoeld tot het ge
vaar
De houding, welke hij sinds zoovele maanden
reeds aanneemt, zou in iederen anderen staats
man verklaarbaar zijn, maar alleen in hem
niet, tenzij hij werkelijk zijn jeugdig élan be
gint te verliezen.
Volgens mr. Ramsay Muir zullen de liberalen
de regeering blijven steunen tot de kieswet
herziening er door is, maar ook hierbij zal zich
een groote moeilijkheid voordoen. Tegenover
de kieswetherziening staat als „ruilobject"
het wetsontwerp op de arbeidsgeschillen, dat
beoogt de wet van 1927 te herzien. Deze wet
verklaart algemeene stakingen onwettig, en
bepaalt dat leden van vakvereenigingen alleen
dan aan een politieke partijkas zullen bij-dra
gen, indien zij hiertoe schriftelijk den wensch
te kennen geven. De labourregeering wil het
verbod op algemeene stakingen opheffen, en
de bepaling betreffende bijdragen tot partij
kassen zoodanig herzien, dat zij weer wordt,
gelijk zij vóór 1927 was, toen vakvereenigings-
leden alleen dan niet aan een partijkas bij
droegen, indien zij hiertoe schriftelijk den
wensch te kennen gaven.
Sir John Simon heeft zich reeds op de on-
dubbelzinnigste wijze tot tegenstander van wij
ziging der wet-1927 verklaard, en verscheidene
liberalen staan achter ham. Volgens de „Daily
Telegraph" zouden ongeveer 25 liberale leden
bereid zijn een conservatieve motie tot verwer
ping van het regeerings-ontwerp te steunen.
Twee of drie zouden zich onthouden, en de rest
ongeveer 30 zou met de regeerin-gspartij
meestemmen.
Verder verneemt de „Daily Telegraph" dat
„indien de regeering, met de hulp van liberale
stemmen, de tweede lezing haalt, de liberalen
zich bij de artikelgewijze behandeling hard
nekkig zullen verzetten tegen het voorgestelde
systeem van bijdragen aan de partijkas, en ook
tegen de bepaling, welke organisaties van rijks
beambten zou toestaan zich aan te sluiten bij
algemeene federaties".
Van belang is het verder, dat het algemeen
bestuur van de nationaal-Iiberale club een reso
lutie tegen het regeeringsontwerp aangenomen
heeft; ook dit zou invloed kunnen uitoefenen
op de houding der lagerhuis-fractie.
Zelfs in het gunstigste geval zou het prestige
der liberale partij een nieuwen en harden
slag krijgen, indien ongeveer 5/12 der fractie
stemde in strijd met het officieele parool, en
daar iedere maand de algemeene verkiezingen
(wanneer zij ook mogen „uitbreken") een
maand nader komen, is het voor de partij van
mr. Lloyd George zaak haar prestige te ver-
Sterken. Alles waardoor de onderlinge ver
deeldheid naar bonten toe gedemonstreerd
wordt, kan haar noodlottig worden.
Nog geen oplossing
LONDEN, 14 Januari (V.D.) Ook heden had
den op het departement van arbeid langdurige
onderhandelingen plaats tussehen de vertegen
woordigers der arbeiders en mijneigenaren in
de mijnindustrie van Zuid-Wales.
Jpt dusverre werd geen basis voor gemeen-
IChappeljke onderhandelingen gevonden.
Bij Lticullus te Gast
{Van onzen Brusselschen correspondent
Sorrento, 5 Januari 1931.
Wij waren er heelemaal niet over verwon
derd, toen wij Zaterdagmiddag te Amsterdam
in de Riviera Papoli Express stapten, te den
ken aan „de reis naar de maan", het boek
van Jules Veme, dat onze jeugd met avontuur
lijke droom-en heeft vervuld en ons in onzen
jongen overmoed heeft doen betreuren, dat wij
er net niet bijwaren om in die fameuse granaat
medegeslingerd te worden naar het geheimzin,
nige hemellichaam, onweerstaanbare magneet
van dichters en verliefden en andere lunatie-
ke-rs, op het moment, dat het in zijn sidertschen
omloop het dichtst bij moeder-aarde stond, wat
in afstand neerkwam op de bagatelle van
381.750 K.M.
Wij dachten aan dat boek en aan die reis
omdat wij ons niet konden ontdoen van de zach.
te obsessie, dat eindelijk een stukje van voor
goed van de baan gewaand^ jeugd-ideolen ging
verwezenlijkt worden. Want wat was, au fond,
o n ze enorme Pullman anders dan een fantas
tische granaat, waarmede wij een tocht naar
de zon gingen ondernemen Lichaam van staal,
bezield met stoom en electriciteit, vliegt hij
over de wereld, over bergen en dalen, door
regen en wind, sneeuw en zon. En in zijn binnen
ste voert hij met zich mede menschen die
hongerig zijn naar wetenschap, afleiding en
schoonheid.
Er waren geen duizenden kilogram buskruit,
toluol of andere springstoffen toe noodig,. om
ons met het geweld van een machtige catapult,
te slingeren naar het doel. Geen buskruit, dus
ook geen lawaai. Een signaal, een paar gestes
met de hand op blinkende wieltjes en elegante
hePboomen en wij gleden, gleden op de dubbele
stalen baan zoo zacht en geruischloos, dat wij
op de steenen van het perron tranen hadden
kunnen hooren opeaspatteren.... indien er om
ons vertrek zouden gestort zijn geweest.
Dit laatste nu was echter niet het geval,
want alles geschiedde in den grootsten eenvoud,
zonder tralala van speechen of de figuratie van
afsoheid-wuivend© kennissen. Er was niet eens
een klankfilm apparaat om onze laatste woor
den op te nemen, die beslist historisch moeten
zijn geweest.
Met een knipoogje en een monkelenden glim
lach tot bekende steenen silhouetten, namen wij
afscheid van Amsterdam.
De ruim tweeduizend kilometers verre reis
in het binnenste van een bolied was begonnen.
De geest van Jules Verae vroeg, of wij tevre
den waren. Wij waren bet inderdaad. En zeg
gen, dat toen het mooiste en het beste nog
moest komen
Wij verlieten de wintersehe guurheid ,om zo-
merwaarts te rijden en daar rezen voor onze
verbeelding, eindeolos hoog, de parallelle stalen
banen van slechts enkele centimeters breed, die
over zich voelen heen stormen, tot aan het
einddoel, de hom'a 'dduizen-djen kilo's zware
vracht van onzen Pullman, die als een gigan-
teske pijl van Amsterdam naar Napels werd ge
schoten.
Daar verspreidde zich de aroom van lekkere
sigaren, symbool van huiselijke gezelligheid en
wij voelden ons thuis.
De bre-ede bank in den luxueusen éénpersoons-
coupé lokte, om eventjes gemakkelijk te gaan
zitten en zelf ook een sigaar op te steken,
nadat wij eerst met onze medepassagiers uit
andere coupé's kennis hadden gemaakt.
Dan hebben wij de situatie opgenomen en
ons zeer confortabel geïnstalleerd, wat in een
Pullmanwagen van allerjongste creatie nu juist
geen kuns<t is, zijnde deze daar totaal op inge
richt.
De reis rond onzen coupé is anders gauw
gemaakt: de breede bank, met afneembare rug
kussens, zachte armleuningen links en rechts;
een tafeltje en daaronder, als men het deksel
optilt een lavabo met warm en koud stroomend
water; een nachtkast en verder ook een wand
kastje voor toiletvoorwerpen; breede netten om
er de valises in te plaatsen; twee vensters aan
de een© zij-de, waarvan één met luohtverver-
soher, vier lampen aan het plafond en een sche
merlamp; kapstokken en spiegels en tenslotte
een compleet afsluitbare deur, die uitkomt op
den couloir. Het geheel is uitgevoerd ia gepolijst
teakhout, met fijne ingelegde frise waarin het
groen domineert
Des avonds wordt de bank omgekeerd en men
heeft dan een uitsteltend bed, van waaruit men
door de lage vensters in liggende houding de
schoonheid der bergstreken kan bewonderen als,
wel te verstaan, de maan haar medewerking wil
verleenen. Is men echter liever knus chez soi
en wil men niets met de buitenwereld te maken
hebben, dan kan men de vensters ma-skoeren
met oprolbare persiennes en met zwaar tocht-
doek, dat elke insijpeling van stations-licht of
andere, die het slapen zouden verhinderen radi-
kaa-1 onmogelijk maakt. Het boudoir van een
onge dame kan nie-t knusser ingericht zijn.
Onze verkenningsreis voortzettende, komen
wij in den langen, met dikke tapijten bekieede-n
gestyleerden couloir, met boven eiken coupé
roods en witte sinjaallichten, als men de dien
sten wil inroepen van den wagonchef.
Een element van groote beteekenis in een
internationalen trein isi naast de wagonli-t, de
restauratiewagen. Wij hebben reeds gezegd, dat
bet met den eerste in orde is; laten wij nu
eens zien wat den tweede ons biedt.
Om dit te doen, weten wij niets beters te
bedenken, dan even een paar spijskaarten voer
den dag te halen.
De eerste lunch gebruikten wij op Neder-
landscih grondgebied, ergens tussehen Utrecht
en Zevenaar. Het apéritif.uurtje bracht ver
mouth en porto, maar de meeste passagiers
deden het maar liefst met een' stevigen Hol.
landschen borrel, ook wel pie-renverschrikker
genaamd. De serie hora d'oeuvres variés werd
gevolgd door een vol au veut ris de veau, sma
kelijk naar binnengewekt met een sec Braune-
bergerwijntje 1925. Een fiiet mignon werd ge-
savoueerd met Hochhelmer en Margaux, deze
"natste klaarblijkelijk om de petits pois en de
pommes allumettes wat te doen afsmaken.
Een Charlotte de pommes, Cliaudeau en fruit,
dienden als nagerecht, dat besloten werd met
moka en sigaren. Men zal moeten toegeven, dat
dit voor een lunch er wel zijn mag.
Het diner kwam ons in het hartje van
Duitschland verrassen, terwijl onze granaat op
rails koers zette naar Zwitserland, na ons eerst
uren lang in de romantiek der Rijnlandschap,
pen en -legenden te hebben gevoerd, die wij
achter de ruiten in de duisternis aanvoelden.
Old sherry scheen de gewenschte introductie
te zijn voor een bord klare Scbildkrötensuppe.
Een filet de sole hollandaise werd te zwemmen
gelegd in een miniatuurmeertje van Graves su
périeur, Wij waren te Baden-Baden, meenen
wij, toen Getrüffelter Puter mit Salat werd
opgediend en wij daar een scheutje Rüdeshei-
mer bij dronken, afgewisseld met wat Chateau
Fortia bourgogne. Champignons in Sahnentunke
lieten zich ook goed eten. Er werden enkele
fleschjes Schaumwein Schulitz Gtrüalaek ge- t
kraakt bij het Fiir-st Pückler Eis, de Kase en
de Englischer Sellerie. Na het fruit en de koffie
werden likeuren geserveerd en toen werd het
een Duitsch collega te machtig, want hij begon
een speech af te steken, ons inziens met do
uitsluitende bedoeling zijn spijsvertering wat
te bevorderen, want hij schonk meer aandacht
aan het gesticulair dan aan het oratorische deei
van zijn praatje.
Het culinair aspect van ons ver-slag zou niet
objectief zijn, indien wij het aandeel dar
Italiaansche koks in onze reis naar de zon
zouden onvermeld laten. De colazione oftewel
de lunch, die wij namen tussehen Bologna en
Firenze, bestond uit Antipasto assortito, Piilaff
di aragosta reggenza, Polio novello gratellato
all americana in salata di stagioae, Carciofi
all Italiana, Soffiato Palmira, Formaggi, Irutta,
koffie en likeuren. Als wijn dronk men Capri
en Chianti stravecchio. Aan het dessert werden
wij te Firenze aangenaam verrast door het
bezoek van den heer E. Zenuti, consul-generaal
van Nederland aldaar, die de Nedenlandsche
delegatie op haar doorreis kwam begroeten en
ons verliet met den kreet „Vive la Hollande
Het diner vond ons aan tafel korten tijd nadat
wij Rome hadden verlaten. Het menu bestond
uit Crema favorita, Trota al corboglione, salsa
veneziana, patate all'inglese, Cuore di filet-ti
di bue al-Ia G-odard, asparagi di riviera, salsa
maltese, spuma oriëntale, Bisootti, Formaggi,
Frutta, Caffé, likeuren en Capri- en Chianti-
wijnen.
Deze opsommingen zijn welsprekend voor
zichzelf. Wij zien lezers de schouders ophalen
bij al deze vreemde namen en bij zichzelf zeg
gen van deze of gene plat versta ik de
Italiaansche benaming niet. Wij zijn niet slim
mer dan die lezers, want ook wij wisten aan
vankelijk niet best wat het allemaaJ wilde zeg
gen. Maarwhat is in a name Wij hebben
die dingen geproefd en alles buitengewoon
lekker gevonden. Twee dagen lang in de heen
reis hebben wij werkelijk den indruk gehad,
dat wij gedurende de inhuldigingstrip van de
Riviera Napoli Express, hij Lucullus te gast
zijn geweest.
Er zullen natuurlijk menschen gevonden wor
den, die deze eethis-torie vreeseiiijk banaal zullen
vinden wij vragen ons soms wel eens af,
waarom menschen, die eten en drinken en
rooken uit den booze vinden, eigenlijk leven
maar dan mogen zij in hun critiek tegen de
spijs wagen-gastronomen toch niet vergeten, dat
Lucullus, die bekend was om zijn goeden sier
en lekkere tafel, nu juist geen imbeciel was.
Deze Romeinsche de Ruijter was blijkbaar van
oordeel, dat een goed gevulde menschelijke
accu heel wat meer weerstandsvermogen heeft
om groote daden te verrichten dan iemand,
die met een ledige maag over de wereld loopt.
Nu worden van Pullman-reizigers weliswaar
doorgaans geen victories te land of ter zee
verwacht, zooals Lucullus zich die wel offreer
de, maar feit is, dat men, goed gevoed zijnde,
gemakkelijker weerstand kan bieden aan ver
moeidheid. Wat zou men hebben aan een verre
reis als men, aan het einddoel gekomen, uit
geput en ziek in een kamer zou moeten blijven....
Onze rollende granaat nadert meer en meer
baar doel.
De eeuwige stad zijn wij gepasseerd, terwijl
de zon achter de bergen wegzonk en de lucht
groen en paars en rood was gekleurd.
In geweldige vaart worden de laatste kilo
meters afgelegd. Wij hebben te véél gezien
onderweg en kunnen het niet allemaal ver
werken. De thuisreis zal ons meer en kalmere
gelegenheid daartoe geven.
Nu stormen wij Napels binnen. Wij hebben
2041 kilometers afgelegd, van Amsterdam naar
de groote stad aan den voet van den Vesuvius
en wij zijn aangekomen juist op het uur, de
minuut en de seconde, die in het spoorboekje
zijn vermeld
Hier, onder de rookpluim van den Vesuvius,
beeft Mignon het land gevonden, waar „ein
sanf-ter Wind von -blauen Himmel weht, die
Myrtbe still und hoch der Lorbeer steht
Welken indruk zal het op ons maken
De besprekingen in de opium-
commissi te Genève
Welke Staten zullen verdooende
middelen fabriceer en?
GENEVE, 13 Januari. (VAN ONZEN COR
RESPONDENT). Sinds verleden week Vrijdag
vergadert te Genève de opium-commissie van
den volkenbond, die voornamelijk dit maal tot
doel heeft de voorbereiding van de wereldcon
ferentie, einde Mei, over de beperking van de
fabricage van verdoovende middelen.
De commissie heeft vandaag het belangrijk
ste artikel van het ontwerp-conventie behan
deld, waarin bepaald wordt, dat alleen enkele
met name genoemde staten morphine, heroine,
cocaine en hun preparaten mogen fabriceeren
en waarin verder voor ieder van die staten het
bepaalde percentage van de totale fabricage
za' worden vastgesteld.
De gedelegeerden van België en Spanje be
streden dit artikel, omdat zij er tegen zijn, dat
een monopolie voor de fabricage van verdoo
vende middelen ten gunste van enkele staten
in het leven zal worden geroepen. Zij gaven
de voorkeur-aan het z.g. Amerikaansche plan,
volgens hetwelk iedere verbruikende staat
ieder jaar tevoren moet opgeven, in welke lan-
len hij de noodige verdoovende middelen wil
bestellen. Hieruit zal dan voor Ieder fabricee-
rend land vanzelf voortvloeien, hoeveel het voor
den uitvoerhandel mag vervaardigen.
De groote meerderheid der commissie gaf
echter de voorkeur aan het voorgestelde ar
tikel, zoodat de conventie zelf voor iederen
staat zal vaststellen het hem toekomende
maximum aandeel in de wereldfabricage.
Aan welke staten de conventie het recht zal
toekennen voor den uitvoerhandel te fabricee
ren is nog onbeantwoord gelaten. Het is zeker,
dat Duitschland, Engeland, Frankrijk en Zwit
serland het recht zullen krijgen zoowel mor
phine en heroine alsook cocaine te fabriceeren.
en dat Nederland het recht op de vervaardiging
van cocaine verkrijgen zal. Misschien zullen
echter ook Japan, Turkije en Zuid-Slavië een
dergelijk recht eveneens verkrijgen.
De gedelegeerden van Zuid-Slavië en Tur
kije verklaarden vandaag beslist aanspraak te
maken op een percentage in de wereldfabrica
ge voor den uitvoerhandel.
De percentages, die in de conventie worden
vastgesteld, zullen slechts voor twee jaar gel
den. Daarna zullen de fabriceerende landen
opnieuw overwegen, of er aanleiding bestaat,
prijtfjripg van hun aandeelen.
Nieuwjaar in New-York
(Van onzen H.-correspondent)
N e w-Y o r k. 2 Januari 1931.
New-York vond het vanmorgen nogal hard,
weer aan liet work te gaan. Er waren er heel
vat met haarpijn en er werd bijzonder hard
gegeeuwd, toen de wekkers hun gebiedend er
uit! riepen. Nieuwjaarsdag was alweer voorbij
en alleen een gescheurde, papieren muts ge
tuigde in een hoek van de kamer van het
feest.
Alles bijeen genomen is het een alleszins net
feest geweest. Er werd met veel enthousiasme
<1P het nieuwe jaar gedronken, maar niemand
stierf aan alcohol-vergiftiging; slechts 75 drin
kers moesten in de hospitalen behandeld wor
den. Dat is vier minder dan verleden jaar.
Heiaas waren de auto-ongelukken buitenge
woon talrijk. Voorts moesten we een dozijn
schietpartijen noteeren, acht steekpartijen, even
veel aanrandingen en verscheiden© valsche
brandalarm s. Er is verder een jongen door een
hond geheten. Maar afgezien van deze inciden
ten is Nieuwjaarsdag ordelijk ve-rloopen.
Dat de alcohol geen enkel slachtoffer heeft
geeiseht, wordt door de politie als een record
beschouwd. Het vorige jaar waren er nog drie
dood-en. Men vermoedt, dat er Nieuwjaarsdag
een beter merk aan de markt was. Maar het is
ook mogelijk, dat de magen van de drinkers
meer aan bocht gewend zijn geraakt
Bovenstaand is ontleend aan het Nieuwjaars
dag-overzicht van „The New-York Sun", een
respectabel blad. We mogen dus gelooven, dat
New-York zich braaf heeft gehouden. Trouwens,
de genoemde cijfers zijn waarlijk ndet schrik
barend voor een stad van zeven millioen in
woners.
Het zou dan ook niet de moeite waard ge
weest zijn, het overzicht hier weer te geven,
indien uit bovenstaand niet duidelijk bleek,
hoe het in Amerika met de prohibitie gesteld
is. En hoe d9 massa er over denkt.
De prohibitie-wetten zijn practisch een
quanti-té negligeable. Het valt dan ook niet te
verwonderen, dat reeds vöör de feestdagen
weird aangekondigd, dat de politie geen raids
zou houden. Alleen op den iaatsten dag van
1930 werden voor den vorm eenige drankhui
zen geinspecteerd. Daar bleef het bij. En deze
Nieuwjaarsdag is de natste Nieuwjaarsdag
sinds de drooglegging geworden.
De kranten hebben dit trouwens voorspeld.
Ze wisten te vertellen, dat de whisky twintig
dollar per kist minder noteerde dan verleden
jaar. En champagne, die vorig jaar 85 dollar
deed, kostte nu 65 dollar.
Desondanks is Nieuwjaar heilig gebleven in
vergelijking met jongstleden Kerstmis. Toen
waren er twaalf doodetn door alcoholvergifti
ging te betreuren. Onder de zestig personen,
die in ee,n ziekenhuis moesten worden opgeno
men, bevond zich een jongen van zestien jaar.
Neen, „The New-York Sun" heeft gelijk.
New-York heeft dezen Nieuwjaarsdag heel net
jes gevierd. Zeker wanneer men de massa feest
vierders in aanmerking neemt on de hoeveel
heden drank, die haar ter beschikking stonden.
De Mayfairclub had 700 Nieuwjaarvierders,
het Roosevelt Hotel 1750, St. Regis 1400, het
Astor Hotel 3000 enz. enz. De bekende Chllds'
restaurants zagen bijna een kwart millioen
feesteters tussehen hun muren.
Er is ondanks de malaise met geld gesmeten.
De couverts in de hotels liepen van vijf tot
vijftien dollar. De kosten voor de Nieuwjaars
viering varieerde per persoon van twintig cents
tot twee duizend dollar. Die van twintig cents
omvatten een tocht heen en teurg naar Times
Square met den subway, een papieren muts en
een papieren hoom. Die van twee duizend dol
lar hielden een gang in het Central Park
Casino, de Lidoclub, Hotel Ritz-Carlton of
Hotel Pierre, waar dollars wegvliegen als valu
tamarken.
Times Square, het centrum van de Nieuw
jaarsviering, is tot vier uur 's nachts als het
ware gedempt geweest. Met papieren hoorns,
bellen, kapotte ketels en dergelijke muziekin
strumenten werd het nieuwe jaar verwelkomd.
En het rumoer hiervan overstemde het geloei
van de schepen in de haven.
New-York heeft netjes feest gevierd. En al
heb ik in de laatste week van 1930 meer dron
ken menschen gezien dan de laatste jaren in
Europa, New-York kan tevreden zijn. Al was
het maar alleen wanneer het ziich zelf verge
lijkt hij Mexico-City, waar op den avond vöör
Nieuwjaar negentien menschen het leven ver
loren en de magen van 392 drinkers in de
ziekenhuizen moesten worden leeggepompt
Olie, olifanten en Chineesche
soep
In de „Borneo-Post" vinden we een
brie'
cW
DE SCHELDE-TUNNELS
Het dubbel-tunnelstelsel
voordeeliger en veiliger
Onze Antwerpsche correspondent schrijft ons
De intercommunale maatschappij is dan tot
de gunning van de Schelde-tunnel overgegaan.
Het groote werk werd opgedragen aan de Luik-
sche firma Cie. Intern, des Pieux Armés Fran-
kigusul, die zich de hulp heeft verzekerd van
enkele Amerikaansche specialisten op het ge
bied van tunnelbouw.
Zooals gemeld, bedraagt de aannemingssom
voor beide tunnels 280 millioen franken.
In tegenstelling met het eerste plan, waarin
slechts een tunnel voorzien werd, zullen er nu,
in verband met de lage inschrijvingen, twee
gebouwd worden.
De eerste is uitsluitend bestemd voor het ver
keer met allerlei voertuigen. Hij zal in de stad
Antwerpen 'beginnen op de Ankerrui, vlak bij
de Rijnplaats, en verder loopen langs de Anker-
rui, de Oude Leeuwenrui, de Brouwersvliet en
vervolgens onder de Schelde door. De tunnel,
die zal gebouwd worden in den voTm van me
talen kokers en betonversterkingen met onder
en boven horizontale vlakken, zal uitmonden op
de Ringlaan, welke ontworpen is op de nog u„
braak liggende gronden, maar die reeds voor dat in Amerika olifanten en rhin-oeexoss-en
een groot gedeelte op normale hoogte werden wel zijn uitgestorven,
gebracht.
De doorsnee van deze tuninel bedraagt 9.4
meter, de wegbreedte 6,75 M., de lengte 2200
meter. Het begin der helling zal in de open
lucht liggen en eerst dicht bij de Schelde begint
de eigenlijke tunnel.
De tweede tunnel, de kleine, is er een voor
voetgangers en wielrijders. Hij begint bij de
Waterpoort en mondt uit op het St. Anneke
vlak bij de aanlegplaats der overzetbooten. De
diameter beloopt 8,4 M., de wegbreedte 3,8 M.
Deze tunnel heeft slechts een lengte van 500 M.
en wordt aan in- en uitgang 'bediend door liften.
De grootste tunnel zal 27 M. onder laag wa
ter worden aangelegd, de kleine op 24 M.
Wanneer het werk zal begonnen worden is
niet bepaald, maar het bestuur der intercom
munale heeft zich het recht voorbehouden,
binnen de veertien dagen te laten beginnen.
Natuurlijk zal het werk in de stad Antwer
pen met veel moeilijkheden gepaard gaan. Men
heeft daar eerst alle mogelijke leidingen en de
riolen te verleggen, een onderneming, welke al
leen reeds op 7 millioen franken geschat wordt.
Het dubbel-tunnel stelsel werd aangenomen,
omdat het voordeeliger is dan één tunnel. Bo
vendien: het is veiliger en een korte tunnel is
aangenamer voor de voetgangers.
Wat het reizigers vervoer door de tunnel
betreft, die zal waarschijnlijk verzekerd worden
door autobus-diensten en niet door trams.
Naast de nieuwe verbindingen tussehen beide
Schelde-oevefs zal Antwerpen ook zijn overzet
booten, de z.g. St. Annekens-booten behouden.
Het is nog heelemaal niet zeker, of het vervoer
met paardeai-trekkracht door de tunnel zal
mogen passeeren. Dit zou dan in de toekomst
nog aangewezen blijven op de overzetbooten.
afgedrukt, afkomstig uit Louisville, KentU'
U. S. A., gezonden aan den „Gouverneur
Borneo". De Post, die geen gouverneur v3
Borneo wist thuis te brengen, bezorgde
brief aan den resident van West-Borneo.
Het schrijven, dat een aanbieding inhoudt o1®
Borneo te doen deelnemen aan de wereld-ja31',
beurs te Chicago, in 1933, is zoo'n mengel®00'
van ernst en nonsens, dat we onzen lezers de"
inhoud niet willen onthouden.
Het luidt als volgt
„Indien U dezen brief beantwoorden zU"'
vergeet dan niet, mij tevens op te geven of e
wilde kamferboomen op Uw eiland zijn.
In het bevestigend geval kan ik daarvo®
belangstelling opwekken bij het Amerikaanse'1
groot-kapitaal.
Wil me tevens laten weten of er rhinocef0^
sen en olifanten voorkomen.
Jacht op groot wild zal n.l. veel rijke Ai®e'
rikaansche jagers trekken tot uw eiland,
Indien U een groot oppervlak land in M'
den-Borneo wilt ter beschikking stellen, zal
een maatschappij oprichten, om dat land op®®
te leggen en te civiliseeren,
Ik hoor, dat er nu 20.000 Europeanen
iü
POSITIE DER EMPLOYE'S IN DE
INDISCHE BERGCULTURES
tV
Borneo wonen, maar er kunnen er best 200.0'®
komen.
Daarbij verwacht ik dan, dat U den Inlaw
zult leeren, om zich behoorlijk te gedragen,
het belang van de open/bare veiligheid van
blanken.
Naar mijn meening zijn de Chineezen e'
sommige andere buitenlanders een veel 2r°°'
ter gevaar dan de Inlandsche stammen.
Het is jammer, dat de zendelingen de bsv°
king nog niet heelemaal hebben gekerstend-
Er is bier in Amerika een massa ougebru'"
kapitaal, en onze bankiers willen, bij behoor'
lijke zekerheid zeker gelden in Borneo
leggen.
Aangezien Borneo ook rijke oliegronden he®
kan ik daarvoor gemakkelijk veel kapitaal Vs'
krijgen, omdat olie de bron van alle
vaart is.
Bedenk wel, dat ik U geen geld vraag, ff®9
alleen een groote uitgestrektheid grond.
Voor een oppervlak van 40 vierkante wil
kan ik b.v. 27 millioen dollar bijeen krijëel1
voor het openleggen daarvan.
De door mij op te richten maatschappij
ook als nevenbedrijf olifanten kunnen vang®9'
temmen en africhten voor plantage-werk.
Ook andere wilde dieren kunnen gevang®0
worden voor circus of zoölogischen tuin.
Ook voor goed^opgezette insecten, vooi'3
vlinders, is hier een willige markt te vind®1^
Verder kunnen Chineesche soep, vögelre
jes en allerlei natuurlijke meikwaaTdighed®"'
gemakkelijk verkocht worden aan die ëx°
van Amerikanen, die er steeds op uit is
zooveel mogelijk merkwaardigheden en
heden te verzamelen.
U zult het met me eens zijn, dat een goed®
vertegenwoordiging van de Bocrneo-produd
op de wereldjaarbeurs in 1933 te Chicago v°
buitengedone reclamewaarde zal zijn.
Ik heb niet gehoord van goud, maar wel
gele diamanten van Uw eiland, die een g
handelswaarde hebben.
Indien de zekerheid kan worden verkrege
van behoorlijke winst, zijn overal in Ameri'"1
bankiers te vinden, die geld in vreemde lande!l
willen beleggen.
Ik hoop, dat U dit aanbod onmiddellijk ei0'
stig zult overwegen."
DE OPERA IN LETLAND.
Waar alle werken van het wereldrepertoire
worden opgevoerd
Aan het Letland-nummer van „De Kunst"
ontleenen we het volgende over de positie der
opera-kunst in Riga
Wie in de operawereld thuis is zal zich
herinneren, dat onze landgenoote Louise Mul
der, de beroemde Wagnerzangeres, reeds meer
dan dertig jaar geleden een der sterren van
de Rigasche Opera was. En bij de model-opvoe
ringen die onze Wagner vereen iging gaf heeft
meer dan eens een lid van de Opera te Riga
medewerking verleend.
Riga heeft zijn Nationale Opera zoo goed als
zijn Nationaal Theater. En in deze Opera wor
den alle werken van het wereld-repertoire in
de Letsche taal gezongen. Als zoodanig bestaat
do Nationale Opera eerst sedert ruim tien jaar.
Vroeger werden de werken namelijk in het
Duitsch of in het Russisch opgevoerd. Doch
Letland, méér dan Nederland, voelt voor zijn
taal en heeft nationaal gevoel, en het gevolg
is dat in den loop der jaren vele oorspronkelijk
Letsche opera's door samenwerking van Let
sche dichters en componisten in de Nationale
Opera ten tooneele werden gebracht.
De knappe dirigent Theodors Reiters heeft er
de muzikale leiding. Naast hem werkt de ook
ten onzent welbekende prof. Schnéevoigt ais
eerste kapelmeester. Voorts zijn dirigenten J.
Medins en Otto Karls het orkest bestaat uil
de voornaamste instrumentalisten der hoofd
stad. En beroemd is het Rigasche Opera-ballet,
dat onder de meesterlijke leiding staat van
mevrouw Feodorowas. Hierbij worden al de
tradities gevolgd van do beroemde Russische
balletschool, zoodat dit ensemble ver bqven bet
peil der gewone opera-balletten uitsteekt.
De Nationale Opera te Riga, die zoowel dooi
den staat als door de stad belangrijk financieel
wordt gesteund, is een brandpunt van de hoofd
stedelijke muziekwereld. En vaak komt het
voor, dat beroemde gasten uit het buitenland
hier optreden .Zoo dirigeerde Max von Schil
lings nog niet lang geleden er zijn opera „Mona
Lisa" en traden ook Anna Pawlowa en Karsa-
wina er op. Ook worden er vaak concerten
gegeven, met solisten als Henri Marteau, Huber-
bann, Orloff, Borowski. De componist Paul
Hindemith trad er op met zijn Amar-Kwartet
Casella en Prokofleff speelden er hun eigen
Een en ander, dat nogal te wenschen
overlaat
In Augustus 1929 diende de toenmalige leider
van de I. K, P.-fractie in den Volksraad, dr.
Schmutzer, een motie in tot het instellen van
een onderzoek naar de arbeidsvoorwaarden
zoowel van Europeesche employé's als van In
disch werkvolk in de bergcultures.
Langen tijd heeft het geduurd eer tot dit
onderzoek is overgegaan. Eerst eenige maanden
geleden zijn de heeren Pastor en v. d. Reijden
op inspectie getrokken, waarbij zij bezoeken
hebben gebracht aan Kediri, Pare, Blitar
W'lingi, Toeloengagoeng, Trenggaleh en Ralang
(gedeeltelijk).
Aan een onderhoud, dat het „Nieuws'
heeft gehad met den heer Pastor ont
leenen we het volgende:
Bij het onderzoek is komen vast te staan, dat
de rechtspositie der administrateurs en em
ployé's nog wel wat te wenschen overlaat.
Er zijn ondernemingen waar de employé's
absoluut niet in het bezit zijn van eenige schrif
telijke aanstelling of van schriftelijke arbeids
voorwaarden.
Op de vraag, hoe het gesteld is met de em
ployé's die met minstens een aanstellingsbrief
uit Holland komen, deelde de heer Pastor mede.
dat van de vele die met zoo'n geschrift voor
een bepaalde onderneming worden uitgezonden
er nog maar weinig werkzaam zijn op de onder,
nemingen, waarvoor ze zijn uitgekomen. Het
meerendeel gaat na korteren of langeren tijd
naar een andere onderneming over en wordt
dan, zonder eenige garantie, daar aangenomen
Dan komen er zeer velen op eigen risico naar
Indië, om op goed geluk hier in de cultures
werk te vinden. Van eenige schriftelijke aan
stelling voor dezulken is nagenoeg geen sprake.
Ondernemingen, waar werkelijk veel minder
employé's werkzaam zijn dan vroeger, heeft i gmetstof, in bet bloedserum aanwezig,
de heer Pastor in de bergcultures niet aange- zeer resistent, zoodat het, evenals zulks bij g®'0
troffen. "VVel zijn er rubberondernemingen, die koorts-virus het geval is, zeer lang bewar«fl
BATAVIA, 14 Januari. (ANETA'"
Dr. W. K. Mertens, de ontdekker van de
gers der vijfdaagsche koortsbacillen, echrij£t
aan „Aneta" naar aanleiding van zijn jong®'0
ontdekking; „Bij mijn proefnemingen in Tjif1®'
hi bleek tot nu toe dat de smetstof der vi)''
daagsche koorts vooral gedurende de eerst0
dagen der ziekte in het bloedserum der ziek®11
aanwezig was, om tegen het einde der aa°'
doening steeds meer daaruit te verdwijn®0'
Deze smetstof behoort tot de filtrabeie vir^®"
soorten en is dus zoo klein dat het de poTl®0
van Chamberlands porcelelnen filters passé®1''''
Z-e kon dan ook tot dusver niet microscopi3®'1
worden waargenomen.
Een en ander werd aangetoond door het "1"
spuiten van vrijwilligers met een serum
zieken, lijdende aan Van der Schoersche koort®'
Dit waren personen, die eerst korten tijd u'
Europa waren aangekomen, das nog het gevo0,
ligst waren voor deze infectie. Al naarmate ('0
doseering, vertoonden de vrijwilligers na tw®0
tot 5% dagen de eerste ziekteverschijnsel®11'
Slechts 16 pet. (vier van de vijf-en-twintig) kod
den niet besmet worden, hetgeen aan mogelijk
natuurlijke onvatbaarheid of geringe niet
voren opgemerkte infectie moet worden toeg®" L
schreven.
verscheidene employé's tegen 1 Janari hebben
ontslagen. Maar hun aantal is klein en het
meerendeel der directies van cultuur-maat
schappijen, ook die rubber-ondernemingen ex-
ploltéeren, is nog niet tot ontslag van employé's
overgegaan.
De ondernemingen werden zonder vooraf
gaande aankondiging bezocht.
In gezelschap van mr. Vreede en den ass-
resident van Banjoewangi, werd ook een bezoek
gebracht aan de onderneming Paal IV, waar
intertijd de employé Groeneboom werd ver
moord en nu, in Augustus, om een uitbetalings
kwestie, een mandoer is vermoord. Er werd een
speciaal onderzoek ingesteld naar het boetestel
sel en de uitgifte van werk.
Men wil nu trachten het zoover te brengen,
dat de stukken grond in dagtaken verdeeld
worden. Ook wil men verandering brengen In
het Twetestelsel. Correctie-middelen zijn natuur
lijk noodig, maar men wil trachten het boete
stelsel zoodanig te wijzigen, dat de koelies niet
zijn overgeleverd aan de willekeur en de sym
pathieën en antipathieën van de mandoers.
werken.
Van de oorspronkelijke Lettische opera's heb
ben vooral succes gehad „Vuur en Nacht" van
J. Medins, op tekst naar liet nationale helden
drama van den dichter Rainis, dat de Letti
sche zonnemythe en de nationale sage van den
berendooder tot inhoud heeft. Voorts „Eiland
bewoners", van Alfred Kalnins, dat vooral door
de muziek grooten indruk heeft gemaakt.
Maar te Riga worden als gezegd alle
werken van het wereld-repertoire opgevoerd.
En zoo gingen o. a. „Turandot" van Puccini en
de' bekende zéér moderne jazz-opera „Jonny
spielt auf" in de Letsche taal
Voor Nederland om er jaloersch op te worden!
En alleen hierom reeds zijn de Letten te
benjjden
verdraagt (ten -minste 50 dagen bij een temP®'
ratuur van 18 graden Celsius) en ook het b"'
drogen in vacuo goed verdraagt, waarbij de
smetstof, practisch, net zoo lang als men 3V
kan worden bewaard. Dit is van groot belah©
voor de studie van deze ziekte buiten Nod*'
Indië en de vergelijking van deze ziekte mc
analoge ziektebeelden, zoo bijv. van de deng11®'
zooals dat in 1928 epidemisch in Griekenla®
voorkwam en daar een veel ernstiger ziekt®'
beeld bleek te geven dan hier hij nog zeer
voelige vrijwilligers kon worden opgemerkt. U0
natuurlijke wijze van besmetting werd ook na'
gegaan. De beste overbrenger bleek de steg0,
myia fasciata en, iets minder goed, de aid110
albopitus. De culex fatigans daarentegen bi®®0
slechts eenmaal nauwelijks waarneembare zi®"'
te verschijnselen to kunnen opwekken. Met ah'
der© muggensoorten zullen nog proeven
den gedaan. Bij de muggeninfecties bleek ('a
bovengenoemde soorten de infectie eerst neg®0
tot tien dagen na den steek bij zieken kunn®0
overbrengen op een gezond persoon. Nagega®11
werd dat dit niet aan de cyclische ontwikk®'
ling van de smetstof in het muggenlichaain '9
toe te schrijven, zooals bij malaria het geval >s'
doch moet worden toegeschreven aan in "a
tijdstip optredende vermenigvuldiging dez®1"
smetstof in het muggenlichaain.
Bij besmetting met te geringe hoeveelh®'®
virus wordt deze smetstof door de verweerm'1'*
delen van het lichaam onschadelijk gemaakt 0,1
treedt geen ziekte op.
Ook aangaande de onvatbaarheid werd reed®
inzicht verkregen. Deze bleek namelijk na
eenmalige injectie gering, zoodat na veertieI1
dagen en een maand re-infecties mogelijk b'0"
ken met besmette muggen, hoewel deze re-inf®®"
tie-ziektebeelden meestentijds zeer licht war®0'
Proeven aangaande de verkrijging van ktib®
matige onvatbaarheid zijn aan den gang.
Tot nu toe werd voor de infectie- c.q. re-i*"
fectie proeven gebruik gemaakt van de bereid"
willigheid van 63 vrijwilligers.
