Vreeselijk ongeluk
t HINDERLIJK
Ongewenschte middelen
zullen zich zelf wreken
KATHOLIEKENDAGEN
Medezeggenschap
der arbeiders
een geweigerde erfenis
Geliefkoosde bezigheid
onze Oost
m
MENSCHEN EN MEENINGEN
De laatste „eer aan
zigeuner
den
MAANDAG 1 JUNI 1931
HET AFBETALINGSSTELSEL.
Arbeidsgeschil tusschen meisjes
en de fabrieksleiding
Rapport der commissie van de
Ned. Mij. voor Nijverheid en
Handel.
EEN OMWENTELING IN DE
LIBERALE IDEEëNWERELD.
Direct'e-voorstellen afgt czen
DREIGEND CONFLICT BIJ BE
KRISTAL-UNIE.
De familie gepasseerd ten voor-
deele van den Staat.
ROYAAL GEBAAR VAN MINISTER
DE GEER.
Verzuimd maatregelen te nemen
I
JACHT OP OLIFANTEN.
DF qTAKING AAN HET TWENTE—
RIJNKANAAL.
GODGELEERDHEID
WESTLANDSCHE DRUIVEN.
ONWEER.
HET ONGELUK VAN DE SUMATRA
Vrachtauto rijdt op
rijwielpad.
het
Zonderlinge ceremonies in een
woonwagenkam p.
EEN ONPLECHTIG SLOT.
TWEE MEISJES EN EEN MAN
GEDOOD.
1H
J
Het is wel zeer kwestieus of de heeren
Briët en Lohman den heer Colijn dooi
hun optreden in de Eerste Kamer een
dienst hebben gedaan.
Dat zij het „passeeren" van den heer o
lijn in debat brachten, was wellicht reeds
niet bijzonder tactisch.
Maar de wijze waarop zij het deden was
het zeker niet.
Ze was hinderlijk door overdrijving.
Overdreven was het, Colijn voor te stel
len als den man, die een „droit de nais-
sance" op den troon van Buitenzorg kon
doen gelden. v
Overdreven was de voorstelling alsof na
genoeg het heeie land pijnlijk was getrof
fen door het „passeeren" van Colijn.
Aan diens bekwaamheid twijfelt niemand.
Maar de bekwaamste is niet altijd en
onder all® omstandigheden de meest ge
schikte.
We willen niet met stelligheid beweren,
dat dit ook thans op de meest volstrekte
wijze het geval was.
Maar met handhaving, zoo volledig moge
lijk, van onze groote bewondering voor de
ongemeene capaciteiten van den heer Colijn,
achten wij het toch zeer verklaarbaar, dat
de regeering onder de tegenwoordige om
standigheden, niet op de allereerste plaats
voor de bezetting van den zetel te Buiten
zorg aan hem dacht.
Iemand, die de zaak objectief bekijkt, kan
naar onze meening geen reden vinden om
de regeering daarover lastig te vallen, ze
ker niet op de wijze, waarop de heeren
Briët en Lohman dit meenden te moeten
doen.
Overdrijving schaadt en wekt reactie.
STAKING TE AMSTERDAM
Het ongunstig bezoek
EEN TE-KORT DOOR EEN TE-VEEL.?
Het „Centrum" vraagt:
Hebben de Katholiekendagen hun tijd ge-
had? Of was het tekort aan bezoekers, waar
op de Aartsbisschop doelde, aan bizondere
omstandigheden te wijten?
Op de eeTste vraag zouden wij niet gaarne
een antwoord in bevestigenden zin durven
geven.
Wij zijn van gevoelen, dat er voor het
organiseeren van deze samenkomsten nog
veel en goed werk te doen is, diocesaan en
nationaal.
En dat zulk werk in 't verleden geleverd
werd, Is o.i. niet voor tegenspraak vatbaar.
Ook van den jongsten Katholiekendag met
zijn prachtige momenten en leerrijke rede
voeringen mag dit worden getuigd.
Intusschen zal men hij het organiseeren
dezer samenkomsten met verschillende om
standigheden rekening hebben te houden.
Aan de sprekers en het behandelde onder
werp kan het niet gelegen hebben, dat het
bezoek ditmaal te wenschen overliet. En even
min aan de voorbereiding en de zorgen van
het Bestuur, waarvoor Monseigneur openlijk
zijn dank uitsprak.
Maar zou een ander tijdstip van het jaar
niet méér aan te bevelen wezen voor het
houden van een Katholiekendag, de nazomer
bijv., wanneer het voor velen vacantie is en
de examens achter den rug zijn?
Werd bovendien dezen keer het bezoek niet
ongunstig beïnvloed door de pelgrimage en
de vergaderingen, ter feestelijke herdenking
van de encycliek „Rerum Novarum" geor
ganiseerd en belegd?
En vragen straks weer niet èmdere bij-
eerikomsten, welke een of meer dagen zullen
duren, de aandacht en aanwezigheid van
velen?
Met de gestadige ontwikkeling onzer or
ganisaties neemt ook het aantal vergaderin
gen toe, wordt er meer gevorderd van de be
langstelling, om van den tijd en de kosten
nog maar niet te spreken.
Zou daarom een zekere beperking, mede
wat. den duur der samenkomsten betreft,
niet aan te raden zijn?
En zou men dan niet een zoodanige rege
ling kunnen treffen dat, door tijdig overleg,
de samenkomsten elkander niet te snel op
volgen
Uit een te-veel kan een te-kort ontstaan,
een tekort niet zoo zeer van belangstelling,
dan van gelegenheid en mogelijkheid, om de
vergaderzalen behoorlijk te vullen.
Het aantal dergenen, die vrijelijk over hun
tijd en de verdeeling van hun tijd kunnen
beschikken, is uitteraard beperkt.
Het hoofdbestuur der Ned. Maatschappij voor
Nijverheid en Handel te Haarlem legde in
October 1928 aan de departementen der Maat
schappij eenige vragen voor inzake het afbe
talingsstelsel. Naar aanleiding van deze vra
gen werden rapporten ontvangen van de de
partementen Amsterdam, Den Haag den Hel.
der, Rotterdam, Zaanstreek en Zwolle. Het
vraagstuk werd daarop uitvoerig besproken In
de algemeene vergadering der Maatschappij op
26 Juni 1929 te Leeuwarden. Als resultaat van
de discussie verklaarde het hoofdbestuur zich
bereid de zaak verder In studie te nemen.
Dit leidde in het najaar van 1929 tot de in
stelling van een commissie onder voorzitter
schap van mr. J. W. Beyen, lid van het hoofd
bestuur der Maatschappij. Op verzoek van het
hoofdbestuur verklaarden zich bereid In deze
commissie zitting te nemen de heeren H. J.
Peletier te Leeuwarden en R. 0. Bottinga te
Utrecht, bestuursleden van den Kon. Ned. Mid
denstandsbond; J. A. G. M. van Hellenberg
Hubar, directeur vau bet Nationaal Hanze-
bureau te 's-Gravenhage; M. A. Reinalda, lid
van den gemeenteraad en oud-wethouder van
Haarlem; Mr. K. Jansma, lid van het bestuur
van het departement Amsterdam en Mr. J.
Bierens de Haan, algemeen secretaris der Maat
schappij. Het secretariaat der commissie werd
opgedragen aan den heer W. B. Reynen, secre
taris der Maatschappij.
De heer Bottinga werd om gezondheidsrede
nen vervangen door de heer Ed. G. Schürmann,
voorzitter Kon. Ned. Middenstandsbond, te
Rotterdam.
Deze commissie heeft thans haar rapport aan
het hoofdbestuur uitgebracht, dat in brochure
vorm algemeen verkrijgbaar wordt gesteld. Ze
vat haar betoog samen in de volgende con
clusies:
Onjuiste toepassing van het stelsel, leidende
tot misbruiken van allerlei aard, komt veel
vuldig voor. Deze onjuiste toepassing vindt
haar oorzaak, eenerzijds in onkunde en slecht
begrepen eigenbelang van den handelaar, an.
derzijds in onervarenheid van den kooper. Dat
onkunde en onervarenheid zoo'n belangrijke
rol spelen» in de practijk van het afbetalings-
stelsel, vindt zijn verklaring in het feit, dat
sedert zijn verbreiding credieten worden aan.
:eboden aan bevolkingsgroepen, die nimmer
crediet hebben genoten, door personen, die
nimmer crediet hebben verstrekt Kortzichtig
heid kan den handelaar drijven tot redelooze
concurrentie. Dit leidt tot een voor beide par
tijen schadelijke verwaarloozing van selectie
bij het winnep van relaties, vaak ook tot on-
vorantwoordelijkg colportage-methoden.
De toepassing van het stelsel zelf zal het ge
brek aan ervaring doen verminderen. Boven
dien zal zich op den duur, evenals hij dec con
tanten handel, een traditie ontwikkelen, waar
naar lcoopers en verkoopers zich kunnen rich
ten.
-De ongewenschte middelen, welke worden
aangegrepen om het debiet te vergrooten, zul.
len op 'den duur zichzelf wreken, daar zij door
hun aard noodzakelijkerwijze ten koste van het
gehalte der cliëntèle moeten werken.
De Commissie is dan ook van meening, dat
ook op dit terrein uiteindelijk de belangen van
kooper en verkooper parallel loopen en dat het
kwaad zichzelf op den duur grootendeels zal
genezen.
De Commissie twijfelt aan de nractische uit.
voerbaarheid van dwingende maatregelen, welke
dit genezingsproces zouden kunnen versnellen
Zij is echter vlam oordeel, dait ter refguJeering
van de toepassing van het stelsel en ter ver
zachting van de uitwassen, welke zich thans in
de practijk voordoen, door samenwerking van
de handelaren en door voorlichting van het
publiek veel zou kunnen worden bereikt. Ook
van de houding van den Rechter is in dezen in
vloed te verwachten.
De samenwerking der handelaren zou kun
nen bestaan in de oprichting van plaatselijke
zoo noodig landelijk gecentraliseerde advies-,
registratie- en informatiebureaux.
De voorlichting van het publiek zou kunnen
bestaan in het op groote schaal verspreiden
van vlugschriften, waarin wenken worden ge
geven aan hen, die op afbetaling wenschen te
ltoopen en waarin op de gevaren van „over-
koop-en" wordt gewezen.
Door in de gevallen, welke hem worden voor
gelegd, zooveel mogelijk te rade te gaan met
de werkelijke verhoudingen, kan de Rechter
de gevolgen van ondeugdelijke praktijken voor
een gedeelte verzachten.
Veertig jaren na Rerum Novarum.
Pinkstermaandag vergaderde in Sohevenin-
gen de Internationale Unie van Jonge Libera
len. Een der in die vergadering aangenomen
resoluties heeft betrekking op het medezeggen
schap der arbeiders en luidt als volgt:
„De conferentie beschouwt het als een
uitvloeisel van de rechten van den mensch
en acht het ter bevordering van den klasse-
vrede en het productievermogen, wensche-
lijk, dat de arbeiders medezeggenschap
hebben ten aanzien van de arbeidsvoorwaar
den, behoorlijke inlichtingen verkrijgen aan
gaande den financieelen toestand van het
bedrijf, waarbij zij betrokken zijn en een
redelijk aandeel hebben in de winst die na
de noodzakelijke belooning van kapitaal en
arbeid ter beschikking blijft".
Bij de gedachtenwisseling werd nog voor
gesteld, om het woord .redelijk" te vervangen
door „evenredig" en de woorden: „die na...
blijft" door de woorden: „die ter beschikking
mocht blijven nadat kapitaal en arbeid naar
prestatie zijn beloond".
De „Volkskr." teekent hierbij het volgende
aan:
Dit gaat nog niet zoover, dat men mede.
zeggenschap verlangt ook over de bedrijïspoU
Opgewondenheid en verwarring
Te Amsterdam is onder de paksters, in
dienst van de N.V. Fabriek van chocolade en
suikerwerken J. C. Kiene aan de Looiersgracht,
een staking uitgebroken. De oorzaak was ge
legen in een arbeidsgeschil, dat tussohen enkele
meisjes en de leiding der fabriek was gerezen.
Een klein aantal meisjes wilde gisterenmor
gen aan het werk gaan, doch de stakende pak
sters wachtten de werkwilligen op aan de fa-
briekspoort. Hier kwam het tot een botsing,
die van zoo ernst'igen aard was, dat de politie
moest ingrijpen en de groote menschenmenigte,
die zich bij de fabriek had verzameld, moest
uiteendrijven. Daarmede waren echter de on
geregeldheden nog niet onderdrukt, want tegen
twaalf uur kwam het communistische agitatie
comité met een groot aantal aanhangers de
staaksters versterken. De toestand liet zich
aldra zoo ernstig aanzien, dat de politie het
noodzakelijk achtte in te grijpen. De geheele
Looiersgracht, de Looiersstraat, benevens de
omliggende straten en grachten zagen zwart
van de menschen. Er heerschte een groote op
gewondenheid en verwarring, die nog toenam
toen omstreeks half een een detachement
politieagenten van het hoofdbureau, vergezeld
van enkele politieruiters, ter plaatse arriveer
de.
Er werden verschillende charges uitgevoerd,
waarbij herhaalde malen van den gummistok
gebruik moest worden gemaakt. Tenslotte
slaagde de politie er in de geheele omgeving
schoon te vegen en de orde te herstellen. Bij
een van de charges, smeet een communist zijn
fiets voor het paard van een der politieruiters.
Het dier schrok geweldig, doch kwam niet te
vallen. Het verloor slechts een van zijn hoeven.
Na eenigen tijd kwamen de relletjes-stokers
weer opzetten'. Onmiddellijk greep de politie
krachtdadig in en zette ditmaal de geheele
omgeving van de fabriek af. De werkwillige
meisjes zijn later onder politiiegeleide naar
huis gebracht. Toen zij eenmaal vertrokken
waren, bleef het gedurende het verdere deel
van den dag zeer rustig in de omgeving van
de Looiersgracht.
PATER DR. GERLACH ROYEN.
Pateir dr. Gerlaoh Royen O.F.M., leeraar aan
de H.B.S. te Heerlen, lid van de Kon. Akademie
van Wetenschappen, is tot hoofdbestuurslid
gekozen van de vereeniging tot vereenvoudi
ging van de spelling.
DE „PRESIDENT VAN HEEL."
De vroegere motorreddingboot „President van
Heel" der Zuid-Holl. Redding Mij., welke te
Hoek van Holland was gestationneerd, is aan
gekocht door Gebr. de Graaf te IJmuirlen en
zal voor de kustvisscherij gebruikt worden.
MISTINGUETT
De vermaarde revue-ster, die na een tournée
door Duitschland ook ons land komt bezoeken,
zal 1 Juni a.s. om 9 uur 's avonds te 's-Graven
hage (Staatstspoor) arriveeren.
Tot eenige concessie bereid
De directie der N. V. „Kristal-unie" te
Maastricht heeft de bestuurders van den R. K,
Fabrieksarbeidersbond en der Ned. Vei. van
Fabrieksarbeiders, Maandag 18 Mei op haar
kantoor ontboden, om te spreken over een
algemeene loonsverlaging door te voeren van
5 tot 10 pet.
De bestuurders, die geen volmacht hadden
hebben die verlaging afgewezen, maar zich ten
slotte bereid verklaard, overleg te plegen met
hun hoofdbestuur en het personeel.
Daarover is Vrijdag weer een conferentie ge
houden, waarbij aan de directie is medegedeeld
dat haar voorstellen door de hoofdbesturen, na
overleg met hun leden en afdeelingsbesturen,
moesten worden afgewezen.
De directie verklaarde zich bereid tot eenige
concessie, maar wenèchte vast te houden aan
de eene loonsverlaging, die bij 48 uur werken
van 5 tot 10 pet. zal bedragen.
Op de beide personeelsvergaderingen, die
Vrijdag laat in den avond plaats vonden, werd
door het hoofdbestuur verslag uitgebracht van
deze bespreking.
De voorstellen der directie werden afgewezen
en den hoofdbesturen opgedragen zich opnieuw
met de directie in verbinding te stellen.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend, houdende machtiging tot het aan
gaan van een overeenkomst van dading be
treffende de nalatenschap van mej. R. C. A.
Kuyl, overleden 3 April 1922 te 's-Gravenhage,
die, behoudens enkele legaten, den Staat tot
universeel erfgenaam heeft benoemd. Daar er,
bij gebreke van een testament, onder de erf
genamen familieleden van de overledene zouden
zijn, die in minder gunstige financieele om
standigheden verkeeren en daar er geen bij
zondere reden is aan te wijzen, waarom de
Staat tot erfgenaam is benoemd, en de Minis
ter van Financiën niet geheel onverschillig kan
staan tegenover de bewering van de erf
genamen, dat de erflaatster verstandelijk niet
normaal is geweest, is het ontwerp ingediend
tot het doen aangaan van een overeenkomst
van dading op dezen voet, dat het bedrag,
hetwelk den Staat zal toevallen even groot zal
zijn als het bedrag, hetwelk de gezamenlijke
erfgenamen bij versterf, nadat de verschuldig
de successierechten zijn in mindering ge
bracht, netto zullen ontvangen.
Het lood en de Radio
Het conflict te Eefde opgeheven.
In de Zaterdagmiddag te Eefde gehouden ver
gadering vau de arbeiders, betrokken hij heit
conflict bij het Twente-Rijnkanaal is het voor
stel van de werkgevers, n.l. de Internat. Ge
wapend Betonbouw-Mij. en de firma Butzer,
om 4 cent per uur loonsverhooging te geven
(de eisch der arbeiders was 6 cent), aangeno
men. Bovendien zal bij het twee ploegenstelsel
10 pet. extra loon worden uitgekeerd, terwijl
voorts vacantiebonnen worden verstrekt. Een
en ander is vastgesteld in een collectief con
tract. De staking is dus hiermede opgeheven.
DAT DAGENLANG KAN DUREN
Een correspondent te Padang Sidempoean
schrijft aan de Sum. Post:
Van het plaatsje Sajoermatinggi tot Tano
Bato toe, hebben verscheidene kampong-
menschen thans een geliefkoosde bezigheid
gevonden in het jagen op groot wild. In
de bosschen van Sorik Marapi tot Singkoe-
ang toe, treft men zoowel olifanten als neus
hoorns (badak) aan. Op deze dieren nu houdt
men gedurig jacht daar deze dieren groote
waarde hebben, namelijk de slagtanden en de
hoorns.
Reeds verscheidene malen hebben de jagers
veel succes gehad met het dooden van een
olifant of een badak. De slagtanden of de
hoorns worden van het dier ontdaan, en meest
al naar Medan gebracht om ze van de hand
te doen aan een Chineesche toko.
Een bekend olifantenjager kreeg voor twee
slagtanden en een hoorn een gezamenlijke
waarde van ongeveer 900.—
Meestal beginnen de olifantenjagers van twee
plaatsen op de jacht; de eene plaats is Sjoer-
matinggi, terwijl anderen van den voet van
den Sorik Merapi beginnen. Wanneer de dieren
bij de eerste ontmoeting doodelijk getroffen
worden, dan hebben de jagers groot succes
en geluk, doch somtijds wordt het beest door
een en ander verontrust en dan hebben de
jagers weinig kans om het onder schot te
krijgen.
Een badak toch kan dagenlang aan
oen stuk. steeds doorloopen zonder zich zelf 'n
oogenblik te gunnen om te gaan grazen; wel
gaat het nu dan 'n oogenblikje in 'n mod
derplas liggen, gelijk een karbouw. Volgens
berichten van de jagers treft men op het
boveneinde van de bergketens een zeer lange
Parit-vorm, den z.g. weg van die dieren, die
zelf manshoogte kan zijn. De jagers bedien
den zich vroeger van een voorlaadgeweer, doch
tegenwoordig gaan velen om met een Mauser-
geweer of ten minste met een achterlaadge-
weer, zoodat de kans op succes dan ook groo-
ter is geworden.
De menschen, die jacht maken op olifanten
en badaks nemen hun voedsel mee naar het
woud voor een of twee maanden lang, daar
nïen niet zeker is of men de dieren lang moet
opsporen of dat men ze reeds bij de intrede
van het bosch gewaar wordt en onder schot
kan krijgen Gewoonlijk gaan dan 4 of 5
menschen op zoo'n jacht, onder wie drie of
twee dragers van het voedsel en twee als ja
gers terwijl de te maken „oen toeng", indien
er succes bestaat, gelijkelijk zal worden ver
deeld
OP DE HINDERRIBBEN VASTGELOOPEN
De Raad voor de Scheepvaart heeft een on
derzoek ingesteld naar de oorzaak van het aan
den grond léopen van het stoomschip „Sint
Annaland" van de Scheepvaart- en Steenkolen
Maatschappij te Rotterdam op 2 Mei 1.1. in de
Noordzee op de Hinderribben.
De ge'zagvoerder van de „St. Annaland
welke ruim 2200 bruto register ton meet, werd
in deze zaak op daad of nalatigheid gehoord.
Hij verklaarde o.m. dat, toen het ongeval ge
schiedde, het schip met een lading kolen op
weg was van Meth in Schotland naar Rotter-
dam.
Te 3 uur 40 n.m. heeft de stuurman van
Scheveningen een draadlooze peiling gekregen.
Betrokkene heeft de peiling in kaart gezet en
order gegeven O.N.O. te sturen. Bij het veran
deren van koers liep de „St. Annaland' op de
Hinderribben vast. Op 3 Mei is het zonder
assistentie vlot gekomen. Van het lich.schip
„Maas" heeft betrokkene niets gezien of ge
hoord. Volgens hem moeit 't schip slechter ge
weest zijn dan hij aanvankelijk gedacht had.
De voorzitter, prof. mr. B. M. Taverne merk-
■te op, dat de kapitein beter gedaan zou hebben,
indien hij tevoren gelood had, vooral omdat
hij ook verklaard heeft, in peiling weinig vei-
trouwen te hebben.
Het lid van den Raad, de heer Hooykaas,
was van oordeel, dat toen de kapitein te drie
uur n.m. niets zag van het lichtschip „Maas
wat toah volgens zijn logaanwijzing het geval
had moeten zijn, hij het lood te hulp had moe
ten nemen. Ook het lid van den Raad, de heer
Bakker, vond dit ongeval midden op den dag
voor een goed zeeman onbegrijpelijk
Op een desbetreffende vraag antwoordde be
trokkene, dat hij de radio-peilingen gebruikte
om dea marconist te oefenen; in 't algemeen
had hij in die peilingen geen vertrouwen. Zijn
wantrouwen gold speciaal het toestel, dat 5 a
6 jaar aan boord was, hij heeft er over ge
klaagd zonder dat dit iets heeft geholpen.
Nadat een verklaring van den tweeden stuur
man, die niet had kunnen verschijnen, was
voorgelezen, constateerde de waarnemend
Hoofdinspecteur voor de Scheepvaart, de heer
vau 't Haaff dat den kapitein voor een be
hoorlijke navigatie twee wegen openstonden;
het lood en de radio. Wat het laatste betreft
reeds 5 tot 10 minuten na de aanvrage krijgt
■men deze peilingen. De Tadiopeilingen op de
Nederlandsche kust zijn ten volle te vertrouwen
zelfs op verren afstand hebben zij wel schepen
waarmee het anders mis zou zijn gegaan, ge
red. Toen de kapitein om 3 uur nog geen
vuurschip zag had hij dadelijk van dit zeer be
langrijke hulpmiddel gebruik moeten maken.
Zooals hij thans gehandeld heeft, heeft hij, naar
spr.'s overtuiging verzuimd die maatregelen
te nemen, welke voor een veilige navigatie van
het schip noodzakelijk waren.
De Raad zal later uitspraak doen.
van
Dominee W. Banningeen sociaal-demo
cratisch dominee, heeft kort geleden den
doctorstitel gehaald in de theologie of god
geleerdheid.
Dat heeft een ander sociaal-democratisch
dominee een arikeltje in de pen gegeven
over: socialisme en religie, waarin een steek
voorkomt aan de kerkelijke Pers. Waarom,
dat snappen wij niet goed.
Het moet o.m. zitten in het feit, dat do
minee Banning zijn proefschrift maakte
over den Franschen socialist Jaurès als
denker, dat een bijdrage tot een sociale ze-
deleer genoemd wordt.
Die Jaurès, zegt dominee Banning, was
een religieuse natuur, zoodal het niet behoeft
te verwonderen, dat men doctor in de theo
logie of de godgeleerdheid kan worden door
een studie over een der machtigste figuren
de sociaal-democratie.
Inderdaad staan wij daar niet van te kij
ken: hel verbaast ons niets, omdat men bijv.
best doctor m de godgeleerdheid kan wor
den aan een onzer staatsuniversiteiten, zon
der iets te leeren over God.
Dominee zet boven zijn artikel: socialis
me en religie, dat geeft al genoeg te den
keen. Want heel de religie wat niets
anders is dan een vreemd woord voor gods
dienst van heel velen en van zeer veel
religieuze socialisten heeft letterlijk niets
te maken met een geloof aan een persoon
lijken God, met een dienen van dien God,
dus een zich schikken naar de geboden
van dien God.
Zoodat men over Jan en alleman een ge
leerd boek kan schrijven als doctor in de
theologie: als het niet gaat over den gods
dienst-van een bepaald persoon, kan het
desnoods nog gaan over de afwezigheid van
godsdienst bij zoo iemand of zelfs over
het vijandig gezind-zijn van zoo iemand je
gens lederen geopenbaarden godsdienst.
Zelfs is het heelemaal geen nieuwigheid,
dat men doQtor in de godgeleerdheid is als
dominee en iian Christus bijv.
neemt, zelfs niet eens zijn bestaan.
Heuschwe zijn niet verbaasd.
JJ
ANTON LANG
De befaamde Oberammergauer Passiespeler
Anton Lang, welke momenteel in Engeland
toeft, was dezer dagen de gast van den premier
Mac Donald, die vorig jaar de spelen bezocht.
tiek, maar het Is toch een heusche omwente
ling in de liberale ideeënwereld.
Wij constateeren dat met veel genoegen.
Het komt niet bij ons op, deze groote ver
andering in opvatting geheel toe te schrijven
aan de sociale denkbeelden van „Rerum No.
varum", maar niemand kan betwisten, dat deze
beroemde encycliek, zoo herhaaldelijk, ook
door niet-katholieken in de pers, in boeken en
geschriften, in de parlementen en voor de
rechtbanken aangehaald, veel invloed heeft
uitgeoefend op de openbare meening. Het wordt
door den tegenwoordigen Paus in zijn nieuwe
encycliek verklaard en het is eene door de
feiten bevestigde historische waarheid.
Verssnd-proeven naar Indië.
De Bond Westland heeft in een gehouden
vergadering thans officieel sanctie verleend
aan de voortzetting der proeven om druiven
naar Ned. Indië te exporteeren. Prof. Sprenger
uit Wageningen zal nauwkeurig toezicht hou
den op deze zendingen en t. z. t. een uitvoerig
rapport uitbrengen. De bedoeling is om aan de
hand van dat rapport een geregelden export te
doen plaats hebben. Voorts is door den bond
aan professor Sprenger opdracht gegeven om
koelproeven te nemen met verschillende soor
ten druiven, waartoe de benoodigde gelden door
den bond zullen worden verschaft.
Tenslotte zijn in de bondsvergadering nog
uitvoerige besprekingen gevoerd over de wen-
schelijkheid om alleen rijpe druiven ter vei
ling aan te voeren.
Besloten werd, mede naar aanleiding van het
aannemen van een voorstel Poeldijk in de
laatste algemeene vergadering om dienaan
gaande een regeling te treffen, er bij de kwee
kers op aan te dringen, dat gestreefd worde
naar rijpheid, sorteering en kwaliteit.
Boerderij afgebrand, veel vee gedood.
In de buurtschap Rietmole, gemeente Haaks
bergen is de boerderij „Kamers" door den blik
sem getroffen. De boerderij brandde geheel af.
Zes varkens kwamen in de vlammen om, het
overige vee kon nog bijtijds gered worden. In
een naburige weide werd een koe dooT den
bliksem getroffen en gedood.
In totaal zijn door den afhaaldienst in deze
omgeving 62 koeien opgehaald, die alle tijdens
het onweer werden gedood.
De schade aanzienlijk.
BATAVIA, 30 Mei (ANETA)
Hr. Ms. „Sumatra" is Woensdag in bet dok
opgenomen, waardoor thans een overzicht van
de schade mogelijk is. De neus onder den boeg,
bestaande uit losse platen, waardoorbeen aan
weerszijden een ketting van paravanes loopt,
welke worden uitgezet om drijvende mijnen los
te snijden is, wat de punt betreft naar stuur
boord omgebogen, terwijl ook verschillende
platen zijn beschadigd. Deze neus ving den
eersten stoot op en temperde ongetwijfeld de
verdere beschadiging, al moet deze aanzienlijk-
worden genoemd. Het rif bestond uit ronde
steenen met slechts een dunne koraalplaat.
Scheuren zijn dan ook in den scheepswand niet
te bemerken. Duidelijk blijkt hoe de wand
door stooten op de steenen met een golving en
ronde deuken is ingedrukt aan stuurboordzijde
tot den kofferdam, dat is de leege ruimte,
welke de olietanks en de watertanks scheidt,
aan bakboord tot voorbij den kofferdam en het
daarop volgend ketelruim. De huidplaten zijn
niet alleen Ingedrukt, doch ook de spanten
naar binnen gebogen, waarbij de klinknagels
zijn losgesprongen en de plaatverbindingen
ontzet zoodat lekkage ontstond. Heel wat span
ten en huidplaten moeten worden vernieuwd,
terwijl ook de inwendig ontwrichte dwars en
andere schotten dienen te worden gerepareerd
of vernieuwd. Na een nauwkeurige opneming
der schade heeft de „Sumatra" heden het dok
weer verlaten om over 14 dagen weer te wor
den opgenomen voor de herstelwerkzaamheden.
R. K. ONDERWIJZERSDAG
Op Donderdag 4 Juni zal te Rotterdam de
Ilde R. K. Onderwijzersdag worden gehouden,
georganiseerd door de afdeelingen Rotterdam,
Schiedam, Gouda en Dordrecht der St. Augus-
tinus-vereeniging.
Op de vergadering zullen spreken Pater
Borromaeus de Greeve O.F.M. en de heer H.
G. de Boer.
Des middags zal een bezoek worden gebracht
aan de „Dempo" van den Rotterdamschen
Lloyd, van welks terrein vervolgens een rond
vaart door de havens wordt gehouden.
niets aan-
„Er is in het woonwagenkamp aan de Rijn-
wijk een zigeuner vermoord, en nu zijn ze met
het lijk aan het sollen".
Het was deze mededeeling van een der ver
schrikte Rijn wijkbewoners te Arnhem, die de
aandacht van de politie op het woonwagenkamp
vestigde. Er werd spoedig een onderzoek inge
steld, waarbij bleek, dat ingrijpen niet noodig
was, al bleef toezicht geboden, aldus de
„N.A.Ct."
Er was inderdaad een zigeuner dood, een
36-jarige man doch deze was, na een ernstige
ziekte, overleden. En het kleine groepje Zigeu
ners, dat sedert enkele weken daar aan de
Nieuwe Kade standplaats had gekozen, bewees
den doode de laatste eer. Volgens Zigeuner-
gebruik natuurlijk.
Enkele uren na het overlijden van den man,
kwam, het was omstreeks middernacht, het
geheele zigeunergezelschap bij elkander, om
toegesproken te worden door den hoofdman in
een voor ons onverstaanbare taal. Na deze toe
spraak werd door de twee oudste leden der
familie de woonwagen, waarin de man was
overleden, geheel leeggehaald. Potten, pannen,
schilderijen, de kachel, alsmede 't geheele ser
vies werd vernield. Vervolgens vormde het uit
ongeveer twintig personen bestaande gezelschap
'n kring om den wagen, waarin het stoffelijk
overschot op een matras voor de raampjes was
gelegd, en begon toen gezamenlijk te schreeu
wen, met het gevolg, dat de omwonenden wak
ker schrokken en het ergste gingen vreezen
Tienmaal werd dit geschreeuw, waarhij de
zigeuners op den wagen toestormden, herhaald,
waarna het gezelschap in een kring om den
wagen heen ging loopen, zachtjes iets mompe
lende.
De hoofdman nam toen plaats bij het lijk,
om de beurt gingen alle zigeuners naar den
doode toe, zeiden iets en keerden naar hun
eigen woning terug. Kaarsen werden ontstoken
en een wacht van vier man bleef bij den wagen
achter. Drie dagen lang werd zoo de wacht
gehouden; iederen nacht om twaalf uur wer
den de de-els luidruchtige ceremoniën herhaald.
Onderling spraken de zigeuners gedurende deze
drie dagen niet, alleen de hoofdman gaf door
gebaren te kennen, wat er moest gebeuren.
Toen de teraardebestelling zou plaats vin
den, werden even voor het vertrek van den
stoet een drietal kransen, bestaande uit alleen
witte en zwarte kippenveeren, op 'de kist ge
legd, terwijl in de kist naast den doode een
zweep, een pijp, een pakje tabak, een pet en
een sabel een plaatsje kregen.
De stoet bestond uit een lijkwagen en drie
volgwagens. Gedurende het overbrengen van de
kist naar den lijkwagen werd door de oudste
vrouw van het gezelschap voortdurend
gekrijscht.
Toen vielen de zigeuners uit hun rol; de
vechtpartij om met twintig man in drie rijtui
gen een plaatsje te krijgen, zal tenminste wel
niet tot het ceremonieel behoord hebben.
Vijftien zigeuners mochten tenslotte hun
moeizaam verworven plaatsje behouden en kon
den den doode op zijn tocht naar de laatste
rustplaats vergezellen.
Zaterdagavond omstreeks half zeven heeft
op den OosterhoutsChen weg onder Teteringen,
nabij het café „het Zwaantje" een vreeselijk
ongeluk plaats gehad.
Een vrachtauto van een Utrechtschen pluim-
veehandel, die op weg was naar België, is
daar door thans nog onbekende oorzaak
plotseling van den weg geraakt en op het
rijwielpad gereden, waar juist een werkman
op zijn fiets en twee meisjes passeerden. Alle
drie werden door den auto gegrepen en met
een vreeselijken smak tegen den grond ge
slingerd. Zij moeten op slag dood zijn geweest.
De meisjes, de 12-jarige J. M. en de 19-jarige
A. J. waren op weg naar het Lof in de kerk
van O. L. Vrouw van Goeden Raad aan den
Driesprong. De werkman, zekere G. S. uit
Teteringen, begaf zich van zijn werk bij de
Hollandsche Kunstzijde Industrie te Breda,
naar huis. De man is blijkbaar tegen den
handle van den auto terecht gekomen en was
onherkenbaar verminkt. De ongelukkige was
gehuwd en vader van drie kinderen.
Van de heide meisjes was het oudste een
eenige dochter en het jongste eenig kind. De
lijken zijn in de nabij gelegen woning der
familie van den B. binnengedragen.
Onmiddellijk na het ongeluk was Pastoor J.
van den Muysenibergh ter plaatse evenals dr.
Sluyters. Hulp mocht evenwel niet meer baten.
De auto is in beslag genomen.
Beweerd wordt, dat de chauffeur overver
moeid zou zijn geweest en in slaap gevallen
achter het stuurrad. Een bevestiging daarvan
konden wij echter niet krijgen.
Nadar wondt niog vernomen:
Om drie uur wend de vrachtauto vam de
firma B. weer vrijgegeven. Te half vier ver
trok deze i auito, bestuurd dloor den 1'8-jariigen
B,. vergezeld van zijn vaider, met bestemming
naar Brussel,
Tegenover veldwachter D. legde B. de vol-*
g-ende venkilariinig af, welke in het poliitie-rap- i
port werd opgenomen: „Ik had een heel druk
ke week; des Vrijidagsnachts ging ik om één
uur pas naar bed, om Zaterdagmorgen stond
ik reeds om half vijf op. Toen bezoclht ik voor
naar Brussel te vertrekken de marlot. Eenige
glazen bier heb ik daarbij gedronken, doch
veridler ook niet".
De begrafenis dier slachtoffers vindit Dinsdag,
ochtend om dien uur plaats o,p de R. K. Be
graafplaats te TeteringenDorp.
DE ONREGELMATIGHEDEN BIJ DEN
VOETBALWEDSTRIJD TE BLOKZIJL.
Mr. J. E. W. Duys te 's-Gravenhage, die in
deze zaak als verdediger is opgetreden, ont.
ving Zaterdag telegrafisch bericht, dat de
officier van Justitie bij de rechtbank te Zwolle
het door hem ingesteld hooger beroep tegen
het vonnis dier rechtbank, waarbij 5 gedag
vaarde personen van de hun te laste gelegde
mishandeling van den veldwachter Hoedema-
kers hij een voetbalwedstrijd te Blokzijl zijn
vrijgesproken, weder heeft ingetrokken.
OVERREDEN EN GEDOOD
Zaterdag geraakte het vijf-jarig dochtertje
van den heer D. op den Maastrichtscheweg on
der de gemeente Herten bü Roermond onder
een met boomen beladen vrachtwagen en werd
overreden. De kleine kon nog naar huis loopen.
doch zakte daar ineen en overleed.
I
