-sr
srïï»»
ALGEMEEN OVERZICHT.
Uw Kindje.
NIETS NIEUWS VOOR DE HISTORIE DER KERK IN SPANJE
Uit donkere dagen der historie
jLtc rs»«« "—f
SS:b«40
Speelhol overvallen
LONDEN ALS
VACANTIE-OORD.
SSTd.»
Passieve houding der
katholieken
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1931
Brittannie's nieuw bewind
im
j,jr,-™o.<1Siroeairnias"'
HAMAGOETSJI OVERLEDEN.
Zijn politieke carrière.
DE INRICHTING DER „ATLANTIQUE'
ernstige gebeurtenissen in
PORTUGAL?
POOL-FOTO MET „VERONGELUKT"
VLIEGTUIG.
Purol en Purolpoeder
VERWOESTENDE WOLKBREUK.
250.000 TOT 300.000 BEZOEKERS
PER DAG.
De twee Mac Donalds.
SALARISBETALING DOOR SAKSEN IN
'T ONGEREEDE.
DOOR VROEGERE ONDERGESCHIKTE
DOODGESCHOTEN.
NA DRIE MAANDEN DROOGTE
REGEN.
ERNSTIGE BOTSING TUSSCHEN
AUTO EN TRAM.
„OMDAT ZIJ DE NOODIGE
LEIDERS EN ORGANISATIES
MISTEN"
::itrvei£e,latoge^wde en ondeiunijnde
maakten een crisis,
DE WERKLOOSHEID.
Volgens het orgaan van die arbeiderspartij,
de „Daily Herald", zal heit bezuinigimgspro-
gram, dat de nieuwe nationale regeering nog
in den loop van de week zal publiceeren, o.m.
de volgend© punten bevatten:
1. Ken verlaging der we-rkloozenuitkeerin-
gen met 10 procent, zooals Mac Donald in zijn
radio-rede Dinsdagavond heeft aangegeven.
Hierdoor zal een bezuiniging van 13 millioen
pond sterling verkregen worden.
2. Verhooging van de wekelijksohe contri
butie voor de werkloosheidsverzekering, en wel
van het huidige bedrag van zeven pence tot
een shilling per week.
3. Een nog nader te bepalen salarisverla
ging voor onderwijzers.
i. Een bezuiniging van 7,8 millioen pond
sterling op net wegenbouwfonds.
5'cnnTeTlagsI1Sf df-r minist'erssalarissen boven
de 5000 pond sterling per jaar met 20 procent,
7 Vdrm.vj 0 5011(1 sterling.
Kplng der salarissen der hoogst-
'0 nivif.t ^^enaren in openbaren diensit met
en kleiner wordende verminderin-
voor de lager-bezoldigde ambtenaren.
vermindering van tractementen voor
e»er, vloot en luchtvaartcorps. Hierdoor wordt
©en bezuiniging verkregen van negen millioen
Pond sterling.
9- Bezuinigingen op het ministerie voor
openbare gezondheid van 1.75 millioen pond
sterling en op het ministerie voor landbouw
Tan 1.25 millioen pond sterling.
Hier kian nog aam wordien toege
voegd, dat d© bedoeld1© bezuinigingen
evenals d© voorgenomen nieuwe belastingen
zullen worden samengevat in een reeks wets»
ontwerpen, die op 8 September zullen worden
ingediend.
Men verwacht, dat de nieuwe belastingen
supplementaire heffingen zullen bevatten op
de inkomsten, op de weeldebelasting en een ver
hooging van de invoerrechten op hier, alcohol
houdende dranken en tabak.
De raad der vakvereenigiingem is bezig een
Plan uit te werken voor een aanvullende in
komstenbelasting, waarvan de opbrengst be
stemd zou kunnen worden tot dekking van de
kosten dier verzekering tegen de werkloosheid.
Dit piam aal aan het parlement worden toe
gezonden ais tegenvoorstel van dat der regee
ring tot invoering van besparingen bij den
dienst der werkloosheid.
De vroegste datum, die genoemd wordt voor
het aftreden van het nieuwe ministerie is
Kerstmis, doch maar veler meening zal het
nieuwe bewind wel duren tot na de indiening
van de nieuwe begrooting in April.
De vroegere gezant van Engelland te I'arijs,
lord Crewe, is tot minister van oorlog be
noemd.
In een schrijven aan die labour-afgevaundig-
dien, giaf Mac Donald uiting aam zijn leedwezen,
gedwongen te zijn geweest, een beslissing te
nemen, welke d© partij tijdelijk in een moei
lijk© positie plaatst.
De toestand is, aldus Mac Donald, inderdaad
zoo ernstig, als ik in mijn radio-red© heb uit
eengezet.
De premier verzocht allen labour, af gevaar-
digden, zonder opgewondenheid over den toe-
zaakte de kritiek© toestand de ministers, om
met de staatslieden van andere landen bespre
kingen te gaan voeren.
De rijkskanselier wees er met nadruk op,
van hoe groot belang deze besprekingen zijn
geweest niet alleen voor de verbetering van
den toestand in Duitsohland, maar ook voor
de opheldering van de internationale atmos
feer.
De wereld kan alleen dan weer gezond wor
den, zoo ging dr. Brüning voort, als een reeks
maatregelen op internationale basis worden
genomen, om de economische crisis t© bestrij
den. De regeering heeft zich bij al haar be
raadslagingen en bij al de maatregelen, die zij
genomen heeft, duidelijk voor den geest ge
houden, dat, als het Duitsche valk haar zijn
vertrouwen niet geschonken had en zijn disci
pline niet bewaard had, deze maatregelen zon
der succes zouden gebleven zijn. Het Duitsche
volk heeft zijn prestige niet beter kunnen hoog
houden dan door in de weken, waarin de ban
ken tijdelijk haar betalingen moesten staken,
niet tot uitspattingen over te gaan.
In het buitenland heeft men geconstateerd,
zei de de rijkskanselier, dat -het Duitsche volk
nog nooit zoo rustig is geweest, als in deze
oogenblikken van den hoogstem nood.
Dit geeft ons moed, om, ondanks alle moei
lijkheden, den buitengewoon zwanen winter
met vertrouwen in te gaan. Al voelen wij thans
nog niet direct de uitwerkingen van Hoover's
voorstel, in leder geval werd daardoor de
grondslag gelegd voor een duurzame verbete
ring. Hiermede is de zaak echter nog niet op
gelost en nog vele internationale besprekingen
en overeenkomsten zullen moeten volgen, als
da volken de-r wereld deze ontzettende econo
mische crisis willen te boven komen.
Wij zijn echter vast overtuigd, dat wij er in
zullen slagen, het Duitsche economisch, leven
en het geheel© Duitsche sociale l-even tot dat
punt op te voeren, waarop wij met gegrond
optimisme kunnen zeggen, dat verdere hulp
ter overwinning van de wereldcrisis overbodig
is.
De rijkskanselier besloot met de verklaring,
dat naar het voorbeeld van Wurtemberg alle
Duitsche landen zich uit eigen bracht weer
kunnen saneeren.
Sprekend over Duitschland's bimnenlandscihe
politiek, zeide de rijkskanselier nog, dat een
uitbreiding van het kabinet naar rechts of
limks onder de gegeven omstandigheden niet
mogelijk was.
Wat de buitenlandsche politiek betreft, zeide
Brüning, vastbesloten te zijn, te breken met
den tot dusver aanvaarden vorm van diplo
matie. Tijdens de besprekingen met de leidende
staatslieden der groote mogendheden is ge
bleken, dat de directe metbode elastischer is.
Uit zijn besprekingen met de Amerikaansche
staatslieden was hem gebleken, dat de land
bouwcrisis in Amerika in veel krachtiger mate
dan Duitschland voelbaar is en dat men met
de schildering van -de Duitsche noodtoestanden
weinig indruk op hen maakt, daar zij in staat
zijn, op hun eigen noodtoestand te wijzen.
Het gaat er om, nu te bewijzen, dat het Duit
sche volk en zijn politieke leiding de krachtig
ste zenuwen hebben.
Vervolgens behandelde de rij-kskansëlier de
wetten op de naamlooze vennootschappen. Spr.
zette uiteen, dat het niet mogelijk mag zijn,
dat een zoo groot aantal commissariaten in
stand na te denken en hun oordeel op te schor- een hand zijn vereenigd.
van *7' dS s",tUiat1e aou zün opgehelderd en zij Inzake de vorming der prijzen merkte Brü-
a le ,feltei1 kennis hadden gen-omen. ning op, dat in dit verband niet alles door
en rofficieel met Mac Donald wetten gedaan kan worden, wanneer het pu-
d© D°T tt gebroken, publiceerde liij in bliek iederen prijs betaalt.
y Herald" e£>n oproep aan de arbeid-ers- Ook de rijks-minister van binnenlah-dsche
gang, waarin hij yan zijn Lant tot rustig zaken, dr. Wirth, voerde het woord. Hij ver-
6 ..7, ,en aatLIaaand-e en waarschuwde voor klaarde 0. a. dat het met de rijkshervorming
overbid handelen. „Wacht liever met een oppo- niet zoo erg gesteld is, als men dikwijls hoort
sr ïonee-le ho-udiing totdat die organisatie» heb- zeggen. Zij, die beweren, dat ik met artikel 48
ben gesproken en richtlijnen vastgesteld", zoo de landen van kant wil maken, zeide spr.,
11 «ongeveer zijn betoog. maken zich schuldig aan politieke hetze. De
nmiddels werd het vakvereenigingsoongres rijkshervorming is slechts mogelijk in een
b ^ve(r ko-p bij elkaar getrommeld en tezamen rustige atmosfeer.
Tengevolge van verwondingen bij den
aanslag
LONDEN, 26 Augustus. (H.N.) Volgens een
-bericht uit Tokio is de vroegere m-ini-ster-pre-
siden-t Hamagoetsji overleden tengevolge van
de verwondingen, welke hij verleden jaa
vember bij den op hem gepleegden aanslag
heeft opgeloope-n.
Yoefe-o Hamagoetsji werd in 1870 Ko-di1'
ken gebaren. Hij studeerd aan d-e keizerlijke
universiteit te Tokio in de rechten en trad na
voleindiging zij-
ner studies in
189-5 im dienst van
den staat.
In 1907 werd
hij directeur van
het taibaks-mouo-
poliebureau en
in 1912 minister
van verkeerswe
zen.
In het twe-e-de
kabinet Akoema
werd hem in 1914
-die portefeuille
van financiën
toegewezen, die
hij in het kabinet
Wakatsoeki in
19-24 nogmaals
aanvaardde.
VIJFTIEN PERSONEN GEARRESTEERD
Onder hen zijn bekende politici en zoons
van ministers
BRUSSEL, 26 Augustus (H.N.) De politie
te Luik had er de lucht van gekregen, dat In
de kuurzaal te Namen een internationale speel-
Club onder welks leden zich ook talrijke
Duitschers uit West-Duitschland bevonden, ge-
lesenheid gaf tot het verboden roulettespel,
waarbij zeer groote bedragen verspeeld werden.
Bü een inval In het speelhol werden 15 per-
«men, onder wie zich ook een Duitsche dame
bevond, gearresteerd.
Tn de hotels, waar de leden van de club
woonden ,werd daarop huiszoeking gedaan
waarbij een lijst der leden van de club werd
geHentdWeek, dat zich onder de leden van de
club bekende politici, industrieelen en ook
zoons van ministers bevonden.
Hamagoetsji.
Na den val van he.t kabinet Ta-naka in Juli
1929 werd Hamagoetsji ze-lf met de vorming
van een nieuwe regeerin-g belast.
Als hoofd der Japans-ch-e delegatie nam hij
in 1930 persoonlijk deel aan de Londensche
vloot-oonferentie en speelde daarbij een hoofd
rol.
In November 1930 werd een revo-lveraanslag
op hem gepleegd waarbij hij levensgevaarlijk
gewond werd.
M-id-den Januari echter kon hij zij-n werk
zaamheden iw-ederom hervatten hoewel zijn
gezondheid zwak bleef, loen hij in April na
afloop van een zitting van d-en ministerraad
plotseling in elkaar zakte -be-sloot hij zich voor
goe-d uit het politieke l-even terug te trekken.
Een drijvende winkelstraat.
PARIJS, 25 Augustus. (V.D.) De nieuwe
Fran-sohe Ooeaanstoomer „Atlantiqu© zal in
September van dit jaar zijn eerste reis van
Bordeaux naar Zuid-Amerika maken. De „At-
lantique" is een van de grootste passagiers
schepen ter wereld, het schip heeft een water-
verplaatsing van 40.000 ton, een lengte van 237
Meter en een snelheid van 24 knoopen in het
uur. De inrichting van het schip geschiedde
naar de meest moderne eiscben, wat betreft
hygiëne, comfort enz.
Er is b.v. ook een winkelstraat, 140 Meter
lang en 5 Meter breed, waarin de meeste groote
Parijsöhe winkel-s filialen zullen hebben.
met d-en uitvoerenden raad van de labouryartij
en de adviseere-n-d'e p-arlem-entisoo-mmls-siie der
partij wend besloten hoe kon het ook anders,
midden in de hitte van d-en strijd diat het
oenoenitraitiekabi-net zoowel in als buiten bet
parlement kracliitigen tegenstand van d© la
bours zal ontmoeten. De ho-uding der afge-
Het Katholieke volk verlangt, ging dr. Wirth
voort, dat de conservatieve kringen van het
evangelische Duitschland aan zijn zijde zullen
slaan.
Spreker wees daarna op de groote gevaren
van den komenden winter en zeide, dat de
regeering al het mogelijke doet, om moreele en
tred-en ministers werd goedgekeurd, terwijl aan materieele hulp te verleenen. De regeering kan
de parlemenits-l-edein van die partij werd aan be- echter niet alles doen. Naast den staat moeten
volen om officieel in de opp-osti© te gaan. ook de charitatieve vereenigingen steun ver
in een oproep aan haar af de el in gen wijst d© leenen. Binnen twee drie weken zullen de
onafhankelijke arbeiderspartij erop, dat charitatieve vereenigingen van Duitschland een
Mac Donald en de overige ministers, op1 °eP tot het publiek richten, om goederen in
die naar de nationale regeering zijn natura J ïjeen te brengen. Alle voorbereidende
overgegaan, hebben gehandeld in strijd met de maatregelen zijn dus getroffen, om den winter
beginselen en het program van d-e arbeiders- door te komen.
partij. Een geweldige omwenteling, zeide dr. Wirth,
Bovendien Is hun daad een s-chending van 1b echter in tlen komenden winter niet te
het vertrouwen der arbeidersmassa. vreezen, daar de regeering sterk genoeg is, om
De onafh. arb. partij zal zoowel in het par- een revolutie den kop in te drukken. Geen
lement als in het land zich verzetten tegen seconde zal worden gedraald, om geweld met
©Ik© politiek, die streeft naar bezuiniging op geweld te weren. Wie de hand opheft, dien
de sociale uitgaven en naar verlaging der I zal zij worden afgehouwen De regeering zal
Het negatief tweemaal belicht
LEIPZIG 26 Augustus (V.D.) Groot opzien
is over d© 'geheel© wereld gewekt door het be
richt, dat op een der foto's die door prof. Molts-
janof waren gemaakt tijdens de Poolvluckt van
de „Graf Zeppelin" en die tezamen met prof.
Weickmann te Leipzig werden o-ntwikke-ld, een
ver-laten vliegtuig werd ontdekt, dat midden in
d-e Poo-lviakte van Nova Zembla moest liggen.
In een voor-d-racht had Prof. Weickmann de
opname als lichtbeeld vertoond. Het vliegtuig
was duidelijk te herkennen en in wetenschap
pelijke kringen werden nasporingen gedaan
naar den oorsprong van het vliegtuig.
Het vermoeden was aanvankelijk geuit, dat
men hier te doen had met het vliegtuig van
Amundsen. Naderhand achtte men het waar
schijnlijk, dat het beeld op de foto de reproduc
tie van een door de Russen achtergelaten vlieg
tuig was.
Het geheim is thans opgelost door het onder
zoek van ee-n expert op fotogebied. Dit onder
zoek heeft uitgewezen^ dat de afbeelding van de
vliegmachine op de ijsvlakte is ontstaan door
een dubbele belichting van het negatief.
Door een misverstand werd een plaat, waar
mede een Russisch vliegtuig, dat het lucht
schip een eindweegs vergezelde was gefotograr
feerd .opnieuw gebruikt voor het kieken van
een landschap o-p Nova Zembla.
Moeder Uw kindje zal U niet half zooveel
zorg geven als U het huidje maar droog
houdt met Purolpoeder en de branderige of
stukgaande plekjes behandelt met Purol. Dit
verzacht dadelijk en geneest spoedig.
zjjn verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten.
Keel. 4266 DGS 12
De telefonische verbinding verbroken
MADRID, 26 Augustus (N.T.A.) De ^fo°^
verbindingen t-usschen Spanje en Por
heden verbroken, wa-t aanleiding gaf tot
geruchten over het blijkbaar uitbreken v
Stagnatie in het verkeer
COBLENZ, 26 Augustus (H. N.). Gisteren
onlusten in UeHÜxm. mogelijk, nadere I middag hebben hevige regens die veel van een
e S - 'wolkbreuk weg hadden,
aangericht in het gebied
Tot nog toe was net met -p, I ""^reuk weg hadden, groote verwoestingen
berichten omtrent de gebeurtenissen in P h t bied van den midden-Rijn,
gal te verkrijgen. aanger^ Westerwoud en van het dal van de
MADRID, 26 Aug. (B.T.A.). Men meldt, Lahn.
dat de Spaansche minister van binnenlandsche trejnverkeer tusschen Coblenz en 1.
zaken verklaard heeft, dat een revolutionnaire gen leed gr0ote vertraging, terwijl ook net
beweging zou zijn uitgebroken in Portugal. Zij tramverkeer geruimen tijd gestaakt moes wor
draagt een zeer heftig karakter. den. Groote massa's slik maakten de vegen
Het gerucht loopt te Madrid, dat een aan- onbegaanbaar. Het opruimingswerk io 111 vo
slag zou zijn gepleegd op president Carmona. gang.
Tn Stromberg geraakte een groote hoop af-
va in beweJng waardoor de muur van een
"M
betreuren.
Onze Londensche correspondent meldt ons:
deelt de „Evening Standard
geestdriftig mede, „is op het oogen-blik het
Slechts gedeeltelijke uitbetaling
DRESDEN, 26 Augustus. (W. B.) De staats-
Trnniaolarii van Dresden deelt mede, dat tenge
volge van den toestand der financiën de sala
rissen der Saksische beambten voor de maand
September op den eersten September slechts
voor een derde zullen worden uitbetaald. Het
zelfde geldt voor de salarissen, welke halt-
maandelijks worden uitbetaald.
De pen-sioenen van de nagelaten betrekkin
gen van ambtenaren en ambtenaressen en de
Augustussalarisisen, die anders maandelijks
over de afgeloopen maand worden betaald zul
len op denzelfden dag als anders voorloopig
voor de helft voldaan worden.
Voor de uitbetaling van de verdere salaris
sen is nog geen regeling getroffen. De ontwik
keling vtan den financieelen toestand zal hier
bij doorslag gevend zijn.
Drama in de directiekamer
Oe bekend© Weensohe theater-directeur Leo
pold Alexander is Woen®dagmorgee5 naar een
V. D. 'bericht uit Ween-en meldt met een kogel-
wond dood in de directiekamer van het Apoilo-
tlh-eater gevonden. Naast hem lag zijn vroegere
secretaresse Rosa Pueregiger, die door een ko
gel levensgevaarlijk gewond was. Uiit een onder
zoek bleek ,dat Rosa Pueregger het doodelijk
schot op Alexander had gelost en daarna ge
tracht had, zidli zelf van het leven te be-
rooven.
Londen"
meesfln'ti-ek zijnde vacantieoord des lands".
Het is de groote magneet. Men berekent, dat
op lederen dag van het jaar Ionden tusschen
de 250 000 en 300.000 bezoekers aantrekt, maar.
voegt het -blad eraan toe, men moet wachten
op een maand als Augustus om de invasie op
haar best mee te maken. a„o-i,s-
Natuurlijk! En dat nog wel zóón Augus
tus Waar kan men beter zijn dan in het bin-
n^nste binnenste van Londen? Aangenamer
dan in het wereldvermaarde panopticum van
Madame Tussaud kan men een dag, en zelfs
een hee-le week van zijn zomervacantie niet
doorbrengen. En dan zijn er zooveel musea,
den wind niet doorlaten, en wie er werkelnk
op uit is van zijn zomervacantie te genieten
neemt de gebroken potten en Piem en
groene Romeinsoh© munten, en de Pnmlt'®ye
;n niet-primitieve Meesters, en de Venetiaan-
sche bokalen en PransChe kunstnijverheden en
Middeleeuwsche manuscripten gaarne op d
k°En "verder: is er iets genoeglijkere denk
baar dan een flinke tube-rit onder de straten,
pleinen en regen van Londen Wie genoeg
beeft van de musea kan uren lang onder den
"rond rijden. Het is er droog en warm en,
behalve om de zooveel minuten, als de lucht
ververscht wordt, windstil. Heeft men eemge
uren gereden en wil men voor de afwisisetang
de beenen wat oefenen, dan is niets aanbeve
lenswaardiger dan
langen tunnel van
zich niet laten verrassem
De rede van dr. Wirth werd met stormachtig
applaus ontvangen.
De presidentsverkiezing in
Argentinië
Volgens een bericht uit Buenos Aires heeft
loon on.
Zij roept den generalen raad van het vakver-
©enigin-ga-oongres, aoo-we-1 als van de arbeiders-
°P- °m in he,t geheele land een campagne
o ganiseeren van de geheeile arbeidersklasse
tegen de voorstellen n®
n der regeering.
Maar de soep wordt nooit zoo heet gegoten
al-s zij is op-gediend. u.it de kracht d-er woorden
zou men de aankondiging Yan n <!rnstig of-
fensief, een fel oplaaien van i™ nisqsen-otrijd de voorloopige regeering van Argentiime ond-er
j-_i. - den druk van de openbare meening thans be
sloten, de veirki©ziugem van het college, dat op
zijn beurt den Hieuwen president .tal kiezen,
tegelijk met de verkiezingen voor h-et congres
op 8 November te doen plaats hebben.
In Argentinië wordt de president niet direct
door het volk gekozen, doch door een college
van personen, die wel direct door het volk ge-
klimmen lezen, doch wij schrijven aan de leiders
van d-e labourpartij en van de vakbondon nog
wel zóóvee-l gezond verstand toe, dat zij in
dezen uitersten crisistoestand de zaken niet
In diie mate op d-en spits zullen drijven, dat de
toestand voor het lam-d catastrofaal em vanze-lf
voor de arbeiders nog veel slechter wordt.
Waarschijnlijk zal men zich wel beperben tot
een beknibbelen in het parlement, waarbij de kozen worden
regeering hier en diaar kleine concessies zal
doen en natuurlijk kan de labourfractie weinig
anders doen dan vrijwel uanient tegenstemmen,,
maar daarbij zal het in hoofdzaak wel blijven.
Werkelijke acties van de vakvcrecnigingen zal
men wei weten uit te stellen, tot do fiuancieeie
ziekte van het rijk niet ernstig meer is.
Duitschland's situatie
D© centrumsfractie van den rijksdag heeft
een bijeenkomst gehouden in het katholieke
vereenigingshuis St. Vincentius. Voor deze
vergadering, welke eenige uren duurde, waren
ook centrumsafgevaardigden van landdagen en
landelijke organisaties uitgenoodigd. Aan de
beraadslagingen werd o.m. deelgenomen door
d-r. Wirth.
Tijdens de zitting hield de rijkskanselier,
d-r. Brüning, een redevoering over den alge-
meenen politieken toestand.
Het is een nadeel, zoo vi-ng dr. Brüning
zijn rede aan, van den overvloedig met werk
gezegend-en tijd der laatste weken, dat het den
ministers niet mogelijk was, zooails voorheen,
bezoeken te "brengen aan de verschillende
steden van hun eigen land.
De reden hiervan is, dat het snelle tem-po,
waarin de noodverordeningen en andere he
sluiten de laatste maanden elkaar opvolgden,
deze bezoeken onmogelijk maakte. Verder nood-
Met ongewone heftigheid
itle
ROME, 24 AugM^us. (V.D.) Na een perioi
van ru-im drie maanden van groote droogte en
hitte heerschte gisteren boven Italië 'n hevige
regenval, die verscheiden© uren met groote
heftigheid aanhield.
Hoewel het land snakte naar water vreest
men, dat de ongewone heftigheid van den re
genval en de overgroote hoeveelheid water
groote sch-a-de aan de te velde staande gewas
sen en vruchtbpomem heeft toegebracht.
Twee personen gedood
ESSEN, 26 Augustus (W.B.) Hedenmorgen
had hier ee-n ernstig© botsing plaats tuis-sehen
een auto en een tram.
De chauffeur van den auto en vijf trampassa-
(ters werden ernstig gew-obd. Twee van hen
zijn intussdhen in het ziekenhuis overleden.
De katholieke wereld was pijnlijk verrast
door de jongste gebeurtenissen op het Iberisch
schler-eiland. Men vroeg zich verwonderd af,
hoe het mogelijk was, dat een kerkvorst,
primaat van een katholiek land, als een mis
dadiger werd opgepikt en buiten het land
gezet, dat kerken en kloosters werden bestormd
en gebrandschat dat het onderwijs zoo maar
In eens practisch gelaiceerd werd.
En toch is dit alles niets nieuws voor wie
de historie der Kerk in Spanje in de laatste
eeuwen gevolgd heeft. Het is juist treffend,
hoe zeer alles weer overeenstemt met ver
schillende voorvallen uit vorige eeuwen, ge
beurtenissen die toch voldoende hekend waren,
maar niet meer leefden in het bewustzijn van
het volk: en die hoogst waarschijnlijk een ver
klaring geven van hetgeen in het begin van
dit jaar gebeurde.
De vorige eeuw was voor de Kerk in Spanje
een voortdurende zware strijd, zwaar vooral
omdat de Spaansche katholieken er hoegenaamd
niet op waren voorbereid, omdat zij over geen
krachtige leiders beschikten en weerloos ston
den tegenover een heir van brutale tegen
standers.
Onder de bitterste omstandigheden brak
voor de Kerk de negentiende eeuw aan. Zij was
geknecht door het absolutisme der vorsten,
door de verdrijving der Jesuieten van haar
beste krachten beroofd: zij werd voortdurend
bedreigd door de felle onverwachte aanvallen
der vrijmetselarij en vooral innei Hjk verzwakt
door overblijfselen van bet Jansenisme en het
doordringen van het 18e eeuwsche rationa
lisme.
Het begin der 19e eeuw werd voor de Kerk
vooral bepaald door het despotisme van
Napoleon, door de vrijheidsoorlogen en de wet
geving der Spaansche Cortes. Deze drie feiten
hebben een funesten invloed uitgeoefend op de
geschiedenis der Kerk in Spanje
Napoleon had de inquisitie afgeschaft en
twee-derden der kloosters opgeheven. Zijn
opvolger koning Jozef ontbond alle kloosters.
Talrijke geestelijken en kloosterzusters werden
op wettelijk bevel vermoord.
De clergé wilde niet voor de Fransche over-
heersching buigen en wierp zich op als ver
dediger van de Spaansche vrijheid, greep meer
malen zelfs naar de wapenen. Zulk een hard
nekkige guerilla-oorlog was fnuikend voor de
kerkelijke tucht en de moraliteit der geeste
lijkheid.
Toch dEwervond net patriottisme der geeste
lijkheid allerwegen weinig erkentelijkheid en
sympathie. Want al werd in 1812 door de cortes
van Cadix de Katholieke Kerk wel als de
eenig erkende beschouwd, de meeste kloosters
werden op hooger hevel ontbonden en het op
nemen van nieuwe kloosterlingen was ver
boden: de kerkelijke goederen gingen over in
staatsbezit en de inquisitie werd wederom
opgeheven.
Door Ferdinand VII werden deze bepalingen
onwettig verklaard en werd de oude toestand
weer hersteld.
Deze rustperiode duurde slechts 5 jaar. In
1820 werd de grondwet van Cadix door Riego
afgekondigd en de koning moest den eed af
leggen op de constitutie. Het waren weet
dezelfde hatelijke bepalingen tegen Kerk en
clerus, die belde op gewelddadige wijze wer
den vervolgd. Door tusschenkomst van een
Fransch heirleger werd in 182S de opstand
onderdrukt en de oude orde voor de Kerk weeT
hersteld.
Merkwaardig is uit dien tijd de opbloei der
kloosters na te gaan: van 16.000 kloosterlingen
in IS22 steeg het aantal in 1830 tot 61.000.
Radicale en daarom zeer ontactische maat
regelen werden genomen om hef. godsdienstig
leven onder de jeugd tot bloei te brengen:
ze hadden helaas het tegenovergestelde ge
volg: de jeugd zou de grootste steun worden
voor de revolutie van 1833.
Isabella, onder voogdijschap van haar moeder
Maria Christina, zou in 1833 Ferdinand VII
opvolgen. Ferdinands broeder Don Carlos
deed intusschen ook zijn rechten gelden en
vond veel aanhang bij de oproerige Basken
envooral bij den clerus. Het gevolg van
dezen wantoestand was een ailervijandigste
houding der regeering tegenover de Kerk.
In 1834 brak ©an gewelddadig oproer uit,
Het volk werd door de regeering systematisch
opgehitst en talrijke kloosters werden geplun
derd. Talrijke priesters en kloosterlingen (ook
zij die zich niet om 's lands politiek bekom
merd hadden), werden een weerloos slacht
offer der ontketende volkswoede De meest
drastische bepalingen tegen de kloosterlingen
werden door de regeering afgekondigd. Op de
reguliere geestelijken volgden de wereld
priesters, die allen trouw bleven aan bet gezag
der Kerk. Met bet droevig gevolg, dat eenige
jaren later verschillende bisdommen onbezet
waren en vele kerken ontvolkt wegens de ver
banning der parochie-geestelijkheid.
Langzaam groeide de reactie der katholieken.
Verschillende dagbladen begonnen te ver
schijnen, zooals ,La Religión" m Barcelona;
„El Católico" en „La Esperan/a' in Madrid.
Jaime Balmes geeft het weekblad uit „Pensia-
miento de la Nación", waarin hij stoutmoedig
doch terecht erop wijst, de belangen der Kerk
niet met die van de politieke partij der
Carlisten te kunnen verbinden, in deze dagen
scheidde zich Donozo Cortes af van de liberale
richting en werd de groote geschied-filosoof
van Spanje.
Bij de meerderjarigheid van Isabella in 1843
kwam er een verandering in deze onthoud-baxe
toestanden. Bisschoppen en priesters mochten
geleidelijk naar hun diocesen en parochies te-
rugkeereu. In 1848 werden de diplomatieke be
trekkingen met den H. Stoel hersteld en ein
delijk in 1851 werd Ihet concordaat met den
Paus gesloten.
De vrede was echter wederom van korten
duur. In 1868 brak een revolutie uit en Isabella
moest de wijk nemen naar Frankrijk. Kerken
en kloosters werden weer gesloten. Priesters
en kloosterlingen uit het land verbannen, som
mige kloosterorden ontbonden en in 1868 de
theologische faculteiten der staatsuniversitei
ten voor goed afgeschaft.
Thans begonnen de katholieken over de ge-
heele linie zich te org-ani-seeren, doch ze kwa
men niet verder dan het allereerste begin.
Markies de Viluma stichtte de „Asocdación de
Oatólieo-s". Een groot volks-petitionnement had
weinig sucoes, de regeering wa-s at-heistisch en
negeerde iedere ontwikkeling van de Kerk. In
1871 ontstond de jeugdvereeniging „Juventud
Catól-ica".
Ditmaal bracht het leger ia deze omstandig
heden een aanmerkelijke wijziging door na de
republiek van 1873 tot 1874 Alfons den Xllen
tot koning uit te roepen. Zij-n eerste werk was
d-e betrekkingen met Rome te herstellen. Een
nieuwe grondwet werd ingesteld in 1876, maar
de verhouding tot de Kerk bleef bepaald door
het bovenomschreven concordaat voor 1851,
Hiermee begon voor de Kerk een periode van
rust, diie onderbroken werd door de „bloedige
week van Barcelona in Juli 1909, waarbij tal
rijke kerken en kloosters bestormd werden en
een honderdtal priesters en zusters op afgrij
se-lljke wijze werd vermoord. Gevolg was dat
de betrekkingen met Rome van 1910 tot 1912
afgebroken bleven.
Deze betrekkelijke rustperiode sinds 1876
bleek edbter fataal vo~r de Kerk in Spanje;
men vergat spoedig de moeilijkheden, welke
men in het verleden had meegemaakt en men
verzuimde de noodzakelijke conclusies uit een
en ander te trekken.
Hoe houdt dit alles n-u veTband met d-e hui
dige toestanden in Spanje?
Spanje is nn eenmaal een land van snel wis
selende verhoudingen, radicale hervormingen
worden opgevolgd door even sterke reacties.
Het is een land van krasse tegenstellingen,
dat geen geleidelijken overgang kent. Op alle
gebieden der mensehelijke activiteit treft men
naast elkaar de wonderlijkste extremiteiten.
Daarenboven was in de 19de eeuw de Kerk
al te zeer aan een politieke richting gebon
den. Daarom moesten de katholieken steeds
hun eigen weg zoeken in hun eigen vastgeorien-
teerde organisaties.
In de vorige eeuw had de Kerk in Spanje te
strijden tegen de ideeën der Fransche revolu
tie. Wat men thans beleeft, is niets anders dan
een algebeele overwinning dezer ideeën, doch
gepaard met nieuwere denkbeelden van veel
gevaarlijker aard en verderfelijker gevolgen
voor de toekomst. Het katholieke Spanje had
steeds de hulp van vreemde elementen noodig.
Wel mag men d-e heldhaftige houding der ka
tholieken prijzen, doch deze houding was steeds
zuiver passief, om-dat Katholiek Spanje de noo-
dige leiders en organisaties miste en tevens
over te geringen moed en volharding beschikte,
om betere verhoudingen voor Kerk en maat
schappij in hun land te scheppen.
(ümiruk verboden
een wandeling door den
South Kensington die, be
halve metTwee' tubestations, met de musea in
directe venbinding staat.
KuVke tunnels zijn er neg te weinig m Ixm-
„„r men vangt thans aan met den
Sw "van een tunnel tusschen de Bank en
,the Monument'. onder.
E6dJm station van Piccadilly Circus met
grondsdh© state {raaie uitstalkasten en
zijn winkels e flen Het beeft een
andere gen, die correspondeeren
r°t° de^traten welke uitkomen op den Circus
1! St dientengevolge uitstekend tot
en leent zich k.nderT13ke ge-
brengen. -.„ïiiirer zomerverblijf dan
vermaken zich uitstekend. over.
De staatslieden de^en^ Yan
Nauwelijks ^Ten..^erse mm«rniW™ veT"
Jiuli n&a/T hun begon hen
trokken of kcimweej* yerr6
te verteren. MrT^mas in bet door stormen
geteisterde Hove, sir Horbeit bonden
onuitspreekbare badplaatsJn Wa
Londen, en maaien
Iedereen schijnt z P openihare of een
wust te zijn Sewordenteff® WOordigheid in
persoonlijk© crisis zijn eg kt. jgder-
Donden dringend ^^f^Heel© far
een rijdt in ondergronc s - (bewegende
milies piknikken op de eff^^r%ac-
trappen) der tube-stations^En wie
Donald niet persoonlijk ^te
Madame Tu^ud «a den mr.
mr. Mac Donald lijnt ^nlsrrs
Mac Donald oan M.d»r
journalist gepoogd heeft hem t©
het dat Madam©
algemeen bek^
een
•wen.
Niet
i er
ziet, en den ^rkelijk als een ledder
eersten
staat en er
werkelijk als een staatsman uit-
leider der labour^pp^itie, die nu
op zolder staat en waa de
der laboux-oppositie uitzi
f "den leider der labour^ppositie af te
stoffen, el dïteft thans
o-even tot allerlei geruchten in de pers,
echter, nog voor ze uitgedacht w:
van bevoegde zijde tegengesproken werde -
Dit zijn de minder 'bekende, maar daaro
des te belangwekkender „sights" van I»nden
Dat die 250.000 tot 300.000 bezoekers
geweldig verkeer veroorzaken, spreekt vanzelf.
^Tdig is het tusschen half een en twee uur
«fen namiddag hun voedering bij te wonen
in de overdekte openlucht-restaurants van
Lyons Hoe het mogelijk is zooveel menschen
i/ het leven te houden, moet velen een raad-
se! toeschijnen, en dat is het dan ook. Toch
-aat er zelden een jaar voorbij zonder dat een
of meer nieuwe populaire restaurants geopend
worden.
Stijgend cijfer in Engeland.
LONDEN, 25 Augustus. (R.O.) Het aantal
ingeschreven werkloozen steeg tot 2.719.376
dat Is dus alweer 5017 meer dan de vorig©
week en 701.419 meer dan het vorig jaar.
Hoover's hulpactie voor de
werkloozen.
NEW YORK, 25 Augustus. (V.D.) De groote
bankiers van New-York hebben, onder leiding
van I. P. Morgan, in een heden gehouden zit
ting besloten, deel te nemen aan de door i loo-,
ver begonnen bul-pactie voor de werkloozen.
NEW-YORK, 26 Augustus. (V.D.) President
Hoover heeft Owen Young benoemd tot lid vaa
de door hem ingestelde werkloosheidscommis
sie.
In verband met deze benoeming heeft Young
een bijeenkomst bijgewoond van een aantal
leidende financiers en industrieelen ten kan
tore van John Pierpont Morgan, teneinde dft
voor den komenden winter te nemen steu»
maatregelen te bespreken.
